پایان نامه بررسی پیامدهای ازدواج خویشاوندی در شهرستان گرمی ‏

تعداد صفحات: 78 فرمت فایل: word کد فایل: 10001727
سال: 1391 مقطع: کارشناسی دسته بندی: پایان نامه علوم اجتماعی و جامعه شناسی
قیمت قدیم:۱۴,۴۰۰ تومان
قیمت: ۱۲,۳۰۰ تومان
دانلود فایل
  • خلاصه
  • فهرست و منابع
  • خلاصه پایان نامه بررسی پیامدهای ازدواج خویشاوندی در شهرستان گرمی ‏

    پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی «B.A»

    رشته علوم اجتماعی (پژوهشگری)

    چکیده

           هدف اساسی این پژوهش بررسی پیامدهای ازدواج خویشاوندی در شهرستان گرمی است. این تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر روش پیمایشی است. جامعه آماری متشکل از 124زوج شهرستان گرمی که با استفاده از فرمول کوکران نمونه آماری 34زوج(68 نفر)  انتخاب شدند؛ نمونه آماری با روش نمونه گیری ثصادفی ساده است. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته که پایایی و روایی آنها محاسبه شده بود استفاده گردید. در این تحقیق با توجه به موضوع ، از آمار توصیفی برای تهیه جدول فراوانی ها، رسم نمودارها، محاسبه شاخص های مرکزی مناسب و در آمار استنباطی برای آزمون فرضیه های  از آزمون همبستگی پیرسون استفاده شده است.

    نتایج حاصل فرضیه­ها نشان می دهدکه ازدواج خویشاوندی در شهرگرمی،  از نظر ویژگی­های چهارگانه یعنی رضایت از ‏زندگی،  ضریب هوشی، تعارضات ‏درخانواده و نارسایی های ‏جسمانی رابطه معناداری وجود دارد. در حالی که در تعارضات درخانواده رابطه معکوس می باشد.  

    کلید واژه ها : ازدواج خویشاوندی، زوج ها، نارسایی های جسمانی  

     

    فصل اول

    طرح تحقیق

    مقدمه

    بسیاری از اندیشمندان عقیده دارند که ازدواج با خویشان نزدیک، از قبیل دختر عمو و پسر عمو و دختر عمه و... صلاح نیست؛ حتی گاهی آن را ممنوع می کنند. این دانشمندان می گویند: عیب بزرگ در ازدواج های فامیلی، احتمال به وجود آمدن فرزندان معیوب و ناقص می باشد. گفته اند آمار نشان می دهد که تعداد کودکان معلول و ناقص الخلقه و عقب مانده روانی و جسمانی، و مبتلای به بعضی بیماری های خونی و ناهنجاری های مربوط به استخوانها، و کوری توأم با حماقت و بعضی انواع جنون های جوانی و کوری و لالی، در بین ازدواج های فامیلی بیشتر از سایر ازدواج ها دیده می شود. البته دانشمندان مدعی نیستند، که وجود کودکان ناقص اختصاص به ازدواج های فامیلی دارد؛ زیرا در بین سایرین نیز فراوان مشاهده گردیده است ولی با مقایسه معلوم می شود که در بین ازدواج های فامیلی نسبت به سایرین بیشتر است. و همچنین مدعی نیستند که همه ازدواج های فامیلی به چنین سرنوشتی گرفتار خواهند شد؛ یا اینکه همه فرزندان این خانواده ها ناقص خواهند شد. زیرا ازدواج های فامیلی فراوان در اطراف خود مشاهده می کنیم، که کودکان ناقص در بینشان نیست؛ یا اگر هست شامل همه فرزندان نمی باشد و محدود به یک فرزند است. یکی از کارشناسان روانشناسی بنام ونوس الموتی در این مورد می نویسد: «مطالعات دانشمندان علم ژنتیک نشان می دهد که خیلی از ازدواج های فامیلی موجب خواهد شد که فرزندان این ازدواجها، عقب افتاده باشند. البته هر ازدواج فامیلی این نتیجه را نمی دهد، چنانکه هم اکنون میلیونها انسان سالم و شایسته در دنیا زندگی می کنند که از ازدواج های فامیلی اند. در خیلی از کشورها قبل از هر ازدواجی سعی می شود آزمایش دقیق ژنیتکی از عروس و داماد بعمل آید که با مثبت بودن نتیجه، این گونه ازدواج ها صورت می گیرد»( امینی،1372: 150).

