گزارش کارآموزی سیستم یکپارچه مدیریت در شرکت پتروشیمی رازی واحد تصفیه گاز جدید

مقدمه :

در عصر حاضر با توجه به تحولات شگرف و عدیده ای که همه روزه در عرصه کسب و کار ایجاد می شود و محدودیتهایی که در زمینه استفاده از انرژی و منابع وجود دارد وهمچنین افزایش سطح توقعات و انتظارات طرفهای ذینفع ٬ استفاده از آخرین دستاوردهای مدیریتی ٬ علمی ٬ فنی و تکنو لوژیکی در جهت ارائه محصولات و خدمات هر چه بهتر ٬ کاهش هزینه ها ٬ کاهش قیمت تمام شده ٬ تامین به موقع کالا و خدمات٬ حفاظت از محیط زیست و صیانت از نیروی انسانی بیش از پیش ضروری و حیاتی می نماید .                                                                                   

همزمان با این تحولات سیستم های پشتیبانی کننده آنها نیز ایجاد و یا بهبود یافته اند تا بستر لازم برای چنین تحولاتی را فراهم سازند ٬ که از آن جمله می توان به استاندارد های مدیریت کیفیت ٬ مدیریت محیط زیست و ایمنی و بهداشت شغلی اشاره نمود .        

ISO 9001: 2000 استاندارد

مقدمه استاندارد                                                                            

یا( the International Organization for Standardization )   ISO موسسه  همان سازمان بین المللی استاندارد یک اتحادیه جهانی متشکل از مؤسسات استاندارد ملی (کشورهای عضو ایزو) می باشد . عملیات مربوط به تهیه استانداردهای بین المللی معمولاً از طریق کمیته های تخصصی ایزو انجام می شود. هر مٶسسه عضو این سازمان می تواند بنا به علاقه ای که به یک موضوع دارد در کمیته مرتبط با آن موضوع به ارائه مطلب اقدام نماید. پیش نویس استانداردهای بین المللی مطابق با        تهیه می گردد. انتشار یک استاندارد بین المللی       ISOقوانین موجود در مقررات                          

نیازمند کسب حداقل 75 درصد آرا مثبت اعضا می باشد.                                    

پذیرش یک سیستم مدیریت کیفیت باید تصمیمی استراتژیک برای سازمان باشد. طراحی و پیاده سازی سیستم مدیریت کیفیت در یک سازمان متٲثر از طیف وسیعی از عوامل از جمله نیازها٬ اهداف مشخص ٬ محصولات تولیدی ٬ فرایندهای مورد استفاده و اندازه و ساختار سازمان می باشد. این استاندارد بین المللی می تواند به منظور ارزیابی توانایی سازمان در تامین نیازمندیهای مشتری و نیازمندیهای قانونی و نیازمندیهای سازمان توسط طرفهای خارجی و داخلی از جمله مٶسسات صدور گواهینامه مورد استفاده قرار گیرد.                                                               

  Process approachنگرش فرایندگرا این استاندارد بین المللی در توسعه٬ پیاده سازی و بهبود اثر بخشی سیستم مدیریت کیفیت یک نگرش فرایندی را در راستای افزایش رضایت مشتری ٬ از طریق تحقق  

نیازمندیهای وی ترویج می نماید. فعالیتی که با بکارگیری منابع و مدیریت مناسب ٬ ورودی ها را به خروجی تبدیل نماید٬ می تواند به عنوان یک فرایند در نظر گرفته شود. یکی از مزایای نگرش فرایندگرا کنترلی است که به طور مستمر بر روی ارتباط بین تک تک فرایندها در درون سیستم اعمال می گردد.                              

مدل مدیریت کیفیت مبتنی بر نگرش فرایندی (شکل 1) نشان می دهد که مشتریان نقش مهمی رادر تعریف نیازمندیها به عنوان ورودیها ایفا می نمایند. این مدل در برگیرنده تمامی نیازمندیهای این استاندارد بین المللی است. لیکن شامل جزئیات فرایندها نمی شود.                                                                                     

به علاوه می توان از روشی مشهور به " برنامه٬ اجرا٬ بررسی٬ اقدام"( PDCA ) در تمامی فرایندها استفاده نمود. به طور خلاصه می توان این روش را به شرح زیر بیان کرد.                                                                                                     

 * برنامه ( PLAN ) : هدف گذاری و تعیین فرایندهای مورد نیاز در راستای نیل به

نیازمندیهای مشتری و خط مشی کیفیت سازمان                                               

* اجرا ( DO )  :   پیاده سازی و استقرار فرایندها                                    

* بررسی ( CHECK  ) :  نظارت و اندازه گیری فرایندها و محصول بر اساس خط مشی ٬ اهداف و نیازمندیهای محصول و گزارش دهی نتایج آن

* اقدام  ( ACT ) :  انجام اقداماتی که عملکرد فرایند را به طور پیاپی بهبود بخشد.

