فصل اول
کلیات
1- 1 مقدمه :
پارچه لایه‌ای نرمش‌پذیر است که از شبکه‌ای از نخها و یا الیاف طبیعی یا مصنوعی تشکیل شده‌است. که نوع نخها و یا الیاف و ساختار و نحوه قرار گیری انها در کنار یکدیگر ساختمان پارچه و خصوصیات فیزیکی آن را بوجود می‌آورد. پارچه را از روشهای بافت تاری-پودی، بافت حلقوی(کش‌بافی یا قلاب بافی)، روشهای بی بافت، گره زدن تولید می‌شود.
پارچه‌ها از نظر مواد بکار رفته انواع گوناگون دارند از جمله پنبه‌ای(نخی)، پشمی، ابریشمی. غیره. به بخشی از بازار که پارچه‌فروشی‌ها در آن قرار دارند بازار بزازها گفته می‌شود.
1 – 2 نام کامل طرح و محل اجرای آن :
تولید پارچه های فیلامنت
محل اجرا :
1 – 3 – مشخصات متقاضیان :
1 – 4 – دلایل انتخاب طرح :
توجه به خودکفایی این صنعت و همجنین نیاز بازار داخلی به تولید این محصول با توجه به این که تولید پارچه های فیلامنت در فیلامنت می تواند به رشد و شکوفایی اقتصادی کشور کمکی هر چند کوچک نماید و با در نظر گرفتن علاقه خود به فعالیت های تولیدی این طرح را برای اجرا انتخاب کرده ام.
1 – 5 میزان مفید بودن طرح برای جامعه :
این طرح از جهات گوناگون برای جامعه مفید است ، شکوفایی اقتصادی و خودکفایی در تولید یکی از محصولات ، سوددهی و بهبود وضعیت اقتصادی ، اشتغالزایی ، استفاده از نیروی انسانی متخصص در پرورش کالای داخلی و بهره گیری از سرمایه ها و داشته های انسانی در بالندگی کشور .
1 – 6 - وضعیت و میزان اشتغالزایی :
تعداد اشتغالزایی این طرح 20 نفر میباشد .
تاریخچه و سابقه مختصر طرح :
انواع پارچه
چیت (= پارچهٔ پنبه‌ای و نقش داری که بیشتر مزین به نقش گل‌های کوچک و بزرگ بود)
چلوار (= پارچهٔ پنبه‌ای سفید و آهار دار و بسیار پر مصرفی که از آن پیراهن و زیرجامه و ملحفه و روبالشی تهیه می‌کردند)
کرباس (= کرباس یا کرپاس، پارچهٔ پنبه‌ای سفید و درشت بافت که غالباً زنان و مردان روستایی از آن جامه می‌ساختند و برای کفن نیز به کار می‌رفت)
متقال (= پارچهٔ پنبه‌ای سفید شبیه به کرباس اما از آن لطیف تر) *کتان (= پارچه‌ای که از الیاف ساقهٔ کتان ساخته می‌شود. کتان گیاه علفی یکساله‌ای است دارای برگ‌های سبز مات و ساقهٔ متشکل از الیاف نرم و بلند. از این الیاف نخ کتانی هم به دست می‌آورند)
مخمل (= پارچه‌ای نخی یا ابریشمی که یک روی آن صاف و روی دیگر دارای پرزهای لطیف و نزدیک به هم و به یک سو خوابیده‌است)
حریر (= پارچهٔ ابریشمی نازک) وال، تور، فاستونی
ململ (= نوعی پارچهٔ نخی لطیف و نازک و سفید)
ماهوت (= پارچه‌ای ضخیم تمام پشم، نرم، کمی براق، با سطح پرز دار)
کریشه (پارچهٔ سبک نخی دارای گل‌های برجسته)
کلوکه (= پارچهٔ نخی که بیشتر برای چادر مشکی بکار می‌رفت)
کرپدوشین (= یا کربدوشین پارچه‌ای از خانوادهٔ کرپ که از ابریشم خام بافته می‌شد)
آغبانو (= پارچه‌ای نازک و پنبه‌ای که بیشتر برای چارقد و چادر به مصرف می‌رسید)
گاواردین (= نوعی پارچهٔ معتبر و مرغوب انگلیسی که بیشتر به مصرف کت و شلوار مردانه می‌رسد)
دبیت (= پارچه‌ای نخی که بیشتر آستر لباس و رویهٔ لحاف می‌شد و نوع علی اکبری آن از همه مرغوب تر بود.حاج علی اکبر شخصی بود که دبیت را به کارخانه‌های دبیت بافی لندن سفارش می‌داد)
مخمل‌های کاشان
زربفت‌های یزد (= زربفت‌هایی که به دست زنان زردشتی یزد بافته می‌شد) *بورسا (= بروسا یکی از بنادر معروف ترکیه‌است که محصولات ابریشمی آن شهرت جهانی داشت)
شال‌های کشمیر (= این شال‌ها را به تقلید از شال‌های کشمیر با پشم شتر در کرمان می‌بافتند)
پارچه‌های زری دوزی شدهٔ اصفهان
قدک نخی قزوین
عبای لار.
