پایان نامه ارتباط شادی و نشاط با اعتقادات دینی در دانشجویان

پایان نامه جهت دریافت کارشناسی روانشناسی بالینی  

چکیده

هدف از پژوهش حاضر ارتباط شادی و نشاط با اعتقادات دینی در دانشجویان دانشگاه آزاد می باشد . جامعه اماری این پزوهش کلیه دانشجویان زن و مرد رشته روانشناسی دانشگاه آزاد می باشد نمونه شامل 50 نفر از دانشجویان روانشناسی که با روش نمونه گیری به صورت تصادفی انتخاب شدند . برای بررسی و جمع آوری داده ها از پرسشنامه شادی و نشاط و اعتقادات دینی استفاده شده است نتایج در بررسی شادی و نشاط در دختران و پسران بدست آمد تفاوت معناداری در نمرات شادی و نشاط در بین مردان و زنان وجود ندارد و مردان نسبت به زنان شادی و نشاط کمتری دارند .

کلمات کلیدی:شادی و نشاط-اعتقادات دینی

مقدمه

شادمانی ذهنی عبارتست از"ارزیابی های شناختی و هیجانی فرد از زندگی اش " . این ارزیابی از سویی واکنش های هیجانی به حوادث و در سویی دیگر قضاوت های شناختی5 در مورد رضایت و به سرانجام رساندن وظیفه را در برمی گیرد. بنابراین، شادمانی ذهنی مفهوم وسیعی است که تجربه هیجانهای مطلوب ، سطوح پایین هیجان های منفی و رضایت بالا از زندگی را دربرمی گیرد. شادمانی ذهنی، در ادراکات و ارزیابی های افراد از زندگی شان در ابعاد هیجانی ، عملکردهای روان شناختی و اجتماعی ، منعکس می شود. جزء هیجانی شادمانی ذهنی شامل دو مولفه شادکامی6 و رضایت از زندگی7 است. در پژوهش حاضر نیز به این بخش از شادمانی ذهنی پرداخته شده است (کار[1] ، 2003).

روان شناسی مثبت نگر به عنوان رویکرد تازه ای در روان شناسی ، بر فهم و تشریح شادمانی و احساس ذهنی بهزیستی و همچنین پیش بینی دقیق عواملی که بر آنها موثرند ، تمرکز دارد. این رویکرد از منظری مثبت گرایانه با ارتقای احساس ذهنی بهزیستی و شادمانی ، در عوض درمان نواقص و اختلالات سرو کار دارد. بنابراین، روان شناسی مثبت نگر تکمیل کننده روان شناسی بالینی سنتی است. فهم ، درک و شفاف سازی شادمانی و احساس ذهنی بهزیستی ، موضوع محوری روان شناسی مثبت نگراست (سلیگمن، 2005)[2].

شادکامی چندین جزء اساسی را دربر می گیرد ؛ جزء هیجانی که فرد شادکام از نظر خلقی، شاد و خوشحال است ، جزء اجتماعی، که فرد شادکام از روابط اجتماعی خوبی با دیگران برخوردار است و می تواند از آنها حمایت اجتماعی دریافت کند و سرانجام جزء شناختی ، که باعث می شود فرد شادکام اطلاعات را به روش خاصی پردازش کرده ، مورد تعبیر و تفسیر قراردهد که در نهایت ، باعث احساس شادی و خوش بینی در وی می گردد. از این رو ، در شادکامی ، ارزشیابی افراد از خود و زندگی شان می تواند ، جنبه های شناختی ، مثل قضاوت در مورد خشنودی از زندگی و یا جنبه های هیجانی از جمله خلق یا عواطف ، در واکنش به رویدادهای زندگی را در برگیرد (والویس [3]و همکاران ، 2004)یکی از مسائلی که میتواند در شادکامی افراد موثر باشد گرایشات مذهبی است یکی از راه‌های بهره‌مندی از هدایت فطری، رجوع به اعماق جان خویش و گوش‌دادن به ندای دل است؛ به ویژه هر گاه اعتماد و توجه به اسباب مادی و هدف‌های مجازی و کمال‌های محدود منقطع شود و انسانی با تامل و اندیشه‌ها و گرایش‌های خود دریابد که هیچ‌یک از امور طبیعی و لذت‌های حیوانی نمی‌تواند او را اشباع و اقناع کند و درون خویش، مطلوب حقیقی خویش و راه رسیدن به آن را بجوید، به خوبی و راحتی گرایش و کشش ذاتی به سوی مبدأ آفریدگار و مالِک مُدّبر و نجات‌بخش و دوست داشتنی خود را می‌یابد؛ چنان‌که هر گاه در موقعیت خطرناک و وضعیتی قرار گیرد که هیچ تکیه گاه و ملجاً و انیسی نیابد، از درون، عاملی او را به سوی پناه بردن و استمداد از خدا و لذت بردن از خلوت و ارتباط با او دعوت می‌کند و این نشان دهنده آن است که احساس امنیت و مشغول شدن به اسباب ظاهری و غفلت از علّت العلل و تنظیم و تدبیر کننده عالم آفرینش، سبب خمود و کند شدن فعالیت‌های فطری می‌شود؛ بدین لحاظ، با بریدن یا بریده شدن از این اسباب و ابزار، حس درونی و فطرت خداجویی او بیدار و فعال می‌شود و توجه و ایمان به خدا با اخلاص و التجا خود را نشان می‌دهد(باربو،1378).

