روش تحقیق بررسی مقایسه عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان شاهد و ایثارگر طرح مدارس شاهد

چکیده :

این پژوهش به منظور بررسی مقایسه عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان شاهد و ایثارگر طرح مدارس شاهد با دانش‌آموزان شاهد و ایثارگر طرح پراکنده استان ایلام در سال 1386 انجام گرفته است. در این راستا 13 فرضیه پژوهشی طرح گردیده و مورد بررسی قرار گرفته است. جامعه مورد مطالعه این پژوهش را کلیه دانش‌آموزان فرزند شاهد و جانبازان 50 درصد و بالاتر و فرزندان آزادگان در دوره‌ی متوسطه نظری تشکیل داده، از این جامعه با استفاده از فرمول کوکران تعداد 135 نفر به عنوان نمونه تحقیق در نظر گرفته شده و برای انتخاب آنها از روش نمونه‌گیری طبقه‌ای استفاده شده است. روش تحقیق از نوع  مقایسه‌ای انجام گرفته و برای جمع‌آوری اطلاعات از پرسشنامه و فرم محقق ساخته استفاده شده است. یافته‌های پژوهش نشان‌دهنده‌ی این است که تفاوت در زمینه علاقه‌مندی به تحصیل بین دانش‌آموزان مدارس شاهد و طرح پراکنده‌ تفاوت بین عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان پسر شاهد مدارس شاهد و  دانش‌آموزان پسر طرح پراکنده ،  تفاوت بین عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان دختر شاهدو ایثارگر با دانش‌آموزان پسر شاهد و ایثارگرو تفاوت بین عملکرد تحصیلی دانش آموزان شاهد با دانش آموزان ایثارگر معنادار بوده ولی در بقیه فرضیات طرح شده تفاوت معناداری بدست نیامده است.

بیان موضوع :

همه ساله نیروهای گوناگون زیادی در کشور صرف آموزش فرزندان شاهد می‌گردد. هدف از صرف هزینه‌های سنگین در نظام آموزشی رساندن فرزندان شاهد به اهداف آموزش و پرورش است که توسط امام راحل و توصیه مقام معظم رهبری معین شده  است. رسیدن به این اهداف، عامل مهم و زمینه‌سازی است که فرد با تکیه بر آن زندگی تحصیلی و شغلی موفقی را برای خود انتخاب می‌نماید و براساس احساس وضعیتی که به واسطه این انتخاب اصولی بدست می‌آورد سلامت روانی خود را حفظ و از حداکثر نیروهای ذاتی و درونی و امکانات موجود در جامعه در جهت رفع نیازهای خود و جامعه استفاده می‌نماید. اما در بسیاری از موارد با وجود عوامل مستعد که در فرایند آموزش وی دخالت دارد مسأله انتقال آموخته‌ها خوب صورت نمی‌گیرد. لذا هر روز شاهد کاهش انگیزه به تحصیل در بین دانش‌آموزان می‌باشیم.

مکوندی و همکاران (1372) در مقایسه عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان پسر شاهد با دانش‌آموزان پسر واحد و فاقد پدر در مدارس ابتدایی اهواز دریافتند که در سال اول دبستان هر چه طول مدت شهادت بیشتر باشد، معدل تحصیلی دانش‌آموزان شاهد پایین‌تر است. نجاریان و قلخانی (1371) ضمن بررسی عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان مدارس شاهد اهواز به این نتیجه رسیدند که معدل تحصیلی دانش‌آموزان شاهد بطور معنی‌داری پایین‌تر از دانش‌آموزان غیرشاهد مدارس شاهد است.

در خلال چند سال گذشته تحقیقات متعددی در ایران و خارج از کشور در این زمینه انجام گرفته است ولی اکثر تحقیقات خارجی فقدان پدر از نوع مرگ طبیعی بوده و در تحقیقات داخلی مطالعات بیشتر مربوط به فقدان پدر بر سازگاری و انگیزش تحصیلی بوده و یا  ارتباط بین فقدان پدر و وضعیت تحصیلی در درس خاصی مورد بررسی قرار گرفته است و آنچه که بی‌پاسخ مانده تفاوت بین پیشرفت تحصیلی در گروه دانش‌آموزان شاهد و ایثارگر و دانش‌آموزان طرح مدارس شاهد با دانش‌آموزان طرح پراکنده بوده است، لذا در این پژوهش به بررسی تفاوت عملکرد تحصیلی در مدارس شاهد و مدارس طرح پراکنده پرداخته شده است.

2)ملاحظات تجربی :

نتایج تحقیق امین منصورپور (1382) نشان داده است که از نظر فرزندان شاهد عوامل فردی 2/55 درصد، عوامل خانوادگی 2/64 درصد، عوامل آموزشی 6/45 درصد، عوامل اقتصادی 66 درصد وعوامل اجتماعی 2/45 درصد در افت تحصیلی آنها مؤثر بوده‌اند.

نتایج حاصل از تحقیق کهنه‌پوش (1383) مؤید این است که نداشتن شیوه صحیح مطالعه به میزان 1/79 درصد، عدم برنامه‌ریزی به میزان 3/59 درصد در  افت تحصیلی آنها تأثیر داشته است.

نتایج تحقیق بهزاد رسول‌زاده (1382) در زمینه عوامل مؤثر در افت تحصیلی دانش‌آموزان شاهد در دوره‌ متوسطه نشان داده است که پایین بودن میزان متغییرهای عملکرد تحصیلی در سال‌های قبل، پایین بودن انگیزه‌ پیشرفت تحصیلی و فقدان پدر با عدم موفقیت تحصیلی دانش‌آموزان شاهد رابطه‌ مثبت و بالایی داشته و متغییرهای عدم علاقه به رشته تحصیلی، خودپنداره پایین، سطح تحصیلات پایین مادر، ارتباط کم مادر با مدرسه، کمبود امکانات آموزشی مدرسه، نامناسب بودن روش تدریس و ارزشیابی معلم رابطه‌ی نسبتاً متوسطی را باعدم موفقیت تحصیلی دانش‌آموزان شاهد داشته است.

