تحقیق مقاله دندان پزشکی

چکیده

مقدمه:

در ارتودنسی ثابت جهت نیل بر درمان از رابطه آرچ وایر- لیگاچور – براکت استفاده می شود که لیگاچور نقش اتصال دهنده بین آرچ وایر به براکت را بازی می نماید. روشهای بستن آرچ وایر بر 3 دسته هستند. یکی از آنهااستفاده از لیگاچورهای الاستومریک است که خاصیت اصطکاکی این لیگاچورها تمایل به جلوگیری از پیشرفت درمان دارد و بعلت degeration و طبیعت غیر بهداشتی آنها احتیاج به نگهداری مستمر دارند و این مسئله کارآمدی کلینیکی را کاهش می دهد.

مواد و روشها:

برای مقایسه رنگ پذیری سه نوع از الاستیک لیگاچور dentarum ، ito و glenro ابتدا 12 بیمار که تحت درمان ارتودنسی قرار داشتند انتخاب شده و در هر یک از آنها 4 الاستیک از هر نوع در قسمتهای مختلف دهان استفاده شد. الاستیک ها قبل از قرار گیری در دهان با دستگاه Scaner Genius HR6X اسکن شده و در نرم افزار کامپیوتریAdobe photoshop CS2  قسمتی از الاستیک جهت تعیین رنگ انتخاب شد. پس از قرارگیری الاستیک ها در دهان بمدت 4 هفته یا یک ویزیت ارتودنسی الاستیک ها از دهان خارج شده و خشک شدند، دوباره اسکن شده و مجدداً توسط چاپگر چاپ گردیدند و بوسیله کالریمتر تغییرات رنگ آنها اندازه گیری شد و تغییرات رنگ (a, l, b) با مقایسه مقادیر بدست آمده از کالریمتر در مورد تغییرات هر یک از انواع مورد استفاده محاسبه شد.

یافته ها:

براساس تغییرات سه شاخص b، l و a با توجه به DE و آزمون آنالیز واریانس یک طرفه شاخص رنگ پذیری در سه گروه، تفاوت معنی داری داشت (001/0 P<). اما آزمون توکی نشان داد که تفاوت شاخص رنگ پذیری بین glenro با دو گروه دیگر
( dentarum و ito) بود بطوری که رنگ پذیری glenro کمتر از دو گروه دیگر می باشد.

نتیجه گیری:

با توجه به مقادیر بدست آمده b  ، l و a قبل و بعد از قرار گیری الاستیک ها در دهان در سه گروه ito، dentarum و glenro به ترتیب l درجاتی از کاهش را نشان می دهد. و همچنین b به طور محسوسی در هر سه گروه افزایش یافته است و چون + است در نتیجه میزان زردی آن بیشتر افزایش یافته است ولی a  با وجود منفی بودن در هر سه گروه، در ito و glenro افزایش یافته است، ولی در dentarum کاهش پیدا کرده است.

در مجموع میزان تغییر رنگ glenro از دو گروه دیگر کمتر است.

مقدمه

در ارتودنسی ثابت جهت نیل به درمان از رابطه آرچ وایر-لیگاچور-براکت استفاده
می شود که  لیگاچور نقش اتصال دهنده بین آرچ وایربه براکت را بازی می نماید. در ابتدا از سیم ها بویژه استنلس استیل جهت اتصال آرچ وایر به براکت استفاده می گردید ولی بعداً از الاستومرها یا اورینگ ها جهت اتصال آرچ وایر به براکت بهره گرفته شد. روش دیگری برای اتصال آرچ وایر به براکت نیز وجود دارد که به جای استفاده از لیگاچور بطور مستقل براکت نقش آن را بازی می کند و تغییری که در ساختار براکت انجام گرفته است آن را برای پذیرش آرچ وایر آماده نموده است.

روشهای بستن آرچ وایر به 3 دسته تقسیم می شوند:

1) استفاده از لیگاچورهای استنلس استیل که بعلت افزایش کار کلینیکی لازم برای آنها از محبوبیت کمتری برخوردار هستند.

2) استفاده از لیگاچورهای self ligating که روش مناسبی جهت کوتاهتر کردن cheir time و زمان درمان و همچنین کنترل دقیق جابجایی دندان است و بعلاوه کاهش چشمگیر در اصطکاک در آن به ثبت رسیده است.

