فصل اول
کلیات
- 1 مقدمه :
افزایش جمعیت، رشد شهرنشینی و تمایل به مهاجرت به شهرها موجب رشد بی رویه شهرها شده است و به تبع آن مسافت مسافرت های درون شهری شهروندان افزایش یافته و آنان را ناگزیر به استفاده از وسایل نقلیه موتوری نموده است. از دیگر سو، فرسودگی ناوگان محدود حمل و نقل عمومی موجب عدم تمایل افراد به استفاده از اینگونه وسایل شده و موجبات استفاده وسیع تر از وسایل نقلیه شخصی را فراهم می آورد.
از طرف دیگر، با توجه به عدم وجود فرهنگ صحیح ترافیک در سطح کلانشهرها و رعایت نشدن آیین نامه رانندگی که ناشی از ناکافی بودن آموزش عملی رانندگی پیش از صدور گواهینامه است، شاهد اتلاف وقت شهروندان در ساعات پرازدحام رفت و آمد هستیم که منجر به تحمیل هزینه های بسیار سنگینی بر اقتصاد ملی می گردد.
علاوه بر این مطلب رعایت نکردن اصول صحیح رانندگی، موجب شده است آمار تصادفات رانندگی ایران، بالاترین رتبه را در بین کشورهای جهان داشته باشد.
مطلب فوق الذکر لزوم آموزش کامل و صحیح رانندگی برای متقاضیان دریافت گواهینامه رانندگی را آشکار می سازد.
1 – 2 نام کامل طرح و محل اجرای آن :
آموزشگاه رانندگی
محل اجرا :
1 – 3 – مشخصات متقاضیان :
1 – 4 – دلایل انتخاب طرح :
با توجه به ترکیب جوان جمعیت کشور و تعداد زیاد این متقاضیان از یک سو و قوانین نوین اداره راهنمایی و رانندگی نیروی انتظامی مبنی بر آموزش اجباری رانندگی در آموزشگاه ها برای صدور گواهینامه توسط این اداره و یا آموزشگاه های رانندگی از دیگر سو، بازده مناسب اقتصادی برای این فعالیت متصور است. همچنین با عنایت به نرخ بیشتر دختران در دوره های آموزشی این آموزشگاه ها، اجرای چنین طرحی در قالب تعاونی های بانوان دارای مزیت بیشتری خواهد بود، که سبب شد من این طرح را انتخاب نمایم.
1 – 5 میزان مفید بودن طرح برای جامعه :
این طرح از جهات گوناگون برای جامعه مفید است ، از جمله فراگیری رانندگی صحیح، فرا گرفتن فرهنگ رانندگی که در نتیجه سبب سهولت در حمل و نقل و کاهش تصادفات رانندگی می گردد.
1 – 6 - وضعیت و میزان اشتغالزایی :
تعداد اشتغالزایی این طرح 13 نفر میباشد .
تاریخچه و سابقه مختصر طرح :
پیشینه
در اروپا ظاهراً رومی ها اولین قومی بودند که در کشور خود و انگلستان از نوعی ترافیکی استفاده کردند آنها جاده ها را با سنگ هائی که « مایلیار» نامیده می شدند مشخص می کردند و کلمه « مایل» که مبنائی برای محاسبه مسافات است از همان کلمه می آید. در واقع از ابتدای سابقه علائم نشانه های مشخصی در دست نیست. بسیاری از علائم اولیه به هزینه و ابتکار افراد شخصی نصب شدند. اولین قانون مربوط به تابلوهای عبور و مرور در 1773 به تصویب رسید که دارای شکلهای مشخص یوده و مسئولین محلی حفظ و نگهداری جاده ها موظف شدند علائم جهت نما و راهنما را در محدوده مسئولیت خود نصب و نگهداری کنند.
اختراع و استفاده مردم از دوچرخه در اواخر قرن نوزدهم خطرهای جدیدی برای بهره گیران از معابر را مطرح ساخت و تابلوهای تازه ای بوجود آمد. تپه ها و پیچ های تند مخاطره هائی را برای دوچرخه سواران اولیه ایجاد کرده بود به همین لحاظ تابلوهای « خطر» و « احتیاط» در آن نقاط استقرار یافتند. بعضی مقامهای محلی هم به تناسب تیازها تابلوهائی را ابداع و نصب کردند که در 1900 حدود 4000 نوع از آنها در سراسر کشور وجود داشت و چون نصب آنها تابع ضوابط نبود و شکل های گوناگون در رساندن یک مفهوم بکار رفته بودند کاربری خود را از دست داده بودند.
