پایان نامه تحلیل ژئوپلیتیکی قفقاز جنوبی و تاثیر آن بر امنیت ملی ایران با تاکید بر(گرجستان)

فهرست و منابع پایان نامه تحلیل ژئوپلیتیکی قفقاز جنوبی و تاثیر آن بر امنیت ملی ایران با تاکید بر(گرجستان)

فهرست:

مقدمه

فصل اول:کلیات تحقیق

1-1 بیان مسئله   .................................................................................................................................. 1                                                        

1- 2 اهمیت ......................................................................................................................................... 2

1-3  انگیزه های نگارنده...................................................................................................................... 2       

1-4 اهداف مورد نظر  ..........................................................................................................................3    

1-5 پیشینه تحقیق..................................................................................................................................3          

1-6 پرسش های مطرح......................................................................................................................... 4                  

1-7  فرضیات تحقیق.............................................................................................................................4         

1-8 تعریف مفاهیم.................................................................................................................................4               

1-9  قلمرو تحقیق.................................................................................................................................6                

1-10 روش تحقیق و جمع آوری اطلاعات...........................................................................................6         

1-11 محدودیت های تحقیق.................................................................................................................6  

1-12 سازماندهی رساله.................................................................................................................7            

فصل دوم :مبانی نظری تحقیق

2-1 بررسی ژئوپلیتیک و عوامل موثر بر آن

2-1-1 تعریف و مفهوم ژئوپلیتیک .......................................................................................................8                                                                     

2-1-2 عوامل موثر در ژئوپلیتیک...........................................................................................................9         

2-1-3 واقع گرایی و ژئوپلیتیک..........................................................................................................10                                                                                                                     

2-2:بررسی امنیت و امنیت ملی

2-2-1 امنیت ..................................................................................................................................... 11

2-2-2 مفهوم سنتی امنیت ................................................................................................................. 12

2-2-3 مفهوم نوین .............................................................................................................................13

2-2-4 ابعاد امنیت ............................................................................................................................. 13

2-2-5 امنیت ملی............................................................................................................................... 14       

2-2-6 ویژگی های امنیت ملی ...........................................................................................................15 

2-2-7 ابعاد امنیت ملی........................................................................................................................16       

2-2-7-1 امنیت نظامی .......................................................................................................................16 

2-2-7-2 امنیت اقتصادی....................................................................................................................17                                                                                                                      

2-2-7-3 امنیت سیاسی.......................................................................................................................17        

2-2-7-4 امنیت فرهنگی.....................................................................................................................18                                                                                                                      

2-2-7-5 امنیت اجتماعی....................................................................................................................18

2-2-7-6 امنیت زیست محیطی...........................................................................................................19

2-2-8 تهدیدات امنیت ملی.................................................................................................................19

2-2-9 واقع گرایان و امنیت ملی ........................................................................................................20  

2-2-10 امنیت منطقه ای.....................................................................................................................21    

2-2-11 امنیت بین المللی(جهانی....................................................................................................... 22                                                                                                                     

فصل سوم:ویژگی های منطقه قفقاز جنوبی و ساختار گرجستان در آن

مقدمه................................................................................................................................................... 24

3-1 ویژگیهای منطقه قفقاز جنوبی..................................................................................................... 25

3-1-1 موقعیت....................................................................................................................................25

3-1-2 قفقازجنوبی(ماورای قفقاز).......................................................................................................25

3-1-3 نگاهی مختصر به تاریخ و خصوصیات انسانی قفقاز جنوبی.................................................. 26    

3-1-4 واحد های سیاسی قفقاز جنوبی...............................................................................................29          

3-2 گرجستان..................................................................................................................................... 30

3-2-1 موقعیت جغرافیایی...................................................................................................................30        

3-2-2 ویژگی جغرافیایی.....................................................................................................................30                                                                                                                 

3-2-3 تاریخ گرجستان........................................................................................................................32       

3-2-4 ویژگی های مذهبی فرهنگی اجتماعی.....................................................................................33               

3-2-5 ویژگی های سیاسی گرجستان................................................................................................ 34         

3-2-6 ظرفیت های اقتصادی گرجستان............................................................................................ 35

فصل چهارم:

4-1:بررسی جغرافیای سیاسی قفقاز جنوبی با تاکید بر گرجستان

4- 1-1 تبیین ژئوپلیتیک منطقه قفقاز جنوبی.......................................................................................36           