بیان مسئله

اصطلاح مذهب و جهت گیری مذهبی اصطلاحی است که در زندگی فرد نقش بسزایی دارد و افراد به وسیله آن به اهداف آن در زندگی دست می یابند. هدف هر جامعه­ی اسلامی این است که شرایطی را فراهم سازد تا افراد در زیر سایه اسلام و مذهب به اهداف خود برسند. مذهب به طور کلی سلامت اعضای جامعه و نیز سلامت روان که قسمتی از سلامت کلی است را تضمین می کند مذهب و به ویژه نوع جهت گیری که افراد به کار می گیرند تاثیر بسزایی بر باورهای مثبت بر بیماری و سلامت جسمانی و روانی انسان می گذارد و تحقیقات نشان دهنده­ی این واقعیت است که افرادی که دارای جهت گیری مذهبی درونی و بالایی هستند و مذهب مورد اعتماد خود را درونی می سازند و آن را در زندگی به کمال خود می رساند و بر طبق دستورهای مذهبی تلاش می کنند تا بر عوامل اضطراب زا در زندگی غلبه کنند همواره با کاهش اضطراب روبرو می شوند و اضطاب کمی را تجربه می کنند(راش،2009).

روانشناسان امروزه به سلامت روانی و شادکامی اهمیت فراوان می دهند (کاید گپ و صالحی، 1386).سلیگمن1 (2003) پیش بینی کرده است تا سال 2015 از هر ده نفر انسان ساکن در کره زمین یک نفر دچار افسردگی خواهد شد به همین دلیل امروزه مطالعات مربوط به شادکامی و عوامل مرتبط با آن از جمله مهمترین اولویت های روانشناسی قرار گرفته است.شادی عامل بسیار مهمی در زندگی است که از آن طریق فرا همیشه دارای یک حس خوب درباره زندگی خود و دیگران است و فرد احساس نومیدی را ار خود دور می کند و ضعف های خود را می پذیرد.اگر چه از شادکامی تعاریف مختلفی شده است و لی آرجیل (1989) شادکامی را ترکیبی از عاطفه مثبت، رضایت از زندگی و عدم وجود عواطف منفی مثل افسردگی و اضظراب  می داند.داینر و راترز2 (2003) شادکامی را بر حسب سه مؤلفه فراوانی و شدت احساسات مثبت، وجود سطوح متوسطی از رضامندی3 در طول یک دوره زمانی و عدم وجود احساسات منفی مانند اضطراب و افسردگی تعریف می کنند.همچنین سلمیکین (2003) شادکامی را به عنوان برون گرایی پایدار در نظر گرفته و حاضر نشان شناخته است، از زمانی که عواطف مثبت به عنوان کانون شادکامی مورد توجه واقع شده، نقش شادکامی در تسهیل جامعه پذیری و تعادل مطلوب با دیگران آشکار گردیده است.با توجه به مطالب ذکر شده محقق در پی پاسخ به این مسئله است که آیا بین شادکامی و گرایشات مذهبی رابطه وجود دارد ؟

