چکیده:
پژوهش حاضر دیدگاه دانش آموزان دوره ابتدایی درباره نقش ویژگی های ظاهری و سنی معلم در آموزش و یادگیری را مورد بررسی قرار داده است. نمونه انتخابی از دفتر مقطع ابتدایی در پایه های سوم و چهارم و پنجم، به شیوه تصادفی انتخاب شدند.
تجزیه و تحلیل داده ها به کمک آمار توصیفی (فراوانی، فراوانی درصد) صورت گرفت. به منظور سنجش ویژگی های ظاهر و سنی معلم از پرسشنامه پژوهشگر ساخته استفاده گردیده است این پرسشنامه از 16 سئوال بسته تشکیل شده است.
اهداف پژوهش
هدف کلی
تاثیر ویژگی های ظاهری و سنی معلم در یادگیری و آموزش دانش آموزان
اهداف جزئی:
بررسی تاثیر معلم در کیفیت یادگیری دانش آموزان
بررسی تاثیر آراستگی ظاهری معلم در یادگیری دانش آموزان
بررسی تاثیر صدای معلم در آموزش به دانش آموزان
بررسی تاثیر خوشرویی معلم در یادگیری و آموزشی به دانش آموزان
بررسی تاثیر رفتار معلم در یادگیری و آموزش به دانش آموزان
سوالات پژوهش
1- چه رابطه ای بین گفتار معلم با یادگیری دانش آموزان وجود دارد؟
2- چه تفاوتی بین معلم جوان و مسن در آموزش و یادگیری به دانش آموزان وجود دارد؟
3- چه تفاوتی بین ظاهر آراسته با ظاهر نامرتب معلم در میزان یادگیری دانش آموزان وجود دارد؟
4- آیا بین ظاهر معلم و علاقه مندی دانش آموزان رابطه ای وجود دارد؟
5- چه رابطه ای بین صدای معلم با یادگیری دانش آموزان وجود دارد؟
6- چه رابطه ای بین ویژگی های رفتاری معلم با یادگیری دانش آموزان وجود دارد؟
اهمیت و ضرورت پژوهش
یادگیری اساس رفتار افراد را تشکیل می دهد از طریق یادگیری فرد با محیط خود آشنا می شوند در مقابل محیط ایستادگی می کند از محیط برای تامین احتیاجات خود استفاده می نماید. زندگی در هر مرحله از رشد مستلزم فراگرفتن اموری است که بدون آنها ادامه زندگی برای فرد میسر نیست.
شناخت خود و جهان خارج نیز از طریق یادگیری امکان دارد رشد قوه تفکر یا شیوه ی حل مسئله امری است که به تدریج و درسایه یادگیری در افراد به وجود می آید زیرا که جریان یادگیری امری دائمی است و نسبت به خصوصیات روانی و هدف ها و تمایلات فرد و نحوه ارتباط آنها با هم که کل شخصیت فرد را تشکیل می دهد تاثیر دارند.
چون وضع هر یک از افراد از لحاظ بدنی، روانی، تمایلات و هدف ها با دیگران متفاوت است روی این اصل جریان یادگیری در افراد مختلف متفاوت است.
علاوه بر شخصیت فرد به طور کل، موقعیت یادگیری نیز در جریان یادگیری موثر است منظور از موقعیت یادگیری اوضاع و احوال و شرایطی است که در جریان یادگیری نفوذ دارند. شرایطی مانند نظر او نسبت به معلم، ارتباط معلم و شاگرد که موقعیت یادگیری را تشکیل می دهند و می توان گفت که در جریان یادگیری نقش اساسی بر عهده معلم است.
بیان مسئله:
یکی از ارکان اساسی آموزش و پرورش، معلم است. به طوری که شکست و پیروزی نظام تعلیم و تربیت هر کشوری به معلم و توانایی های او وابسته است به عبارتی هر ملتی که معلمان شایسته و باتجربه داشته باشد، از تعلیم و تربیت پیشرفته ای برخوردار است اینکه معلم چه ویژگی هایی دارد و از چه صفاتی برخوردار است در مقطع ابتدایی مورد بحث است. معلم در ابتدایی از دو ویژگی برخوردار است.