دامنه کاربرد                                                             scope

تمام نیازمندیهای این استاندارد بین المللی٬ عمومی بوده و می تواند از سوی همه سازمان ها صرف نظر از نوع٬ اندازه و محصول تولیدی آنها مورد استفاده قرار گیرد. چنانچه هر یک از نیازمندیهای این استاندارد بین المللی با توجه به ماهیت سازمان و محصول کاربرد نداشته باشد٬ می توان از آن نیازمندی صرف نظر نمود.

واژگان و تعاریف                              terms and definitions                                                                                                  

برای مقاصد این استاندارد بین المللی ٬ واژه ها و تعاریف موجود در ایزو 9000 مورد استفاده قرار می گیرد. در این ویرایش ایزو 9001 طوری تغییر یافته اند تا به زبان محاوره ای نزریکتر باشند.

                            مشتری  →    سازمان  →  تامین کننده

 )    Supplier(          )  organization       (    ) customer(          

واژه " سازمان " جایگزین واژه " عرضه کننده " شده است و به واحدی اشاره دارد که این استاندارد را بکار می گیرد.

سیستم مدیریت کیفیت               quality management system

سازمان باید یک سیستم مدیریت کیفیت را ایجاد٬ مستند٬ پیاده سازی و نگهداری نماید و بطور پیاپی اثر بخشی آن را طبق نیازمندیهای این استاندارد بین المللی بهبود دهد. سازمان باید یک نظامنامه کیفیت ایجاد و نگهداری نماید که شامل مواردی از قبیل  الف : دامنه سیستم مدیریت کیفیت شامل جزئیات و دلایل توجیهی برای هرگونه تعدیل  ب : روشهای اجرایی مدون سیستم مدیریت کیفیت

ج : بیان تاثیرات متقابل میان فرایندهای سیستم مدیریت کیفیت

مستندات مورد نیاز سیستم مدیریت کیفیت از جمله سوابق بایستی تحت کنترل قرار گیرند. سوابق باید به شکلی خوانا تهیه شده و شناسایی و بازیابی آنها به سهولت انجام شود تا شواهدی دال بر انطباق با نیازمندیهای سیستم مدیریت کیفیت و اثر بخش بودن اجرای سیستم مدیریت کیفیت ارائه نماید.

مسٶلیت مدیریت                      management responsibility

 مدیریت ارشد باید شواهدی مبنی تعهد خود بر توسعه و استقرار سیستم مدیریت کیفیت را فراهم نموده و اثربخشی آن رابهبود دهد. همچنین باید اطمینان یابد که نیازمندیهای مشتری با هدف افزایش رضایت مشتری تعیین و برآورده می شوند. علاوه بر این باید اطمینان یابد که اهداف کیفیت از جمله آن دسته اهدافی که در جهت تامین نیازمندیهای محصول مورد نیاز هستند ٬ درفعالیتها و سطوح مرتبط سازمان تعیین شده اند. این اهداف باید قابل اندازه گیری بوده و با خط مشی کیفیت سازگار باشند. مدیریت ارشد باید سیستم مدیریت کیفیت سازمان را در مقاطع  زمانی مشخص

مورد بازنگری قراردهد تا از تداوم تناسب ٬ کفایت و اثربخشی آن اطمینان حاصل نماید. این بازنگری باید شامل ارزیابی فرصتهای بهبود و ضرورت اعمال تغییرات بر سیستم مدیریت کیفیت ٬ از جمله خط مشی و اهداف کیفیت گردد.

مدیریت منابع                                  resource management

سازمان باید منابع مورد نیاز را تعیین و فراهم نماید؛ تا سیستم مدیریت کیفیت اجرا و حفظ شود و اثربخشی آن بطور پیاپی بهبود یابد. و نیز رضایت مشتری از طریق برآورده شدن نیازمندیهای وی افزایش یابد.

آن دسته از کارکنانی که عملکردشان کیفیت محصول را تحت تاثیر قرار می دهد؛ باید بر اساس تحصیلات٬ آموزش٬ مهارت و تجربه واجد صلاحیت باشند. سازمان باید محیط کار لازم جهت دستیابی به انطباق با نیازمندیهای محصول را تعیین وراهبری نماید. 