نتایج تحقیق بهنام مکوندی (1372) نشان داده است که:

دانش‌آموزان غیرشاهد مدارس شاهد از نظر عملکرد تحصیلی و سازگاری در محیط مدرسه برتری معناداری نسبت به دانش‌آموزان شاهد داشته‌اند.

هر چه طول مدت شهادت (یا فقدان پدر) بیشتر بوده، معدل دانش‌آموزان کمتر بوده است.

مکارمی و همکاران (1370) در تحقیق خود بر روی دانش‌آموزان دختر و پسر شاهد و غیر شاهد در مقاطع تحصیلی پنجم ابتدایی و سوم راهنمایی در مدارس شاهد و مدارس عادی دریافتند که:

بین پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان شاهد و غیرشاهد در هر دو مقطع پنجم ابتدایی و سوم راهنمایی تفاوت معناداری وجود دارد و معدل دانش‌آموزان عادی بیشتر از دانش‌آموزان شاهد بوده است.

بین پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان شاهد پراکنده در مدارس عادی و دانش‌آموزان عادی مدارس عادی تفاوت معنی‌داری بدست نیامده است.

بین پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان شاهد مدارس شاهد و دانش‌آموزان عادی تفاوت معناداری وجود نداشته است.

نجاریان و همکاران (1379) در مقایسه عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان پسر شاهد مدارس شاهد با دانش‌آموزان غیر شاهد مدارس شاهد و دانش‌آموزان شاهد واجد پدر مدارس عادی دریافتند که بین عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان شاهد مدارس شاهد و دانش‌آموزان واحد و فاقد پدر مدارس عادی تفاوت معنی‌داری وجود ندارد و دانش‌آموزان غیرشاهد مدارس شاهد عملکرد تحصیلی بهتری نسبت به دانش‌آموزان شاهد مدارس شاهد و دانش‌آموزان واجد و فاقد پدر مدارس عادی دارند.

3)روش تحقیق :

با توجه به این که در این پژوهش به بررسی مقایسه‌ای عملکرد تحصیلی دو گروه دانش‌آموزان مدارس شاهد ومدارس طرح پراکنده پرداخته شده، لذاروش  تحقیق حاضر از نوع مقایسه‌ای می باشد.جامعه آماری این پژوهش را که کلیه دانش‌آموزان فرزند شاهد و فرزندان جانباز بالای 50 درصد و فرزندان آزادگان دوره متوسطه نظری شاغل به تحصیل در مدارس شاهد و مدارس طرح پراکنده تشکیل داده‌اند.

جهت برآورد حجم نمونه از فرمول استفاده شده و نمونه مورد نظر 135 نفر تعیین گردیده است.

فرضیات و سؤالات پژوهش:

1 دانش‌آموزان پسر شاهد مدارس متوسطه شاهد عملکرد بهتری نسبت به دانش‌آموزان پسر طرح پراکنده دارند.

2 دانش‌آموزان دختر شاهد مدارس متوسطه شاهد عملکرد بهتری نسبت به دانش‌آموزان دختر طرح پراکنده دارند.

3 دانش‌آموزان پسر ایثارگر مدارس متوسطه شاهد عملکرد بهتری نسبت به دانش‌آموزان پسر طرح پراکنده دارند.

4 دانش‌آموزان دختر ایثارگر مدارس متوسطه شاهد عملکرد بهتری نسبت به دانش‌آموزان دختر طرح پراکنده دارند.

5 دانش‌آموزان شاهد و ایثارگر مدارس شاهد عملکرد بهتری نسبت به دانش‌آموزان طرح پراکنده دارند.

6 میزان علاقه به تحصیل و ادامه تحصیل در دانش‌آموزان شاهد و  ایثارگر مدارس متوسطه شاهد بیشتر از دانش‌آموزان شاهد و ایثارگر طرح پراکنده است.

7 نسبت قبولی دانش‌آموزان شاهد و ایثارگر مدارس متوسطه شاهد بیشتر از نسبت قبولی شاهد و ایثارگر طرح پراکنده است.

8 دانش‌آموزان دختر شاهد و ایثارگر عملکرد بهتری نسبت به دانش‌آموزان پسر شاهد و ایثارگر دارند.

9 بین عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان شاهد و ایثارگر مدارس متوسطه شاهد با دانش‌آموزان طرح پراکنده با توجه به پایه تحصیلی آنها تفاوت وجود دارد.

10 بین عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان شاهد و دانش‌آموزان ایثارگر در دوره‌ی متوسطه تفاوت وجود دارد.

11 بین طول مدت شهادت والد (پدر یا مادر) با معدل فرزندان شاهد رابطه وجود دارد.

4)نتایج تحقیق:

1- نوع فرزند: در بررسی صورت گرفته 64 درصد ازافراد نمونه فرزندان ایثارگر و 36درصد فرزندشاهد می باشند.

- نوع مدرسه:از میان پاسخگویان 53 درصد از دانش آموزان در مدارس طرح پراکنده و 47 درصد در مدارس شاهد مشغول به تحصیل هستند . 

- پایه تحصیلی : در بین نمونه مورد مطالعه 46 درصد از دانش آموزان در مقطع اول دبیرستان ، 33 درصد در مقطع دوم و 21 درصد در مقطع سوم دبیرستان درحال تحقیق می باشند.