پایان نامه کارشناسی ارشد
ارزشیابی پیشرفت تحصیلی به نمره دادن و صدور گواهینامه خلاصه نمی شود بلکه یکی از اهداف اصلی آن کمک به معلم در بهبود شیوه های آموزشی خود و رفع نواقص یادگیری دانش آموزان است، در صورتی که ارزشیابی صحیح و مناسبی صورت نگیرد. تبعاتی همچون کاهش علاقه به یادگیری، افزایش اضطراب امتحان، بروز رفتارهای منفی در دانش آموزان، هدر رفتن سرمایه های مادی و انسانی، افزایش نرخ مردودی و تکرار پایه، اختلال در رشد عاطفی دانش آموزان، از میان رفتن خلاقیت و... را در پی خواهد داشت، بنابراین مشاهده دانش آموزان در کلاس درس، آزمایشگاه و سایر موقعیت های پرورشی، استفاده از گفتگوهای غیر رسمی و مصاحبه، بررسی کارهای علمی دانش آموزان، اجرای آزمونهای مختلف و... از مهمترین فعالیتهای آموزشی معلمان قلمداد می شود...
ارزشیابی توصیفی الگویی کیفی است که تلاش می کند به جای کمی نگری از طریق توجه به معیارهای درسی و آموزشی به عمق و کیفیت یادگیری دانش آموزان توجه کند و تبیین و توصیفی از وضعیت آنان ارایه دهد.
اهداف تحقیق:
1 _ هدف کلی: بررسی نگرش معلمین درخصوص کاربست ارزشیابی توصیفی در پایه های اول و دوم ابتدایی شهر تهران در سال 84 _ 83
2 _ اهداف ویژه:
_ بررسی تأثیر طرح ارزشیابی توصیفی در بهبود رفتار دانش آموزان
_ بررسی تأثیر طرح ارزشیابی توصیفی در بهبود یادگیری دانش آموزان
_ بررسی تأثیر طرح ارزشیابی توصیفی در تعامل اولیاء دانش آموزان با مسئولین مدرسه
_ بررسی تأثیر طرح ارزشیابی توصیفی در دشواری کار معلمین
_ بررسی تأثیر طرح ارزشیابی توصیفی در سلامت روحی و روانی دانش آموزان
سؤالات تحقیق:
1 _ ارزشیابی توصیفی چه میزان در بهبود یادگیری دانش آموزان مؤثر است؟
2 _ ارزشیابی توصیفی چه میزان در تعامل اولیاء دانش آموزان با مسئولین مدرسه مؤثر است؟
3 _ ارزشیابی توصیفی چه میزان در بهبود رفتار دانش آموزان مؤثر است؟
4 _ ارزشیابی توصیفی چه میزان در دشواری کار معلمین مؤثر است؟
5 _ ارزشیابی توصیفی چه میزان در سلامت روحی و روانی دانش آموزان مؤثر است؟
جامعه و نمونه آماری:
جامعه آماری در این پژوهش کلیه معلمینی هستند که در مدارس مورد بحث مشغول به تدریس هستند و همچنین کلیه والدینی که فرزندانشان در این مدارس مشغول به تحصیل هستند. در این تحقیق روش
نمونه گیری، تصادفی ساده بوده، 6 مدرسه در 6 منطقه آموزش و پرورش شهر تهران شامل مناطق 1 _ 5 _ 9 _ 12 _ 16 و جمعاً 25 کلاس (25 معلم و 325 نفر از والدین) انتخاب شدند.
ابزار اندازه گیری: ابزار اندازه گیری در این پژوهش نگرش سنج محقق ساخته با طیف لیکرت و با استفاده از تکنیک دلفی است.
طرح پژوهش: داده ها با 2 روش توصیفی (ترسیم جداول فراوانی و تعیین شاخص های گرایش های مرکزی و پراکندگی درخصوص هر یک از ابعاد) و استنباطی (استفاده از آزمون Z یا T تک نمونه ای و تحلیل واریانس) تجزیه و تحلیل شده اند.
نتایج یافته ها:
سؤال 1 _ نتایج حاصل از داده های بدست آمده حاکی از توافق نظر معلمان و والدین در خصوص «اثربخشی طرح در بهبود یادگیری» است.
سؤال 2 _ به اعتقاد معلمین و اولیاء این طرح به اندازه زیاد و خیلی زیاد موجب «تعامل بیشتر والدین با مسئولین مدرسه» می شود.
سؤال 3 _ به اعتقاد معلمین و والدین طرح ارزشیابی توصیفی تا حد زیاد و خیلی زیاد در «بهبود رفتار
دانش آموزان» تأثیر دارد.
سؤال 4 _ اثربخشی طرح ارزشیابی توصیفی «در بهداشت روحی و روانی» دانش آموزان مثبت ارزیابی شده است.
سؤال 5 _ نتایج نشان می دهد این طرح تا حد زیاد و خیلی زیاد در «دشواری کار معلمین» در یک
جمع بندی کلی می توان گفت:
1 _ اکثر معلمین و والدین نگرش مثبت و مساعدی نسبت به طرح دارند.
2 _ معلمین بازدهی این روش را در کلاسهای پرجمعیت مطلوب پیش بینی نمی کنند.
3 _ تکمیل نمودن کارنامه به مهارت خاصی نیاز دارد که به دشواری کار معلمین می افزاید.
