تحقیق مقاله درباره دعا کردن

مقدمه:

دعا کلید عطاء و وسیله ی قرب الی الله تعالی و مخ عبادت و حیات روح و روح حیات است.

دعا کوبه ی باب رحمت رحیمیّه و سبب فتوح برکات شرح صدر و نور و ضیای سر است.

دعا موجب رسوخ حب ذکر الهی در دل، و منزه نفس از رَیْن شواغل است.

دعا سیر شهودی و کشف وجودی اهل کمال و تنها رابطه ی انسان با خدای متعال است.

دعا توشه ی سالکان حرم کبریای لایزال، و شعار عاشقانقبله ی جمال، و دِثار عارفان کعبه ی جلال است.

دعا معراج عروج نفس ناطقه به اوج وحدت، و وکوچ به ملکوت عزت است.

دعا مِرقات ارتقای انسان به مقام ولایت، و رَفْرَف اعتلای وی به مرتبت خُلّت است.

دعا واسطه ی اسم اعظم گردیدن انسان ودست یافتن به کنوز قرآن و داراشدن رموز تصرف طبایع احرام و ارکان است.

دعا کاسر قلب و جابر آن به أنا عِندَ الْمُنکَسرَه قُلوبُهمْ است. یعنی دل از ذکر و دعا شکسته شود و دل شکسته درست ترین و ارزنده ترین کالای بازار هستی است که خدا در دل شکسته است[1].

بسم الله الرحمن الرحیم

طرح تحقیق:

الهم کن لولیک الحجه ابن الحسن صلواتک علیه و علی ابائه فی هذه الساعه و فی کل الساعه ولیاً و حافظاً و قاعداً و ناصراً و دلیلاً و عیناً حتی تسکنه ارضک طوعا و تمتعه فیها طویلا. ٍ

ضمن عرض سپاس و حمد فراوان به پیشگاه خداوند مهربان و هم چنین عرض ارادت و سلام و درود به محضر ولی عصر (عج) و شیعیان و محبینش نظر به فراوانی فضیلت و اهمیت دعا و درخواست حوائج از درگاه پاک الهی که سبب توجه بیشتر نسبت به خالق یکتاست، در صدد تهیه این تحقیق بر آمدم تا إن شاءالله روز بیچارگی من  را چاره ای باشد.

بیا ای دل اندکی بهتر شویم                    یا نه اصلا آدمی دیگر شویم

از همین امروز هنگام نماز                     با خدا قدری صمیمی تر شویم

«دعا»

معنی دعا:

دعا یعنی صدا زدن و مدد ساختن در حل مشکلات از خالق خود.

دعا کردن یکی از بهترین اعمالی است که هم خداوند کریم در قرآن و هم پیامبر اکرم (ص) و امامان معصوم (ع) سفارش بسیار نموده اند.

آیات قرآن راجع به دعا کردن[2]

1 (اعراف آیه ی 80): برای خدا نامهای نیک است پس او را به وسیله آن ها بخوانید و دعا کنید.

2 (غافر آیه ی 60):  مرا بخوانید و درخواست کنید تا پاسخ دهم.

3 (انعام آیه ی 53):  ای پیامبر نباید آنان را که هر صبحگاه و شبانگاه خدا را می خوانند از پیش خود برانی.

4 (فرقان آیه ی 77):   ای رسول من بگو اگر به سوی خدا متوجه نشوید و دعا نکنید پروردگارم به شما اعتنا نخواهد کرد.