    دانشمندان وجود این نواقص را معلول بیماری های ارثی می دانند. و گفته اند: تعدادی از بیماریها در اثر توارث از پدران و مادران و اجداد به فرزندان منتقل می شود و عامل توارث را وجود ژن های معیوب و ناقص می دانند، که در یکی از اجداد وجود دارد و به کودک منتقل می شود. ژن مخصوص گاهی به وسیله پدر، و گاهی به وسیله مادر، و گاهی به وسیله هر دو به فرزند منتقل می شود. در صورتی که اگر این ژن مخصوص هم از طریق پدر و هم از طریق مادر به فرزند انتقال یابد، احتمال بروز شدت آن بیماری بیشتر خواهد بود(مولوی، 1369).
    به هر حال تولید کودکان ناقص و معیوب در ازدواج های فامیلی گرچه یک احتمال بیش نیست، لیکن احتمالی است قوی و قابل توجه و بهتر است حتی المقدور از تحقق آن اجتناب گردد.

     

    بیان مسأله

    ازدواج یک سنت الهی و یک نیاز فطری در وجود بشر می باشد. بشر از بدو خلقت جهت تشکیل خانواده و بقای نسل ازدواج می کرده است. ازدواج در اقوام و ادیان مختلف، انواع و مقررات خاصی دارد. به عنوان مثال ازدواج اقوام درجه یک  تقریباً در تمامی ادیان و قوانین دنیا ممنوع اعلام شده است(Mueller,2001:100). اما ازدواج فامیلی یکی از اشکال عمده ازدواج در دنیا و به ویژه در کشور ما می باشد (Saadat,2004: 263). ازدواج فامیلی یعنی ازدواج افرادی که در چهار نسل گذشته حداقل دارای یک جد مشترک باشند (Saadat,2003:35). ازنظر سازمان بهداشت جهانی[1] ازدواج درجه چهار[2] یا نزدیک­تر به عنوان ازدواج فامیلی تلقی می­شود(Teebi,1997). شایع­ترین فرم ازدواج فامیلی، ازدواج درجه سه[3] است که زن و شوهردر یک هشتم جایگاه­های ژنی مشترک هستند(shomali,2007:85) این نوع ازدواج در کشور ما به دلایل مختلف نسبتا زیاد رخ می دهد به طوری که در مطالعات انجام شده علی رغم آمارها ی متفاوت، شیوع آن را تا 38 درصد نیز بیان کرده اند (Saadat,2004: 269).

     در تحقیقات مشخص شده است که فرزندان حاصل از ازدواج های فامیلی با شیوع بیش تری ( 3-2 برابر) نسبت به جمعیت عمومی دچار ناهنجاری های مادرزادی و ژنتیکی می شوند(Akrami,2006:359)که بار سنگینی را از نظر بهداشتی و درمانی به کشور تحمیل می کنند. اهمیت موضوع زمانی بهتر شناخته می شود که بدانیم اکثر ناهنجاری های مادرزادی و ژنتیکی با دادن آگاهی و آموزش و مشاوره های قبل و حین ازدواج به زوج ها، به راحتی قابل پیش­گیری هستند. اما متاسفانه علی رغم وقوع ز یاد ازدواج های فامیلی در کشور جای خالی این گونه مشاوره­ها احساس می گردد.

    بر اساس دستورات صریح اسلامی ازدواج با خویشان درجه یک و دو که از محارم محسوب می گردند حرام می­باشد(قرآن کریم). این حرام شدن تکوینی با احتمال بسیار بالای بیماری­های جدی ژنتیکی در اثر ازدواج خویشان درجه یک و دو به طورکامل تطابق دارد. قرآن کر یم نکته خاصی به نفع یا تشویق به ازدواج فامیلی بیان نمی­نماید(Hussain,1999: 449). در حدیثی از رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه وآله ) توصیه به پرهیز از ازدواج با اقوام نزدیک بوده است، چرا که منجر به ناتوانی فرزند می گردد(Gghazali,1980:124).