4 _ ارزیابی دانش آموزان تحت تأثیر قضاوتهای شخصی قرار نمی گیرد.
5 _ طرح مذکور در ابعاد مورد بررسی بیشترین تأثیر خود را در حفظ و ارتقاء بهداشت روحی و روانی دانش آموزان نشان داده است.
ارزشیابی توصیفی الگویی جدید در ارزشیابی تحصیلی
زهرا حصاربانی کارشناس ارزشیابی تحصیلی دوره عمومی
ارزشیابی تحصیلی، فعالیتی است که معلم، در جریان تدریس خود انجام می دهد. این فعالیت، شامل جمع آوری اطلاعات و داوری درباره وضعیت یادگیری و پیشرفت دانش آموز است. جمع آوری این اطلاعات از طریق شیوه های مختلف صورت می پذیرد و نیازمند کسب مهارت و دانش کافی در این زمینه است. معلم باید با استفاده از نتایج حاصل از سنجش و ملاحظه اهداف و انتظارات آموزشی درباره وضعیت فرد، داوری کرده، ضعفها و قوتهای دانش آموز را مشخص کند و برای بهبود فعالیتهای یادگیری به او توصیه هایی را ارائه دهد.
متأسفانه فرآیند سنجش و ارزشیابی در کشور ما، مطابق عرف، فقط شامل ارزیابی مجموعی یا نهایی است که در پایان دوره آموزشی به منظور تشخیص پیشرفت تحصیلی و رتبه بندی صورت می گیرد. در این روش تمامی تلاش معلم، دانش آموز، والدین و کل نظام آموزشی معطوف به آزمونهای نهایی و نمره آنهاست و ماحصل همه زحمتها در یک عدد یک یا دو رقمی خلاصه می شود. این نمره، نه تنها ملاک قضاوت وتصمیم گیری درخصوص دانش آموز است، بلکه به نوعی ارزشیابی از عملکرد معلم، مربی، مدیر و والدین و نظام آموزشی، تلقی می شود. تردیدی نیست که نتایج حاصل از این گونه تصمیم گیری ها دقیق نبوده، ممکن است عواقب ناگواری به همراه داشته باشد؛ به عبارت دیگر به جای آنکه نظام ارزشیابی و اندازه گیری در خدمت آموزش و رشد و توسعه دانش فراگیران و معلمان قرار گیرد، فرآیند تدریس و یادگیری در خدمت نظام سنجش و آزمون در آمده است و ملاک قضاوت در مورد عملکرد نظام و دانش آموز در یک مقیاس صفر تا بیست خلاصه می شود.
دفتر ارزشیابی تحصیلی و تربیتی سابق، با توجه به رویکردهای جدید ارزشیابی، پس از مطالعات فراوان و در پاسخ به رأی صادره در جلسه 674 مورخ 2/5/81 شورای عالی درخصوص تبدیل مقیاس کمی (20 _ 0) به مقیاس کیفی، طرح ارزشیابی توصیفی را ارائه داد.
این طرح، الگویی کیفی است که تلاش می کند بر خلاف الگوهای رایج ارزشیابی، به جای کمی نگری از طریق توجه به معیارهای برنامه درسی و آموزشی به عمق و کیفیت یادگیری دانش آموزان توجه کند و توصیفی از وضعیت آنها ارائه دهد و ارزشیابی را در خدمت آموزش و یادگیری قرار دهد.
مهمترین ویژگیهای الگوی ارزشیابی توصیفی عبارت است از:
_ توجه به تنوع و تغییر مقیاس سنجش
_ توجه به یادگیری دانش آموز
_ توجه به تنوع و تغییر ابزارهای ارزشیابی
_ توجه به انتظارات برنامه درسی
_ توجه به اهمیت سازگاری اجتماعی در کنار پیشرفت تحصیلی
_ توجه به اهمیت بهداشت روانی در فرآیند یاددهی _ یادگیری
_ توجه به حیطه های مختلف یادگیری
این طرح با مد نظر قرار دادن ویژگیهای فوق، همراه با ایجاد تغییرات بنیادی در نظام موجود ارزشیابی تحصیلی تهیه شد. این تغییرات عبارتند از:
تغییر مقیاس فاصله ای (20 _ 0) به مقیاس ترتیبی (در حد انتظار _ نزدیک به انتظار _ نیازمند به تلاش بیشتر):
در طول سالیان دراز، نمره 20 بسیار مورد احترام و توجه بوده است و معلمان ما نتایج آزمونها را براساس آن به دانش آموزان و والدین بازخورد داده اند. که همین امر باعث رقابت نامطلوب شده است. مقیاسهای ترتیبی کمتر ایجاد رقابت می کند و مشکلات نمره های کمی را ندارد؛ زیرا با مقیاسهای ترتیبی و بازخوردهای توصیفی دانش آموزان، دیگر نگران کسب نمره نیستند. آنها به دنبال شناخت اشتباه خود در فعالیتهای یادگیری هستند. والدین نیز از فرزندانشان نمره نمی خواهند و به جای اینکه از آنان بپرسند امروز چند گرفته ای؟ می پرسند: امروز چه یاد گرفته ای؟ تغییر مقیاس فاصله ای به مقیاس ترتیبی، یعنی حذف یکی از عوامل استرس آور در کلاس درس.