فصل اول
کلیات
1- 1 مقدمه :
امروزه تولید غذا به عنوان اصلی ترین مسئله در جهان مطرح بوده و در این میان تولید علوفه و دامپروری جایگاه ویژه ای می یابد. یونجه یا طلای سبز با نام علمی Medicago sativa و نام انگلیسی Alfalfa مهمترین گیاه علوفه ای دنیا و اولین گیاه علوفه ای اهلی شده است که بشر اولیه آنرا به عنوان تغذیه دام تشخیص داده است. مبدا اصلی یونجه خاور نزدیک و آسیای مرگزی بوده و ناحه مرکزی ایران منشا جغرافیایی یونجه است. یونجه در بین گیاهان علوفه ای به علت کیفیت خوب، خوشخوراکی و دارا بودن ذخائر غذایی، از جمله مواد معدنی مانند کلسیم و مواد پروتئینی اهمیت خاصی پیدا کرده است به طوری که یونجه بیش از ۲ تن پروتئین در هکتار در سال را تولید می نماید. یونجه با تثبیت ازت خاک بر حاصلخیزی خاک می افزاید و عمری بین ۴ تا ۲۰ سال دارد که معمولا عمر مفید آن ۷ سال است. در مقابل تغییرات محیط حساس بوده و قادر است ۵۰ تا ۶۰ درجه زیر صفر و ۵۰ درجه بالای صفر را تحمل نماید.
یونجه هایی که امروزه کشت می شوند به ۴ گروه تعلق دارند:
۱ - گروه یونجه های معمولی جنس Medicago sativa دارای گل های بنفش رنگ هستند و بطور زیادی کشت می شوند.
۲ - گروه یونجه های ترکستان که همان یونجه های معمولی هستند ولی مرکز پیدایش آنها آسیای مرکزی هستند. در این گروه رشد مجدد خیلی کم است.
۳ - گروه یونجه های الوان جنس Medicago media هستند. این گروه بر خلاف گروه اول دارای گلهای الوان هستند. کاشت این گروه اگر به منظور تولید بذر باشد عملکرد بذری پائینی دارند.
۴ - گروه نان هاردی که این گروه دارای رشد عمودی زیادی هستند. خواب زمستانی در آنها خیلی کوتاه است و یا می توان گفت اصلا خواب زمستانی ندارد.
1 – 2 نام کامل طرح و محل اجرای آن :
زراعت گیاهان علوفه ای
محل اجرا :
1 – 3 – مشخصات متقاضیان :
1 – 4 – دلایل انتخاب طرح :
توجه به خودکفایی این صنعت و همجنین نیاز بازار داخلی به تولید این محصول با توجه به این که زراعت گیاهان علوفه ای می تواند به رشد و شکوفایی اقتصادی کشور کمکی هر چند کوچک نماید و با در نظر گرفتن علاقه خود به فعالیت های کشاورزی این طرح را برای اجرا انتخاب کرده ام.
1 – 5 میزان مفید بودن طرح برای جامعه :
این طرح از جهات گوناگون برای جامعه مفید است ، شکوفایی اقتصادی و خودکفایی در تولید یکی از محصولات ، سوددهی و بهبود وضعیت اقتصادی ، اشتغالزایی ، استفاده از نیروی انسانی متخصص در پرورش کالای داخلی و بهره گیری از سرمایه ها و داشته های انسانی در بالندگی کشور .
1 – 6 - وضعیت و میزان اشتغالزایی :
تعداد اشتغالزایی این طرح 27 نفر میباشد .
تاریخچه و سابقه مختصر طرح :
یونجه گیاهی است علفی و چند ساله که ارتفاع آن تا یک متر میرسد برگهای آن دارای سه برگچه می باشد برگچه های نوک تیز، سبز رنگ و بیضی شکل است . گلهای یونجه بشکل سبز و برنگ بنفش تیره یا آبی روشن است میوه یونجه مانند صدف بوده و دانه داخل میوه مانند لوبیا ولی کوچکتر از آنزمی باشد .
