نشانه چیست؟
نقشه کشی: عبارت است از خطوط و اشکالی که همراه با علامات بصورت قراردادهای بین المللی است کد برای نمایش یک شئ و یا به عبارت دیگر نقشه ی تصاویر یک جسم با مقیاس کوچکتر و یا مقیاس دلخواه است.
کروکی چیست: نوعی نقشه فنی است که با دست آزاد و بدون وسایل رسم کشیده می شود و بیانگر یک مقدار ساده است.
نقشه کشی در دو مرحله صورت می گیرد.
1-مرحله کار مدادی 2-مرحله کار مرکبی
نقشه های ساختمانی: نقشه های ساختمانی بطور کلی در کلیه کارهای ساختمانی مورد استفاده قرار می گیرد و می توان به شرح زیر آنها را تقسیم کرد.
1-نقشه های معماری 2-نقشه های محاسباتی 3-نقشه های شهرسازی
4-نقشه های اجرایی، پل ها، سدها، سیلوها و نظایر آنها
5-نقشه های تأسیسات مکانیکی 6-نقشه های تأسیسات الکتریکی
کاربرد نقشه های ساختمانی:
1-نقشه های معماری: این نقشه ها عموماً جهت طراحی ابنیه (بناها) شامل خانه های مسکونی، آپارتمانها، ساختمانهای تجاری، بهداشتی، فرهنگی، تفریحی، تحقیقاتی، ورزشی، علمی، آموزشی و غیره است. این نوع نقشه ها بر اساس مطالعات اولیه و نتایج بدست آمده از آن طرح و تهیه می شود.
2-نقشه های محاسباتی:شامل اسکلت، ابعاد و پی و ستون و دیوارهای باربند تیرریزی ها سقف و اتصالات مربوط به ساختمان می‌باشد که بر اساس محاسبات مهندسی محاسب طراحی می شود.
3-نقشه های شهرسازی:این نقشه ها بر اساس مطالعات و نیازمندی های شهری طراحی می شوند. در این نقشه ها نحوه ی شکل گیری شبکه های رفت و آمد، پیاده و سواره و نحوه ی کاربری عرافی و سیستم دفع آبهای سطحی و نحوه ی ورودی و توزیع شبکه ی آب، برق، گاز، تلفن، فاضلاب و همچنین مرحله بندی اجرای قسمت های مختلف طرح شهرسازی را نشان می‌دهد.
4-نقشه های اجرائی:کاربرد این نقشه ها در راه سازی، پل سازی، ساخت تونل، سادسازی، اسکله و باند فرودگاه است.
5-نقشه های تأسیسات مکانیکی:این نقشه ها به ترتیب عبارت اند از 1-نقشه های لوله کشی آب سرد و گرم و مشخصات لوله ها 2-لوله های شوفاژ و یا تهویه مطبوع 3-شبکه فاضلاب و آب و باران و نحوه ی اتصالات آنها 4-مسیر و مشخصات کانالهای تهویه و یا کولر 5-شبکه لوله کشی موتورخانه و نحوه ی اتصال شبکه به دیگ های آب و بخار
6-نقشه های تأسیسات برقی و الکتریکی:این نقشه ها جهت نشان دادن مسیر و مشخصات سیم کشی برق، تلفن، در باز کن های برقی، آنتن، سیستم اعلام خطر، آتش‌سوزی، اعلام نصب لامپ با وسایل الکتریکی و سیم کشی و تعیین مشخصات موتورخانه و تابلوهای برق به کار می رود.
نقشه های معماری یک پروژه:
یک پروژه ساختمانی اعم از کوچک و بزرگ حداقل باید دارای نقشه های زیر باشند.
1-پلان ها: شامل پلان هم کن، زیرزمین،
2-نماها؛ شامل نمای شمالی، جنوبی، شرقی و غربی می باشند.
3-برش ها یا مقاطع: شامل برش های طولی، عرضی و موضعی با توجه به پیچیدگی‌های پروژه.
4-تیپ بندی درها و پنجره ها؛
5-دتایل (جزئیات)
6-پلان مبلمان
ابزارهای نقشه کشی:
1-میز رسم (تخته رسم): میزی است جهت رسم نقشه، دارای لبه ها و سطحی صاف و غیر قابل تغییر در مقابل عوامل جوی با زاویه های درجه کد معمولاً روی آن یک لایه پلاستیکی جهت محافظت می کشند. میز رسم در ابعاد گوناگون به شرح زیر وجود دارد.
