سرلوحه کار آزمایشگاه فولادسازی ارائه آزمون هایی است که ضمن رعایت موازین و استدانداردهای فنی بازتاب دقیقی ازخواسته سیستم تولید باشد.
آزمایشگاه فولاد سازی به عنوان یک واحد مستقل وهمچنین مرتبط با زنجیره تولید وبه عنوان مکمل کننده فرآیند تولید عمل می کند.
این واحد به طور کلی تضمین کننده کیفیت تولید وهمچنین بهبود وضعیت تولید ازلحاظ بهینه سازی روشها ، بهبود تجهیزات وارتقاء دقت وسرعت در انجام امور مربوطه می باشد.
آزمایشگاه با دریافت نمونه های ارسالی از سایر واحدها وآنالیز آنها طبق درخواست همان واحد وبا توجه به دستورالعملهای مربوطه نقش مهمی در دستیابی به اهداف سیستم دنبال می کند.
این واحد از ابتدای تولید و در طول مسیر تولید تا دستیابی به محصول نهایی همواره به عنوان هدایتگر سیستم عمل می کند تا محصولات شرکت را طبق خط مشی کیفی وبر اساس استانداردهای جهانی ارائه دهد.
نظام مدیریت کیفیت آزمایشگاه بر اساس نیازمندیهای استاندارد ایران – ایزو – آی ای سی 17025 سال 1381 ( ISIRI – ISO – IEC - 17025 2002 ) طرح ریزی واجرا می شود.
روش انجام آزمونها نیز در این واحد طبق استاندارد ASTM E1009 صورت می گیرد.
« عملکرد آزمایشگاه »
به طور کلی وظیفه آزمایشگاه دریافت نمونه وانجام تعدادی آزمون بر روی آن و اعلام نتایج حاصله می باشد.
هر نمونه بسته به نوع ان وچگونگی آنالیز در خواستی توسط دستگاه مربوطه مورد آزمایش قرار می گیرد.
نمونه های آزمون به طور کلی به دو دسته تقسیم میشوند :
1-آلیاژ ها 2- فرو آلیاژها
هر کدام از نمونه های فوق توسط وسایل وتجهیزات اولیه آماده سازی میشوند ودر نهایت آزمون اصلی بوسیله دستگاه مورد نظر بر روی آنها انجام میشود که در اینجا هر یک را طور جداگانه مورد بررسی قرار می دهیم.
نمونه های آلیاژی یا ذوبی ) یشتر مربوط به تولیدات خود شرکت می باشد که از واحد های در خواست کننده که شامل واحد کوره القایی ، کوره پاتیلی وواحد ریخته گری می باشد به آزمایشگاه ارسال میشود.
این نوع نمونه ها توسط دستگاهی به نام کوانتومترآزمایش میشوند که برای انجام این نوع آزمایش ابتدا باید بر روی آن عملیات آماده سازی انجام شود.
جهت تست این نمونه ها بوسیله کوانتومتر ابتدا نمونه های ارسالی به علت داشتن دمای بالا بوسیله آب به طور کامل سرد میشوند وسپس سطح نمونه بوسیله دستگاه پولیش سنگ زده میشود باید توجه داشت که هنگام پولیش دادن سطح نمونه بایستی پس از 4 الی 5 ثانیه نمونه را از روی سطح سمباده برداشت تا کربن سطح نمونه در اثر تماس زیاد با سمباده نسوزد زیرا سوختن سطح نمونه باعث خطا در آنالیز آن میشود.
بعد از پولیش زدن نمونه آنرا درون دستگاه کوانتومتر قرار می دهیم باید توجه داشت که به هیچ عنوان سطح نمونه با دست یا مواد روغنی تماس پیدا نکند چون
در این صورت باعث ایجاد خطا در نتایج آزمون می شود.
با برنامه ای که بر روی کامپیوتر متصل به دستگاه وجود دارد دستورات لازم را جهت آنالیز نمونه به دستگاه می دهیم .
QUNTOMETER
آنالیز هر نمونه در حدود 20 ثانیه طول می کشد که 5 ثانیه اول آن دمش گاز آرگون می باشد وسپس به مدت 5 ثانیه اسپارک مقدماتی (pre- intergration spark ) که جهت آماده سازی سطح نمونه وتثبیت نور حاصله می باشد ودر نهایت به مدت 10 ثانیه اسپارک نهایی (intergration sprak ) جهت دریافت اطلاعات میباشد.