«سخنان ائمه ی معصومین راجع به دعا»[3]

 رسول اکرم (ص): دعا حربه ی مومن است برای رفع دشمنان و عمود دین است که به آن دین مومن برپا است و نور آسمان و زمین است. (بحار النوار جلد 93ص 288)

امام صادق (ع): دعا همان عبادتی است که خداوند درباره اش فرموده همان کسانی که از عبادت و پرستش من تکبر کنند به زودی با ذلت و خواری وارد جهنم خواهند گشت پس فرمود دعا کن، خدا را بخوان و مگو کارها بر حسب تقدیر الهی انجام خواهد شد. (وسائل الشیعه)

پیامبر اکرم (ص):  ناتوان ترین مردم کسی است که از دعا کردن ناتوان باشد. (مشکاه الانوار)

امام رضا (ع): دعا از نیزه کارگرتر است و دعا بر می گرداند قضا را هر چند از آسمان نازل شده باشد و محکم شده باشد و دعا کلید همه ی رحمت ها است.

امام صادق علیه السلام: خداوند عزو جل خوشش نمی آید که بندگانش از همدیگر خواهش و درخواست کنند و همین مطب را درباره ی خودش دوست دارد چون خداوند عز و جل خوشش نمی آید که از او سوال و درخواست کنند و نعمتهای خداوندی را از روی بخواهند. (ص 1109، ح 2، ب 20)

امام محمد باقر علیه السلام: هیچ چیزی نزد خدا برتر از سوال و درخواست آن چه که در نزد اوست

نمی باشد.

رسول اکرم (ص): کسی که به دعا توفیق یابد، بدبختی ندارد و وقتی خدا توفیق خود را برای دعا فراهم نمود علامت آن است که درهای رحمت را بروی او گشوده است. (وسائل الشیعه)

امام صادق (ع): هنگامی که بنده ی مومن دعا کند خداوند عز و جل به فرشتگان گوید با این که دعای این بنده مستجاب است در عین حال حاجتش را دیرتر برآورید چون من دوست دارم آوازش را بشنوم.

امام رضا (ع): به اصحاب خود فرمود بر شما باد به سلاح انبیاء گفتند: سلاح انبیاء چیست؟ فرمود: دعا.

امام موسی کاظم (ع): فرمود که از برای هر مرض دوا و دعائیست. هرگاه خدای تعالی به خاطر بیمار رساند که دعا کند به تحقیق اذن داده است در شفای او.

«فواید:»

فواید دعا از سخنان ائمه معصومین (ع)[4]

امام صادق (ع): همانا بنده ی مؤمنی درباره ی حاجتی خدای خود را خوانده و دعا می کند. در آن حال خداوند عز و جل به فرشتگان گوید: حاجت او را دیرتر برآورید چون مشتاق شنیدن صدای او هستم و در روز قیامت خدا عز و جل به آن بنده خواهد گفت: بنده ی من دعا کردی و من برآوردن حاجت تو را مدتی به تأخیر اندختم و ثواب دیرتر برآوردن حاجتت الان چنین و چنان خواهد و درباره ی فلان مطلب دعا کردی باز هم دعایت را دیر مستجاب کردم و اکنون به عوض دیر مستجاب شدن دعایت مزد و پاداش فراوانی خواهم داد. امام صادق (ع) فرمود: همین که مومن خوبی نتیجه را می بیند آرزو می کند که ای کاش هیچ یک از دعاهایش در دنیا مستجاب نمی شد. (ب 21، ح 5، ص 1112)

پیامبر اکرم (ص) فرمود: هر مسلمانی که دعا کرده و خدا را بخواند البته در غیر قطع رحم و گناه حتما یکی از این سه نعمت به او داده خواهد شد:

اول: خواسته اش را بزودی برآورد.

دوم: ذخیره ی آخرتش قرار دهد.

سوم: پیشامد ناگواری را از او دور کند.

یاران گفتند اگر چنین است فراوان دعا کنیم. فرمود: فراوان دعا کنید.

امام صادق (ع): خداوند در روز قیامت دعای مومنان را جزء کارهای نیک آنان شمرده و به همین بهانه در بهشت جای بهتری به آنان خواهد داد.

