تحقیق مقاله انگور

- مقدمه:

انگور یکی از مهمترین میوه هایی است که کشت و تولید آن در کشور ما از سابقه بسیار طولانی بر خوردار است. علاقه ایرانیان قدیم به مصرف فرآورده های مختلف انگور بخصوص به حالت تازه خوری، شیره، خشکبار ( کشمش) ناشی از شرایط طبیعی کشور برای پرورش تاک بوده است.

بنابراین کشور ایران یکی از سرزمینهای اولیه کشت انگور در جهان به شمار می رود و مردم کشور ما از دیر زمان با روشهای کشت و تولید انگور آشنا بوده اند به همین دلیل است که امروزه در اکثر نقاط ایران از نواحی سرد سیر شمال تا حواشی کویر و همچنین مناطق جنوب کشت انگور معمول می باشد. علاوه بر این انگور به طور وحشی و به مقدار فراوان در جنگلهای ایران وجود دارد.

از آنجایی که سطح زیر کشت و میزان تولید انگور نسبت به سایر محصولات باغبانی بسیار چشمگیر بوده و به صورت های مختلف در بازارهای داخلی و خارجی مصرف دارد لذا به لحاظ اقتصادی یکی از معدود محصولاتی است که می تواند یکی از ارقام صادرات غیر نفتی را تشکیل دهد. شایان ذکر است که در بین ارقام مختلف و متنوعی که در ایران تولید می شوند رقم بیدانه کشمش (سلطانی) جزو بهترین ارقام خشکبار انگور در دنیا بوده و از معروفیت جهانی بر خوردار است. محصول این رقم به خاطر اهمیت صادراتی آن به صورت کشمش و شیره و حتی تازه خوری در بین سایر ارقام انگور رقم غالب به شمار می رود.

بررسی های اقتصادی نشان می دهد که محصول انگور و فرآورده های آن که شامل کشمش و شیره می باشد. بعد از پسته و خرما می تواند در ردیف بزرگترین ارقام صادراتی کشور قرار گیرد.

اهمیت اقتصادی تولید انگور و کشمش در ایران:

تاک (مو) یکی از قدیمی ترین گیاهانی است که کشاورزان در اکثر نقاط ایران با کشت و نگهداری آن آشنایی دارند. موکاری ایران در وضع حاضر عبارت است از تعدادی واحد های کوچک و متوسط در شرایط اقلیمی بسیار متغیر و مختلف که در میان سه قطب بزرگ تولید یعنی مشهد، شیراز و ارومیه قرار گرفته اند.

اغلب تاکستان های ایران به روش سنتی (چوب پشته ای، کوتی،  قاه ای) بوده با تاکداری های دنیای پیشرفته در بسیاری از مسایل تاک داری تفاوتهای کلی مشاهده می شود.

یکی از مشکلات مهمی که بر سر راه تغییر سیستم های تاک داری ایران قرار گرفته است، عدم آشنایی باغ داران با عملیات تغییر سیستم تاک داری و عدم آگاهی از مزینهای روشهای نوین تاک داری است که البته به علت هزینه های اولیه، بایستی ضمن انجام راهنمایی های لازم، کمک های وزارت کشاورزی و تسهیلات لازم، شامل حال باغ داران انگور باشد تا تاک داران کشور بتوانند نسبت به تغییر سیستم تاکستانهای خود اقدام و از این رهگذر به اهداف دولت در خصوص صادرات غیر نفتی کمک نمایند.

در حال حاضر کشور ما از نظر سطح زیر کشت، هشتمین کشور و از لحاظ میزان تولید هفتمین کشور جهان می باشد که در صورت اجرای طرح، صادرات کشمش ایران به 150 هزار تن افزایش یافته و 180 میلیون دلار در آمد ارزی حاصل از آن خواهد بود.

گیاه شناسی:

مو گیاهی است از تیره ( خانواده) امپلی داسه (Ampelidaceae) که آن را سارمانتاسه یا ویتاسه نیر می نامند. (vitaceae) گیاهان این تیره درختچه هایی هستند که دارای ساقه های گره دار بوده و بوسیله پیچکهایی که دارند بالا رونده می باشند. این پیچکها در مقابل برگهای پنجه ای شکل گیاه قرار گرفته اند که بوسیله آنها خود را به درخت یا دیوار می چسباند و بالا می رود. این جنس دارای دو جنس است بنام- موسکادینه- اوپیتس.

موسکادینه: این زیر جنس کمتر اهمیت داشته و شاخه های آن بدون انشعاب و خوشه انگور این گونه ها کم حبه بوده و حبه ها پس از رسیدن می ریزند. به سختی از طریق پیوند و قلم تکثیر می یابند در صورتی که ازدیاد آنها از طریق خوابانیدن شاخه هب آسانی مسیر است. از صفات خوب این گونه ها مقاومت آنها به فیلوکرا و بیماریهای قارچی و نماتد است.

