پایان نامه بررسی رابطه پرخاشگری مادران بر سلامت روانی کودکان در شهرستان اردبیل

فصل اول

کلیات تحقیق

1-1 مقدمه :

پرخاشگری یکی از پدیده های مهم روانی اجتماعی است که قسمت اعظم تاریخ مدون انسان پیرامون آن رقم خورده است. برخی سپیده دم تاریخ را با بیان قتل هابیل بدست قابیل آلوده به پرخاشگری و خشونت می دانند. کوالسکی بر اساس پژوهشهای انجام شده خود می نویسد: از 5600 سال پیش تا امروز بشر فقط 292 سال در صلح و صفا گذارنیده و بقیه را در جنگ و ستیز بوده است اگر تاریخ انسان را ورق بزنیم پر از خونخواری و قتل و غارت و کشتار و بزرگترین افتخار قهرمانان تاریخ این بوده است که توده های گسترده تری از انسانها را کشته یا به کشتن داده اند. از آن سردار رومی می توان نام برد که چهل هزار غلام را در روم به صلیب کشیده است. که تمام این موارد نمونه هایی بارز از پرخاشگری در ایران و جهان بوده است که به طور گسترده خود را نشان می دهد ولی پرخاشگری امروزه در مدارس و حتی در خانواده و خانه ها در بین زنان و مردان خود را نشان می دهد که به صورت زنی که از شوهر خود انتقاد می کند یا مردی که حضور همسرش را در یک مهمانی نادیده می گیرد و تمام این موارد که می تواند در زندگی زناشویی باعث پرخاشگری شود و بدون در نظر گرفتن فرزندان که چه ضربه ای به روحیات آنها خواهد خورد و تمام این نوجوانان و جوانان سرخورده می تواند حاصل این زندگی های بدون برنامه باعث پرخاشگری به دلیل خشم یا برای هیجان ایجاد نمی شود. بلکه هدف به دست آوردن پاداشهای مطلوب مثل پول یا کالای با ارزش است و تمام این موارد ممکن است که در نظر فرد دیگر امری نامطلوب جلوه کند که تمام مشکلات را بوجود آورد و پرخاشگری ناشی از خشم که این نوع پرخاشگری عموماَ با علائم برانگیختگی هیجانی و اغلب ناشی از ناکامی است که در زندگی زوجین دیده می شود که تمام موارد را می تواند در گوشه گیری و انزواطلبی فرزندان و به گونه ای میتواند  تاثیرات ویژه ای در سلامت روانی فرزندان بگذارد که این مسأله باعث می شود کودک بعدها دچار ناراحتیها می شود که عامل اصلی ناراحتی خود را در والدین خود می دانند. (علی صائبی ، 1380)

تعریفی مفهوم بهداشت روان بسیار پیچیده می باشد و توافق کلی برای تعریف آن وجود ندارد، زیرا این مفهوم دارای ابعاد چندگانه می باشدو جنبه های مختلف زندگی فرد را شامل می شود و ادراکات فرهنگی گوناگونی از آن شده است، این مسئله با مسائل فرهنگی ارتباط زیادی دارد. افکار، تصورات، ارزش ها، آمارها، اولویت های انسان درباره یک جامعه مطلوب تحت تأثیر مسائل فرهنگی شکل می گیرد. که یکی از این مسایل مهم فرهنگی ارتباط افراد مختلف جامعه از جمله ارتباط با جنس مخالف است. متغیر سلامت روان به لحاظ اهمیت آن ازنظر بنیادی و کارکردی مورد توجه بسیاری از روان شناسان تربیتی و اجتماعی و آسیب شناسی روانی و متخصصان بهداشت روانی قرار گرفته است. جامعه ای که افراد آن از نظر سلامت روان در حد مطلوب باشند در مقابل فشارهای روانی و تهدیدها ووقایع ناگهانی مقاوم و پایدار خواهد بود و با توجه به اینکه نوجوانان آینده سازان و سرمایه های این کشور هستند و طبق آمار بدست آمده بیش از ثلث جمعیت کشور ما را نوجوانان کمتر از 20 سال تشکیل می دهد (فرد غمی پور، 1380) از آنجایی که هر قدر انسان از سلامت روان جسمانی و روحی، روانی برخوردار باشد اندیشه های خلاق او بیشتر می شود (کاک درویشی،1378).  