پارچه های سنتی و دکوراسیون شرقی
از پارچه های آراسته به نقوش باتیک اندونزی تا سرمه دوزی های هندی مجموعه وسیعی از پارچه های دست بافت و یا کار دست بر روی پارچه را می توان یافت که با تکنیک های کهن بافته شده یا به روش هایی چون تکه دوزی، برودری دوزی، منجوق دوزی، چاپ دست یا باتیک آراسته شده اند. بسیاری از این تکنیک های قدیمی هنوز در گوشه و کنار دنیا به کار می روند و تا امروز به روش های ماشینی قابل تولید نبوده اند. هر یک از این پارچه های صنایع دستی یک اثر هنری اصیل هستند و استفاده از آنها یکی از ساده ترین روش ها برای بخشیدن رنگ و بوی شرقی به دکوراسیون منزل است.
شما می توانید جز کاربردهای مشخص و سنتی هر یک از این پارچه ها ، روش های ابتکاری و ایده های نوینی برای استفاده از آنها در منزل خودتان بیابید. مثلاً می توانید از ساری های رنگین هندی به عنوان پوشش پنجره استفاده کنید. هر ساری معمولاً حدود5/4 متر در 112 سانتیمتر است. با توجه به ابعاد پنجره مورد نظرتان می توانید آن را از چوپ پرده بیاویزید و از آن یک پانل پارچه ای برای پوشاندن پنجره بسازید یا این که یک یا دو ساری را به اشکال مدل دارتری به چوپ پرده پنجره بیاویزید. سارونگ های باتیک اندونزی که به عنوان لباس سنتی مردان و زنان در اندونزی مورد استفاده قرار می گیرند نیز اغلب برای استفاده به عنوان دیوارکوب مناسب هستند. همچنین می توان از ابریشم های تایلندی به عنوان روکش صندلی های ناهارخوری سود برد و یا از شال های برودری دوزی شده لائوسی رومیزی منحصری به فردی تهیه کرد.
در اتاق نشیمن گلیم های کوچک، پشمینه های غنایی و دیگر دست بافت های سنگین و ضخیم را بر روی مبل ها و صندلی بیندازید. می شود با نصب کیمونوهای ژاپنی و یا آینه دوزی های هندی به عنوان دیوارکوب به یکی از دیوارهای اتاق نمایی شاد و رنگین ببخشید و با مجموعه ای از پارچه های رنگین و خوش نقش و نگار از سرزمین های گوناگون چند کوسن متنوع و زیبا برای روی مبل ها بدوزید.
در اتاق خواب نیز می توانید از روتختی های ابریشمی چینی یا تایلندی استفاده کنید و از سرمه دوزی های هندی و یا پارچه های برودری دوزی شده مراکشی یک روتختی مجلل درست کنید.
به خاطر داشته باشید چنانچه به کشور دیگری سفر کردید سراغ بازار پارچه فروشان را از ساکنین محلی بگیرید و سری به آنجا بزنید. بی شک پارچه های زیبایی مطابق با سلیقه و متناسب با دکوراسیون منزلتان خواهید یافت.