شکل گیری محصول                              product realization

سازمان باید فرایندهای لازم جهت شکل گیری محصول را طرح ریزی نموده و توسعه دهد. این طرح ریزی باید با نیازمندیهای فرایندهای سیستم مدیریت کیفیت سازگار باشد. سازمان باید در موارد زیر ترتیبات مٶثری جهت برقراری ارتباط با مشتری تعیین نموده و اجرا نماید.

الف : اطلاعات محصول

ب : انجام امور مربوط به درخواست ها٬ قردادها یا سفارشات از جمله اصلاحیه آنها

ج : بازخورد مشتری از جمله شکایات مشتری

سازمان باید چگونگی طراحی و توسعه محصول را طرح ریزی نموده و تحت کنترل در آورد. در مراحل مناسبی از طراحی باید بازنگری های سیستماتیکی از طراحی و توسعه بر طبق برنامه ریزی صورت گرفته به منظور ارزیابی توانایی نتایج طراحیو توسعه در تامین نیازمندیها و نیز شناسایی هر گونه مشکل واقدامات ضروری مورد نظر به عمل آید.

تغییرات طراحی و توسعه بایدشناسایی شده و سوابق آن نگهداری شوند. تغییرات باید به شکل مناسبی مورد بازنگری ٬ تصدیق و صحه گذاری قرار گرفته و قبل از اجرا مورد تصویب قرار گیرند. سازمان باید اطمینان یابد که محصول خریداری شده ٬ با              

نیازمندیهای مشخص شده خرید مطابقت دارد. اطلاعات خرید باید محصولی را که خریده می شود به خوبی توصیف نماید. سازمان باید به منظور حصول اطمینان از اینکه محصول خریداری شده نیازمندیهای مشخص شده خرید را برآورده می سازند٬ بازرسی وسایر اقدامات لازم برای این منظور را ایجاد و اجرا نماید.

سازمان باید تولید و ارائه خدمات خود را تحت شرایط کنترل شده طرح ریزی نموده وبه انجام رساند. سازمان باید از دارایی مشتری مادام که تحت کنترل سازمان هستند یا توسط سازمان مورد استفاده قرار می گیرند مراقبت نماید. سازمان باید از انطباق محصول درطی فرایندهای تکمیل وارسال به مقصد مورد نظر محافظت نماید. این محافظت باید شامل شناسایی٬ جابجایی٬ بسته بندی ٬ انبارش و نگهداری باشد. سازمان باید فعالیتهای نظارت و اندازه گیری که می بایست انجام گیرد و نیز ابزارهای نظارت و اندازه گیری مورد نیاز را به منظور اثبات انطباق محصول با نیازمندیهای مشخص شده تعیین نماید.

اندازه گیری٬ تجزیه و تحلیل وبهبود  measurement, analysis and improvement

سازمان باید فرایندهای مورد نیاز نظارت٬ اندازه گیری٬ تجزیه و تحلیل و بهبود را طرح ریزی نموده و اجرا نماید تا :

الف – انطباق محصول را نشان دهد.

ب – از انطباق سیستم مدیریت کیفیت اطمینان حاصل نماید.

ج – اثر بخشی سیستم مدیریت کیفیت را به طور پیاپی بهبود دهد.

به عنوان یکی از معیارهای اندازه گیری عملکرد سیستم مدیریت کیفیت ٬ سازمان باید بر اطلاعات مربوط به برداشت مشتری از اینکه نیازمندیهایش توسط سازمان تامین شده است٬ نظارت نماید. سازمان باید ممیزی های داخلی را در فواصل زمانی برنامهریزی شده انجام دهد تا معین کند که آیا سیستم مدیریت کیفیت اولاً با استاندارد بین المللی مطابقت دارد وثانیاً به طور مٶثر اجرا و نگهداری می شود یا خیر؟.

سازمان باید اطمینان یابد که محصولی که با نیازمندیهای تعریف شده انطباق ندارد شناسایی شده و تحت کنترل قرار دارد تا از استفاده  یا ارسال ناخواسته آن جلوگیری شود. سازمان باید به طور پیاپی اثر بخشی سیستم مدیریت کیفیت را با بکارگیری خط مشی کیفیت ٬ اهداف کیفیت٬ نتایج ممیزی٬ تحلیل داده ها٬ اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه و بازنگری مدیریت بهبود دهد. علاوه بر این موارد سازمان باید اقدام به حذف علت بروز موارد عدم انطباق ٬ جهت جلوگیری از تکرار آن بنماید.