    البته ازدواج حضرت زهرا (سلام الله علیها) با پسرعموی پدرشان حضرت علی (علیه السلام) به عنوان ازدواج فامیلی در خاندان عصمت و طهارت می باشد و شیعه می تواند در ا ین امر نیز ایشان را الگو قرار دهد. در خاندان عصمت و طهارت (علیهم السلام)، به جز در مورد ازدواج حضرت علی (علیه السلام ) و حضرت زهرا (سلام الله علیها ) و نیز ازدواج حضرت سجاد (علیه السلام ) با دخترعموی خود، در سایر موارد (84 درصد)، ازدواج ها به صورت غیرفامیلی می باشد. جالب توجه آن که این ازدواج ها به طور معمول با غیرنژاد خویش بوده است. بنابراین به نظر می رسد جمله « عقد پسرعمو - دخترعمو در آسما ن ها بسته شده» بیش تر یک ضرب المثل بوده و ر یشه فرهنگی و عرفی دارد تا مذهبی (Akrami,2006:359). جامعه جهانی، بر اساس میزان و نوع ازدواج فامیلی به 4 گروه تقسیم می شود:

    1- ازدواج فامیلی کم تر از 1 درصد که 1061 میلیون نفراز کل جمعیت را شامل می شود.

    2- ازدواج فامیلی بین 10-1 درصد که 2811 میلیون نفر از کل جمعیت را شامل می شود.

    3- ازدواج فامیلی بین50-20 درصد که 991 میلیون نفر از کل جمعیت را در بر می­گیرد.

    4- جوامعی که میزان ازدواج فامیلی در آن­ها مشخص نشده است حدود 1604 میلیون نفر((Bittles,2001: 68-78  

    ازدواج فامیلی بین خویشاوندان نزدیک در بسیاری از نقاط دنیا وجود دارد. ولی هنوز از میزان واقعی و ساختار این نوع ازدواج ها اطلاع دقیقی در دسترس نیست (Bittles,1994:561-584). در انتهای قرن بیستم بسیاری از محققین معتقد بودند که شیوع ازدواج فامیلی به دلیل صنعتی شدن و افزایش سطح تحصیلات زنان رو به کاهش خواهد گذاشت. اما ا ین پیش بینی به وقوع نپیوسته است و در اغلب مناطق جغرافیایی، میزان ازدواج فامیلی یا ثابت مانده یا افزایش یافته است (shomali.2007:85).

    ما در ا ین مطالعه به دنبال کسب اطلاع از پیامد ازدواج های خویشاوندی و نحوه نگرش زوج ها نسبت به آن بودیم تا با اطلاع از آن، قدم مثبتی در جهت پیش گیری از عوارض احتمالی و برنامه ریزی صحیح بهداشتی بردار یم. به نظر می رسد که داشتن اطلاعات دقیق از شیوع ازدواج فامیلی و بررسی عوامل مرتبط با آن برای برنامه ریزی های آینده اهمیت به سزایی دارد.

     

    اهمیت و ضرورت تحقیق

    ازدواج عامل بوجود آمدن خانواده، تکثر و بقای نسل انسان است و در ادیان توحیدی و بویژه دین مبین اسلام از قداست ویژه برخوردار است و اگر با شرایط لازم و آگاهی کافی صورت گیرد، اثرات مهمی بر سلامت افراد و اجتماع می­گذارد. سلامت جسمی، روانی و اجتماعی زوج های جوان با سلامت خانواده و ایجاد نسل سالم ارتباط دارد. از طرفی پیشگیری از بسیاری از مشکلات بهداشتی نظیر رشد بی­رویه جمعیت و تولد کودکان ناهنجار را می­توان با برنامه­ریزی صحیح از دوران قبل از ازدواج شروع نمود، شرایط لازم برای ازدواج رسیدن به بلوغ اجتماعی، انگیزش و داشتن اطلاعات است. ازدواج رابطه بسیار نزدیک و طولانی را بین زن و مرد ایجاد می کند در صورتی که ارتباط سالم و موثر بین زن و مرد بوجود نیاید، بقای آن با مشکل مواجه می شود. شناخت مراحل ایجادارتباط سالم و عوامل موثر بر آن به درک پاتولوژی ازدواج و پیشگیری از مشکلات آن کمک می­کند. از موارد لازم در خدمات آموزش و مشاوره قبل از ازدواج آموزش روش های تنظیم خانواده است. بررسی سلامت زوجین و درمان بیماری­ها و به کار گرفتن تدابیر لازم نیز در تولد فرزندان سالم و داشتن خانواده­ای سالم نقس دارد و پیش از ازدواج باید مورد توجه قرار گیرد. مشاوره ژنتیک برای افراد بیمار و افرادی که در معرض یک اختلال ارثی هستند و آگاهی دادن زوجین نسبت به احتمال بوجود آمدن یا انتقال بیماری به فرزندان و کمک به آنان برای تصمیم گیری قبل از ازدواج ضروری است.