3) استفاده از لیگاچورهای الاستومریک که از مزایای آن سهولت در استفاده از آن و کاهش زمان کار کلینیکی نسبت به لیگاچورهای استنلس استیل است ولی کنترل محدود کننده آنها با گذشت زمان تضعیف می گردد همچنین خاصیت اصطکاکی این لیگاچورها تمایل به جلوگیری از پیشرفت درمان دارد و بعلت degeneration و طبیعت غیربهداشتی آنها احتیاج دارند که بطور مستمر نگهداری شده بدین وسیله با کارآمدی کلینیکی مداخله دارند. بعلت اثر رنگ پذیری این لیگاچورها برآن شدیم که در این مطالعه اثر رنگ پذیری چند نوع مختلف از الاستیک modulus ها را با هم مقایسه نماییم. جت مقایسه میزان تغییر رنگ چند روش متفاوت وجود دارد که این روشها جهت ارزیابی رنگ دندان بکار می روند.

 1) استفاده از روش بصری 2) استفاده از کالریمتری 3) اسپکتروفتومتری 4) آنالیز کامپیوتری که در این تحقیق از روش کالریمتری و آنالیز کامپیوتری استفاده شده است. شرح کامل هر یک از این روشها در مبحث رنگ دندان و روشهای اندازه گیری آن آمده است.

کلیات

الاستومرها

الاستومر یک اصطلاح کلی است و موادی را شامل می گردد که بعد از تغییر شکل قابل توجه، در صورت برداشته شدن نیروی اعمال شده می توانند سریعاً به ابعاد اصلی خودشان برگردند احتمالاً اولین الاستومر شناخته شده لاستیکهای طبیعی بودند که توسط تمدنهای اینکا (Incan) و مایا (Mayan) مورد استفاده قرار گرفتند. زمانی کلمه rubber فقط به لاستیکهای طبیعی که یک پلیمر هیدروکربن بوده و از واحدهای واحدهای isoprene تشکیل می شدند اطلاق می گردید. لاستیک طبیعی ممکن است از صدها نوع مختلف گیاهان بدست آورده شود. هر چند که منبع اصلی آن درخت لاستیک (Hevea brasiliensis) می باشد. اما از اوایل قرن بیستم شیمیدانها در جهت سنتز موادی که جانشین و مشابه لاستیک طبیعی بوده و یا حداقل دارای خواص شبیه به آن باشند، کوشش بسیار نمودند که حاصل تلاش آنان بدست آوردن انواع گوناگونی از الاستومرهای مصنوعی شد(1).

مواد الاستیک مصنوعی، پلی اورتان هایی هستند که ترکیب دقیق آنها اطلاعات اختصاصی می باشد. پلی اورتان یک نام عمومی است که به پلیمرهای الاستیکی که دارای زنجیره اورتان باشند، اطلاق می شود. پلی اورتان ها پلیمرهای مستقیم اورتان نیستند؛ بلکه از جریان واکنشهای پلی استرها یا پلی ارتها بادی یا پلی ایزوسیاناتها ساخته می شوند. که یک ساختار پیچیده دارای زنجیره های اورتان ایجاد می کنند. پلیمرها مواد الاستیک ایده آل نیستند، چرا که خصوصیات مکانیکی آنها وابسته به زمان و درجه حرارت می باشد.

پلیمرهای الاستیک مصنوعی به طور گسترده ای در عقب بردن کانینها، بستن دیاستمها، تصحیح چرخش ها، جایگزینی گره های لیگاچور و بستن فضای عمومی استفاده شده اند.

پلیمرهای الاستیک مصنوعی از چند جنبه ناقص هستند. آنها پس از قرار گرفتن در حفره دهان در مدت کوتاهی به طور دائم رنگی می شوند. تغییر پذیری آنها در تحویل نیرو بیشتر از الاستیک های لاتکس است. همچنین میزان تغییر شکل پلاستیک آنها از الاستیک های لاتکس بیشتر می باشد. یکی از بزرگترین مشکلات همراه با پلیمرهای الاستیک از دست رفتن نیروی آنها تقریباً به میزان 50% در ظرف روز اول می باشد.

لیگاچورهای الاستومری که موضوع این تحقیق می باشند، پلی اورتانهایی هستند که برای بستن آرچ وایرها به براکتهای ارتودنسی استفاده می شوند. لیگاچورهای الاستومری به دو شکل اصلی ساخته می شوند. قالب گیری تزریقی (injection modling) و برشی (die cut stamping) . در روش اول، لیگاچورها به وسیله تزریق مواد الاستومری مایع شده به داخل یک قالب و سخت شدن آن تشکیل می شوند، در حالی که لیگاچورهای برشی از لوله های الاستومری که قبلاً پردازش شده اند، بریده می شوند. خصوصیات تبلیغاتی در باره لیگاچورهای الاستومری شامل نیروهای ملایم مدام، نشاندن آرچ وایر به مدت طولانی و پایدار و مقاومت در برابر جذب آب می باشد. مزایای لیگاچورهای الاستومری این است که آنها می توانند به سرعت به کار برده شوند، برای بیمار راحت هستند و در تنوعی از رنگها موجود می باشند. معایب آنها این است که دندانها و بافتهای نرم ممکن است به صورت نامطلوبی به وسیله تجمع میکروبی برروی سطوح دندانی مجاور براکتهای بسته شده با لیگاچورهای الاستومری تحت تأثیر قرار بگیرند، آرچ وایرها ممکن است به طور کامل در طی تصحیح تورک یا چرخش نشانده نشوند و اتصال (binding) ممکن است در مکانیکهای لغزشی (sliding) اتفاق بیافتد.

