پایان نامه جهت اخذ مدرک کارشناسی رشته روانشناسی
مقدمه :
کارکردن و فعالیت فرایندی است که در آن کالا تولید می شود یا خدمتی ارائه می گردد و در مقابل این خدمات و تولید فرد دستمزد و حقوق دریافت می گیرد
کارکردن در بخشهای دولتی، کار در حجره و مغازه ها و باغ و مزرعه و کارخانه و یا داشتن حرفه در برخی حرفه های سنتی مثل آهنگری، جوشکاری، سفالگری و فرش بافی و گلیم بافی، چارق دوزی و … همه و همه مستلزم تولید کالا یا ارئه خدمات خاصی است که در مقابل افراد دستمزد و حقوق می گیرند. گاهی دستمزد ممکن است به صورت نقدی و یا به صورت تامینی باشد. مثلاً فردی در یک کارگاه کار می کند که صاحب کارگاه زندگی او را تأمین و سالانه کت و شلوار و یک وعده مسافرت هم درنظر بگیرد.
اگر فردی کاری را برای دل خویش انجام می دهد و جنبه زیبا شناختی دارد نمی توان به آن شغل گفت زیرا مستلزم دریافت حقوق و دستمزد نمی باشد. جهان در اثر کار و فعالیت بنا شده و دنیای متمدن که آثاری از میلیونها سال در داخل دریاها و غارها و بناهایی از هزاران سال و پیش در دل دارد محصول کار و فعالیت نسلهای گذشته بشری است. (عبدالله شفیع آبادی، نظریه های شغل و حرفه، رشد، چاپ پنجم، 1371 ، تهران ، ص 56)
اگر ایجاد تمدن ها و بناها و ساخت تاریخ و تغییرات اجتماعی محصول کار و تلاش انسانی است، اگر تولید میلیارد تن انواع محصولات کشاورزی محصول کار و فعالیت انسانی است، اگر صید میلیونها تن ماهی و آبزیان نتیجه تلاش انسانهاست، و اگر گردش میلیارد دستگاه و چرخ و محور کارخانجات و صنایع به دست انسانی است، اگر حمل و نقل میلیاردها تن مواد اولیه و معدنی جهت تبدیل و بهره وری مواد با ماشین ها و لوکوموتیوها و هواپیما به دست انسانی است، اگر آموزش و ارائه مهارت و دانش و معلومات در هزاران دانشگاه و میلیونها کلاس درس از تلاش اساتید و آموزگاران است و اگر بازیابی و حیات مجدد جان میلیونها انسان که در اثر سوانح و تصادفات و بیماری ها به دست پزشکان و پرستاران احیا می شود و این هم از عایدی تلاش انسانی است.
و اگر میلیاردها انسان روزمره از جایی به جایی از محلی به محلی از علمی به علمی دیگر از سطحی به سطح دیگر از شرایطی به شرایطی دیگر از دوره ای به دوره دیگر از مقطعی به مقطع دیگر رشد و ارتقاء می یابد و همه محصول تلاش فکر و اندام و تحمل دانش و توانایی و حس و اراده و میل و انگیزه و علاقه و تصمیم و شرایط مختلف کاری افراد است.
آیا نباید این افراد سالم باشند و از کار و تلاش خود لذت ببرند و از فعالیت خود راضی باشند؟
بنابراین این تحقیق با موضوع رابطه سلامت عمومی و رضایت مندی شغلی ارائه شده است.
بیان مسئله :
سلامت عمومی در دیدگاه و منظر عمومی و عام مردمی همان داشتن صحّت بدن و عدم وجود بیماری و مرض تلّقی می شود. اما سلامت عمومی از دیدگاه های علمی و طبی و روان شناسی و روان شناسی بالینی و رشته های دیگر متفاوت است.
حتی نگرش به سلامت در نظام و اجتماعات مختلف نیز تفاوت هایی با هم دارند و نیز در دیدگاه مکاتب علمی و تخصصی نیز متفاوت است.( علی صادقی حسن آبادی، بهداشت عمومی، انتشارات کوشامهر، شیراز، چاپ هشتم، 1375 ، ص 29)
مثلاً از زاویه پزشکی نرم و سلامت به جنبه های درمانی و سرانه درمان توجه دارد روان شناسی از دید آماری و داده ها گزارش می کند و حتی روان شناسی اجتماعی سلامت را براساس نرخ ارتکاب اعمال مجرمانه و آسیب های اجتماعی بررسی می کند.