    ازدواج قراردادی اجتماعی است که باعث بوجود آوردن یک کانون خانوادگی برای زندگی و تکثیر بقاء نسل انسان از طریق بوجود آوردن اولاد و تعلیم و تربیت آنان مطابق با هنجارهای خانوادگی و فرهنگی می شود. در دین مبین اسلام قداست و اهمیت تشکیل خانواده مورد تاکید قرار گرفته است به حدی که ازدواج به عنوان محبوب ترین بنیاد نزد خداوند ذکر شده  است و حتی در قرآن مجید،تشکیل خانواده را مایه آرامش روان و احساس امنیت و سرچشمه ظهور مؤدت و رحمت دانسته و آن را جزء آیات الهی معرفی نموده است. ازدواج سبب برقراری منظم فعالیت جنسی بهداشتی و سالم می شود و از فعالیت های جنسی نامشروع که سبب آسیب­های اجتماعی دیگر مانند فحشاء و بیماری های مقاربتی می گردد، جلوگیری می کند. ازدواج یک رابطه بسیار نزدیک و طولانی را بین زن و مرد ایجاد می کند. در صورتیکه ارتباط سالم و موثر بین زن و مرد بوجود نیاید، بقای آن با مشکل مواجه می شود. برای اینکه ازدواج بنای مستحکمی داشته باشد، باید براساس توافق طرفین و بررسی خانواده­های آنان صورت گیرد. لازمه امر این است که طرفین معیارهای مناسبی برای انتخاب همسر تعیین نمایند و به بررسی و مشورت با دیگران جهت آگاهی از ویژگی های فرد مقابل و تطابق آن با معیارهای خود بپردازند. از طرفی زوج های جوان ، آینده سازان هر کشوری هستند وسلامت جامعه در گرو تامین سلامت جسمی، روانی و اجتماعی آنان است. ریشه بسیاری از مشکلات عمده بهداشتی نظیر رشد بی­رویه جمعیت، مرگ و میر مادران و کودکان و ناهنجاری های ژنتیکی و غیره را باید در دوران قبل از ازدواج و قبل از بارداری جستجو کرد و پیشگیری از بروز مشکلات را باید با برنامه ریزی صحیح از دوران قبل از ازدواج شروع نمود. ازآنجائیکه درکشور ما بخصوص شهرما آمار ازدواج های خویشاوندی بالاست و خود این ازدواج یعنی ازدواج خویشاوندی تبعات و پیامدهای خاصی دارد، پرداختن به این مهم، تحقیق وبررسی پیامدهای ازدواج خویشاوندی در شهرستان گرمی لازم و ضروری به نظر می رسد.

    اهداف اصلی تحقیق

    بررسی پیامدهای ازدواج خویشاوندی در شهرستان گرمی .

     

    اهداف جزئی

    - بررسی رابطه نارسایی های جسمانی و ازدواج خویشاوندی دربین جوانان.

    - بررسی رابطه تعارضات در خانواده و ازدواج خویشاوندی دربین جوانان.

     - بررسی رابطه بین ضریب هوشی و ازدواج خویشاوندی دربین جوانان.

      - بررسی رابطه رضایت از زندگی و ازدواج خویشاوندی دربین جوانان.

  • فهرست و منابع پایان نامه بررسی پیامدهای ازدواج خویشاوندی در شهرستان گرمی ‏

    فهرست:

    فصل 1. کلیات تحقیق

    مقدمه ............................................................................................................................................

    بیان مسئله ......................................................................................................................................

    اهمیت و ضرورت تحقیق ................................... ...........................................................................

    اهداف تحقیق...................... ...........................................................................................................

    فصل 2 . مبانی نظری و پیشینه تحقیق

    ادبیات تحقیق ..................................................................................................................................