4-1-2 اهمیت ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک منطقه قفقاز جنوبی...........................................................37

4-1-3 پیچیدگی امنیت در منطقه قفقاز جنوبی....................................................................................40

4-1-4 اهمیت استراتژیک قفقاز برای روسیه.......................................................................................43

4 -1-5انقلاب گل رز (مخملی)..........................................................................................................45

4-1-6سیاست خارجی دولت گرجستان  پیش ازمیخائیل ساکاشویلی.................................................47

4 -1-7سیاست خارجی دولت گرجستان درزمان میخائیل ساکاشویلی................................................49

4-1-8 چالش امنیتی میان گرجستان و روسیه......................................................................................50   4-1-8-1 تحولات سیاسی جدید در گرجستان و افزایش تنش در روابط روسیه و اتحادیه اروپا.......51                 

 4-8-1-2تحولات جدید درمنطقه قفقاز با تمرکز بر مسئله انرژی......................................................54                              

بخش دوم :تاثیر ‍ژئوپلیتیکی قفقاز جنوبی(باتاکید بر گرجستان) بر امنیت ملی ایران

4-2-1امنیت.........................................................................................................................................57

4-2-2 امنیت جمهوری اسلامی ایران..................................................................................................57

4-2-3 عوامل مؤثر بر امنیت ملی و جهت گیری سیاست خارجی ایران.............................................58                                      

4-2-3-1شاخص های ژئوپلیتیکی......................................................................................................59

2-3-2-4 ساختار های اجتماعی و سیاسی..........................................................................................59

3-3-2-4 منابع عظیم انرژی................................................................................................................60

4-2-3-4تمایل به پیشرفت ونوگرایی..................................................................................................60

4-2-4 ابعاد امنیت ملی ایران...............................................................................................................61

4-2-4-1 امنیت نظامی ایران ..............................................................................................................61

4-2-4-2 امنیت اقتصادی ایران...........................................................................................................62

4-2-4-3 امنیت سیاسی ایران..............................................................................................................62                

4-2-4- 4 امنیت اجتماعی...................................................................................................................63

4-2-4-5 امنیت زیست محیطی...........................................................................................................63

4-2-5 تهدیدات امنیتی جمهوری اسلامی ایران..................................................................................64

4-2-6 اهداف و سیاست های روسیه و گرجستان در منطقه قفقاز......................................................65                                             

4-2-7 بررسی اوستیای جنوبی و تأثیرات آن در منطقه...................................................................... 67                                                        

4-2-8 روابط ایران و گرجستان...........................................................................................................71                                                                

4-2-9 حضور امریکا ، ناتو در منطقه و تأثیرات آن بر روابط ایران وگرجستان...................................73              

4-2-9-1 انتخاب های سیاسی غرب...................................................................................................74

4-2-9-2 خطوط لوله وانتقال انرژی.................................................................................................75

4-2-9-3 ایران و محیط امنیتی جدید..................................................................................................76

4-2-9-4 تشدید رقابت های نظامی....................................................................................................78

 

4-2-10 سیاست خارجی روسیه در قبال «CISوگوام».......................................................................80                                                  

4-2-11 اهمیت ناتو برای گرجستان.................................................................................................84

4-2-12 اقدامات گرجستان در راستای پیوستن به ناتو................................................................85                                                       

4-2- 13  تقابل منافع ایران بابازیگران منطقه ای وفرا منطقه ای درروندگسترش ناتوبه گرجستان......86

4-2-14 ترکیه و اسرائیل در گرجستان................................................................................................93

4-2-15  تأثیر حضور ناتو در قفقاز جنوبی (گرجستان) بر امنیت ملی ایران.......................................95                                

فصل پنجم

5-1نتیجه گیری و اثبات فرضیات.................................... .................................................................107                                                                                 

5-2پیشنهادات(راهکارها)..................................................................................................................109   پیوست وضمائم:

1-نقشه ها

1-1نقشه کشورهای قفقاز..................................................................................................................110

1-2 نقشه کشور گرجستان................................................................................................................111

1-3 نقشه سیاسی قفقاز جنوبی..........................................................................................................112

1-4 نشان دادن کشور گرجستان در قسمتی از نقشه جهان...............................................................113

1-5 خطوط لوله نفت باکو-تفلیس-جیهان........................................................................................114

 

.

منبع:

افشردی، محمد حسین؛ (1381)؛جنگ قفقاز یازده سپتامبر روسیه ؛ تهران؛ فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی قفقاز؛ شماره63.