1- ویژگی های شخصی (برخورداری از سلامت جسمی و روحی و روانی و شادابی و آراستگی ظاهری و سن معلم و برخورداری از استعدادها و قوای ذهنی نسبتا خوب و...
2- ویژگی های حرفه ای و فنی (معلومات عمومی- مهارت در برقراری روابط و مناسبات شخصی
هرچه معلم جوان تر و با نشاط تر باشد در آموزش به دانش آموزان موفق تر می تواند باشد زیرا دانش آموزان دبستان بیشتر به دنبال جاذبه های ظاهری هستند و احساس آنها بر منطقشان غلبه می کند معلمی موفق به نظر می رسد که ابتدا بتواند رابطه عاطفی قوی با شاگردان برقرار سازد تا بتواند آنچه را که نیاز است به دانش آموزان بیاموزد و دانش آموز با کسی رابطه خوبی برقرار می کند که جاذبه های مورد نیاز را داشته باشد چه از نظر سن و چه از نظر آراستگی ظاهری و... در آن موقع است که یادگیری دانش آموزان با علاقه مندی همراه خواهد بود و نتیجه بهتری خواهد داشت.
پژوهش جاری به دنبال پاسخ به این سئوال است که:
چه رابطه ای بین ویژگی های ظاهری و سنی معلم با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان مقطع ابتدایی وجود دارد؟
پیشینه تحقیق
به طوری کلی شاگردان دوره های مختلف تحصیلی نسبت به پوشش و وضع ظاهری معلم توجه خاصی دارند. به بیان دیگر هم ویژگی های بدنی معلم –تا آن جا که با حواس پنج گانه قابل درک باشد- و هم پوشش او می تواند در شاگردان تأثیرات متفاوت اما چشم گیر داشته باشد. ضمناً تأثیر این عوامل در نخستین روز یا نخستین روزهای برخورد معلم و شاگرد بسیار شدیدتر است تا آن جا که گاه تا مدت های مدید در ذهن آن ها باقی می ماند و حتی احتمال دارد تا آخر عمر آن را فراموش نکنند و برای روشن تر شدن موضوع تعدادی از این عوامل را به اختصار بررسی می کنیم.
موی سر و صورت اعم از بلندی یا کوتاهی، رنگ، نظم و ترتیب و نظافت یا ناتمیزی در شاگردان تأثیرهایی می گذارد که با توجه به سن و جنس و نگرش و تبار اجتماعی آن ها متفاوت است.
به این ترتیب، معلم زن و مرد، در کلاس های زنانه یا مردانه، هر کدام مشکلات خاصی با موی سر و صورت دارند که باید پیشاپیش آن را حل کنند.
کمااینکه لهجه و طرز بیان او نکته دیگری در همین ردیف است و در ردیف لباس و مو می توان از نکات متعددی نام برد که به نوبه خود نخستین برخوردها یا کل ارتباطات معلم و شاگرد را جهت می دهد.
بررسی های انجام شده نشان می دهد که یک معلم خوب باید ظاهری تمیز و آراسته داشته باشد مقام و منزلت معلم و نقش الگویی وی ایجاب می کند که از نظر سر و وضع ظاهری کاملا آراسته و مرتب باشد. البته این بدان معنی نیست که باید معلم همیشه لباس آخرین مد بر تن کند بلکه منظور این است که آرایش و پوشش او متناسب با شأن و مقام معلمی باشد و رعایت پاکیزگی و انضباط و غیره را بنماید.
ویژگی های جسمانی و بدنی که باید یک معلم خوب داشته باشد عبارتند از:
به بیماری مبتلا نباشد و از سلامتی و صحت مزاج برخوردار باشد –از نقص و عیوب فاحش عضوی به دور باشد- شاداب و بانشاط باشد، از اعصابی سالم برخوردار باشد. ظاهری مرتب و آراسته داشته باشد.