عصر موتورها با نصب پرچم های قرمز در 1896 شروع شد و بعضی شرکتهای خودرو سازی کار تجاری ساخت علائم اخطاری و ممانعتی برای اتومبیلها به تصویب رسید که تابلو های « تقاطع ، شیب تند و پیچ خطرناک» را بوجود آورد یعنی یک مثلث وارونه که محیط آن قرمز رنگ می باشد و درون آن سفید بماند به معنی احتیاط و یک دایره قرمز رنگ که درون آن سفید باشد به معنی ممنوعیت است، البته ساخت و نصب علائم عبور و مرور در سی سال اول پس از تصویب قانون مذکور بر عهده سازمان های مسئول امور خودروها بود. در 1931 مشخص شد که سیستم علامت گذاری همراه با توسعه خودروهای موتوری رشد نیافته و یک کمیته برای بررسی سیستم تشکیل شد.
بعنوان یک نتیجه تعدادی علامت جدید در 1933 ابداع شد و گزارش کمیته مذکور اساس سیستم علائم ترافیکی قرار گرفت و تا 1960 نیز ماخذ بود.
مبنای خط کشی معابر هم آشکار نیست اما در 1843 در کتابی که منتشر شده می بینیم که ذکر از ضرورت استفاده از سنگ سفید در وسط خیابان و ضمناً چراغهای تقاطع ها بعمل آمده ولی عملاً بعد از جنگ چهانی اول بود که رنگ سفید بر معابر بریتانیا ظاهر شد و در اواخر دهه 1920 بطور گسترده استفاده گردید.
در 1926 اولین نشریه وزارت حمل و نقل درباره علائم راهنمایی و رانندگی انتشار یافت و در 1930 خط سفید در تقاطع ها بعنوان خطی که خودروها باید در پشت آن بایستند برسمیت شناخته و البته در پیچ ها و تقاطع ها و رفوژها هم بکار گرفته شد. در 1944 خطوط سفید برای تفکیک مسیرهای ترافیکی هم استفاده گردید. در 1957 خطوط سفید دوبله بعنوان کنترل کننده محل های مجاز سبقت بکار رفت و چون موفق بود در 1959 مقررات تکمیلی هم تصویب شد. در 1934 چشم گربه ای ها که منعکس کننده نور بودند استفاده شدند و در حال حاضر بیش از هفت میلیون چشم گربه ای در جاده های بریتانیا نصب شده.
بعد از جنگ جهانی دوم مباحثاتی در سازمان ملل انجام گرفت که علائم ترافیکی بصورت بین المللی در آینده و بیشتر کشورهای اروپایی آنها را تایید و استفاده کردند اما در بریتانیا نسبت به پذیرش آن عدم تمایل وجود داشت چون سیستم خودشان کاملتر بود. البته یک احتمال دیگر این بود که یک سیستم جهانی بجای سیستم اروپائی بوجود آید. بدنبال انتقادهایی که از سیستم قدیمی علائم ترافیکی مصوب 1933 بعمل میامد کمیته دیگری در 1961 تشکیل شد که کلیه علائم را مورد بررسی مجدد قرار داد. کمیته به این نتیجه رسید که بریتانیا باید اساس سیستم علائم در استان ولزبتوان از حروف و اصطلاحات زیان ولزی نیز همطراز انگلیسی استفاده کرد و البته یک کمیته تحت نظر آقای دکتر بوون دوزبانه کردن علائم را بررسی می کند. نوع حروف و اختصارات در این کمیته تهیه و به تصویب مجلس می رسد.
باید متذکر شد که پس از ساخت علائم الکترونیکی و کاربری آنها در ترافیک کدهای جدیدی بوجود آمد مثلاً چراغ زرد چشمک زن به معنی احتیاط کامل و قرمز چشمک زن به معنی ایست کامل است. دیگر اینکه خطوط هم دارای شکلهای متنوع شدند که در اروپا مقررات خاصی دارد و البته در ایران استفاده نمی شود.
برخی نکات که در آموزشگاه های رانندگی آموزش داده می شود:
رانندگی تدافعی
تقریباً اکثر رانندگان فکر میکنند راننده خوبی هستند، به خصوص وقتی که تجربه و اعتماد به نفس هم داشته باشند. اما حتی بهترین رانندگان هم گاهی اوقات اشتباه میکنند ممکن است قسمتی از ماشین خراب شود، شرایط آب و هوایی تغییر کند و یا سر و کارشان با رانندگانی بیفتد که مقررات راهنمایی و رانندگی را نادیده میگیرند و اصلاً نمیتوان رانندگی آنها را پیش بینی کرد.برای این که اشتباه نکنید و یا درگیر تصادفی نشوید که راننده دیگری مسبب آن بوده، رانندگی تدافعی را بیاموزید.
اصول این رانندگی بشرح زیر است :
1 – همیشه آماده بوده و جلو را نگاه کنید.
