پایان نامه عنوان امکان سنجی استقرار حسابرسی مدیریت در شرکت های نفت و گاز

بسمه تعالی

مقدمه :

رشد و توسعه شرکتها از شرکتهای محلی و کوچک به شرکت های زنجیره ای و چند ملیتی و پیچیده تر شدن روابط بین آنها و همچنین پیشرفت تکنولوژی در دهه های اخیر باعث گردید که به موازات این رشد و توسعه , حرفه حسابرسی نیز با انجام عملیات حسابرسی حرفه ای و اظهار نظر بی طرفانه گسترش یابد و موجب اعتماد دهی به این بنگاهها و سازمانها گردد.

 با شدت گرفتن رقابت , که هر شرکت تلاش دارد تا کالاهای با کیفیت مطلوب و قیمت تمام شده پائین عرضه ،تا سهم بیشتری از بازار را کسب نماید و حتی در صورت امکان رقیب را از صحنه خارج نماید. لذا بررسی عملکرد مدیران این شرکت از نظر نوع تصمیم و تخصیص منابعی که به هر یک از فعالیتها می دهند مورد توجه و نظر قرار گرفته تا کارآیی , اثربخشی و رعایت صرفه اقتصادی این تصمیمات مورد سنجش قرار گیرد .

این ایده و خواسته موجب پیدایش نوع جدیدی از حرفه حسابرسی تحت عنوان حسابرسی مدیریت یا حسابرسی عملیاتی گردید. ((فرآیند منظم ( سیستماتیک ) ارزیابی سیستم کنترلهای مدیریتی در راستای تحقق بخشیدن به اثر بخشی , کارآیی و صرفه اقتصادی عملیات تحت کنترل مدیریت یک سازمان و گزارش نتایج و توجیه هایی برای بهبود به افراد مناسب را گویند. هری آر.رایدر- راهنمای حسابرسی عملیاتی – ترجمه محمد مهیمنی و محمد عبداله پور – کمیته حسابرسی عملیاتی سازمان حسابرسی )).

حسابرسی عملیاتی یک تکنیک جدید کنترل است که به حسابرسان شیوه ارزشیابی اثر بخشی روشهای عملیاتی و کنترل های داخلی را ارائه می دهد(اشنایدار1973)

حسابرسی عملیاتی یک روند نظامند از ارزیابی اثر بخشی یک سازمان کارآیی و اقتصاد عملیات تحت کنترل مدیریت و گزارش دادن به افراد مناسب در مورد نتایج ارزیابی بموازات پیشنهادات برای اصلاح است.(کاداموس 1964)

در این نوع حسابرسی موضوع اصلی بحث، در خصوص نوع و نحوه انعکاس گزارشگری مالی طبق استانداردهای پذیرفته شده نیست بلکه حسابرسان مدیریت با استفاده از کارشناسان و متخصصان ذیصلاح به نقد و بررسی و تحلیل کارآیی و اثربخشی و رعایت صرفه های اقتصادی فعالیتها و برنامه های شرکت یا سازمان می پردازند و نظرات اصلاحی و تکمیلی  خود را ارائه می نمایند.

کسب دانش حسابرسی مدیریت و بکارگیری آن بدون شک یکی از مهمترین و موثر ترین راهکارها برای تخصیص منابع اقتصاد ملی کشور ها است.(موتمنی.اعظم 1388)

تشریح و بیان موضوع:

حسابرسی  مدیریت  متفاوت از حسابرسی صورتهای مالی است. هدف  حسابرسی مالی  اعلام نظر حرفه ای در خصوص صورتهای مالی تاریخی واحد مورد رسیدگی می باشد و اینکه آیا بر اساس استانداردهای پذیرفته شده و مورد قبول انجام گردیده است یا خیر((هدف از حسابرسی صورتهای مالی ،اظهار نظر نسبت به این موضوع است که آیا صورتهای مالی بر اساس استانداردهای حسابداری تهیه شده است یا خیر.بند 2 بخش 200 استانداردهای حسابرسی کشور1386 )) اما حسابرسی مدیریت بر ارزیابی عملکرد و شناسایی فرصتهای بهبود کار و ارائه پیشنهاد در این خصوص تاکید دارد. به اینصورت که فعالیتهای بخش عمومی باید بسمتی هدایت شود که امکان استفاده بهینه از منابع بیش از پیش فراهم شود .بعبارت دیگر مدیران باید اطمینان حاصل نمایند که تصمیمات  آنان نه فقط قانونی واخلاقی است بلکه با در نظر گرفتن به سه مقوله صرفه اقتصادی ،کارایی واثر بخشی صورت گرفته ویا می گیرد.همچنین افرادی  که فعالیتهای بخش عمومی راهدایت می کنند باید در برابرنتایج حاصل از اقدامات خودپاسخگو باشند. بعبارت دیگر مدیران درازای اختیارات قانونی داده شده به آنهابرای مدیریت بر منابع و ارئه خدمات در وظایفی که بعهده دارندباید امین باشند.((یک بررسی هدفمند و سیستماتیک جهت تهیه یک ارزیابی مستقل از عملکرد وفعالیتهای سازمان دولتی جهت بهبود پاسخگویی عمومی ونیز سهولت تصمیم گیری واحد ها. استانداردهای حسابرسی دولتی سال 1994 ))