پس از طی مراحل فوق نتایج بر روی صفحه مونیتور ظاهر می گردد.
تعداد 21 عنصر برای دستگاه برنامه ریزی شده است که پس از آنالیز هر نمونه مقدار و اندازه آنها بر روی کامپیوتر نمایش داده می شوند.
این عناصر شامل
Sn . Nb . Ca . B . As . Ni . Mo . Cr . Al . Cu . S . P . Mn . Si . C)
( Fe . As . An . W . V . Ti
البته بیشترین عناصر مورد نیاز شرکت با توجه به تولیدات آن 5 عنصر اول میباشد
باید توجه داشت که هرکدام از این عناصر در یک بازه مشخص عددی تعریف شده اند ودستگاه قادر به نمایش اعداد بیشتر از این بازه را نمی باشد و اندازه های بیشتر از بازه تعریف شده برای دستگاه به صورت علامتی در کنار ماکزمیم عدد قابل اندازه- گیری برای دستگاه نمایش داده می شود به عنوان مثال برای عنصر کربن اندازه بیشتر از بازه تعریف شده به صورت روبرو نمایش داده می شود ( 1.800< )
اساس آنالیز توسط کوانتومتری بر طیف سنجی نشر نور استوار می باشد.
بدین طریق که با ایجاد یک قوس الکتریکی روی سطح نمونه باعث نشر نور مرئی میشود این نور پس از عبور از لنز موازی کننده به صورت موازی در می آید وپس از عبور از یک دریچه یا اسلیت اولیه به منشور برخورد می کند منشور باعث تفکیک نور بر اساس طول موجهای مختلف عناصر تشکیل دهنده نمونه می شود این نور پس از گذشت از دریچه های ثانونی به دیتکتورهای فتومولتی پلایر که سطح فوقانی دستگاه نصب شده است برخورد می کند ودر اثر این برخورد تبدیل به انرژی الکتریکی می شود .
آنچه مسلم است مقدار انرژی الکتریکی بدست آمده متناسب با مقدار نور حاصله از هر عنصر ودر نتیجه مقدار انرژی الکتریکی بدست آمده متناسب با غلظت آن عنصر در نمونه می باشد.
این روش آنالیز بر اساس طیف سنجی فلوارسانس پرتو اشعه ایکس می باشد.
پرتوهای X در اثر تابش ماده با ذرات پر انرژی مانند الکترونها یا پرتونها یا فوتونها ایجاد می شود. هنگامی که یک اتم با این روش بمباران می شود یک الکترون از لایه های داخلی آن (K یا L ) کنده می شود که باعث افزایش سطح تراز انرژی آن می شود.
در اثربرگشت اتم برانگیخته شده بحالت اولیه خود یک خط طیفی پرتو X ساطع شده پس از عبور از موازی کننده ها COLLIMATORS با زاویه θ به کریستال
برخورد می کند که باعث تفکیک اشعه بطول موجهای مختلف می شود .
(nλ = 2d sin θ )
با مشخص بودن n و d که از مشخصات ثابت کریستال می باشند با تغییر زاویه θ طول موج λ تغییر می کند هر کریستال محدوده ای از طول موج را می پوشاند .
اشعه با زاویه θ از کریستال پراکنده می شود اشعه خروجی از کریستال با برخورد به دیتکتور های flow counter و sentillation counter انرژی اشعه X را به انرژی الکتریکی تبدیل می کند . مقدار این انرژی الکتریکی حاصله متناسب با مقدار اشعه حاصل از عنصر می باشد در نتیجه مقدار انرژی الکتریکی متناسب با غلظت عنصر مورد نظر می باشد.
با رسم گراف مشخص برای عناصر هر نمونه مجهول می توان با استفاده از منحنی کالیبره که نسبت به غلظتهای مشخص به میزان شدت نور ( intensity ) مشخص رسم شده اند غلظت نمونه های مجهول را تعیین نمود.
( شکل مربوطه در صفحه 9 می باشد )
(تصاویر در فایل اصلی قابل مشاهده است )