1-2 بیان مسئله:

پرخاشگری را رفتاری تعریف کرده اند که هدف آن صدمه زدن به خود یا دیگری باشد و آنچه در این تعریف حائز اهمیت است، قصد و نیت رفتار کننده است یعنی آسیب رسانیدن تصادفی به شخص دیگر، پرخاشگری نیست در عمل بسیاری از پژوهشگران ترکیبی از این دو تعریف را به کار می برند رفتاری که به دیگران آسیب می رساند به خصوص وقتی که کودک بداند رفتارش به دیگری آسیب می رساند همه مسأله ای مثلاَ در زندگی زناشویی یا محل کار و ... دیگر می تواند باعث پرخاشگری فرد شود ولی در محیط خانواده و پرخاشگری در بین زنان و مردان باید در نظر داشته باشیم که ضربه نهایی به فرزند خانواده وارد نشود زیرا گاهی بعضی از رفتارها باعث اختلال رفتاری و روانی کودکان می شود مانند افسردگی، بیش فعالی، گوشه گیری، شب ادراری و... که اینها در وهله اول وظیفه والدین کودک است که زندگی و محیط خانه را محیطی امن و آرام برای فرزند بوجود آورند تا مشکلات روحی و روانی به سراغ آنها نیاید (احمدی، 1378). همان طور که می دانیم سلامت روانی افراد جامعه به دلایل زیستی، روانی و اجتماعی در معرض آسیب دیدگی قرار دارد. عوامل شخصیتی، عدم سلامت جسمانی، و تنشهای محیطی همه و همه تأثیر بسزایی بر روی سلامت روح و روان افراد دارد. یکی از این تنشهای محیطی و عوامل اجتماعی، روابط خانوادگی (روابط میان اعضای خانواده) است.از آن جا سلامت روانی هریک از اعضای خانواده خود تحت تأثیر زیستی، روانی و اجتماعی است، بنابراین این تأثیرات در روابط اعضا نیز به چشم می خورد. شغل هریک از اعضای خانواده، به خصوص افرادی که نقش اساسی در استحکام بنیان خانواده دارند (پدر و مادر) تقریباً بر روی روابط بین اعضاء و سلامت روانی هریک از آنها بی تأثیر نیست.

زارع پور ،رضا  در تحقیقی با عنوان بررسی رابطه ی پرخاشگری والدین  و سلامت روانی فرزندان و عملکرد تحصیلی فرزندان شاهد شهرستان اهواز نتایج به دست آمده، بین پرخاشگری والدین  و سلامت روان دانش آموزان  شاهد، رابطه ای معنادار نشان می دهد و حاکی از آن است که بین پرخاشگری والدین و سلامت روانی با عملکرد تحصیلی دانش آموزان رابطه ی معناداری وجود دارد.

قیقات ( سوکر [1]1969) د ر زمینه اهمیت پرخاشگری و نقش آ‎ن در خودکشی کودکان ، نشان می دهد که خود کشی بدترین مجازاتی است که کودک درباره پدر و مادر خود بکار می گیرد . وبه وسیله آن می خواهد احساس کهتری خود را کاهش داده وارزش خود را به اطرافیان نشان بدهد .

( هیم [2]1969) بیان داشت که : در افرادیکه خود کشی می کنند به ویژه نوجوانان یکی از خصوصیات دوران خرد سالی ، به صورت خواستی که باعدم اعتماد همراه است  بروز می کند ، در این حال مکانیسمهای دفاعی نارسیسمی ، تغییرات تحرکات بدنی و دشواری بیان هیجانات به عوامل واعمال غیر لفظی اهمیت بیشتری می دهد . تمایل به زندگی کردن همیشه در خود کشی وجود دارد و عمل خود کشی غالبا پس از آن می آید ، که تلاش های فرد برای ادامه زندگی ندیده گرفته شده است و در خواست های او را نشنیده اند .

( گارما[3]1952) مشخص کرد که وقتی محیط کودک پرخاشگر می شود و کودک نمی تواند پاسخ بدهد پرخاشگری را به خود نسبت می دهد و در نتیجه خود کشی به وقوع می پیوندد . بنابر این سوال ما در این تحقیق  این است که آیا پرخاشگری مادران بر سلامت روان کودکان تاثیر دارد یا نه ؟

1-3  اهمیت و ضرورت تحقیق:

