به‌ازاء هر هکتار آبیاری تحت‌فشار، امکان اشتغال دائم ۷۸/۰ نفر فراهم می‌گردد، لذا با توجه به افزایش جمعیت جویای کار که با نگرشی جدید از زاویه اشتغال‌زائی به مقوله توسعه آبیاری تحت‌فشار می‌تواند ضرورت اجراء این روش به‌عنوان عزم‌ملی در دستور کار قرار گیرد که تا حدودی بتواند بحران بیکاری را جبران کرده و توجیه مناسبی برای الزام سرمایه‌گذاری دولتی در این بخش باشد.
با عنایت به برنامه‌ریزی‌های به‌عمل آمده تا سال ۱۴۰۰، جمعیت کشور به ۱۲۰میلیون نفر خواهد رسید که نیاز غذائی این جمعیت حداقل ۱۲۰ میلیون تن در سال را شامل می‌شود و اگر بخواهیم با توجه به وضعیت فعلی استفاده ار آب، این حجم را تأمین کنیم، حداقل به ۱۶۵ میلیارد مترمکعب آب نیاز داریم که با توجه به پتانسیل آب قابل استحصال کشور که حداکثر ۱۳۰ میلیارد مکعب را شامل می‌شود، عملاً غیرقابل دسترس است.
با توجه به آمار ارائه شده، امکان بروز بحران و خطر شیوع فقر غذائی و وابستگی غذائی به کشورهای دیگر اجتناب ناپذیر خواهد بود، لذا تنها روش قابل حصول، بهره‌برداری بهینه از آب موجود است و با عنایت به این‌که بیش از ۹۰ درصد آب استحصال شده در بخش کشاورزی
مصرف می‌شود، کاراترین روش، بالا بردن راندمان کارائی و کاربردی آب در این بخش می‌باشد؛ بنابراین بایستی زمینه‌های سرمایه‌گذاری را به سمتی سوق دهیم که از هر واحد آب، حداکثر محصول را تولید کنیم که این ممکن نیست، مگر این‌که در کنار فعالیتهای زراعی، راندمان آبیاری را از حد فعلی به‌حد قابل‌قبول با استفاده از توسعه روشهای آبیاری تحت‌فشار ارتقاء بخشیم و این نیز نیازمند سرمایه‌گذاری است؛ لذا بایستی بخشی از این سرمایه‌گذاری را دولت متقل شود تا بتواند از این بحران فراگیر و زودهنگام، کشور را رهائی دهد، چون راهی به‌جزء این، برای حصول امنیت غذائی و فرار از فقر غذائی و استقلال کشور امکان‌پذیر نیست.
اشتغال‌زائی
برآورده‌های انجام شده نشان می‌دهد به‌ازاء هر هکتار آبیاری تحت‌فشار، امکان اشتغال دائم ۷۸/۰ نفر فراهم می‌گردد، لذا با توجه به افزایش جمعیت جویای کار که با نگرشی جدید از زاویه اشتغال‌زائی به مقوله توسعه آبیاری تحت‌فشار می‌تواند ضرورت اجراء این روش به‌عنوان عزم‌ملی در دستور کار قرار گیرد که تا حدودی بتواند بحران بیکاری را جبران کرده و توجیه مناسبی برای الزام سرمایه‌گذاری دولتی در این بخش باشد.
در ذیل به‌صورت خلاصه پارامترهای مؤثری که توسعه آبیاری تحت‌فشار در اشتغال‌زائی اثر مستقیم دارند، اشاره می‌شود:
الف. برای اجراء روشهای آبیاری تحت‌فشار نیاز به لوازم و تجهیزاتی می‌باشد که با توجه به برنامه‌ریزی‌های به‌عمل آمده تقریباً امکان تولید کیفی ۹۵ درصد از لوازم تجهیزات موردنیاز در این بخش در کشور فراهم شده است که در صورت توسعه این روشها صنعت‌گرانی که در این‌بخش در قالب کارخانه‌های بزرگ و کوچک مشغول فعالیت هستند، می‌توانند به‌کار خود ادامه دهند که هم اشتغال‌زاست و هم موجب ایجاد ارزش افزوده می‌شود.
ب. برای اجراء روشهای آبیاری تحت‌فشار تشکل‌های خدماتی مهندسی در بخش خصوصی با به‌کارگیری کارشناسان تحصیل‌کرده در رشته‌های مرتبط تشکیل شده است که با توسعه آن می‌توان از این پتانسیل ایجاد شده به‌نحو احسن بهره‌گیری کرد به‌طوری‌که علاوه بر اثرگذاری در اشتغال‌زائی، تزریق نیروهای متخصص در بخش کشاورزی را نیز به‌دنبال دارد.