پارچه قلمکار
سابقه‌ی تولید پارچه قلمکار به زمان های دور برمی گردد، هر چند که نقطه ی آغازین این هنر هم چنان ناشناخته است. لیکن این هنر در شهر اصفهان از روزگار صفویه رواج داشته و هم اکنون بارزترین نقطه‌ی تولید این صنعت (دستی) در جهان به شمار می رود. این هنر امروزه تفاوت هایی را با گذشته پیدا کرده است که این تفاوت ها در شیوه ی تولید آن می باشد. در گذشته نقش ها با قلم نقاشی بر روی پارچه‌های کتانی نقش می‌بسته، در حالی که به دلیل وقت گیری بیش از اندازه هنرمندان قالب‌های چوبی را که از چوب درخت گلابی ساخته می‌شوند و طرح هایی را چون اسلیمی ، ختایی، نقش های هندسی، نقش‌های شکارگاهی، بازی چوگان، نقش‌های تخت جمشید و ... همراه دارند به کار می‌گیرند.
پس از گزینش پارچه، نخست پارچه را در اندازه‌های گوناگون ( رومیزی ، روتختی، روبالشی، پرده ، دستمال سفره و ...) برش داده ، آنها را به خانه‌ها می‌فرستند تا توسط زنان ریشه تابی شود. سپس آنها را می شویند تا آب برود و کوچک شود، آن گاه به کارگاه می‌برند و کار هنری بر روی پارچه از این مرحله آغاز می‌گردد. رنگ نخستین مشکی است که از پوست گردو و کتیرا ساخته می- شود و رنگ زمینه را شامل می شود. رنگ دوم قرمز میباشد که از زاج سفید (نوعی سنگ) و روناس ( نوعی گیاه) است و آن را با کتیرا می جوشانند تا رنگ قرمز به دست آید. بدین ترتیب رنگ سوم آبی که از لاجورد و شیره‌ی انگور و کتیرا، رنگ چهارم زرد از پوست انارشیرین و کتیرا ، رنگ سبز از پوست انار شیرین، لاجورد ، شیره‌ی انگور و کتیرا تهیه می‌گردد.
پس از رنگ مشکی که شامل طرح می‌شود شروع به ساخت رنگ‌های دیگر از قبیل قرمز، آبی، سبز و زرد تیره میکنند و رنگ‌ها با قالب‌های مورد نظر، ویژه‌ی آن رنگ ، بر روی پارچه نقش می‌بندند. پس از پایان رنگ‌آمیزی آن ها را به رود فرستاده تا مرحله‌ی صحراکاری انجام شود. در مرحله‌ی صحراکاری، نخست پارچه را در رود می‌شویند تا رنگ‌های اضافی از روی پارچه رفته و تمیز شود، سپس چون رنگ قرمز ابتدا صورتی میباشد پارچه‌ها را داخل پاتیل‌های بزرگی که درون آن پوست انار و روناس میباشد، می‌جوشانند تا رنگ صورتی تبدیل به قرمز شود. سپس پارچه‌ها را از درون پاتیل نخست به درون پاتیل دوم که مخلوط آب سرد و پوست انار میباشد می‌ریزند تا زمینه‌ی کار کرم شود و زمینه شفاف شود آن گاه پارچه‌ها را در رود می‌شویند تا رنگ‌های اضافی پاک گردد و هیچ گونه ماده‌‌ی اضافی روی پارچه باقی نماند. سپس روی ماسه های کنار رود پهن میکنند تا بخشکند و آماده‌ی مصرف می شوند . برخی از نقش‌های مهم و قدیمی پارچه قلمکار عبارتند از: بُته جقه ، بُته ترمه، دالبر، درهم ریزه، بند اسلیم ، حاشیه پهلوی، گلدان ، سرامیکی ، حلقه‌ای ، سلطنتی، چهار بُته امیری ، سروی و برخی نقوش حیوانی مانند طاووس ، شیر و پرنده .