امیدوارنیا، محمد جواد؛ (1381)؛امنیت در قرن بیست ویکم ؛ تهران؛ دفتر مطالعات سیاسی وبین المللی

امیر احمدیان، بهرام؛ (1376)؛جغرافیای قفقاز ؛ تهران؛ موسسه چاپ و انتشارات وزارت امورخارجه؛ چاپ اول.

امیر احمدیان، بهرام؛ (1381)؛جغرافیای کامل قفقاز ؛ تهران؛ مرکز جغرافیایی نیروهای مسلح؛ چاپ اول.

امینیان، بهادر؛ (1386)؛آمریکا و ناتو(پایانی و گسترش ناتو و هژمونی امریکا) ؛ تهران؛ دانشگاه امام حسین،موسسه چاپ و انتشارات؛ چاپ اول.     

6-

تقوی اصل، سید عطا؛ (1387)؛جنگ قفقاز یازده سپتامبر روسیه ؛ تهران؛ فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی قفقاز؛ شماره63.

تهامی، سید مجتبی؛ (1384)؛ امنیت ملی داکترین، سیاست های دفاعی و امنیتی (جلد 1)؛ تهران؛ نشر آجا؛ چاپ اول.

حافظ نیا، محمدرضا؛ (1385)؛ اصول و مفاهیم ژئوپلیتیک؛ مشهد؛ انتشارات پاپلی و پژوهشکده امیر کبیر؛ چاپ ا

10-حافظ نیا، محمدرضا؛ (1381)؛ جغرافیای سیاسی ایران؛ تهران؛ انتشارات

11حافظ نیا، محمد رضا؛ (1384)؛ ژئوپلیتیک، علم یا گفتمان: یک تردید فلسفی؛ مجموعه مقالات نخستین گنگره علمی انجمن ژئوپلیتیک ایران؛ تهران؛ انجمن ژئوپلیتیک ایران.

12حافظ نیا، محمدرضا؛ (1386)؛ قدرت و منافع ملی؛ تهران؛ نشر انتخاب.

13-دارمی،سلیمه (1386)؛ ناتو درقرن بیست و یکم؛ تهران؛ انتشارات موسسه فرهنگی مطالعات وتحقیقات بین المللی ابرار معاصر؛ چاپ اول.

14-دوئرتی،جیمزوفا لتزگراف ، رابرت؛ (1384)؛ نظریه های متعارض در روابط بین الملل؛ تهران؛ نشر قومس؛ ترجمه وحید بزرگی و علیرضا طیب :چاپ اول.

15-ربیعی ، علی ؛ (1383)؛ مطالعات امنیت ملی(مقدمه ای بر نظریه های امنیت ملی در جهان سوم ؛ تهران؛ مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه ؛ چاپ اول.

16-رنجبر ، مقصود ؛ (1378)؛ملاحظات امنیتی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران؛ تهران؛ انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی ؛ چاپ اول.

17-سریع القلم ، محمود ؛ (1379)؛سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران بازنگری و پارادایم ائتلاف؛ تهران؛ مرکز تحقیقات استراتژیک ؛ چاپ اول.

18-سیف زاده ، سید حسن ؛ (1383)؛معمای امنیت و چالش های جدید غرب؛ تهران؛ مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه ؛ چاپ اول.

 

 

19-شربیانی،قوام؛ (1387)؛امنیت ایران ورویکردناتودرآسیای مرکزی؛تهران؛مرکزچاپ وانتشارات وزارت امورخارجه؛چاپ اول.

20-صفوی ، مهدی ؛ (1384)؛ساختار وتحولات سیاسی در فدراسیون روسیه و روابط جمهوری اسلامی ایران؛ تهران؛ مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه ؛ چاپ اول.

21-طلوعی ، محمود ؛ (1377)؛فرهنگ جامع سیاسی؛ تهران؛ نشر علم ؛ چاپ اول.

22-عامری ، هوشنگ ؛ (1370)؛اصول و روابط بین الملل؛ موسسه انتشارات آگاه ؛ چاپ اول.

23-عبداله خانی ، علی ؛ (1383)؛نظریه های امنیت، مقدمه ای بر طرح ریزی دکترین امنیت ملی ؛ تهران؛؛ انتشارات موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین المللی ابرار معاصر ؛ چاپ اول.

