تحقیق مقاله بورس تحلیلی

فصل اول

مقدمه

تاریخچه مختصر بورس و علت پدید آمدن آن :

بورس اوراق بهادار به معنی بازار متشکل و رسمی سرمایه است که در آن سهام شرکتها یا اوراق دولتی تحت ضوابط و مقررات خاص مورد معامله قرار می گیرد. واژه بورس از نام شخصی به نام « واندر بورس » گرفته شده، او در اوایل قرن پانزدهم در بلژیک می زیست، صرافان آن زمان در اطراف خانه او به دادو ستد اوراق بهادارف پول و کالا می پرداختند نام او با گذشت زمان به مکانهایی که اوراق بهادار و کالا در آن دادو ستد می شود انصراف پیدا کرد. اولین بورس اوراق بهادار در بلژیک در سال 1460 شکل گرفت. بورس کالا نیز به بازاری اطلاق می شود که طبق ضوابط خاص عرضه کنندگان، کالای خود را درآنجا عرضه می کنند. یکی دیگراز نامهای بورس اوراق بهادار« بازار سهام » می باشد در گذشته تجار و بازرگانان به دنبال روشی بودند تا بتوانند ضرر و زیان احتمالی خود را بین شرکاء دیگر تقسیم کنند و بهترین راه تأسیس یک شرکت سهامی بود که چند نفر نسبت به سرمایه خود مالک شرکت شوند و در سود و زیان شرکت با هم سهیم گردند.

بورس اوراق بهادار محل جمع آوری نقدینگی های موجود با پس اندازهای راکد برای سرمایه گذاری در پروژه های بلند مدت است. بورسهای معتبر دنیا عبارتند از: بورس آمستردام، بورس لندن، بورس نیویورک، بورس وین، بورس فرانکفورت و... فدراسیون بورس جهانی با بیش از 35 عضو مسئول هماهنگی بین المللی بورس ها می باشد.

سابقه بورس در جهان :

در قرن پانزدهم میلادی , بازرگانان و صرافان بلژیکی در شهر "بورژ" در مقابل خانه مردی به نام "فن در بورزه"(واندر بورس) جمع می شدند و به داد و ستد  می پرداختند.بدین ترتیب نام فعالیتی که بعدها یعنی در سال 1460 بازار متشکلی را شامل گشت از اسم آن مرد بلژیکی گرفته شد.سال ها بعد  به دلیل وجود مشکلات  مختلف استفاده از فضای  باز (آب و هوا) بازرگانان و کسبه  این شهر  جایگاهی جدید در شهر  دیگر از بلژیک به نام شهر آنورس,  تاسیس کردند. اما تاریخ اولین بورس بین المللی را  تنها می توان تا اوایل قرن هفدهم عقب  برد یعنی زمان تاسیس سازمان بورس آمستردام.با این حال آنچه ذهنیت اولیه  تشکیل  چنین سازمانی  را بوجود آورد, خود داستان دیگری دارد: تجار  و بازرگانان  راهی  را می جستند تا در معاملات  خود با زیان کمتری  مواجه شوند, بهترین راه حل نیز , تقسیم زیان بود.آنچه در سال 1355 میلادی رخ داد ایجاد شرکت های سهامی عام  بود  که  در سال 1602 میلادی با تاسیس شرکت هند شرقی شکل اصلی  خود را پیدا نمود و بدین ترتیب اساس بازار سرمایه پایه گذاری شد.

سابقه بورس در ایران :

بورس اوراق بهادار  تهران در سال 1346 تاسیس گردید.این سازمان از پانزدهم بهمن ماه آن سال  فعالیت خود را با انجام  چند  معامله بر روی سهام بانک توسعه صنعتی و معدنی  آغاز کرد. در پی آن شکت نفت پارس , اوراق قرضه دولتی, اسناد خزانه, اوراق قرضه سازمان  گسترش مالکیت صنعتی و اوراق  قرضه عباس آباد به بورس تهران راه یافتند. اعطای معافیت های مالیاتی شرکت ها و موئسسه های پذیرفته شده در بورس در ایجاد انگیزه  برای عرضه سهام آنها نقش مهمی  داشته است. طی 11 سال فعالیت بورس  تا پیش از انقلاب  اسلامی در ایران تعداد شرکت ها و  بانک ها  و شرکت های بیمه  پذیرفته شده از 6 بنگاه اقتصادی با 6.2 میلیارد ریال  سرمایه در سال 1346 به 105 بنگاه با بیش از 230 میلیارد ریال  در سال 1357 افزایش یافت. همچنین ارزش مبادلات در بورس از  15 میلیون ریال در سال 1346 به بیش از 150 میلیارد ریال  سرمایه در سال 1357 افزایش یافت. در سال های  پس از انقلاب  اسلامی  و تا پیش از  نخستین برنامه پنج ساله توسعه اقتصادی, دگرگونی های چشمیگیری در اقتصاد  ملی پدید آمد که بورس اوراق بهادار  تهران را نیز  در بر گرفت. نخستین رویداد, تصویب لایحه قانون اداره امور  بانک ها در تاریخ 17 خرداد  1358 توسط شورای  انقلاب  بود که به موجب آن بانک های تجاری  و تخصصی کشور  در چارچوب 9 بانک شامل 6 بانک تجاری  و 3 بانک تخصصی ادغام و ملی شدند. چندی بعد و در پی  آن شرکت های بیمه نیز  در یکدیگر  ادغام  گردیدند و به مالکیت دولتی  درآمدند و همچنین تصویب قانون حفاظت و توسعه صنایع ایران نیز  در تیر  1358 باعث گردید تعداد زیادی از بنگاه های اقتصادی پذیرفته شده  در بورس  از آن خارج شوند. به گونه ای  که