یونجه ریشه ای بسیار عمیق درد و ریشه آن تا سه متر بداخل زمین نفوذ می کند و بنابراین منبع ویتامین ها و مواد معدنی است که از خاک می گیرد .
یونجه از زمانهای بسیار قدیم در ایران کشت می شده است و در حدود پنج قرن قبل از میلاد مسیح از یاران به یونان برده شد و در قرن هفتم بعد از میلاد به اروپا راه یافت . یونجه در ایران در مناطق مرکزی و جنوبی به مقدر بسیار زیاد کشت می شود. زنبور عسل گل یونجه را دوست درد واز آن شهد زیادی بدست می آورد و تبدیل به عسل می کند .
پرورش این گیاه در قدیم برای تهیه علوفه چهارپایان بوده ولی در حال خاضر بعلت درا بودن مواد مغذی به مصرف غذایی نیز می رسد .
ترکیبات شیمیایی: یونجه سرشار از ویتامین های A,C,E,K و همچنین دارای آمیلاز که آنزیم مخصوص هضم مواد نشاسته ای است می باشد .
آنزیم های بسیاری در یونجه یافت می شود بعنوان مثال می توان از امولسین ،اینورتاز ، و پکتیاز نام برد .
یونجه دارای حدود 20%پروتئین می باشد پروتئین های موجود در یونجه عبارتند از:
لیزین ،آرژنین ، هیستیدین ، آدنین ، فنیل آلانین ،آسپاراژین و سیستین . یونجه دارای اسید فسفریک نیز هست . یونجه همچنین دارای منیزیوم ، آهن و مقدر جزئی ارسنیک و سیلیس است . بنابراین یونجه از نظر مواد غذایی بسیار قوی است و غذای خوبی برای انسان و حیوانات است.
یونجه یکی از مهمترین محصولاتی است که به منظور تغذیه دام مورد استفاده قرار می گیرد ، لذا علاوه بر افزایش عملکرد باید با تامین عناصر میکرو ، کیفیت آن را بهبود بخشید .
تاثیر عناصر مختلف بر یونجه و علائم کمبود آنها :
ازت (N) : به طور کلی یونجه نیاز به ازت خود را از طریق رابطه همزیستی با باکتریهای تثبیت کننده ازت به دست یم آورد و استفاده بیش از حد کودهای ازته باعث کاهش عملکرد و افت کیفیت می گردد . در صورت کمبود این عنصر برگها کوچک و نازک و سبز روشن شده و ریشه ها نازک می شوند .
فسفر (P) : این عنصر باعث گسترش سیستم ریشه ای گیاه شده و عملکرد را افزایش می دهد . در اثر استفاده از کودهای فسفره مقاومت گیاه نستب به آفات و بیماریها بیشتر می گردد . در صورتیکه گیاه دچار کمبود فسفر شود برگها به رنگ سبز تیره و یا بنفسش درآمده و از نوک شروع به خشک شدن می کند . همچنین گره زایی متوقف شده و احتمال سرمازدگی در گیاه زیاد می شود .
پتاسیم (K) : حساس ترین عنصر برای یونجه محسوب می شود و باعث افزایش عملکرد می گردد . در صورت کمبود ، ابتدا لکه های سفیدرنگی در حاشیه برگ ظاهر می شود و در نهایت زمینه اصلی برگ زرد و سپس قهوه ای می گردد و حاشیه برگها به صورت شکسته و نامنظم در می آید .
مولیبدن (Mo) : این عنصر در ساختمان آنزیمهای گیاه نقش داشته و به گره زایی کمک می کند . کمبود آن به علت دخالت در واکنشهای احیاء نیترات باعث بروز کمبود ازت می شود . و از علائم دیگر کمبود این عنصر این است که برگها باریک و رنگ پریده شده و شکل برگها از حالت طبیعی حالت می شود . همچنین کم رشدی از سایر عواقب دیگر کمبود این عنصر است .