سوالات اصلی تحقیق:

با توجه به رشد و توسعه شرکتها از شرکتهای کوچک و محلی به شرکتهای بزرگ و زنجیره ای و همچنین تبدیل شدن به شرکتهای چند ملیتی و پیچیده تر شدن روابط بین آنها و ارتقاء و پیشرفت تکنولوژی در دهه های اخیر , آیا بنظر نمی رسد که مدیران بموازات رشد کمی و کیفی شرکتها وسازمانها  نسبت به استقرار سیستمهای کنترل مدیریت اهتمام ورزند و عملکرد سازمان خود را از لحاظ کارآیی , اثر بخشی و رعایت صرفه اقتصادی مورد ارزیابی مستمر قرار دهند؟

1-آیا مدیران  مایل به ارزیابی وحسابرسی عملکرد خود هستند؟

2-آیا عدم وجود چارت و ساختارسازمانی موجب عدم توجه به استقرار انجام حسابرسی مدیریت میگردد؟

3-آیا عدم وجود شاخص های مورد تاییدو توافق در شرکتها موجب عدم اهمیت و اراده برای پیاده سازی و انجام  حسابرسی مدیریت میگردد؟

4-آیا تعداد اندک حسابرسان ورزیده و متخصص موجب عدم انجام حسابرسی مدیریت میشود؟

ضرورت انجام تحقیق :

با توجه به سابقه چندین ساله در شرکتهای نفت و گاز کشور و مطالعه چندین و چند گزارش حسابرسی و بازرسی و مشاهده دغدغه های مدیران در این حوزه , باید عملکرد این شرکتها را از لحاظ :

1- شناسایی آن دسته از سیاستها و روشهای سازمان که تا کنون تعریف نگردیدند و ضرورت دارد تا انجام شود.

2- اثر بخشی برنامه ها از نظر دستیابی به هدفها و نتایج مورد انتظار

3- حصول اطمینان از رعایت قوانین و مقررات مربوطه

4- رعایت صرفه و صلاح اقتصادی و اثربخشی و کارآیی

5- شناسایی نقاط ضعف و دلایل بروز آنها

مورد ارزیابی قرار گیرد. چون حسابرسی مدیریت گزارش عملکرد مدیران را در سطح مسئولین واحدهای مشخص ،ارائه می نماید و آنرا می توان متشکل از سه عنصر مقرون به صرفه بودن , کارآمد بودن و بالاخره اثربخش بودن دانست لذا در این تحقیق بدنبال شناسایی موانع عدم استقرار حسابرسی مدیریت هستیم.

اهداف اساسی از انجام تحقیق :

شناسایی موانع و مشکلات استقرار سیستم حسابرسی مدیریت در شرکتهای نفت و گاز

ارائه راهکارهای نسبی جهت حل مشکلات و موانع استقرار سیستم حسابرسی مدیریت در شرکتهای نفت و گاز

ارائه پیشنهادهای علمی و عملی و اجرایی جهت بکارگیری مناسب راهکارها

روشهای انجام تحقیق :

مطالعه کتابخانه ای :

جهت بررسی کلی ابعاد موضع حسابرسی مدیریت از لحاظ تئوری و بهره گیری و استفاده از مطالعات گذشته که در این مورد انجام گردید , نسبت به مطالعه کتب , نشریات , پژوهشهاوتحقیقات دانشگاهی و مقالات اینترنتی استفاده گردید.

روشهای جمع آوری اطلاعات :

1-2 : مصاحبه : جهت امکان سنجی و زمینه شناخت جامعه آماری مورد تحقیق و ابعاد و ویژگی آنها , از روش مصاحبه با برخی مدیران و دست اندرکاران شرکتهای نفت و گاز استفاده شده است.

2-2: پرسشنامه :

پرسشنامه یکی از متدوالترین و مناسبترین روشهای جمع آوری اطلاعات می باشد.

