پایان نامه بررسی تاثیر انتشار درصد های مختلف سهام ‏جایزه بر بازدهی سهام شرکت‌ های پذیرفته ‏شده در بورس اوراق بهادار تهران ‏‏(86-80)‏

پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد

 گرایش: حسابداری

چکیده:

تحقیقات انجام شده در سایر کشورها نشان می دهد که سرمایه گذاران، عکس العمل مطلوب و مثبتی در مقابل انتشار اخبار مربوط به سهام جایزه نشان داده اند. به عبارت دیگر نتایج بدست آمده نشان می دهد که نرخ بازده سهام شرکتهایی که سهام جایزه توزیع کرده اند بیشتر از نرخ بازده شرکتهای دیگر بوده است. گروهی از محققان بازده بالاتر را بمنزله با ارزش بودن سهام جایزه تلقی کرده اند ولی گروه دیگر بر این باورند که بازده بیشتر اینگونه سهام ناشی از محتوای اطلاعاتی سهام جایزه است و سهام جایزه به خودی خود ارزشی ندارد.

در این تحقیق رابطه بین انتشار درصدهای مختلف سهام جایزه و نرخ بازدهی سهام (سهامداران) مورد بررسی قرار گرفته است. در این تحقیق سه فرضیه در مورد تاثیر انتشار سهام جایزه بر بازدهی سهام به تفکیک سه دسته (زیر 20 درصد ، بین 20 تا 50 درصد  و بالای 50 درصد) و یک فرضیه (فرضیه چهارم) در قالب مقایسه سه گروه مذکور تدوین شده است. 41 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در قالب فراوانی 117 نمونه با احتساب سالهای انتشار سهام جایزه مورد بررسی قرار گرفتند.  با استفاده از روشهای آماری تی تست[1] و کروسکال والیس[2] ‏ فرضیات تحقیق مورد آزمون قرار گرفت.

نتایج بدست آمده از این تحقیق نشان می دهد که انتشار درصدهای مختلف سهام جایزه بر بازدهی سهام تاثیر مثبت دارد اما بین بازدهی سهام در بین سه گروه (زیر 20 درصد ، بین 20 تا 50 درصد  و بالای 50 درصد) تفاوت معنادار وجود ندارد. به نظر می رسد مهمترین عوامل در این زمینه کارآیی ضعیف بورس اوراق بهادار تهران و ناآگاهی نسبی (سرمایه گذاران و در برخی موارد مدیران) از سهام جایزه می باشد.

مقدمه:

یکی از موضوعاتی که کنجکاوی سرمایه گذاران و متخصصان مالی در بورس اوراق بهادار را برانگیحته، تاثیر سهام جایزه بر نرخ بازده سهام است. مروری به کتابها و مقالات مالی نشان می دهد، متخصصان و صاحبنظران مالی عقاید متفاوتی درباره ارزش سهام جایزه دارند. برخی از آنها معتقدند چنانچه درصد سهام جایزه در حد پایینی باشد انتشار سهام جایزه موجب افزایش ثروت سهامداران می گردد، اما پاره ای دیگر بر این باورند که چون سهام جایزه موجب گسترش مالکیت سهام و حفظ نقدینگی در شرکت می شود، سهام جایزه دارای ارزش است و صدور آن به هر میزان موجب افزایش ثروت سهامداران می گردد. گروه دیگر اظهار می کنند که چون صدور سهام جایزه تاثیری بر میزان سود دهی و ریسک شرکت نمی گذارد بنابراین تاثیری نیز بر ارزش شرکت و ثروت سهامداران نحواهد گداشت. نتایج به دست آمده در سایر شرکتها نشان می دهد که نرخ بازده سهام شرکتهایی که سهام جایزه توزیع کرده اند بیشتر از نرخ بازده شرکتهای دیگر بوده است. گروهی از محققان بازده بالاتر را به منزله با ارزش بودن سهام جایزه تلقی کرده اند ولی گروه دیگر بر این باورند که بازده بیشتر اینگونه سهام ناشی از محتوای اطلاعاتی سهام جایزه است و سهام جایزه به خودی خود ارزشی ندارد.

هدف از این تحقیق مطالعه تاثیر انتشار درصدهای مختلف سهام  جایزه بر بازدهی سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران با روش های عملی می باشد.