    مفهوم ازدواج...................................................................................................................................

    تعریف ازدواج.................................................................................................................................

    اهداف ازدواج.................................................................................................................................

    نظریه‌هایی در مورد ازدواج...............................................................................................................

    ازدواج در ادیان و مذاهب................................................................................................................

    ازدواج در دین اسلام .......................................................................................................................

    ازدواج در دین بهائی........................................................................................................................

    ازدواج در دین مسیح........................................................................................................................

    ازدواج در دین یهود.......................................................... ..............................................................

    موانع ازدواج....................................................................................................................................

    محاسن ازدواج فامیلی .....................................................................................................................

    معایب ازدواج فامیلی........................................................................................................................

    ازدواج فامیلی در حدیث و فقه ‏........................................................................................................

    ویژگی های نظام خویشاوندی یک سویه یا چند تبار.........................................................................

    تبار خویشاوندی یک سویه...............................................................................................................

    تبارهای خویشاوندی دو سویه...........................................................................................................

    معرفی الگوهای دیگرپیوند روابط خویشاوندی..................................................................................

    الگوهای گوناگون ازدواج................................................................................................................

    برخی ویژگی های ازدواج تک همسری...........................................................................................

     چند همسری...................................................................................................................................

    ازدواج گروهی ‏...............................................................................................................................

    الگوهای دیگر ازدواج......................................................................................................................

    انواع ازدواج درزمان جاهلیت پیش ازاسلام.......................................................................................

    مبانی نظری تحقیق............................................................................................................................

    ساخت گرایی ‏.................................................................................................................................

    دیدگاه کارکردگرایی......................................................................................................................

    نظریه کارکردگرایی پارسونز............................................................................................................

    تحقیقات انجام گرفته خارج و داخل کشور.......................................................................................

    فرضیه های تحقیق............................................................................................................................

    تعاریف مفهومی و عملیاتی...............................................................................................................

    فصل 3. روش شناسی تحقیق

    مقدمه ............................................................................................................................................

    روش تحقیق...................................................................................................................................

    جامعه آماری ...................................................................................................................................

    حجم نمونه و روش نمونه‌گیری........................................................................................................

    متغیرهای تحقیق...............................................................................................................................

    اعتبار و روایی ابزار اندازه گیری.......................................................................................................

    پایایی (قابلیت اعتماد).......................................................................................................................

    شیوه ی تجزیه و تحلیل داده ها .......................................................................................................

    فصل 4 .تجزیه و تحلیل داده ها

    مقدمه .............................................................................................................................................

    یافته های توصیفی ................ ..........................................................................................................

    یافته های استنباطی...........................................................................................................................

    فصل 5 . بحث ، نتیجه گیری و پیشنهادات

    مقدمه .............................................................................................................................................

     بحث و نتیجه‏گیری..........................................................................................................................

    مشکلات و محدودیت ها ................................................................................................................   

    پیشنهادات .......................................................................................................................................

    منابع و مآخذ ..................................................................................................................................

    .

    منبع:

    - قرآن کریم،آیه بیست و سوم سور ه نساء

    - اعزازی، شهلا(1389)، جامعه شناسی خانواده، انتشارات روشنفکران و مطالعات زنان، تهران.

    - امینی، ابراهیم(1372)، انتخاب همسر، قم، سازمان تبلیغات اسلامی، چاپ سوم، ص150 به نقل از مجله دانشمند، سال شانزدهم، ش177، ص21.

    - ساروخانی، باقر(1381)، فرهنگ علوم اجتماعی، انتشارات کیهان، چاپ دوم.

    - سگالن، مارتین (1370)، جامعه شناسی خانواده، ترجمه حمید الیاسی، چاپ سعدی، تهران.

    - شیخی، محمد تقی ( 1387)، جامعه شناسی زنان و خانواده، شرکت انتشار، تهران

    - ریویر ، کلود ( 1382)، انسان شناسی سیاسی، ترجمه دکتر ناصر فکوهی ، نشر نی ، تهران.

    - رشیدپور، مجید(1364)، تعادل واستحکام خانواده، تهران، انتشارات اطلاعات.

    - فکوهی، ناصر(1386) ، تاریخ اندیشه و نظریه­های انسان شناسی، انتشارات نی، ص 174.