تعداد آن از  105  شرکت  و مؤسسه اقتصادی در سال 1357 به 56 شرکت در پایان سال 1367 کاهش یافت. بدین ترتیب در طی این سال ها بورس و اوراق بهادار  دوران فترت خود را آغاز کرد که تا پایان سال 1367 ادامه یافت. از سال 1368, در چهارچوب برنامه پنج ساله اول توسعه اقتصادی , اجتماعی  و فرهنگی  تجدید فعالیت بورس  اوراق بهادار  تهران به عنوان  زمینه ای  برای اجرای  سیاست خصوصی سازی, مورد توجه قرار گرفت.

بر این اساس سیاست گذاران در نظر دارند بورس اوراق بهادار  با انتقال پاره ای از وظایف تصدی های دولتی  به بخش  خصوصی, جذب نقدینگی و گردآوری منابع پس اندازی  پراکنده و هدایت آن به سوی مصارف سرمایه گذاری , در تجهیز  منابع توسعه اقتصادی و انگجیزش موثر بخش  خصوصی برای مشارکت فعالانه در فعالیت های  اقتصادی نقش مهم و اساسی داشته باشد. در هر حال , گرایش سیاست گذاری های کلان اقتصادی به استفاده از سازه  کار بورسع افزایش  چشمگیر شمار شرکت های پذیرفته شده و افزایش حجم فعالیت بورس تهران را در بر داشت که بر این اساس طی سال های 1367  تا نیمه اول  سال 1384 به بیش از 445 شرکت افزایش یافت. شرکت های پذیرفته شده و شرکت های  فعال در بورس به دو دسته تقسیم می شوند:

1- شرکت های تولیدی

2- شرکت های سرمایه گذاری

 شرکت های تولیدی معمولا به تولید کالای خاصی مبادرت می ورزند و در گروه صنایع فعال در بورس قرار می گیرند و در سازمان بورس با نام و کد خاص  خود, مشخص می شوند. اما شرکت های سرمایه گذاری شرکت هایی هستند که به عنوان واسطه های مالی  فعالیت می کنند. اینگونه شرکت ها با فعالیت تولیدی ندارند و یا فعالیت آنها به گونه ای است که با کمک های مالی از طریق خرید سهام شرکت های تولیدی و صنعتی  و با مجموعه ای از آنها به تولید و سرمایه گذاری این شرکت ها مبادرت می نمایند.البته شرکت های نیز اکنون در بورس فعال هستند.

منافع خرید سهام برای اقتصاد کشور و مردم :

افرادی که سهام خریداری می کنند می توانند از افزایش قیمت سهام و سود سالانه آن استفاده کنند مشروط به اینکه سهام خوب را انتخاب کنند. همواره بازده منطقی برای بورس بین 25 تا 30 درصد سالانه است که این مقدار بازدهی بشرط تحقق، بالاترین بازدهی توسط یک نهاد سرمایه پذیر است نهاد رسمی که توان چنین یا بازدهی را دارد بورس می باشد. بنابراین بورس علاوه بر اینکه یک مرجع رسمی و مطمئن برای سرمایه گذاری و پس اندازهای راکد است، از بازدهی مناسبی نیز بر خوردار است.

بازدهی 30 درصد یعنی در ازای هر یک میلیون تومان سالانه سیصد هزار تومان سود پرداخت می گردد. گاهی اوقات نیز بازدهی و افزایش قیمت یک سهم بالاتر از 30 درصد می باشد.

