1- ویژگی های روانشناختی مسابقه ی تنیس
مسابقه ی رقابتی تنیس در بر گیرنده یک چالش ذهنی علیه حریف و گاهی چالشی علیه خود بازیکن است . اغلب حالت ذهنی و روانی بازیکن تاثیر چشمگیری بر حالت جسمانی وی دارد .
ویژگی های روانشناختی تنیس شامل عوامل زیر است :
. تنیس یک ورزش انفرادی است و این گونه ورزش ها ( تنیس ) نسبت به ورزشهای تیمی باعث ایجاد استرس بیشتری می گردند.
. تنیس ورزشی دشواری است که نیازمند در جات بالای هماهنگی است و گاهی اوقات نیز ممکن است بسیار ناکام کننده باشد.
. دوره های اتلاف وقت بسیاری ( بین امتیازات و تعویض زمین) وجود دارد.
. هیچ وقت اضافه یاتعویضی در کار نیست .
. در بعضی از ضربات مشخص ( سرویس ها- اسمش ) بازیکن قبل از زدن ضربه دارای مقدار زمان کوتاهی برای فکر کردن است.
. در بعضی سطوح خاص ، برای بازی داور رسمی وجود ندارد ، شمابرای آگاهی از خارج یاداخل بودن ضربه خود به صداقت و راستی قضاوت حریفان متکی خواهید بود .
. نظام امتیاز دهی و امتیاز گیری بدین معناست که بازیکن هر گز ایمن نیست .
. در اکثر مسابقات مربی اجازه ی هدایت شماراندارد .
. نظام بازی بر اساس ضربه ی نهایی است . معمولاهیچ جلسه بعدی ، دلداری یاامید دوباره ای برای باخت پس از بازی وجود ندارد.
. در سطح حرفه ای : مسابقات هفته ای ، وجود مسافرتهای برون شهری ، یاحتی قاره ای متعدد در همه ی فصول وجود دارد.
. تغییر شرایط ، فرسوده کننده است ، منظور وجود انواع زمین های متفاوت ، توپها، قالب و سبکهای بازی و غیره است.
. شماهرگز نمی دانید بازی راچه موقع شروع خواهید کرد ، زیرامسابقه ی تنیس بر حسب مسابقات وابسته به دیگری بر نامه ریزی می شود.
. بازیکنان حرفه ای می بایست قسمت مهمی از زندگی اشان راصرف بازی تنیس نمایند .( 4 الی 6 ساعت تمرین روزانه ، مسابقه ، مسافرتهاو غیره ).
. والدین اغلب به طور کامل در گیر حرفه ی بازیکن می شوند.
بازیکنان حرفه ای و همین طور مربیان آنهاعقیده دارند که بعد ذهنی و روانی تنیس بی نهایت مهم است ، بویژه زمانی که تواناییهای جسمانی حریفان برابر باشد . به علاوه ، در طی مدت انتظار برای بهبود زمینه های تکنیکی و فنی کارهای اندکی می توان انجام داد ، امااز لحاظ روانی و ذهنی اعمال مختلفی رامی توان به انجام رساند .
در مطالعه ای که توسط موران ( 1996 ) در باره ی عقاید مربیان نسبت به فنون روانشناختی در تنیس انجام پذیرفت ، نتایجی بدست آمده که بعضی از آنهاعبارتند از :
. 90 %از مربیان که باآنهامصاحبه شده ، عقیده دارند که مهارتهای روانی در مسابقات تنیس عامل بسیارمهمی در تعیین موفقیت هستند .
. 90 % از مربیانی که باآنهامصاحبه شده ، گزارش نموده اند هر هفته مقدار زمانی راصرف بحث و تحلیل مهارتهای روانی می کنند .
. مربیان گزارش نموده اند که انگیزش ، تمرکز ، اعتماد به نفس ، آمادگی ذهنی ، کنترل اضطراب ، مهار خشم یاعصبانیت و تجسم سازی مهمترین مهارتهای ذهنی در تنیس هستند .
- مربیان گزارش کرده اند گفتگو باخود ، مثبت گرا، تجسم سازی ذهنی ، ایجاد اهداف عملکردی ، کشیدن نفسهای عمیق و همین طور کاهش تدریجی فشار رفتار ، در زمره ی مفید ترین روشهای روانشناختی در تنیس است
نکته شگفت آور این است که بعد روانی بازی تنیس مانند جنبه های فنی ، تاکتیکی و جسمانی آن مورد توجه و عمل قرار نگرفته است . دلایل آن می تواند شامل موارد زیر باشد :
- در نظر بسیاری از مردم ، مهارتهای روانشناختی به غلط ، ذاتی انگاشته می شوند .بسیاری بر این باورند که اگر بازیکن از نظر روانی ضعیف باشد ، امکان تغیر آن وجود نخواهد داشت .