ج. توسعه روشهای آبیاری تحت‌فشار علاوه بر افزایش راندمان سبب افزایش سطح زیرکشت آبی نیز خواهد شد، در اشتغال‌زائی و امنیت غذائی بسیار مؤثر می‌باشد.
● ارزش افزوده
با توجه به پتانسیل‌های موجود در روشهای آبیاری تحت‌فشار من‌جمله آبیاری به‌موقع و به اندازه، این ثمره را به‌دنبال دارد که بدون این‌که در دیگر پارامترهای مؤثر در عملیات کاشت، داشت و برداشت محصول زراعی تغییری حاصل شود، خودبه‌خود انکارناپذیری بر کمیت و کیفیت محصول در واحد سطح داشته باشد.
با توجه به گزارش‌های دریافت شده از سراسر کشور، با به‌کارگیری روشهای آبیاری تحت فشار، می‌توان انتظار حداقل ۶۰ تا ۷۰ درصد افزایش کمیت و ۳۰ تا ۴۰ درصد افزایش کیفیت محصول را داشت که این ارزش افزوده می‌تواند تا حدود بسیاری در امر امنیت غذائی که از دغدغه‌های مسئولین اساسی کشور است، مؤثر واقع گردد. این ممکن نیست مگر این‌که حمایت‌های مؤثر دولت در امر برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری را به‌دنبال داشته باشد.
● افزایش سطح زیر کشت آبی
الف. سالانه مقدار متنابهی آب از رودخانه‌های مرزی به خارج از کشور و همچنین آب رودخانه‌های سیلابی به تالاب‌ها، دریاچه‌های مرکزی، دریاچه ارومیه و دریاچه خزر می‌ریزد و از دسترس خارج می‌شود. با توجه به این‌که اراضی حاشیه این رودخانه ها دارای پستی بلندی بسیار و عمق خاک زراعی کم می‌باشد، امکان بهره‌گیری از آنها با روشهای معمول آبیاری امکان‌پذیر نمی‌باشد، از این‌رو در صورتی‌که بخواهیم از این منابع خدادادی که هرساله از کشور کم‌آبی چون ایران به‌هدر می‌رود، به‌صورت اصولی و بهینه استفاده کنیم، می‌توانیم با احداث ایستگاه‌های پمپاژ کوچک و کم‌هزینه و اجراء انواع روشهای آبیاری تحت‌فشار به توسعه اراضی آبی کشور پرداخته و از این رهگذر علاوه بر تولید میلیونها تن محصولات کشاورزی، به اشتغال‌زائی نیز کمک مؤثری شود.
ب. همان‌طوری‌که اشاره شد، با استفاده از روشهای آبیاری تحت‌فشار و افزایش راندمان آبیاری با استفاده از آب ذخیره شده می‌توان به توسعه اراضی آبی کشور پرداخت و با توجه به آمار موجود، حداقل به‌ازاء هر هکتار اراضی که به روشهای آبیاری تحت‌فشار تجهیز می‌شود، حداقل برای یک هکتار از اراضی دیم آب ذخیره می‌گردد که در صورت مهیا بودن شرایط، می‌توان به توسعه اراضی آبی کشور پرداخت که با این استفاده از این پتانسیل می‌توان علاوه بر اشتغال‌زائی، در جهت امنیت غذائی و افزایش تولیدات کشاورزی گامی مؤثر برداشت و این مهم تحقق نایافتنی است، مگر این‌که همچون دیگر بخش‌ها، برای توسعه این روشها، دولت سهمی از هزینه‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها را به‌عهده بگیرد.
● ایجاد جاذبه در بخش کشاورزی
باتوجه به گزارش‌های موجود، ۹۰ درصد از کل جمعیت شاغل در بخش کشاورزی به فنون و مهارت‌های لازم در استفاده از منابع آب و خاک کشور مهیا نیستند. آمارها نمایانگر رقم تأسف‌باری است که ۳/۸۱ درصد مهاجرین از روستا به شهر را افراد باسواد تشکیل می‌دهند. این دو آمار خود نمایانگر این است که با این روشهای موجود که هم طاقت‌فرسا و هم خالی از هرگونه جاذبه است، نمی‌توان امید رستگاری داشت، لذا با تغییر روش آبیاری موجود که متأسفانه هم کم‌بازده است و هم طاقت‌فرسا، به روشهای آبیاری تحت‌فشار، می‌توان نیروهای جوان و تحصیل‌کرده را به بخش کشاورزی تزریق کرد که امکان بهره‌گیری از دستاوردهای علمی را که سبب بروز انقلاب سبز در دنیا شده است، فراهم کرد.