برهمین اساس نیز رضایت مندی شغلی و ارتباط آن با سلامت عمومی از منظر پزشکی و درمانی، روان شناسی اجتماعی و در نهایت منظر عمومی نیز متفاوت خواهد بود. زیرا جامعه شناس و روان شناس اجتماعی رضایت مندی شغلی بیشتر حاصل مناسبات اجتماعی در محیط عاری از اعمال مجرمانه و آرامش جستجو می کند و چنانکه در بالا اشاره شد.
رضایت مندی شغلی از دیدگاه طبی اغلب شامل رضایتی است که از دیدگاه پاتولوژی جسمانی زیرنظر دارد و الی آخر.
اگر فردی حتی از هر حیث سالم بوده و تعادل روحی و روانی نیز داشته باشد و علاقمند شدید و میل و اراده به خلبانی هم داشته باشد در این صورت این فرد لزوماً یک خلبان نیست و در صورت اقدام به پرواز خود و هواپیما و جمعیت زیادی را دچار حادثه و مرگ می نماید. این مورد همان داشتن استعداد و توانایی و مهارت است که در مورد هواپیما و رانندگی اتوبوس عینیت دارد و شاید متأسفانه در مدیریت این احساس دیرتر توجه دیگران را به خود جلب می کند[1].
بر همین اساس در این تحقیق درصدد برآمدیم تا ضمن تبیین سلامت عمومی تاثیر و رابطه آن را بر رضایتمندی شغلی افراد در یکی از شرکتهای بزرگ و گسترده مسافربری و اتحادیه های مسافربری ارزیابی کنیم. )[1] . هدایت اله ستوده ، آسیب شناسی اجتماعی، آواری نور، تهران، چاپ 4 ، 1386 ، ص 29 حاشیه)
و ضمن تعریف و پرداختن به سلامت عمومی کارکنان مختلف شرکتهای تعاونی مسافربری دیدگاه های آنان را درباره میزان حقوق، نحوه کار، برخورد کارفرمایان و مدیران و سایر شرایط آنان که مترادف با رضایت شغلی آنهاست بررسی کنیم.
اهمیت و ضرورت مسئله :
گذشته اجدادی ما و کار و تلاش آنها مبتنی بر بهره وری کامل و بالا بوده است. چرا که هر وقت احساس گرسنگی می کرد به شکار می رفت و به اندازه گرسنگی اعضای خانواده و گروه شکار می کرد و تا شکار موجود می بود، لزوم شکار دیگر را در سرنداشت و این مسئله در مورد سایر نیازها همچنین بود. این روش البته از جایگاه علمی و تجربی نشأت نیم گرفت بلکه به صورت طبیعی چنین وضعی در میان اقوام و انسانهای نخستین ایجاد می کرد. این شرایط در زمان گاندی رهبر هند اتفاق افتاد. وی مردم انبوه و فقیر هند را به صنایع دستی خود و کوچک وادار کرد و از این رهگذر ضمن ایجاد کار و شخصیت اجتماعی برای فقیران کشور را از تنگناهای اقتصادی نجات بخشید[2].
این وضعیت در مورد ماهیت کار و دنیای کار و فعالیت امروزی بیشتر اهمیت پیدا می کند، زیرا جهان پنج میلیاردی و پنج قاره جهان که در بخشهای مختلف اقتصادی، اجتماعی، هنری، سیاسی، آموزشی و … مشموا کار هستند در حالی که معادن و منابع اقتصادی روز به روز کاهش می یابد و طبیعت کارآمدی خود را از دست می دهد و سیل مجارویۀ جمعیت در اثر ازدیاد مصرف و تنوع نیازها و فرهنگ اسراف و زیاد طلبی جهان را تحدید و دریاها و خاکها و هوا را زهرآگین و آلوده ساخته و روح و روان و امنیت خود را در معرض تحدید است خود ساخته محدود کرده. همیت سلامت عمومی و رضایتمندی شغلی تا چه حد اهمیت می یابد؟
و این اهمیت چه اثرات و تبعاتی را به دنبال دارد؟
شاید امروزه این سخن را همه ما به کرار شنیده ایم که هیچ کس از شغل و فعالیت خود راضی نیست. و از میزان درآمد شغل خود ناراضی است. و از محیط کار خود شکایت دارد و از مدیریت و رهبری مؤسسه و شرکت و حمل کار خود گلایه دارد و از سطح روابط و چگونگی ارتباط خود با دیگران شکوه می کند. ([1] . دفتر همکاری های علمی وزارت آموزش و پرورش، آموزش اساسی به منظور فقرزدایی.)
گاهی گلایه و شکوه ها و شکایتها از خود است که من خسته شده ام و من از رفت و آمد مکرر به محل کارم دلزده شده ام، من از اینکه هر روز در کارم حاضر می شوم ناراحت هستم و از اینکه باید به جای استراحت و تفریح خوشحال باشم رنجور و نگران هستم.