فصل اول:

کلیات تحقیق

-مقدمه :

اهمیتی که بورس اوراق بهادار در رونق اقتصادی هر کشوری می‌تواند داشته باشد بر هیچکس پوشیده نیست نگاهی به وضعیت بورس اوراق بهادار در کشور های پیشرفته نشان می‌دهد که وقتی این بازار در حال رونق باشد، ‌اقتصاد آن‌ ها در حال رونق است و اگر بازار اوراق بهادار آن‌ها تزلزلی داشته باشد در کل اقتصاد آن‌ها منعکس می‌گردد. نمونه بارز آن بازار های بورس کشور های آمریکایی و اروپایی است که اخیراً با مشکلات و فراز و نشیب های زیادی روبرو شده است که باعث ورشکستگی و سقوط قیمت سهام کشورهای بزرگ آنها شده است و اقتصاد ان‌هارا آسیب پذیر نموده و همه کارشناسان و دولتمردان را متوجه خود ساخته است. تا چاره ای بیندیشند تا از چالش جلوگیری کرده و از ورشکستگی شرکت های بزرگی همچون جنرال موتورز و... جلوگیری کنند. در واقع وضعیت سهام در آنجا نوعی شاخص وضعیت اقتصادی است. به عبارتی دیگر بازار اوراق بهادار از لوازمات حرکت اقتصادی کشور‌ها و ابزار قدرتمند کنترل و سرمایه گذاری آن‌ها می‌باشد.

با گسترش بازار های سرمایه و نیاز شرکت‌ها به منابع مالی جهت حرکت رو به جلو و گستر ش فعالیت های خود و در مواقعی به دلیل کمبود نقدینگی برخی از شرکت‌‌ها ترجیح می‌دهند با افزایش سرمایه از طریق سود سهام به صورت سود سهمی‌(سهام جایزه) هدف های خود را مرتفع سازند در این تحقیق سعی بر آن است که تاثیر انتشار در صد های مختلف سهام جایزه بر بازدهی سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران را با روش های علمی‌مورد بررسی قرار دهیم. امید است که نتایج حاصله مفید بوده و موجب بهبود شیوه های تصمیم گیری، ‌تصمیم گیرندگان وسرمایه‌گذاران و سایر استفاده کنندگان از اطلاعات مالی قرار گیرد.

2-1-بیان مسئله :

سهام جایزه یک نوع افزایش سرمایه است که مجمع عمومی‌فوق العاده شرکت‌ها پس از پیشنهاد هیات مدیره با انتشار درصدی از سهام جایزه از محل اندوخته‌های آن شرکت موافقت می‌نماید سپس این سهام به طور رایگان بین سهامداران عادی و به نسبت مالکیت آنان توزیع می‌گردد.

 به عبارت دیگر سهام جایزه انتقال اندوخته های شرکت به حساب سرمایه است معمولاً شرکت‌هابه سهام جایزه به عنوان ابزاری که جایگزین یا مکمل سود نقدی است نگاه می‌کنند و در مواردی نیز افزایش سرمایه به منظور اجرای طرحهای توسعه مورد استفاده قرار می‌گیرد. سهام جایزه نیز به خودی خود تغییر ارزشمندی را برای سهامداران به همراه نمی‌آورد زیرا اگر چه سرمایه شرکت افزایش می یابد ولی اندوخته ها نیز به همان اندازه کاهش می یابند . در نتیجه هیچ تغییری در کل دارایی های شرکت نیز به وجود نمی آید ولی اعلام خبر انتشار سهام جایزه روی قیمت سهام در بازار‌های بورس تاثیر می‌گذارد زیرا این خبر از یک نظر به عنوان علامتی که از آینده خوب[3]  شرکت خبر می‌دهد تلقی می‌گردد.

در توضیح این پدیده باید گفت که طبق استاندارد های حسابداری اگر سود سهمی‌20 درصد تا 25 درصد‌اعلام شود سهام منتشر شده جدید به ارزش بازار از سود انباشته به سرمایه منتقل می‌شود و اگر بیشتر از 25 درصد‌اعلام شود به ارزش اسمی‌منتقل می‌شود همین مسئله از نظر برخی از محققین معما می‌نماید و موضوع تحقیقات بسیاری در دنیا شده است که سالیان زیادی است نیز ادامه دارد.

البته در بیشتر تحقیقات موضوع سهام جایزه و تجزیه سهام را با هم مورد بررسی و تحقیق قرار داده‌اند که ما به دلیل استفاده نکردن شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار از تجزیه سهام در سال‌های اخیر از آن صرف نظر کرده (یکی از محدودیت های تحقیق ) دراین تحقیق به دنبال آن هستیم که تاثیر انتشار درصد های مختلف سهام جایزه بر بازدهی سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بررسی نماییم. سوال اصلی تحقیق این است که آیا انتشار سهام جایزه بر بازدهی سهام  تاثیر دارد؟ همچنین این سوال را به تفکیک سه گروه (زیر 20%، بین 20% تا 50% و بالای 50% ) بررسی خواهیم نمود.