- این مساله نیز دشوار است که روانشناسان ورزشی متخصصی رادر زمینه ی ورزش تنیس پیداکنیم .
- به نظر می رسد که در گذشته مهارتهای ذهنی چندان مورد نیاز نبود ، پس چرا امروزه اینجنین شده است ؟ امادر مسابقات گذشته ی تنیس نیز ( تیلدن ، لیور و غیره ) بدون اینکه از آن اگاه باشند ، راهبرد های ذهنی رابکار می برده اند ( برای مثال ، تحت شرایط اب و هوایی مغایر یامو قعیتهای پر سر وصداتمرین می کرده اند ) .
مهمترین چیز برای مربیان پذیرش این نکته است که مهارتهای روانشناختی در صورتیکه به طور منظم تمرین کردند ، می تواند آموخته شده و بهبود یابند . لازم به ذکر است که این مهارتهاارثی نبوده و مربیان می توانند بعد ذهنی و روانی راهم در هنگام انجام بازی در زمین و هم زمانیکه هنوز بازی شروع نشده است لحاظ کرده و در نظر داشته باشند .
2- ویژگی های روانشناختی قهرمانان تنیس
الف- بازیکنان آنچه رادر باره آن می اندیشند ،انجام می دهند ( وینبرگ1988، لوهر 1990)
در زیر فهرستی از ویژگیهای روانشناختی اظهار شده توسط قهر مانان تنیس وجود دارد که چگونگی و چیستی احساس آنهادر هنگام انجام بهترین بازی اشان راتعریف می کند :
. دارای حالت روانی پایا( مهار هیجانات خود ) هستند . یعنی اینکه در حوزه و حیطه زمین بازی می کند .
. از لحاظ ذهنی و روانی بسیار نیرومند و مصمم است .
. مثیت گراو واقع گرااست .
. دارای اطمینان و اعتماد بالابوده ، باانرژی و آماده برای عمل است.
. تمرکزش معطوف به بازی بوده و از نظر جسمانی آرام و راحت است .
. در خود احساس ترس نمی کند و از نبرد ( پیکار ) لذت می برد .
. تحت کنترل ومسو لیت کامل است .
. شاد وبانشاط است .
. احساس نیاز بالابرای پیشرفت و وجود سائق برای برنده و پیروز شدن دارد .
. بی نهایت رقابت طلب بوده و انجام بازی یامسابقه راباشدت تمام اجرامی کند .
ب- گزیده ای از توانائیهای ذهنی و روانی برای بازیهای مسابقه ای عبارتند از
مهارتهای ذهنی و روانی مورد نیاز بازیهای مسابقه ای موارد ذیل است :
بازگشت به فهرست مطالب
2- انگیزش
1- تعریف و اهمیت ( ال تی ای ، رابرتز 1992) :
انگیزش میل برای شروع و سپس پافشاری و تداوم فعالیت است موتور همه ی رفتار هااست . بدون انگیزش هیچ عملی وجود نخواهد داشت . آن مربوط است به:
| دلایلی مبنی بر اینکه چراافراد تنیس بازی می کنند |
دلایلی عمده درباره اینکه چراافراد از بازی تنیس دست بر می دارند |
| |
. فشار بیش از حد |
| . تعامل اجتماعی |
. تنفر از مربی |
| . سر گرمی و بر انگیختگی |
. اتلاف وقت |
| . احساس تسلط |
. درسهای کسل کننده |
| . مشخص ساختن لیاقت و شایستگی |
. فقدان وقت برای بازی و ورزش |
| . یاد گیری ویابهبود مهارتها |
. عدم بهبودی در مهارتهاو دشواری در یاد گیری |
| . احساس ارزشمندی و ارضاء حاصل شده از بهبودی و پیشرفت |
. شرکت در یک ورزش دیگر که چالش کمتری دارد . |
| . بودن بادوستان و پیداکردن دوستان جدید |
. کنارگذاشته شدن این ورزش از سوی سایر دوستان |
| . قسمتی از عضو یک تیم یاگروه بودن و ... |
|
انگیزش به تعهد نیز مربوط می شود . بازیکنان متعهد سخت تر کار می کنند ، میل به بازی و پیشرفت دارند ، برای تمرین اشتیاق نشان می دهند . هدف مربی باید فهم و ایجاد ( تکمیل ) نیاز های انگیزشی برای بازیکنان باشد و نیز باید بابرنامه ی آموزشی مناسبی بازیکنان رابه تحرک وادارد .