ضرورت و اهمیت تحقیق

افراد به طور غیر ارادی تجارب و عواطف منفی را آسانتر از عواطف و تجارب منفی به خاطر آورده و بازیابی می نماید و همین امر ضرورت استفاده ار روانشناسی مثبت که در آن به هر دو جنبه مثبت و منفی تجارب انسان توجه می کند را مشخص می سازد.یک مداخله مثبت، ناراحتی، رنج و نا خوشایندی زندگی، یا تجارب منفی را انکار نمی کند، بلکه به جای آن مراجعین را تشویق می نمایدتا از توانمندی های خود برای شناسایی و فهم ضعف های خود استفاده نماینده.اگر یک متخصص بتواند به مراجعین کمک نماید که بر این اساس عادت در فعالیت هایی درگیر شوند که متنایب با ارزشها، توانمندیها و علایق آنها باشد در این صورت امید به تجربه شادمانی به طور مشخص افزایش می یابد.مداخلات مثبت مزایای علوم روانشناختی را در حد افراد غیر بیمار هم مایلند زندگی رضایت بخش تری داشته باشند گشترش داده است، چرا که روانشناسی بدین معنا علم سلامتی نیست که صرفاً با بیماری سروکار داشته باشد، می تواند بسیار گسترده تر بوده و با شغل و حرفه، آموزش، شناخت، علائق، شود و تحول و بازی و تفریح هم در ارتباط باشد. دین از عوامل مهم و تاثیر گذار در سلامت روان است. دین چهره جهان را در نظر فرد دیندار دگرگون می سازد و طرز تلقی او را از خود، خلقت و رویدادهای پیرامون تغییر می دهد. فرد دیندار خود را تحت حمایت و لطف همه جانبه­ی خداوند، بزرگترین نیروی موجود می بیند و بدین ترتیب احساس اطمینان و آرامش و لذت معنوی عمیقی به وی دست می دهد. او خداوند را منشا خیر و برکت می داند. بنابراین در نظر چنین فردی همه رویدادها حتی بلایا و مصائب نعمت، آزمایشی از جانب خداوند تلقی می شوند. او خود را موظف می داند که سختیهایی که با قدرت عقل قابل توجیه نیستند، با ایمان تحمل نماید تا به تکامل دست یابد. لذا ضروری مینماید در ارتباط بین شادی و نشاط و اعتقادات دینی بررسی شود .

اهداف پژوهش

هدف کلی

بررسی رابطه گرایشات مذهبی  با شادکامی در بین دانشجویان دانشگاه آزاد اردبیل

اهداف جزئی

بررسی اعتقادات مذهبی مثبت با شادی و نشاط در بین دانشجویان دختر و پسر

بررسی اعتقادات مذهبی منفی با شادی و نشاط در بین دانشجویان دختر و پسر

تفاوت  اعتقادات مذهبی در بین دختران و پسران

تفاوت شادی و نشاط در بین دختران و پسران دانشگاه آزاد واحد اردبیل

فرضیه ها

شادی و نشاط در بین دختران و پسران متفاوت است .

شادی و نشاط در بین افراد متاهل و مجرد متفاوت است .

بین سن و شادی و نشاط در افراد رابطه وجود دارد .

بین سن و اعتقادات دینی در افراد رابطه وجود دارد .

تعاریف نظری و عملیاتی

شادکامی

 درجه و میزانی است که با آن یک فرد کیفیت کلی زندگیش را به عنوان یک زندگی کاملاً مطلوب مورد قضاوت قرار می دهد (ون هوون3، 1995).در این پژوهش منظور از شادکامی میزان نمره ای است که آزمودنی در مقیاس شادکامی آکسفورد به دست می آورد.که مقیاس آن فاصله ای است .

تعریف مذهب

مذهب عبارت خواهد بود از تجربه و احساس رویدادهایی که برای هر انسان در عالم تنهایی و دور از همه­ی وابستگیها روی می دهد به طوری که انسان از این مجموعه در می یابد که بین او و آن چیزی که او آن را امر الهی می نامد رابطه ای برقرار کرده است. (به نقل از خدایاری فرد و همکاران، 1380) .در این پژوهش اعتقادات مذهبی میزان نمره ای است که فرد در پرسشنامه اعتقادات مذهبی آلپورت بدست می آورد .