24-عزتی، عزت الله؛ (1380)؛ ژئوپلیتیک در قرن بیست و یکم؛ تهران؛ انتشارات سمت.

25-عزتی، عزت الله؛ (1371)؛ ژئوپلیتیک؛ تهران انتشارات سمت؛ چاپ اول.

26-عزتی، عزت الله؛ (1386)؛ نظریه های جدید در جغرافیای سیاسی؛ تهران؛ انتشارات قومس.

27-قوام ، عبدالعلی ؛ (1378)؛اصول سیاست خارجی و سیاست بین الملل ؛ تهران؛؛ انتشارات سمت ؛ چاپ ششم.

28-کاظمی ، احمد ؛ (1384)؛امنیت در قفقاز جنوبی ؛ تهران؛؛ انتشارات موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین المللی ابرار معاصر ؛ چاپ اول.

29-کاظمی ، سید علی اصغر ؛ (1373)؛روابط بین الملل در تئوری و عمل ؛ تهران؛؛ نشر قومس ؛ چاپ اول.

30-کریمی پور ، یدا... ؛ (1379)؛ایران و همسایگان(منابع تنش و تهدید ؛ تهران؛؛ انتشارات جهاددانشگاهی؛ چاپ اول.

31-ماندل،رابرت؛(1377)؛چهره متغیرامنیت ملی؛ترجمه:پژوهشکده مطالعات راهبردی؛تهران؛انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی.

32-مجتهدزاده، پیروز ؛ (1381)؛ جغرافیای سیاسی و سیاست جغرافیایی؛ تهران انتشارات سمت.

33-مرادی ، منوچهر ؛ (1385)؛چشم انداز همکاری ایران و اتحادیه اروپا در تامین امنیت و ثبات در قفقاز جنوبی؛ تهران؛ مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه ؛ چاپ اول.

34-معظمی گودرزی ، پروین ؛ (1378)؛گرجستان؛ تهران؛ مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه ؛ چاپ اول.

35-میرحیدر، دره؛ (1384)؛ مبانی جغرافیای سیاسی؛ تهران؛ انتشارات سمت.

36-میرحیدر، دره؛ (1371)؛ مبانی جغرافیای سیاسی ؛ تهران؛ انتشارات سمت.

37-مینایی ، مهدی ؛ (1381)؛مقدمه ای بر جغرافیای سیاسی ایران؛ تهران؛ دفتر مطالعات وزارت امور خارجه ؛ چاپ اول.

38-واعظی،محمود؛ (1387)؛ژئوپلیتیک بحران درآسیای مرکزی وقفقاز؛تهران؛مرکزچاپ وانتشارات وزارت امورخارجه؛چاپ دوم.

39-هاشمی، غلامرضا ؛ (1384)؛امنیت درقفقاز جنوبی؛ تهران؛ مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه ؛ چاپ اول.

40-هوشنگ مهدوی، عبدالرضا ؛ (1375)؛تاریخ روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران از ابتدای دوره صفویه تا پایان جنگ جهانی دوم؛ تهران؛ انتشارات امیر کبیر.

 

 

مقالات:

1-امیر احمدیان، بهرام؛ (1375)؛تهدیدهای امنیتی قفقاز ؛ تهران؛ فصلنامه مطالعات و آسیای مرکزی و قفقاز؛ شماره13.

2-امیر احمدیان، بهرام؛ (1379)؛جایگاه ژئوپلیتیکی ایران در قفقازپس از جنگ سرد؛ تهران؛ مجموعه مقالات جغرافیا کاربردهای دفاعی امنیتی ؛ دانشگاه امام حسین.

3-امیر احمدیان، بهرام؛ (1385)؛جایگاه تفلیس در گسترش علم و ادب در قفقاز؛تهران؛ فصلنامه مطالعات و آسیای مرکزی و قفقاز؛ شماره اول پاییز.

4-امیر احمدیان، بهرام؛ (1387)؛جنگ قفقاز:یازده سپتامبرروسیه؛ تهران؛ فصلنامه مطالعات و آسیای مرکزی و قفقاز؛ شماره63.

5-امیر احمدیان، بهرام؛ (1387)؛بحران گرجستان،طرف های درگیر،علت ها و پیامدها؛ تهران؛ فصلنامه اطلاعات سیاسی-اقتصادی؛ شماره اول و دوم،مهر و آبان.