2- انواع ( مارتینز 1978)
انگیزش درونی و بیرونی
آن دسته از بازیکنانی که به طور درونی دارای انگیزه هستند ، تنیس رابه خاطر عشق به بازی و نفس ورزش انجام می دهند . این افراد می خواهند در این تکلیف یاوظیفه مسلط و موفق باشند . آنهابه خاطر افتخار و غرور درونی بازی می کنند . به طور محض از خود این ورزش و بازی لذت برده ، رضایت دارند ( ارضاء می شوند ) ، احساس سرگرمی می کنند ، کنجکاو هستند و غیره . دلایل مذکور از سوی اکثر تنیس بازان به عنوان مهمترین انگیزه هابرای بازی تنیس مورد اشاره قرار گرفته و درجه بندی شده است . بازیکنان که به طور بیرونی دارای انگیزه شده اند ، افرادی هستند که می خواهند به چیزهای ملموس و غیره ( جایزه ، پول و غیره ) . پاداشهای غیر عینی و ملموس ( شناخته شدن ، و مورد احترام و قدر دانی قرار گرفتن ) دست یابند . این دلایل از سوی اکثر بازیکنان تنیس به عنوان کم اهمیت ترین انگیزه هابرای بازی تنیس در نظر گرفته شده است . ذکر این نکته نیز لازم است مبنی بر اینکه امکان دارد بازیکنان هم برای پاداش بیرونی و هم برای پاداش درونی بازی کنند . پاداشهای درونی بهترین روش و وسیله برای حفظ و باقیماندن بر انگیزش مطلوب و مناسب است ، در حالیکه پاداشهای بیرونی برای رساندن یک بازیکن به علاقمندی اولیه در باره ی تنیس سود مند هستند .
پاداشهای بیرونی زمانی خوب و مؤثر خواهد بود که :
. در انتقال انگیزش بیرونی به انگیزش درونی کمک کند .
. از سوی مربی تعیین و تثبیت نشده باشد بلکه بوسیله ی خود بازیکن ایجاد شده باشد .
. در باره شایستگی بازیکن ، باعث فراهم آوری اطلاعات شود نه ایجاد کنترل ، .
. این گونه پاداشهابه کیفیت عملکرد داده شوند نه به نتیجه ی عملکرد .
. به نسبت مناسب ارائه شوند .
مربیان می توانند بااعطای پاداش به کار و تلاش بیشتر بازیکن نسبت به دادن پاداش به توانائیهای هوشمندانه ( مهارتهای حرکتی ) او ، انگیزش رادر وی افزایش دهند . توانائیهایامهارتهای حرکتی ذاتی بوده و به همین خاطر بازیکنان می بایست سپاسگزار این وضعیت باشند ، امابه هر حال بازیکن می بایست به خاطر تلاش و کوشش مجدانه ی خود مفتخر و مغرور باشد.
3- انواع مسائل و مشکلات انگیزش
الف- فقدان انگیزش :
. عدم وجود انگیزش برای تمرین در طی دوره های تمرین شدید .
. عدم وجود انگیزش در هنگام شرکت در مسابقات سطح پایین
. ادراک بازیکن در باره ی کسل کننده ویکنواخت بودن تمرینات
. باتوجه به ابعاد دیگر ، برای مثال مجمو عه باختهای مکرر ، تغییر مربی ،مشکلات شخصی ، آسیب دیدگی و غیره انگیزش بامشکل روبرو می گردد .
ب- فزونی و افزایش انگیزش :
. هنگام رویاروئی بامسابقات بزرگ .
. هنگام مسابقه و بازی برای یک جایزه ی بزرگ .
. پس از زنجیره ای از پیروزی های بزرگ .
ج- انگیزش منفی :
. ترس از بر د و باخت
. ترس از مسابقات یاحریفان خاص
. ترس از آسیب
. ترس از واکنشهای دیگران ( والدین ، مربی ، همسالان و غیره )
د- انگیزش نادرست :
. انگیزه ضعیف : تنیس همه چیز من است . من نمی توانم بدون ان زندگی کنم . اگر این مسابقه راببازم ، دیگر ادامه نخو اهم داد .
. انگیزش بیرونی ضعیف : من تنهازمانی انگیزه دارم که برای پول بازی کنم . فرقی نمی کند در جلوی یک جمعیت انبوه باشد یابرای کسب جایزه از مربی .
. نظام خود پاداش دهی ضعیف : پس از هر برد ، من همیشه برای خودم یک هدیه می خرم . من باید همیشه در طی مسابقه خودم رامورد انتقاد قرار دهم . هنگامی که می بازم ، همیشه خودم راسر زنش می کنم .