علی (ع): دعا سپر مومن در مقابل بلاها است و اگر درب خانه ای را زیاد بکوبی عاقبت به رویت باز شود. خداوند دوست دارد بندگانش از او درخواست کنند و به پاداش دعای آنان در روز قیامت مانند عملهای دیگرشان خواهد داد. (وسائل الشیعه)

امام صادق (ع): بر شما باد به دعا کردن چه اینکه هیچ وسیله ای مانند دعا شما را به مقامات قرب معنوی نزدیک نمی کند.

رسول اکرم (ص): دعا مغز روح عبادتها است. هیچ دعایی بی اثر نمی ماند و لااقل کفاره ی بعضی از گناهان واقع می شود. (وسائل الشیعه)

«سخنان ائمه ی معصومین (ع) درباره ی چگونه دعا کردن»[5]

امام صادق (ع): اگر کسی از شما بخواهد دارای حالتی شود که همه ی خواسته هایش را خداوند بر آورد باید از همه ی مدرم نا امید باشد و هیچ امیدی جز خداوند نداشته باشد پس اگر خداوند چنین حالتی را در قلب او بیابد چیزی از خدا نخواهد مگر اینکه برآورد. (وسائل الشیعه)

پیامبر اکرم (ص): شخصی به پیامبر (ص) عرض کرد دوست دارم دعایم مستجاب شود. حضرت فرمود: خوراک خود را پاک کن و سعی کن حرام وارد شکمت نشود.

امام صادق (ع) فرمود: هنگام دعا قلب خود را متوجه خدا گردان و چنان گمان داشته باش که خواسته ات در آستانه ی در حاضر و آماده است.

پیامبر اکرم (ص): دعا کنید در حالی که یقین و اطمینان داشته باشید که دعای شما مستجاب خواهد شد.

امام صادق (ع): مردی از بنی اسرائیل مدت سی و سه سال دعا می کرد و از خدای خود فرزندی پسر می خواست همین که دید دعایش مستجاب نمی شود.

خطاب به خدا نموده گفت: خدایا می دانم من از تو خیلی دورم که صدای مرا نمی شنوی یا با این که نزدیکی و می شنوی در عین حال پاسخم نمی دهی، در این هنگام کسی به خواب او آمده گفت سرّ مستجاب نشدن دعای تو این است که بد زبانی می کنی و در حال دعا قلبت آشفته و ناپاک است و نیت ناشایسته و ناجور است. 

اگر می خواهی دعایت مستجاب شود این هر سه عیب را از خود دور کن. یعنی خوش زبان باش و قلبت را پاک و پاکیزه نموده قلباً از خدا بترس و بپرهیز  و نیتت را سالم نما (خوشبین و امید وار به رحمت خدا باش).

پس از این جریان آن مرد تصمیم گرفت به سفارشها عمل کند. اتفاقاً در نتیجه ی عمل به آن دستورها خداوند پسری به او مرحمت نمود.

پیامبر اکرم (ص): خداوند مستجاب نکند دعای کسی را که دلش پریشان است و نداند چه می گوید.

«چه وقتها برای دعا کردن مناسبتر است»[6]

امام صادق (ع): بر شما باد به دعا کردن بعد از نمازها چه اینکه دعایی مستجاب است.

امام باقر (ع):  همین که شب جمعه فرا رسد خداوند عز و جل می فرماید: آیا دعا کننده ای هست که جوابش دهم. آیا در خواست کننده ای هست که عطا کنم او را ؟

آیا استغفار کننده ای هست که بیامرزم او را. آیا توبه کننده ای هست که توبه اش را بپذیرم.

پیامبر اکرم (ص): بهترین وقت دعا سحرگاهان است.

امام صادق (ع): دعا پیش از طلوع و غروب آفتاب سنت و دستوری است واجب و مسلم همراه طلوع و غروب آفتاب.

پیامبر اکرم (ص): به درستی که در شب ساعتی است که هر دعای بنده مستجاب است و آن مابین نیمه شب تا ثلث (سوم) باقیمانده شب. گفتم: شب خاصی است از شبها یا هر شب است. فرمود: هر شب.