اوپتیس: گونه های این زیر جنس دارای صفات زراعی مخصوص و بسیار جالب توجه بوده و در مو کاری از انواع مختلف آن استفاده می شود.

مشخصه های اندام های گیاه:

ریشه: ریشه قسمتی از گیاه است که در خاک قرار گرفته و عمل جذب مواد غذایی و آب، ذخیره سازی مواد و همچنین استقرار گیاه را در خاک به عهده دارد. بوته های مو دارای ریشه های بسیار قوی، طویل و بسیار منشعب هستند و این انشعابها از شکلی منظم و خاص برخوردار بوده و بر خلاف شاخه، فاقد گره می باشد. در گیاهانی که از طریق تکثیر جنسی ( بذری) بوجود آمده اند طول ریشه های اصلی بسیار زیاد بوده و گاهی تا عمق 3 تا 4 متری نیز به درون خاک نفوذ می کند. بهترین دما برای رشد ریشه 20 درجه سانتی گراد است.

در پاییز بعد از خزان برگها، چون حرارت خاک پایین می آید، رشد ریشه کند شده و ریشه های نازک و مویین خشک شده و از بین می روند ولی ریشه های قوی به رشد خود ادامه می دهند در بهار با تقسیم سلولی، ریشه های مویین دوباره فعالیت خود را شروع می نمایند. فاصله برداشت محصول تا خزان، هر قدر طولانی تر باشد فعالیت ریشه به همان نسبت بیشتر می شود. در اراضی شتی و هوموسی ریشه عمق بیشتری پیدا غوره و مقاومت آن به تنش های کم آبی و خشک بیشتر می شود. در شرایط مناسب اواخر تابستان مقدار زیادی از اسیدهای آمینه مختلف به ویژه  ارجنین و همچنین اسید سیتریک و نشاسته در بافتهای ریشه ذخیره می شوند که در سال بعد به مصرف تغذیه گیاه می رسند

گره ها و جوانه ها:

بر روی شاخه در فواصل معین بر جستگی هایی وجود دارد که گره نامیده می شوند. فاصله بین دو گره را میانگره می نامند جوانه ها معمولاً بالای دمبرگ بر روی گره ایجاد می شوند. هر جوانه حاوی شاخه و برگ است و در بعضی از آنها عناصر اولیه گل نیز وجود دارند به این جوانه ها، جوانه مرکب نیز می گویند جوانه های مو به دو دسته جوانه های برگی و جوانه های میوه تقسیم می شوند:

جوانه های برگی پس از رشد به شاخه ای تبدیل می شوند که بر روی آن فقط برگ بوجود می آید و این شاخه ها بارور نمی شوند جوانه میوه شامل شاخه اولیه ای است که دارای برگهای اولیه و خوشه های گل می باشد.

برگ:

برگ های بوته مو بر روی گره ها قرار داشته و در کنار هر کدام از آنها جوانه جانبی دیده می شود. برگ ها از دمبرگ و پهنک تشکیل یافته اند.

آنها در حالت عادی دارای وضعیت منظم بوده و بر روی دو ردیف که نسبت به یکدیگر دارای وضعیت عمودی هستند قرار می گیرند. انتهای دمبرگ که آوندهای شیره خام و پرورده از آن عبور می کنند، پهن شده و به پنج رگبرگ اصلی تقسیم می شوند. به دلیل دارا بودن تعداد بی شماری کلروپلاست برای جذب نور و به دلیل فضای فراخ بین یافته ای برای ورود هوا و آب، قادر به تولید حداکثر مواد قندی می باشد. روزنه ها بیشتر در سطح زیرین برگ قرار دارند پهنک برگهای مو دارای بریدگی های عمیقی است که آن را به پنج پهنک کوچک تقسیم می نماید.

گل:

اولین آثار تشکیل خوشه گل، در فصل رویش سال پیش آ‎شکار شده تا اواخر فصل رشد جاری ادامه می یابد و اجزاء گل در جوانه هایی که گل انگیزی آنها دیر صورت می گیرد، تکمیل اجزای گل به اوایل بهار سال بعد و زمان سپری شدن دوره استراحت زمستانه موکول می شود. در اوایل بهار چند روز پس از ظهور برگها بر روی شاخه های سبز خوشه های گل ظاهر می شوند. قسمتهای مختلف گل که پس از گل انگیزی ظاهر می شوند عبارتند از:

کاسبرگ ها، گلبرگها، پرچمها، و مادگی. رشد این اعضاء تا هنگام گل دهی و تلقیح آنان تقریباًسریع و محسوس است. گلبرگها از بالا به یکدیگر چسبیده بوده و کلاهک واحدی را تشکیل می دهند که به هنگام باز شدن کل می افتد. پرچم ها حدود سه هفته پس از ظهور برگها شروع به رشد کرده و میله و بساک آن دیده می شود. پس از ظهور برگها، هر اندازه که دمای محیط بالاتر باشد خوشه های گل سریعتر رشد کرده و گل ها زودتر باز می شوند.