( دلاور علی – روشهای تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی – دانشگاه پیام نور سال 68 )

پرسشنامه از نوع بی نام بوده و در طراحی سوالات سعی گردید که دارای ویژگی یک پرسشنامه خوب باشد بدین منظور برای اکثر مدیران و کارشناسان یک نوع پرسشنامه تهیه و ارائه گردید و پاسخهای آنها دریافت شد.

قلمرو تحقیق :

برای اکثر شرکتهایی که در حوزه نفت و گاز دارای تخصص و رزومه کاری  بوده اند بویژه شرکتهایی که در منطقه پارس جنوبی فعالیت می نمایند تمرکز گردید. به این نحوه، شرکتها و پیمانکاران دست دوم مجری در فاز های

16-15 ،18-17 و21-20 که در عسلویه مستقر و مشغول بکار می باشند و همچنین فازهای پالایشگاهی مستقر در منطقه بندری کنگان شامل فازهای پالایشگاهی24-23-22 وفاز 13 وشرکتهای حفاری که در عمق 120 کیلومتری دریامشغول بکار بوده اند ،پرسشنامه به مدیران ،مهندسان و مدیران وکارکنان مالی ارائه گردید و همزمان از حسابرسان این شرکتها که در زمان تحقیق در شرکت حضور داشته و مشغول حسابرسی بوده اند نیز نظر سنجی اخذ گردید علاوه بر منطقه پارس جنوبی از مدیران و کارکنان دفتری مرکزی مستقر در تهران هم نظر سنجی اخذ و دریافت  گردید.

جامعه آماری :

مدیران عامل شرکتهای نفت و گاز و مدیران پروژه , رؤسای کارگاهها و همچنین مدیران مالی و حسابرسی و کارشناسان مالی و حسابرسی و کارشناس فنی و مهندسی بعنوان جامعه آماری در نظر گرفته شدند.

نمونه آماری:

تعدادی از مدیران عامل , مدیران پروژه ها رؤسای کارگاهها و مدیران مالی و حسابرسی و کارشناسان مالی و فنی بصورت تصادفی انتخاب گردیدند.

مدل مناسب حسابرسی مدیریت :

حسابرسان مدیریت باید با توجه به ویژگی های منحصر به فرد هر شرکت ( نفت یا گاز ) مدل مناسب و مخصوص به آن طراحی نمایند تا امکان مقایسه و ارزیابی عملیات جاری مورد حسابرسی میسر گردد.

با توجه به مشخصه منحصر به فرد بودن حسابرسی مدیریت برای هر شرکت , گزارش حسابرس باید علاوه بر اینکه اعلام می نماید عملکرد , مطابق با معیارهای پذیرفته شده است یا خیر باید در مورد بهبود وضعیت طرحها و سیستمهای کنترلی ارزیابی شده نیز، توصیه ها و پیشنهاداتی ارائه نماید

ساختار تحقیق :

در فصل دوم تاریخچه ای هر چند کوچک و مختصر از پیدایش حسابرسی،حسابرسی داخلی و حسابرسی مدیریت شرح داده خواهد شد و سپس به مبانی تئوری حسابرسی مدیریت و تحقیقات انجام شده در این خصوص پرداخته می شود.

در فصل سوم ( روش اجرای تحقیق ) درباره جامعه آماری تحقیق و نمونه گیری و روشهای آن و روشهای جمع آوری , طبقه بندی و تجزیه و تحلیل داده ها و همچنین روشهای مورد استفاده برای تجزیه و تحلیل اطلاعات ذکر می گردد.

 در فصل چهارم ( تجزیه و تحلیل اطلاعات و آزمون فرضیه ها ) یافته های تحقیق، به مدد روشهای آمار استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار  خواهدگرفت.

در فصل پنجم ( نتایج و پیشنهادها ) و نقطه نظرات و یافته ها و نتایج خاص در رابطه با موضوع تحقیق و پیشنهادهایی برای پژوهشگران آینده ارائه می شود.

در دنیای کنونی مدیران علاوه براطلاعات مالی ،به اطلاعات مربوط به عملیات هم نیازمند می باشند به همین دلیل حسابرسان مستقل همواره با درخواستهای روز افزونی برای انجام حسابرسی مدیریت  مواجه هستند. حسابرسی مدیریت   عبارت است از فرایند منظم و روشمند ارزیابی اثر بخشی و کارآیی و صرفه اقتصادی عملیات سازمان و گزارش نتایج ارزیابی همراه با پیشنهادهای عملی به اشخاص ذیصلاح برای بهبود عملیات.