3-1-اهمیت موضوع – دلایل تحقیق :

بر اساس تحقیقی که بر روی قیمت سهام شرکت های منتشر کنده سهام جایزه انجام گرفته است بررسی رفتار قیمت سهام آن شرکت هادر قبل و بعد ازسهام جایزه نشان می‌دهد که در نیمی‌از موارد قیمت سهام بعد از سهام جایزه مساوی یا بیشتر از قیمت سهام در قبل از اعطای سهام جایزه بوده است. چنین مشاهداتی دلیل محکمی‌بر غیرکارا و غیر عقلایی بودن بازار سهام ایران است. یکی از عوامل مهمی‌که بر قیمت سهام و بالطبع بر ثروت سهام داران تاثیر می‌گذارد چگونگی تقسیم سود می‌باشد.

 با اینکه به نظر می‌رسد سهام داران در ایران سهام جایزه را به سود نقدی ترجیح می‌دهند تامل در این موضوع بیانگر این واقعیت است که اگر نسبت به آگاهی سهامداران در مورد ماهیت سهام جایزه اقدام نشود این احتمال وجود دارد که سهام داران عمده بعضی شرکت‌ها با انتشار سهام جایزه و متورم نمودن ارزش سهام خود مبادرت به فریب سهام داران اقلیت یا مردم عادی نموده و به این وسیله به اعتماد عمومی‌به بازار سهام لطمه وارد کنند تصمیم اعطای سود سهمی‌(سهام جایزه ) با توجه به توزیع آن با درصد های مختلف و تاثیر آن (مثبت یا منفی ) بر بازدهی سهام (قیمت سهام ) در بازار بورس تصمیم بسیار مهمی‌می‌باشد که باید با بررسی و دقت بیشتر و با در نظر گرفتن منافع سهام داران و وضعیت آتی شرکت اتخاذ کرد پس از اینکه مجامع عمومی‌فوق العاده تصمیم به دادن درصد خاصی از سهام جایزه را می‌گیرند به دنبال آن فعل و انفعالاتی در بازار بورس اتفاق می‌افتد و عکس العمل سهامداران را با توجه به درصد های پیشنهادی را نسبت به قیمت بازار سهام شرکت‌هایی که سهام جایزه توزیع خواهند کرد را موجب می‌شود. با توجه به مطالب مزکور اهمیت تحقیق از دیدگاههای متفاوتی می‌تواند مورد توجه قرار گیرد از جمله : - سرمایه گذاران و مدیران شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران جهت انتشار سود سهمی‌به جای سود نقدی با توجه به پیامد های آتی قیمت بازار سهام نسبت به آن ابزار و در نهایت ارائه راهکار‌ها و پیشنهادهایی در جهت هدایت بازار به سمت کارایی و رونق بیشتر.

4-1-فرضیه های تحقیق :

با توجه به هدف تحقیق مزبور بررسی می‌کنیم که آیا بین انتشار درصدهای مختلف سهام جایزه و بازده سهام ارتباط معناداری وجود دارد یا خیر؟ به عبارت دیگر آیا متغیرهای مستقل توانایی توضیح و تبیین متغیر وابسته را دارد یا خیر؟ این هدف را با انجام فرضیات زیر به صورت یک فرضیه اصلی و  چهار فرضیه فرعی عملی می‌کنیم.

فرضیه اصلی :

انتشار سهام جایزه بر روی بازدهی سهام تاثیر دارد.

فرضیات فرعی :

انتشار سهام جایزه زیر20 درصد بر روی بازدهی سهام تاثیر مثبت دارد.

انتشار سهام جایزه 20 درصد‌تا 50 درصد بر روی بازدهی سهام تاثیر مثبت دارد.

انتشار سهام جایزه بالای 50 درصد برروی بازدهی سهام تاثیر مثبت دارد.                     

 بین بازدهی سهام در بین سه گروه(زیر 20 درصد بین 20 تا 50 درصد وبالای
 50 درصد) تفاوت معنی دار وجود دارد .

Abstract:

Surveys obtained from other countries show that capitalist react positively in publishing news concerning stock dividends . on the other hand the result obtained show that the return of stock dividends is better than the other companies . group of researchers have said that the return of stock is more valuable due to stock dividends but some groups believe that the  stock dividends  are due to the liability and information content of the stock dividends  and the stock dividends itself has no value . in this survey the relationship between the publishing different percentage s of stock dividends and return of stock are being researched . this survey used one main hypothesis and four subordinate hypothesis , the effect of publishing the different percentage of stock dividends in return of stock (under 20% - between 20% - 50% and above 50% ) at the end the difference is quite high among these three hypothesis under the fourth hypothesis in stock  dividends by using  statistical system (t- test and kruskal wallis test )for 41 companies were accepted in stock exchange in Tehran . in 117 samples calculating the years of publishing the stock dividends were discussed . the result obtained  show that publishing the stock dividends have positive effect in stock exchange . but among the stock dividends ( under 20% , 20% - 50% and above 50% ) there are not much differences . the main reasons in this field can be the weak deal . done is stock exchange in Tehran and little knowledge of ( investor and managers ) .