● کاهش هزینه‌های تأمین آب
با توجه به سرمایه‌گذاری انجام شده در سال‌های ۷۵ الی ۷۷ توسط وزارت نیرو ۳ میلیارد مترمکعب آب با اعتبارات دولتی تأمین شده است که برای فقط تأمین آب جهت هر مترمکعب ۷۵۰ ریال هزینه صرف شده است؛ در صورتی‌که هزینه‌های نگهداری سد و احداث شبکه انتقال آب و شبکه‌های ۳ و ۴ و نگهداری آنها را نیز به حساب آوریم، این رقم به دوبرابر یعنی ۱۵۰۰ ریال خواهد رسید در صورتی‌که با اجراء آبیاری تحت‌فشار به‌ازاء هر صدهزار هکتار، ۸۵۰ میلیون مترمکعب آب صرفه‌جوئی خواهد شد که کل هزینه‌های اجراء این روش آبیاری با احتساب هزینه‌های پایه سال ۷۷ حدود ۳۰۰ میلیارد ریال خواهد شد. بدین ترتیب نسبت هزینه آب صرفه‌جوئی شده به آب تأمین شده (۱۵۰۰ ۳۵۰) برابر ۲۳ درصد می‌باشد، لذا استفاده از اعتبارات دولتی بر اجراء روشهای آبیاری تحت‌فشار دارای توجیه اقتصادی بسیار بالا برای برنامه‌ریزان می‌باشد.
سیستمهای آبیاری تحت فشار
مقدمه:
کشور ایران از نظرموقعیت استراتژیکی و اقلیمی یکی از کشورهای بی نظیر در کره زمین است با وسعتی برابر 1648000 کیلومتر مربع از شمال تا جنوب واز شرق تا غرب دارای آب و هوای متغیر با اقلیم های متفاوت است . در کشوری با این همه نعمات خدادای ، نباید فقر یافت شود . در حالیکه معضلات اجتماعی امروز ناشی از عدم بکار گیری نیروها در استفاده از این نعمات می باشد .
از جمعیت 60 میلیونی کشور 170 میایون دانش آموز و میلیونها دانشجو و متخصص که هر ساله رقمشان در حال فزونی است ، به صف جویندگان کار می پیوندند . 24 میلیون نفر از جمعیت کشور در روستاها سکونت دارند که شرایط بسیار دشوار گذران زندگی کرده و بسیاری از آنها در حال مهاجرت به شهر ها می باشند . آمار رشد جمعیت نشان می دهد که سالیا نه 5/1 میلیون فقر به جمعیت کشور اضافه شده ، بطوریکه در سال 2050 میلا دی به 140 میلیون نفر می رسد ، با توجه به مراتب بالا بسیار روشن است که فوری ترین اقدام جهت بهبود اوضاع شناخت امکانات و ثروتهای بالقوه جامعه می باشد ، بنابراین تنها راه ممکن تقدم ، سرما یه گذاری در بخش کشاورزی می باشد . میزان آبی که در حال حاضر هر ساله ا ستحصال شده و در دسترس ما قرار می گیرد برابر حدود 90 میلیلرد متر مکعب است که بیش از 3 درصد کل آبی است که در سطح جهان استحصال می گردد . مفهوم این ا رقام آن است که ایران از نظر آب و خاک کشوری ثروتمند است . اما اراضی زیر کشت آبی کشور ایران حدود 5/7 میلیون هکتار یعنی کمتر از 5 درصد کل مساحت کشور است در حالیکه ار اضی مستعد کشور برای کشاورزی بین 30 تا 50 میلیون هکتار بر آورد شده بعبارتی می توان بین 20 تا 30 درصد کل مساحت کشور را زیر کشت قرار داد .
از 88 میلیارد متر مکعب آب که هر ساله استحصال می شود حدود 83 میلیارد متر مکعب آن در بخش کشاورزی مصرف می شود که متاسفا نه 63 میلیارد متر مکعب آن به هدر می رود . حال مشخص شد چاره کار جلوگیری از به هدر رفتن آب است تلفات اصلی عمدتاً در داخل مزرعه است که 70 تا 90 درصد تلفات آب را شامل می شود .