توسعه فرهنگ خرید سهام 1- موجب مشارکت مردم در صنایع و تولید کالا است 2- هر اندازه نقدینگی مردم در راه تولید سرمایه گذاری شود تورم کاهش میابد  3- موجب رونق کار و ایجاد اشتغال در کشور و افزایش رفاه عمومی میگردد     4- هر اندازه تولید افزایش یابد تورم کاهش می یابد به تبع آن می توان صادرات بیشتر داشت که این امر موجب افزایش تراز تجاری و مبادلات با سایر کشور می شود که در دراز مدت موجب تبدیل شدن ایران به قدرت اقتصادی در سطح منطقه ای و جهانی خواهد شد.

چنانچه مردم کشوری نقدینگی خود را به سمت بازارهای کاذب و غیر مولد سوق دهند. این کار هیچ نفعی برای اقتصاد کشور نخواهد داشت در تمام اقتصادهای پیشرفته دنیا بورس به عنوان عامل کنترل نقدینگی و سرمایه گذاری مولد شناخته می شود و بی ثباتی در بازار سرمایه به معنی رکورد در سایر بخشهای اقتصادی است. بورس نقش دماسنج اقتصاد را دارد و نشان دهنده شرایط اقتصادی کشورهاست.

مزایا و معایب خرید سهام :

بعضی مسائل جزء ذات بورس است و شاید خیلی صحیح نباشد که آنرا عیب تلقی نمود. قیمت ها در بورس دستخوش نوسان است و این امر در تمام بورسهای دنیا معمول است. علت نوسان قیمت ها در بورس به متغیرهای سیاسی – اقتصادی باز می گردد به عنوان مثال شاخص سهام در آمریکا در اوایل سال 2006 با

مطرح شدن قطع صادرات نفت ایران از 8 تا 80 درصد افت کرد. یا وقتی خبر انفجار در بوشهر مخابره شد بورس نیویورک 15 دقیقه متشنج شد. در این فاصله پنتاگون اطلاعیه داد که انفجارها در بوشهر ارتباطی به آمریکا ندارد. علت این موضوع ترس سهامداران آمریکا از اقدامات  تلافی جویانه ایران در خلیج فارس بود که می توانست بحران نفتی برای آمریکا ایجاد کند. اصولاً ریشه این موضوع به امنیت سرمایه گذاری بر می گردد چرا که سرمایه گذار دقیقاً مثل (آهو) است که با کوچکترین احساس خطر پا به فرار می گذارد چون وقتی امنیت سرمایه گذاری کاهش یابد احتمال سوخت اصل و فرع سرمایه زیاد می شود و سرمایه گذاران همواره نگران این موضوع هستند. بنابر این نوسان قیمت امری طبیعی در بورس است. خرید سهام در برخی موارد نظیر سپرده گذاری در بانک نیست تا بتواند در هر لحظه سهام را به وجه نقد تبدیل کرد گاهی اوقات لازم است به خاطر پایین بودن قیمت مدتی صبر کرد تا قیمت ها دوباره رشد کنند آنوقت سهام را به فروش رساند یا اینکه گاهی اوقات نماد شرکت بسته است و خرید و فروشی صورت نمی گیرد و این مسئله ممکن است 2 ماه یا کمتر طول بکشد. پس بهتر است از وجوه مازاد برای خرید سهام استفاده کرد و نسبت به بورس دیدگاه بلند مدت داشت. و اگر کسی علاقه مند است از سرمایه ضروری خود استفاده کند به مسایل مذکور توجه داشته باشد. بین بازار پولی (بانکها) ریسکی وجود ندارد اما در بازار بورس اندکی ریسک وجود دارد در عوض سود نیز نسبت به سایر بخش ها بالا تر است  (  البته یکی از ابزارهایی که  به  تازگی در بورس مطرح

گردیده تعهد خرید نام دارد که با آن ریسک سرمایه گذاری به صفر می رسد در ادامه توضیح آن خواهد آمد ) بانکها تأمین کننده سرمایه گذاری های کمتر از یکسال می باشند و بورس تأمین کننده سرمایه گذاریهای بلند مدت، در همه جای دنیا وظایف بانکها و وظایف بورس از هم تفکیک شده است اگرچه با یکدیگر هماهنگ باشند همچنین برخی موارد سپرده گذاری در بانک ارزش وجوه نقد را کم می کند که علت آن را می توان افزایش تورم ذکر کرد خرید سهام در شرایط تعادل اقتصادی موجب حفظ ارزش وجوه نقد می شود چرا که قیمت سهام نسبت به تورم رشد می کند و بورس به عنوان سپر تورمی عمل خواهد کرد.