پروژه بررسی مسائل و معضلات اجتماعی – علل و عوامل سرقت

چکیده :

این تحقیق که بعنوان پروژه تخصصی و تحقیق جهت ارائه به دانشکده جنایی تهیه گردیده به بررسی مسأله سرقت در ابعاد مختلف می‌پردازد در تبیین ماهیت و علل سرقت نظر گاههایی متفاوت طرح شده است و این نشان دهنده عوامل متعدد در وقوع سرقت می‌باشد.

باید دید از چه عوامل و علل اجتماعی و اقتصادی، و یا حالات هیجانی و نقص بیماریهای روانی که آنها نیز ممکن است زائیده شرائط اقتصادی و اجتماعی باشند، ناشی می‌گردمد و یا بر اثر شرائط خاصی پدید می‌آیند یا بر اثر تکرار، تثبیت شده‌اند سرقت یک نوع رفتار خاص نیست بلکه گسترده‌ای از رفتارهای متعدد است.

در بوجود آمدن آن یک علت وجود ندارد، بطور کلی عوامل مختلفی از جمله خانواده، فقر، مادی فرهنگی، اجتماعی، بیکاری، مهاجرت، رشد جمعیت و غیره در آن تأثیر گذار است پس چندین عامل به هم گره خورده موجب بروز سرقت می‌شود گاهی عوامل مختلف می‌توانند نوعی رفتار را باعث شوند و گاهی نیز انواع مختلفی از  رفتارها می‌توانند از عوامل مشابهی ناشی گردند.

مسأله سرقت از طرفی نتیجه تناقص شرائط، آگاهی اخلاقی و از طرف دیگر نتیجه تناقص استانداردهای زندگی و الگوهای افراد، عملکرد و عضویت اجتماعی است از این رو یکی از عمیقترین مسائل قرن حاضر موضوع سرقت است. و بایستی با ارائه روشهای مناسب در جهت پیشگیری با آن مقابله کرد.

سرقت، از جمله جرایمی است که امنیت جامعه را به مخاطره می‌اندازد و بسته به نوع آن از حساسیتهای ویژه‌ای برخوردار می‌باشد، در جوامع متمدن کنونی سرقت و شیوه‌های آن متحول گردیده و انواع جدیدی از سرقت نیز پدیدار شده است. این تحقیق که جهت بررسی علل و عوامل موثر بر سرقت به منظور ارائه راهکارهای مناسب جهت پیشگیری و مبارزه با سرقت در استان یزد به عمل آمده است، سعی دارد عواملی که موجب بروز سرقت در استان بویژه در شهر ایلام می‌گردد را بررسی نماید.

با توجه به این تحقیق نتایج ذیل حاصل گردیده است :

از کل سارقین 4/41 درصد، اعتیاد را علت اصلی اقدام به سرقت خود بیان نموده‌اند.

8/55 درصد از سارقین، بومی استان ایلام بودند.

از کل سارقین 7/30 درصد سرقت منزل و 7/30 درصد سرقت مغازه انجام داده بودند.

از کل سارقین 39 درصد به میزان خیلی زیاد اطمینان داشته‌اند که بعد از سرقت شناسایی و دستگیر نخواهند شد.

از کل سارقین 8/64 درصد به میزان خیلی زیاد و زیاد مصمم هستند که بعد ازآزادی دست به سرقت نزنند.

34/60 درصد سارقان بومی علت سرقت خود را اعتیاد به مواد مخدر عنوان نموده‌اند. (معتاد بودند).

23/13 درصد سارقان غیر بومی، علت سرقت خود را اعتیاد به مواد مخدر عنوان نموده اند. (معتاد بودند).

با افزایش تحصیلات، ارتکاب به سرقت کاهش می‌یابد.

غیر بومی بودن در ارتکاب به سرقت موثر نمی‌باشد.

بین سابقه کیفری پدر و ارتکاب به سرقت رابطه معناداری وجود ندارد.

اعتیاد در ارتکاب به سرقت موثر است.

رفع معضل بیکاری، اعتیاد فقر مادی و فرهنگی از جمله مهمترین راهکارهای مبارزه با سرقت می‌باشند.

مقدمه (IN RODUCATION)

امروزه با گسترش اجتماعات و پیشرفته شدن جوامع و پیچیده تر شدن این جوامع روابط میان انسان‌ها و اجتماعات نیز به شکل فزاینده‌ای پیچیده و گسترده شده است.

در چنین شرایطی انسان‌ها به لحاظ سرشت و ذات خود همیشه و در همه حال در جهت آسایش، رفاه و پیشرفت مادی و اجتماعی خود تلاش می‌کنند. این تلاش‌ها به انحاء مختلف صورت می‌پذیرد گروهی برای دستیابی به ثروت و رفاه در چارچوب و محدوده‌ی قوانین و رعایت حقوق دیگران حرکت می‌کنند در این میان گروهی نیز برای رسیدن به اهداف خود از هیچگونه تلاشی دریغ نمی‌کنند و حتی از شکستن هنجارها و قوانین وزیر پاگذاشتن حقوق دیگران نمی‌گذرند و این اقدامات را به عنوان راهکار و روش رسیدن به هدف خود برمی‌گزینند که این گونه رفتارها در طول تاریخ موجب به وجود آمدن قوانین اجتماعی و سیستم مجازات و ... گردیده است.