زیست شناسان بر این باورند بیشترین تغییراتی که هنگام پرخاشگری در بدن و اعمال آن روی می دهد همانهایی است که هنگام به کار افتادن امیال جنسی به وقوع   می پیوندد پرخاشگری در زندگی زناشویی می تواند مشکلاتی را به همراه آورد که این مشکلات می تواند بیشتر گریبانگیر فرزند خانواده شود به این صورت که عدم برخورد صحیح همسران نسبت به یکدیگر و مشاجره در نزد کودک می تواند تاثیر منفی بر روی فرزند داشته باشد که امید است با تحقیقات انجام شده بتوان در ایجاد رابطه صمیمانه والدین راه حلهایی را بوجود آورد تا باعث رشد و شکوفایی فرزند خانواده در جهت مثبت باشیم. همواره ناکامی در خانواده و محیط خانواده می تواند در پرخاشگری زوجین نقش داشته باشد که تصور نابجا و نادرست از ناکامی و نرسیدن به آرزوهایی از زندگی که تمام این مسائل با نگرش درست و عاقلانه می تواند از بین برود (ستوده، 1383). علاقه وافر به کودکان توجه به دنیای زیبا و شگرف آنان ، اهمیت به خواسته ها و آرزوها و هدف هایشان و همچنین موانع و مشکلاتی که سد راه این خواسته ها بوده و باعث می گردد برخی از این فرشته های مهربان خشم آلود وعصیانگر و برخی غمناک ، گوشه گیر و در خود فرو رفته باشند ، افزون بر آن ، عدم آگاهی والدین در باره سلامت روانی وعلل این تغییرات رفتاری در کودکان و چگونگی مقابله و برخورد با آنان برای بر طرف نمودن و کاهش اینچنین رفتارهایی ، همه و همه ، محقق را بر آن داشت تا به تحقیق در زمینه « بررسی تأثیر پرخاشگری والدین در سلامت روانی فرزندان بپردازد . تا شاید به این طریق بتوان گام کوچکی درجهت شناخت برخی از عوامل بر انگیزنده افسردگی و رفتار های ناهنجار و ارائه راه حل ها و توصیه هایی دراین رابطه به والدین  داشت و راه را برای تحقیقات وسیع تر در آینده هموار نمود بر حسب آمار، آمریکا پرخاشگرترین جامعه در سطح جهانی است و میزان پرخاشگری به صورت قتل، استفاده از اسلحه و تجاوز جنسی در این کشور بسیار بالاست. روانشناسان معتقدند در امریکا اصولاً پرخاشگری تشویق می شود و این تشویق معمولاً به وسیله فیلم های هالیوودی نمود پیدا می کند.گویی خشم به فیلم های امریکایی تقدس فرهنگی می دهد؛ اما در ایران که این مشوق وجود ندارد، جامعه شناسان مشکلات اقتصادی و افسردگی را مهمترین عامل پرخاشگری می دانند. ریشه خشونت را می توان در تداوم تاریخی مبارزه و مقابله انسان با خطرها و تهدیدهای محیط زندگی فرد دانست که بر تفکر و رفتار او و چگونگی برخورد وی با تهدیدها و خطرها اثر می گذارد.(اعتماد 24 اسفند 92)

طبق آماری که در سایت الف در تاریخ 23 مهر 92 منتشر شد خشونت ها یی از جمله ضرب و شتم عمدی و غیر عمدی، توهین، تهدید، تخریب جزو بیشترین خشونت ها در ایران هستند.

در این راستا دکتر حسینی، استاد دانشگاه و آسیب‌شناس نیز در  نشست مهرخانه که در تاریخ 18 دی ماه 1392 برگزار شد، جامعه ایران را یک جامعه خشن دانسته و معتقد است: ما وقتی پرونده‌های قضایی ایران را مورد بررسی قرار می‌دهیم متأسفانه با توجه به مقیاس نسبی با جمعیت کشورمان، باید بگوییم که یک جامعه خشن هستیم؛ به عبارت دیگر وقتی ردیف‌های قابل ملاحظه و آماری که را در قتل عمد، درگیری‌ها و خشونت‌های فیزیکی وجود دارد که منجر به تشکیل پرونده‌های قضایی شده و آن پرونده‌ها به پزشکی قانونی ارجاع داده می‌شود را ‌نگاه می‌کنیم به این نتیجه می‌رسیم که جامعه خشنی داریم.

1-4 اهداف تحقیق

تعیین میزان تاثیر پرخاشگری مادران در سلامت روانی فرزندان

اهداف فرعی

تبیین مولفه های پرخاشگری و تاثیرات آن

بررسی نظریه های مختلف در حیطه پرخاشگری والدین

بررسی عوامل تاثیر گذار بر پرخاشگری والدین

بررسی افسردگی کودکان و نقش ماردان در آن

1-5 فرضیه تحقیق:

اضطراب در مادر بر سلامت روان کودک تاثیر دارد

 اعتیاد و استفاده از افیونها در مادر بر سلامت روان کودک تاثیر دارد

 مشکلات خانوادگی در مادر  بر سلامت روان کودک تاثیر دارد .

 مشکلات اقتصادی در مادر بر سلامت روان کودک تاثیر دارد

 مشکلات زناشویی در مادر بر سلامت روان کودک تاثیردارد

عدم علاقه مادر به پدر وکودکش در خانواده  بر سلامت روان کودک تاثیر  دارد.

1-6 سوالات تحقیق

اضطراب در مادر چگونه سلامت روان کودک تاثیرمی گذارد ؟

 اعتیاد و استفاده از افیونها در مادر چه تاثیری بر سلامت روان کودک دارد؟

 مشکلات خانوادگی در مادر  چگونه بر سلامت روان کودک تاثیر دارد ؟

 مشکلات اقتصادی در مادر چگونه بر سلامت روان کودک تاثیر دارد؟

 مشکلات زناشویی در مادر چگونه بر سلامت روان کودک تاثیردارد؟

عدم علاقه مادر به پدر وکودکش در خانواده چه تاثیری بر سلامت روان کودک دارد. ؟