بر (B) : این عنصر در جوانه زدن گرده و در انتقال آب در گیاه نقش مهمی ایفاء می کند . در صورت کمبود ، میان گره ها کوتاه شدن و گیاه به صورت رزت در می آید . همچنین سیستم ریشه ای ضعیف شده و رشد متوقف می شود .
طریقه مبارزه با سس یونجه
استفاده از بذور خالص برای کاشت یونجه
· استفاده از کودهای غیر آلوده به سس
· کاشت یونجه در اواخر تابستان یا در پاییز به جای بهار آلودگی اولیه سس را با رسیدن فصل سرما از میان می برد.
· کاشت با تراکم بالا ایجاد سایه نمی نماید و از جوانه زدن سس جلوگیری به عمل می آورد .
· در مناطقی که یونجه باید در بهار کاشته شود می توان از 15-12کیلو گرم در هکتار علف کش دکتال (کلرتال دیمیتل75درصد پودر)قبل از سبز شدن یونجه و علف های هرز از جمله سس استفاده نمود . در یونجه چند ساله (از سال دوم به بعد)دکتال را می توان در اواخر زمستان اندکی قبل از رویش بهاره یونجه سمپاشی نمود . هنگام مصرف این علف کش زمین باید از رطوبت کافی برای تاثیر بیشتر سم برخوردار باشد . بنابراین در صورت خشک بودن زمین یک نوبت آبیاری مزرعه توصیه می شود .
· در صورتی که پیشگیری های فوق انجام نشد و یا به عللی موثر واقع نشد و مزرعه باز هم به سس آلوده گردید لکه های آلوده به سس را می توان به روش های زیر از میان برد : پاشیدن محلول1% پاراکوت(یا3لیتر در هکتار)در منطقه آلوده به سس . سوزانیدن منطقه آلوده توسط شعله افکن و یا وسایل مشابه . پاکسازی مکانیکی منطقه از سس و بیرون بردن انگل به خارج از مزرعه .
· در صورتی که منطقه وسیعب از مزرعه به سس آلوده باشد می توان توسط علفکش رانداپ(گلیفوزیت41درصد ای سی) به میزان 730-360سی سی در هکتر زمانی که یونجه ارتفاع 25- 20 سانتی متر داشته باشد سمپاشی نمود . این سمپاشی باید یک با پس از ده روز تکرار شود . در یونجه سال اول سمپاشی باید در زمان 8 برگی یونجه انجام پذیرد .
· در زمان آلوده بودن یونجه به سس برداشت محصول باید قبل از به بذر رفتن سس صورت پذیرد تا از انتشار بذر ممانعت شود.
· از سال دوم به بعد تاخیر در برداشت یونجه با سایه انداختن روی زمین مانع جوانه زنی بذر سس می شود
اثر علف کش ها برروی سایر علف های هرز یونجه
بررسی و آزمایش اثر چند علفکش بر روی علفهای هرز یونجه در آذربایجان‌شرقی در دو منطقه محل اجرای طرح (مراغه - بستان‌آباد)نشان داده است کهاستفاده از علفکشهای بنتازون 3 و 2/5 لیتر در هکتار، متری بوزین 700-1000 گرم در هکتار نسبت به شاهد بدون وجین اختلاف معنی‌داری داشته از نظر تاثیر بر روی علفهای هرز پهن‌برگ در یک سطح آماری قرار گرفتند. علفکشهای متری بوزین 1000 و 700 گرم در هکتار، هالوکسی فوپ اتیل 2 لیتر در هکتار، فلوآزیفوپ بوتیل 2 لیتر نسبت به شاهد بدون وجین اختلاف معنی‌داری داشته و از نظر تاثیر بر روی علفهای هرز باریک برگ در یک سطح واقع شده‌اند.