خوشه و میوه:

گل انگور به صورت خوشه بر روی بوته ظاهر می شود که از لحاظ ساختاری و منشاء شباهت زیادی به پیچک دارد. روی محلول اصلی خوشه، شاخه های فرعی به طور نامرتب ظاهر می شوند که هر کدام به چندین دمگل منتهی می شوند. در انتهای هر دمگل یک گل قرار دارد که به یک حبه تبدیل می شود حدود 2 تا 5 درصد از وزن خوشه را قسمت جوبی آن تشکیل می دهد که علاوه بر آن که شاخه اصلی و فرعی و دمگل روی آن قرار دارند. محور اصلی تغذیه بین برگ و شاخه و حبه های میوه را نیز تشکیل می دهد. حدود 70 تا 80 درصد از وزن خوشه را آب و حدود 2 تا 5/3 درصد آن از مواد تانن دار و بلاخره 9 تا 14 درصد آن را مواد سلولزی تشکیل می دهد. حبه انگور از سه قسمت به ترتیب پوست، گوشت، هسته تشکیل یافته است. پوست حدود 7 تا 12 درصد از وزن آن را تشکیل داده و نقش حفاظت از میوه را بر عهده دارد. پوست هر رقم انگور دارای ماده بردار ویژه ای است که باعث بهتر شناخته شدن میوه ها می شود.

پوسته حبه انگور دارای 78 تا 80درصد آب و 14 درصد مواد هیدروکرینه است. هسته دارای 10 تا 12 درصد مواد چربی- 7 درصد تانن می باشد. اندازه هسته رابطه مستقیم با اندازه حبه انگور دارد چرا که منبع اصلی تولید هورمون جیبرلین می باشد و گوشت انگور به طور کلی نزدیک به 82 تا 86 درصد از وزن کل خوشه را شامل می شود و مهمترین قسمت انگور و بخش خوراکی میوه به شمار می رود. از هر تن انگور با توجه به رقم آن بین 640 تا 780 لیتر آب انگور استحصال می شود.

از مهمترین مواد قندی انگور تازه: ساکاروز، گلوکز، کستروز می باشند و از اسیدهای آلی اسید فورمیک، اسید مالیک، اسید سیتریک و اسید تارتریک را می توان نام برد. در آب انگور علاوه بر آب قند و اسید های مختلف و 5/3 تا 4 درصد بی تار تارات پتاسیم و همچنین نمک های کانی مانند آهن، منگنز و سیلیس وجود دارد. مقدار انرژی موجود در هر 100 گرم انگور تازه 67 کیلو کالری و در هر 100 گرم کشمش برابر با 267 کیلو کالری است.

عوامل خاک شناسی ( اوافیکی):

شناخت خاک حتی در شرایط اقلیمی مساوی و مساعد نیز از عوامل موثر در انتخاب محل می باشد. بررسی خاکهای تحتانی و سطحی زمین همراه با مختصات هر کدام و مطالعه بافت و ترکیبات شیمیایی خاک، کیفیت حاصل خیزی، املاح مضره، پستی و بلندی زمین، جهت یابی زمین، ارتفاع از سطح دریا و عمق سفره های آب زیر زمینی از موادی است که با ید مورد توجه قرار گیرد.

خاک

مو از جمله گیاهی است که با سیستم ریشه زایی قوی خود، می تواند مقادیر متنابهی از خاک را در دسترس خود گرفته و به راحتی از مواد غذایی و رطوبت خاک استفاده کند. در خاکهای سبک و عمیق با بافت یکنواخت، قابل نفوذ، غنی و حاصل خیز و آفتاب رو، نتایج بهتری از اجرای طرح موکاری می توان اخذ نمود. بهترین PH یا اسیدیته خاک برای کاشت مو 6/7 می باشد. به عبارت دیگر، خاک بر حسب اهمیت زمین شناسی، ساختمان فیزیکی و شیمیایی باید مورد توجه قرار گرفته و در محاسبات اقتصادی تولید مد نظر قرار گیرد. هر چند که مو، درختی قانع و کم توقع ولی خاکهای سبک و عمیق و قابل نفوذ را ترجیح می دهد. باید گفت تاکهای (مو) غیر پیوندی معمولاً بهتر از موهای پیوندی اراضی که مقدار زیادی آهک فعال دارند قبول می کنند با آن که در خاکهایی که دارای املاح مضر می باشد کم و بیش مقاوم است. با این حال کربناتهای اسیدی و املاح سدیم برای تاکستان خالی از ضرر نمی باشد. کلروسدیم در غلظت 7/0 درصد و مولفات سدیم در 15/0 درصد برای رشد مو مضر هستند و در شرایط خاص آب و هوایی در صورتی که با هم تجمیع شوند به مقدار 1/0 تا 2/0 درصد نیز به مو لطمه می زنند.