2 – با سرعت مطمئنه برانید.
3 - فاصله را رعایت کنید.
4 – کمربند ایمنی را ببندید.
5 – اگر خسته اید و یا دارو مصرف کرده اید رانندگی نکنید.
6 – مراقب باشید ماشین از لحاظ فنی ایراد نداشته باشد.
آماده باشید و جلو را نگاه کنید
باید در جای خود راحت باشید، هردو دستتان باید به فرمان باشد. اگر به طرز غیرصحیح نشسته و یا فرمان را فقط با یک دست بگیرید، کنترل ماشین سخت میشود و راحت طلبی شما به هنگام رانندگی ممکن است منجر به حوادث خطرناکی شود.
شرایط و اوضاع ترافیکی مدام تغییر میکند و هیچ گاه نباید از توجه به شرایط متغیر غافل بمانید، همیشه باید چشم شما به جاده باشد و فقط پیش رو یا ماشین جلویی را به عنوان نقطه تمرکز درنظر نگیرید بلکه فراتر از آنچه پیش رو دارید را نیز نگاه کنید تا مراقب وقایعی که محتمل به وقوع هستند نیز باشید.
چشمان شما باید مواظب تمام جهات باشد، هر چند وقت یکبار در آینه نگاهی به عقب بیاندازید.
اشتباهاتی را که ممکن است سایر رانندگان مرتکب شوند پیش بینی کنید و در مورد راه چاره آن نیز بیندیشید.
مثلا هیچ وقت مطمئن نباشید که رانندهای که به تابلوی ایست یا احتیاط نزدیک میشود خواهد ایستاد. مطمئن شوید که سایر رانندگان متوجه شما هستند. سعی کنید با راننده دیگری که به تقاطع نزدیک میشود ارتباط چشمی برقرار کنید. گرچه گاهی اوقات ارتباط چشمی کافی نیست. برای اطمینان بیشتر میتوانید گردش و زاویه چرخهای ماشینی را که به شما نزدیک میشود درنظر بگیرید. سرعت گردش و زاویه چرخهای جلو نشانگر قصد راننده به توقف یا گردش به طرف مشخصی هستند. اگر راننده در حال رسیدن به تابلوی ایست است ولی سرعت چرخها حاکی از قصد او به توقف نیست، شما باید ترمز را به آرامی گرفته و آماده توقف شوید و نیز با صدای بوق او را متوجه خود کنید. در صورتی که زاویه چرخهای جلو، با سمتی که راهنمای ماشین نشان میدهد یکی نیست، خود را برای یک گردش ناگهانی یا عدم گردش آماده کنید. در صورتی که زودتر از زمانی که به تقاطع میرسید، اوضاع را وارسی کنید، زمان سریع تری نیز برای واکنش خواهید داشت. اگر حق تقدم با شماست، مطلقاً نباید حق به جانب باشید. آماده باشید که از حق تقدم خود بگذرید تا درگیر تصادف نشوید. چند دقیقه صبر کردن برای دیگران از وقوع تصادف بهتر است. این که حق به جانب شما بوده، صدمه ناشی از تصادف را جبران نمیکند.
رعایت فاصله
از هر ده تصادف، چهار مورد در اثر برخورد از عقب است که معمولاً به خاطر عدم رعایت فاصله پیش میآید. باید فاصله کافی با اتومبیل جلویی داشته باشید تا در صورت ترمز ناگهانی تصادفی پیش نیاید.
برای رعایت فاصله محتاطانه، قانون دو ثانیه را به کار برید. شیئی را مانند یک علامت، یک درخت یا روگذر در جاده انتخاب کنید. وقتی که اتومبیل جلویی از آن میگذرد، آرام و بلند شروع به شمردن کنید 1002 – 1001 اگر قبل از اتمام شمارش، شما نیز از آن شیء عبور کردید، بدانید که فاصله را رعایت نکردهاید. سرعت خود را کم کنید تا از ماشین جلویی دور شوید. در هوای بد، به منظور فاصله بیشتر شمارش را تا 3 یا 4 ادامه دهید.
اگر ماشین عقبی خیلی نزدیک به شما میراند، مسیر عبور خود را در صورت امکان تغییر دهید یا از سرعت خود کاسته و در صورت لزوم از جاده خارج شوید تا ماشین پشت سری از شما بگذرد و قبل از بیرون رفتن از خیابان و یا بازگشت به آن حتماً راهنما بزنید. هیچ گاه نباید روی ترمز بزنید. دو کار اشتباه منجر به نتیجه درست نمیشود. به منظور توقف یا گردش، ترمز را زودتر و به آرامی فشار دهید. این عمل، رانندگان پشت سری را از قصد شما برای کاستن از سرعت آگاه میکند.