امام صادق (ع): سه وقت است که دعا در آن اوقات مستجاب است:

1 بعدا از نماز واجب

2 هنگام آمدن باران

3 هنگام ظاهر شدن آیه و نشانه ی معجزه ای از طرف خدا برای بندگان خود.

شرایط دعا کردن[7]

اول: اعتراف به گناهان

دوم: شکر نعمتها

سوم: صلوات بر محمد و آل محمد

چهارم: دعا کردن و حاجت خواستن

پنجم: صلوات بر محمد و آل محمد

اگر دعایتان مستجاب شده مواظب سه حالت باشید[8]

اول: آن که عجب نکنی و نگویی من معلوم می شود آدم خوبی هستم که دعایم مستجاب شده زیرا عجب و خود پسندی باعث فساد عمل و غلبه ی شیطان است.

دوم: شکر و حمد خدا نمایی که تفضل کرد بر تو به اجابت دعای تو، بلکه مستحب است دو رکعت نماز شکر به جای آورد.

سوم: همین که دعای تو مستجاب شد ترک دعا نکنی و باز در خانه ی خدا بروی تا بیگانه نشوی و در وقت حاجت خواستن دوباره آشنا باشی.

«اگر دعایتان به اجابت نرسید مواظب این سه حالت باشید.»[9]

اول: آن که مأیوس نشوی از رحمت خدا، زیرا به اجابت نرسیدن دعا ممکن است به سبب گناهان تو باشد که مانع اجابت است پس در صدد رفع آن به توبه و تعذیب نقش برآی.

دوم: ترک دعا نکن.

سوم: راضی باش به تقدیر الهی تا همان رضای تو باعث اجابت دعایت بشود.

امام حسن (ع) می فرماید: من ضامنم از برای کسی که در قلب او چیزی خطور نکند به جز رضا و خشنودی به قضای خدا این که دعا کند پس مستجاب شود.

دعا کردن سه حالت دارد که به هر حالتی که باشد برای انسان اجر معنوی دارد:

حالت اول: آن که صلاح بنده در آن هست و به او می رسد و مشروط به دعا نیست و در این صورت ثمره ی دعا و چیز است یکی رسیدن به مطلوب و دیگر تقرب به خدا.

حالت سوم: آن که صلاح بنده در آن نیست و به آن نمی رسد چند دعا بکند و چه نکند در این صورت ثمره ی دعا دو چیز است یکی تقرب به خدا، دوم عوض آن که در دنیا از او منع شده در آخرت به اضعاف آن به او عطا می شود.

کتب معتبر ادعیه:[10]

1 مفتاح الفلاح ß شیخ بهائی

2 عده الداعی ß ابن فَهْد حلی

3 قوت القلوب ß ابوطالب مکی

4 اقبال ß  سید بن طاووس

5 انجیل اهل بیت

6 زبور آل محمد

7 صحیفه ی کامله ی سجادیه ß امام سجاد (زین العابدین) علی بن الحسین

8 کافی ß تقه الاسلام کلینی

9 وافی

10 بحار الانوار

11 عوالم

12 فصل الخطاب

[1] مفتاح الفتحاح، شیخ بهائی، ترجمه علی بن طیفور بسطامی

[2] استخراج شده از قرآن کریم

[3] م. ش. ب. کتاب داروخانه معنوی را جاهد

[4] م. ش. کتاب داروخانه معنوی رضا جاهد

[5] م. ش. کتاب داروخانه ی معنوی رضا جاهد مفتاح الفلاح شیخ بهائی

[6] م. ش. کتاب داروخانه ی معنوی رضا جاهد: رساله ی نور علی نور در ذکر

[7] م. ش. داروخانه معنوی رضا جاهد

[8] م. ش. داروخانه معنوی رضا جاهد

[9] م. ش. کتاب داروخانه معنوی رضا جاهد کتاب رساله ی نور علی نور در ذکر و ذاکر و مذکور حضرت آیه الله حسن حسن زاده آملی

[10] ش.م کتاب مفتاح الفلاح شیخ بهایی