6-ثقفی عامری، ناصر؛ (1378)؛روابط ایران و روسیه تا چه حد استراتژیک است ؛ تهران؛ مجموعه مقالات پنجمین میزگرد مشترک ایران و روسیه؛ دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی

7-جاناتان،آوس؛ (1380)؛پیچیدگی امنیت منطقه ای قفقاز؛تهران؛فصلنامه مطالعات وآسیای مرکزی وقفقازترجمه علیرضا زارع،شماره 40.

8-جاویدنیا، کیومرث؛ (1382)؛گسترش ناتو به شرق و تاثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران؛ تهران؛ موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین المللی ابرار معاصر .

9-حافظ نیا، محمد رضا؛ (1381)؛نقش آفرینی ژئواستراتژیک قفقاز و آسیای مرکزی در رقابت های جهانی ؛ تهران؛ مجله آسیای مرکزی و قفقاز؛ شماره40.

-10چشمه اعلائی، مهرداد؛ (1384)؛جمهوری اسلامی ایران و تحولات حوزه قفقاز ؛ تهران؛ فصلنامه مطالعات و آسیای مرکزی و قفقاز ؛ شماره52.

11-رحیم پور، علی؛ (1381)؛تحولات ژئواستراتژیک در سده ی بیست ویکم و جایگاه منطقه و ایران ؛ تهران؛ فصلنامه اطلاعات سیاسی-اقتصادی ؛ شماره183-184.

12-رشاد،افسانه؛ (1387)؛تصاعدبحران درگرجستان وامنیت ملی جمهوری اسلامی ایران؛تهران؛فصلنامه اطلاعات راهبردی؛ شماره 62.

13-رضایی، علی اکبر؛ (1387)؛اسرائیل در آسیای مرکزی؛ تهران؛ فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز؛ شماره 23.

14-سجادپور،کاظم (1373)؛تصاعدروسیه وقفقاز،اقتصاد وملاحظات امنیتی؛تهران؛فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی وقفقاز؛شماره 18.

15-شجاع، شاپور؛ (1380)؛گسترش ناتو به سمت شرق و اثر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران؛ تهران؛ فصلنامه فصلنامه دفاعی و استراتژیک ؛ شماره 9.

 

16-عسکری، حسن؛ (1387)؛چشم انداز دورنمای الحاق گرجستان به ناتو و پیامد های آن بر کشورهای منطقه؛ تهران؛ فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز ؛ شماره 61.

17-عسکری، حسن؛ (1384)؛انقلاب رزدر گرجستان دستاوردها و ناکامیهای دولت جدید؛ تهران؛ فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز ؛ شماره 49.

18-قامت،جعفر؛ (1387)؛گسترش ناتو به شرق(آسیای مرکزی و قفقاز)وتاثیرات آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران؛ فصلنامه علمی پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات؛شماره 70.

19-قوام،عبدالعلی؛ (1386)؛چالش ای نظری پیرامون امنیت ملی و بین المللی؛ تهران؛ فصلنامه مطالعات بین الملل؛ شماره4.

20-کوهکن، علیرضا؛ (1381)؛بحران گرجستان،قدرت های حاضر در منطقه؛ تهران؛ فصلنامه راهبرد یاس ؛ شماره 15.

21-کوئن، فردریک؛ (1382)؛ناتو و قفقاز جنوبی،تلاش برای هیچ؛ تهران؛ فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز ؛ شماره 42.

22-مجتهد زاده، پیروز؛ (1381)؛جهان سیاسی در سالی که گذشت؛ تهران؛ اطلاعات سیاسی و اقتصادی ؛ شماره 176-175.

23-مرادی، منوچهر؛ (1387)؛جنگ در قفقاز،امنیت و منافع جمهوری اسلامی ایران؛ تهران؛ فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز ؛ شماره 63.

24-مشفقی فر، ابراهیم؛ (1383)؛تحولات نظامی قفقاز جنوبی و نقش قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای؛ تهران؛ فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز ؛ شماره 46.

25-موسوی، سید رسول؛ (1384)؛تحولات امنیتی و نظامی آسیای مرکزی و قفقاز و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران؛ تهران؛ فصلنامه راهبرد دفاعی ؛ شماره 9.

26-موسوی، سیدرسول؛ (1382)؛ساز و کارهای امنیتی درقفقاز جنوبی؛تهران؛ فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی وقفقاز؛شماره 42.

.