مطالعات اندکی وجود دارد که خصوصیات استحکامی الاستومری را بررسی کرده باشند. مطالعات منتشر شده برروی فرآورده های الاستومری معمولاً thread و chain های دارای دو یا چند زنجیره را از نظر تأثیر زمان، درجه حرارت ، PH بزاق و جذب آب برروی از دست دادن نیرو، تغییر شکل دائمی و استحکام آنها بررسی کرده اند.

اگر چه لیگاچورهای الاستومری از همان مواد chain های الاستومری ساخته
می شوند، کاربردهای کلینیکی آنها متفاوت است. بنابراین واکنشهای کلینیکی آنها هم ممکن است متفاوت باشد(1).

مطالعه در مورد شاخص های رنگ و رنگ پذیری لیگاچورهای الاستومری به این صورت در literature مشاهده نشد.

مشخصات برجسته الاستومرها

بالاتر از دمای شیشه ای خودشان قرار دارند.

دارای کشش پذیری و انقباض پذیری سریع هستند.

وقتی کشیده می شوند استحکام و ضریب کشسانی بالایی بدست می آورند.

الاستومرها دارای محتوای بلورین پائین و یا قابل اغماض می باشند.

جرم مولی الاستومرها برای تشکیل شبکه به اندازه کافی بالا بوده و به سهولت تشکیل اتصالات عرضی می دهند.

خواص فیزیکی الاستومرها

حرکت ارتودنتیک دندانی از طریق اعمال نیرو برروی دندان منتج می شود. نیروها بوسیله دستگاههای ارتودنسی که توسط کلینیسین تعبیه و فعال شده اند ایجاد می گردد و سرانجام دندانها و ساختمانهای نگهدارنده آنها در پاسخ به این نیروها همراه با یک واکنش پیچیده بیولوژیک باعث حرکت دندان در استخوان می گردند که در نهایت باعث مال اکلوژن خواهد شد(2).

بطور کلی load یا سیستم خارجی نیرو باعث نوعی تغییر شکل می گردد که می تواند خواسته یا ناخواسته باشد. از طرف دیگر کلینیسین بوسیله ایجاد تغییر شکل در وسایل ارتودنسی بر سیستم دنتوفاسیال (dentofacial) اعمال نیرو می کند. از آنجایی که کلینیسین خود ایجاد کننده و یا شاهد تغییر شکل قبل، در حین و یا بعد از فعال کردن اجزاء ارتودنسی می باشد. بنابراین هر گونه تغییر شکل جزئی و یا کلی در شکل اجزاء ارتودنسی که باعث تغییر الگوی سیستم اعمال نیرو می شود را deformation می گویند که دو نوع می باشد(3).

وقتی موقعیت دو نقطه از یک جسم نسبت به یکدیگر مورد بررسی قرار گیرد، اگر فاصله آن دو نقطه نسبت به حالت عادی آن جسم افزایش یابد آن را تغییر شکل tensile یا extensional نامند و اگر کاهش یابد compression گویند.

در صورتی که تغییر وضعیت دو ردیف از ذرات تشکیل دهنده یک ماده نسبت به هم روی دهد، به این نوع تغییر شکل shearing گویند.

زمانی می توان یک جزء ارتودنسی را غیر فعال خواند که، بجز نیروی اندکی که توسط جاذبه و وزن آن بوجود می آید، هیچگونه اعمال نیرویی نداشته باشد.

ساختار الاستیکها به نحوی است که deformation در آنها بیشتر به صورت extensional (کشیدن) ایجاد می گردد(3). لازمه حرکت ارتودنتیک دندان، اعمال سیستم نیرویی است که بتواند پاسخ مناسبی در واحدهای دندانی ایجاد نماید. بنابراین در یک سیستم اعمال نیروی ایده آل باید خصوصیات زیر وجود داشته باشد(2): 1) نیروی اعمال شود که بیشترین حرکت دندان را در واحد زمان، با کمترین ناراحتی ناراحتی و حداقل آسیب بافتی بهمراه داشته باشد 2) بیمار براحتی بتواند بهداشت دهان را رعایت کند 3) به حداقل همکاری بیمار نیاز باشد 4) chair time کمی نیاز باشد 5) از لحاظ اقتصادی با صرفه باشد.