در این تحقیق ما سعی می‌کنیم که یکی از جرائم علیه اموال و مالکیت انسانها یعنی سرقت را معرفی  و از آنجا که این جرم با گذشت زمان و پیشرفته‌تر شدن وسایل ارتباطی دچار تغییر و دگرگونی شده به جرأت می‌توان گفت که روز به روز شیوه‌ها و روشهای جدیدی از سوی مرتکبین این جرم ارائه و به مرحله‌ی اجرا در می‌آید می‌کوشیم تأثیر آموزش و اطلاع رسانی همگانی را در کاهش میزان ارتکاب این جرم مورد بررسی قرار دهیم امید است که تلاشهای صورت گرفته بتواند برای خوانندگان مثمر ثمر و مفید واقع گردد.

در جوامع بشری، سرقت به عنوان یک جرم وجود داشته و خواهد داشت. این پدیده در طول زمان با روشهای مختلفی انجام می‌گرفته است. سرقت از جمله جرایمی است که امنیت جامعه را به مخاطره می‌اندازد. این جرم در انواع مختلف صورت می‌گیرد. از سرقت قلک پول گرفته تا سرقت مسلحانه بانک. سرقت، بسته به نوع آن از حساسیتهای ویژه‌ای برخوردار می‌باشد و چون تأثیر مستقیمی بر امنیت جامعه دارد و افزایش آن موجب کاهش احساس امنیت در شهروندان می‌گردد، همیشه مورد توجه مسئولین و دست‌اندرکاران جامعه بوده است.

اهمیت این موضوع به قدری است که خداوند کریم در قرآن مجید سوره مائده آیه 38 می‌فرماید :

«والسارق و السارقه فاقطعوا ایدیهما جزاء بما کسبا نکالا من الله و الله عزیز حکیم»

لذا لازم است جهت پیشگیری و کاهش سرقت، به بررسی علمی موضوع پرداخت و از نتایج حاصله و استفاده از راهکارهای آن جهت تحقق اهداف مورد اشاره استفاده از راهکارهای آن جهت تحقق اهداف مورد اشاره استفاده نمود و ضمن جلب رضایت مردم که همانا ولی نعمتان ما هستند، رضایت امام عصر ارواحنا له الفداء و خداوند باری تعالی را نیز فراهم نمود. «ان شاء الله »

طرح مسأله :

افزایش میزان سرقت در سالهای اخیر در استان ایلام تا حدودی موجب تأثیر منفی بر امنیت و احساس امنیت در استان یزد گردیده است، به طوری که این موضوع موجب گردیده تا مسئولین مربوطه به منظور کاهش آن (سرقت) جهت دست یازیدن به راه حلی علمی و عملی تلاش نمایند.

در حالیکه بسیاری از افراد جامعه خود را با شرایط مختلف محیطی و مقررات وفق می‌دهند، چگونه است که تعدادی از آنهاست دست به سرقت زده، نظم و امنیت اجتماعی وفق می‌دهند، چگونه است که تعدادی از آنها دست به سرقت زده، نظم و امنیت اجتماع را خدشه دار می‌نمایند.

یکی از قدیمیترین جرایم علیه اموال که شاید از همان ابتدای پیدایش مفهوم مالکیت در جوامع بشری ارتکاب میافته و معمولاً مجازاتهای سختی هم برای مرتکبین مختلف پیش بینی می‌شده است، جرم سرقت (1) می‌باشد. این جرم به دلیل مهمتر بودن ارتکاب آن (در مقایسه با جرایم علیه اشخاص) بخش اعظم جرایم ارتکابی در کشورهای مختلف را تشکیل می‌دهد و همین کثرت وقوع توجه خاص حقوقدانان را به آن ایجاد می‌کند.

امروزه در اکثر کشورهای جهان جرم سرقت، بدلیل تنوع و گوناگونی آن، به انواع مختلفی که هر یک شرایط و مجازات مخصوص به خود را دارد تفکیک شده است که این از میان می‌توان از سرقت ساده (25)، سرقت مقرون به آزار یا تهدید (3) سرقت در شب و سرقت از بانکها، صرافیها، جواهر فروشیها و مکانهای مشابه، سرقت توام با هتک حرز و نظایر آنها نام برد. علاوه بر این برای مبارزه موثر با جرم سرقت، برخی از اعمال مرتبط با این جرم نیز در نظامهای حقوقی مختلف واجد وصف مجرمانه شناخته شده‌اند که مهمتر از همه جرم مداخله در اموال مسروقه (4 ) می‌باشد.

سرقت از با سابقه ترین جرایم بشری است که در جامعه‌های مختلف به شیوه‌های گوناگون دیده می‌شود. این پدیده در طول زمان دستخوش دگرگونیها و تغییرات زیادی شده، اما تنها چیزی که از بدو پیدایش و شکل‌گیری آن تاکنون ثابت مانده، زشتی  و مذمت ماهیت آن است.

با گذشت زمان شیوه‌ها و روشهای سرقت، نوع اموال و اشیاء مسروقه و وسایل و ابزار مورد استفاده برای پیشبرد کار خود استفاده می‌کنند. به همین دلیل شیوه‌های مقابله و روشهای برخورد با آنها متناسب با دگرگونیهای سرقت متحول شده است. به تعبیر دیگر چون در عصر ما موارد و وسایل گوناگون سرقت و گرایش به آن تغییر یافته، مقابله با آن نیز دشوار تر شده است.

واژگان کلیدی :

سرق : سرقت از نظر لغت کلمه‌ای است عربی از ماده «سرق» به فتح یا کسر «اِ» به معنای دزدیدن و مصرر آن «سرقه» است و «سارق» به معنای دزد و مؤنث آن «سارقه» می‌باشد که استراق سمع نیز به معنای دزدانه گوش دادن از همین ماده گرفته شده است (استرق منه الشیء :

سرقه و السمع : استمع مستخفیاً»