60*70cm 50*70cm
125*200cm 125*175cm 100*150cm
خط کش تی (T):
این خط کش از سر و تیغه صافی تشکیل شده است و برای رسم خطوط استفاده می‌شود. جنس این خط کش از چوب و یا پلاستیک است و لبه های این خط کش باید صاف و منظم باشد. این خط کش ها در اندازه های گوناگون وجود دارد مانند
cm45، 75،80، 90، 100 و اندازه های بالاتر
گونیا: گونیا از دو ساق عمود بر هم تشکیل یافته است که برای رسم خطوط عمودی به کار می رود، و معمولاً از چوب و پلاستیک درست می شود و در اندازه های بزرگ متوسط و کوچک وجود دارد، دو نوع گونیا در نقشه کشی لازم است
1-گونیای و 2-گونیای و جهت نقشه کشی بهتر است از گونیای متوسط استفاده شود. و معمولاً طول وتر آن 20 تا 25 سانتیمتر باشد.
خط کش مدرج: وسیله ای است مدرج جهت تعیین و انتقال اندازه و رسم
خطوط روی کاغذ نقشه کشی که به حد نوع چوبی، فلزی و پلاستیکی وجود دارد.
صندلی نقشه کشی:
صندلی نقشه کشی وسیله ای است برای نقشه کش که معمولاً گردان است و ارتفاع آن قابل تنظیم می‌باشد.
خط کش اشل (مقیاس): خط کشی است به طول 30 سانتیمتر که از جنس پلاستیک و یا فلز مخصوص ساخته شده است و دارای سه پره و 6 شش لبه می‌باشد که هر یک از پره ها دو مقیاس دارند و در مجموع شش مقیاس را داراست و وسیله ای است جهت تغییر مقیاس و یا تبدیل مقیاس به بزرگتر و یا کوچکتر.
خط کش اشل معمولاً دارای مقیاس های زیر است.
بورس نقشه کشی: وسیله ای است جهت پاک نمودن براده های پاکن از روی نقشه و همچنین جلوگیری از کثیف بودن نقشه.
نقاله:وسیله ای است مدرج جهت تعیین و دهم زوایای مختلف.
مدادهای نقشه کشی:با توجه به اهمیتی که مدادهای نقشه کشی دارند آنها را به سه دسته تقسیم می نمایند. مدادهای B که پر رنگ و نرم هستند که شامل 2B و 4B و 6B هستند.
مدادهای گروه F که جزء گروه های متوسط محسوب می شوند.
مدادهای گروه H که نوک آنها سخت و رنگ آنها کم رنگ است. که این مدادها شامل H، 2H، 4H و 6H است. که معمولاً در نقشه کشی از 2H استفاده می شود و مداد مخصوص نقشه کشی مداد اتود است.
پاک کن:پاکن نقشه کشی باید بسیار نرم و سفید باشد و در هنگام کار نقشه را کثیف نکند و از هر لحاظ باید عالی باشد. پاکن ترسیمات مرکبی از مواد مخصوص و زبر بوده و به راحتی سطوح مرکبی روی کاغذ و کالک را پاک می نماید.
مدادتراش و سونباده:مدادتراش وسیله ای است برای تراشیدن نوک مدادهای معمولی و سنباده وسیله ای است برای صیقل دادن نوک مداد.
خش کش کشوئی: کار این خط کش همانند خط کش T بوده با این تفاوت که مانند کشو بالا و پائین می رود و خطر لغزش آن کمتر است.
شابلون:شابلون وسیله ای است جهت صرفه جوئی در وقت و همچنین زیبائی و تناسب نسبی اجزای نقشه که از آن در نقشه کشی استفاده می شود. شابلون ها به چند دسته تقسیم می شوند، مانند شابلون حروف و اعداد، شابلون دایره، مربع، بیضی، مستطیل، بیلمان که در نقشه کشی کاربرد دارد که البته شابلون های دیگری مثل شابلون های معماری تأسیساتی، الکتریکی و غیره وجود دارد.
چسب کاغذ:چسبی است که در نقشه کشی کاربرد زیادی دارد. این نوع چسب دارا قدرت چسبندگی خوب است و براحتی کنده می شوند.چسب را معمولاً تحت زاویه روی کاغذ نقشه کشی نصب می نمایند.
پیستوله:در اغلب نقشه های ساختمانی قوسها و منحنی های منظم و نامنظمی دارد که برای ترسیم دقیق این منحنی ها و قوسها از وسیله ای به نام پیستوله استفاده می‌نمایند. معمولاً پیستوله ها را در اندازه ها و رنگهای مختلف از پلاستیک می سازند.