    - کوئن، بروس(1379)، مبانی جامعه شناسی، ترجمه غلام عباس توسلی، تهران ، آوای نور.

    - مطهری، مرتضی(1380)، ازدواج در بستر فرهنگ و ارزش های اسلامی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، 172.

    - فرهنگ علوم اجتماعی ، ترجمه باقر ساروخانی ،تهران :انتشارات کیهان ،چاپ دوم 1388.

    - هاچر، ویلیام و مارتین، دوگلاس(1949) دیانت بهائی آئین فراگیر جهانی‏، مؤسسه معارف بهائی، صفحهٔ ۲۰۷،

    - بهاءالله (۱۹۹۲)کتاب اقدس، ، مرکز جهانی بهائی.

    - محمد حسینی، نصرت الله (1949)حضرت باب‏، ناشر:مؤسسه معارف بهائی، صفحهٔ ۹۱۲.

    - هادلستون، جان(1949) در جستجوی عدالت اجتماعی‏،  صفحهٔ ۳۷۷، Century Press.

    - میشل، توماس(۱۳۷۷)، «کلام مسیحی»، حسین توفیقی، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب،  ۹۵.

    - پطرس، فرماج(۱۸۸۲)، «ایضاح التعلیم المسیحی»، مطبعه الاباء المرسلین الیسوعیین،  صفحهٔ ۳۴۵.

     

    - Akrami SM. Consanguineous marriage; geneti counseling, culture and religious aspects. Iranian J Pediater 2006; 16: 359-365. (Persian).

    - Alper OM, Erengin H, Manguoglu AE, Bilgen T, Cetin Z, Dedeoglu N. and Lüleci G. Consanguineous marriages in the province of Antalya, Turkey. Ann Genet 2004; 47: 129-138.

    -  Bittles AH. The role and significance of consanguinity as a demographic variable. Popul Dev Rev1994; 20: 561-584.

    -  Bittles AH, Savithri HS, Venkastesha Murthy HS. Human inbreeding: a familiar story full of surprises. In: Macbeth H, Shetty P, editors. Ethnicity and Health. London: Taylor and Francis; 2001; P.68-78.

    -  Saadat M, Ansari-Lari M. and Farhud DD.Consanguineous marriage in Iran. Ann Hum Bio1 2004; 31: 263-269.

    - Saadat M. Parental consanguinity and the attiude of high school girls in shiraz (south iran) about effects of consanguinity on health of offspring. Armaghan Danesh J 2003; 8: 35-41. (Persian).

    -  Teebi AS, Farag TI. Editor, Genetics disorders among Arab population. New York: Oxford University Press; 1997.

    -  Rashid shomali S, Montazeri V, Akrami SM, Heshmati R. and Larigani B. Prevalence of Consanguineous marriages among patients referred to diabetes and osteoporosis clinics of Dr SHARIATI Hospital, Tehran, Iran. Iranian J Diabetes Lipid Disor 2007; 7: 85-90. (Persian).

    - Hussain R. Community perceptions of reasons for preference for consanguineous marriages in Pakistan. J Biosoc Sci 1999; 31: 449-461.

    -  Gghazali M. The begging of the four habits. From ehya’ olum e din, sixth publication, Tehran, Amirkabir Publications, 1980, p124

    - Martin, M. Kay, and Barbara Voorhies(1975)  Female of the Species. New York: Columbia University Press.

    -  Mueller RF, Young ID. Emery's Elements of medical genetics. 11th ed. Edinburgh: Churchill Livingston; 2001. P: 100.

    - Mehrabi koushki A. and Zeyghami B. The effect of consanguineous marriages on congenital malformation. J Res Med Sci 2005; 10: 298-301. (Persian)

    - Pourjafari H. and Anvari N. frequency and patterns of consanguinity marriages in marriages of Hamadan. J Hamadan Uni Med Sci 2000; 7: 277-279. (Persian)

    - Omrani MD. consanguinity and inn children diseases: A risk facsd by families in west azarbaijan province. J Uremia Uni Med Sci 2005; 16: 84-90. (Persian).

    - Nikbakht M, Nazeri AR, and Amiri Z. Consanguineous marriage among the parents of hearing impaired students in Baghcheban primary schools. Audiology 2005; 14: 50-60. (Persian).

     

     

    .

ثبت سفارش
عنوان محصول
قیمت