در سیستم های نیروی موجود، سعی شده حداقل قابل قبول از خصوصیات فوق الذکر وجود داشته باشد، هر کدام نقطه ضعفهایی دارند. بنابراین ارتودنتیست باید با آگاهی از مزایا و معایب آن بهترین سیستم را برگزینند. یکی از روشهای اعمال نیرو در ارتودنسی استفاده از الاستیک می باشد. نقطه ضعف اصلی این مواد عدم توانایی در ثابت نگه داشتن نیروی اولیه در مدت زمان اعمال آن می باشد. تجربیات کلینیکی نشان داده اند که الاستیکها بعد از استفاده در دهان ، دچار تغییر شکل از نوع پلاستیک می شوند. مقدار این تغییر شکل بستگی به مقدار کشش، زمان استفاده، مواد تشکیل دهنده وشرایط محیط دارد(4).

تحقیقات گسترده و متفاوتی در رابطه با الاستیکها انجام گرفته که هر کدام تعدادی از متغیرها را مورد بررسی قرار داده اند. بطور کلی متغیرهایی که در مطالعات مختلف مورد مطالعه قرار گرفته اند را می توان به چهار گروه تقسیم نمود که عبارتند از(5) :

اعمال نیرو و اضمحلال آن

تأثیر prestretching

تأثیر محیط

تحقیقات جانبی

دکتر احراری(6) در مطاله ای به بررسی خصوصیات کششی (استحکام کششی، میزان کشش تا استحکام کششی، چقرمگی و ضریب الاستیسته) لیگاچورهای الاستومری شفاف تزریقی هفت شرکت مختلف در حالت اولیه و پس از 28 روز نگهداری در محیط دهانی پرداختند که نتایج قابل توجهی نیز بدست آوردند و اینک در این مجال به بررسی ثبات رنگ لیگاچورهای الاستومری پرداخته می شود.

تأثیر روش بستن آرچ وایر

هنگامی که مکانیکهای اسلایدینگ استفاده می شوند، اصطکاک یک ملاحظه اصلی
می باشد(7). تخمین زده می شود که50%  نیروی ارتودنسی  به کار برده شده در این سیستم صرفاً برای غلبه بر اصطکاک استفاده می شود(8).

روش بستن آرچ وایر به نظر می رسد که یک تعیین کننده مهم در ایجاد اصطکاک باشد(7و9). مطالعات نشان داده اند که لیگاچورهای استنلس استیلی که به صورت شل بسته شده باشند، اصطکاک کمتری از لیگاچورهای الاستومری استاندارد ایجاد می کنند(11و10).
به هر حال افزایش در زمان کار کلینیکی لازم برای به کار بردن لیگاچورهای استنلس استیل سبب شده است که آنها هنوز در موقعیت کلینیکی محبوبیت کمتری از الاستومرها داشته باشند.

جهت کاهش اصطکاک سیستم های مدول الاستومری صیقلی و پوشش دار معرفی شده اند که ادعا می کنند سهولت استفاده را با اصطکاک کم ترکیب می نمایند(12). یک روش دیگر برای کاهش دادن اصطکاک، اجتناب از هر شکلی از بستن می باشد. این به وسیله سیستم های براکت self-ligating حاصل شده است(13) که معلوم شده اصطکاک را در وضعیتهای خاصی کاهش می دهند(14).

به نظر می رسد که میزان نیرویی که لیگاچورها اعمال می کنند تا آرچ وایرها را در براکتهای ارتودنسی نگه دارند، بستگی به اندازه لیگاچور الاستومری، طول مدت استفاده ، سرعت تخریب فرآورده، حرکت ارتودنسی مطلوب، نوع آرچ وایر و نیز اندازه و طرح براکت مورد استفاده داشته باشد(16و15و10).

Echols (9) در سال 1975 بیان کرد که لیگاچورهای الاستومری در مکانیکهای لغزشی سبب اتصال (binding) می شوند و پیشنهاد کرد که نیروی اعمال شده به یک دندان یا سگمنت مفروض به منظور جبران نیروهای اتصال (binding) لیگاچورهای الاستیک افزایش داده شود.

Thurow (17) در سال 1975 در پاسخ به پیشنهاد Echols ذکر کرد که در شرایط کلینیکی اثر لیز کننده بزاق و حرکات اندک دندانهای دارای فانکشن سبب می شود که دندانها آسانتر از شرایط آزمایشی Echols حرکت نمایند. او توصیه کرد که مقادیر نیرو باید بر مبنای ملاحظات بیولوژیک قرار داده شوند و از استعمال نیروی خیلی زیاد که ممکن است سبب آسیب بافتی و فشار بر انکوریج شود، اجتناب گردد.