دستگاه درافتینگ:این دستگاه از دو خط کش آلومینیومی و یا پلاستیکی تشکیل شده است که با یکدیگر زاویه قائمه می سازند، این دستگاه در دو نوع ریلی و کشوئی وجود دارد. نقشه کش را از استفاده خط کش T و گونیا مجاز می دارد. یکی دیگر از عملکردهای را خط کش این است که به کمک نقاله روی دستگاه خطوط مختلفی تحت زوایای گوناگونی رسم نمود.
راپید، گرافوس، رادیس:در گذشته ای دور برای مرکب نمودن نقشه از قلمی به نام راپید استفاده می شود، بعداً وسیله ای ساخته شد شبیه خودنویس با فیش های متفاوت. گرافوس و در حال حاضر بهترین و مدرن ترین قلم کشی در نقشه کشی دستی راپید با مرکب مخصوص کار می‌کند. راپید نیز با نوکهای گوناگون در بازار موجود است.
اندازه های مختلف راپید به شرح زیر می‌باشد.
0.2, 0.3, 0.4, 0.5, 0.8, 0.7, 0.8, 0.9, 0.10, 0.11, 0.12
هرچه شماره راپید بشتر باشد نوک آن کلفت تر است. مناسبترین زاویه استفاده از راپید 80 تا 90 درجه است.
دستگاه های چاپ نقشه:این دستگاه فتوکپی، زیراکس و اوزالید می‌کند.
انواع کاغذهای نقشه کشی:کاغذهای نقشه کشی باید از جنس خوب، مرغوب و از نظر مقاومت، تمیزی و سفتی الیاف و سایر عوامل طبیعی در حد مطلوبی باشد. کاغذهای نقشه کشی به چند دسته تقسیم می گردند.
1-کاغذهای سفید یا اشتاین باخ:این کاغذها از جنس کاغذهای 80 و یا 90 میلی گرمی است که جهت رسم اولیه نقشه در مدارس و هنرستان ها استفاده می شود.
2-کاغذ پوستی: این کاغذها جهت کارهای مقدماتی نقشه کشی با مداد مورد استفاده قرار می گیرد و بسیار نازک و شفاف است.
3-کاغذ کالک: کاغذی است شفاف، خشک و ضخیم و سفید که از این کاغذ جهت کپی نمودن نقشه و همچنین مرکبی نمودن آن استفاده می شود.
از تیغ نباید پاک نمودنمرکب روی کار استفاده نمود بلکه باید از پاکن های مخصوص استفاده نمود، همچنین این کاغذها نباید در معرض رطوبت، گرما و بخار و گرد و غبار قرار بگیرد.
کاغذهای میلی متری یا شطرنجی:
برای رسم نقشه هم می توان از کاغذهای میلی متری چهارخانه استفاده نمود، اما تهیه کپی از آن چندان ممکن نیست. لذا کمتر از آن استفاده می شود.
ابعاد کاغذهای نقشه کشی:ابعاد کاغذهای نقشه کشی به صورت استاندارد بوده و با نام DIN همراه با یک اندازه کاغذهای نقشه کشی بصورت زیر است:
DIN
نکات زیر باید در مورد کاغذهای نقشه کشی مورد توجه قرار گیرد.
1-اندازه کاغذهای نقشه کشی باید متشابه و یا به عبارت دیگر نسبت طول هر کاغذ و عرضش برابر است با نسبت طول و عرض کاغذ دوم.
2-مساحت کاغذ مبنا (کاغذ ) چقدر است. تقریباً 1 متر مربع.
3-هر کاغذ کوچکتر از نصف کردن کاغذ بزرگتر ما قبل خود به دست می آید.
4-مساحت کاغذ برابر 1 متر مربع یا 10000 سانتیمتر مربع و یا 1 میلیون میلی متر مربع است.
5-مساحت هر کاغذ بزرگتر دو برابر مساحت کاغذ کوچکتر است.
6-طول هر کاغذ برابر عرض کاغذ بزرگتر از خود است.
7-کاغذ را معمولاً با قیچی، نخ، گیوتین و یا کاتر استفاده می کنند.
نوار دور نقشه چیست؟
نوار ما در رنگهای مختلف آبی، قرمز، سبز، زرد و غیره تهیه می شود و به منظور جلوگیری از خرابی لبه های آن به کار می رود و همچنین به منظور طبقه بندی نقشه نیز مورد استفاده قرار می گیرد.