مقدمه
اینترنت سحرآمیزترین واژه عصر ارتباطات درآستانه قرن بیست یکم است. اینترنت این بزرگراه تاریک و شاهراه اطلاعاتی دروازه ورود به عرصه ای است که آن را قلمرو« اتصال مغزها و کامپیوترها » می نامند. اینترنت رایجترین واژه عصر« حرفهای داخل گیومه است ». اصلی ترین پیام این واژه پر رمز و راز « مرگ فاصله ها و مسافتها » است.در این شاهراههای اطلاعاتی به جای انسان و خودرو اطلاعات یا در واقع بسته های اطلاعاتی با سرعت زیاد در حرکتند.این شاهراهها به تمام خانه ها ، مدارس ، کتابخانه ها و مراکز تجاری وصل خواهد شدو محیطی جهانی برای ارتباطات سریع به وجود خواهد آورد.
اصطلاح شاهراههای اطلاعاتی برای نخستین بار توسط « ال گور » معاون رییس جمهوری آمریکا بیان شد. علت این نامگذاری در واقع شباهت آن با پروژه بزرگراههای حمل ونقل سرتاسری آمریکا در چهل سال قبل بودکه به وسیله پدر همین شخص تدوین شده بودو در آن دوره تاُثیرزیادی بر اقتصاد آمریکا گذاشته بود. در حال حاضر در آمریکا اعتقاد بر این است که این شاهراهها نه تنها بسیاری از مشکلات اجتماعی ، اقتصادی ، فرهنگی و آموزشی را حل خواهد کرد بلکه آمریکا را در مقام اول و سروری کشورهای جهان قرار خواهد داد.
دغدغه های اصلی
1- آیا بزرگراههای اطلاعاتی ، ساختار دانش را تغییر می دهند؟ این پرسش به این خاطر مطرح است که وقتی دانش شفاهی در عصر گوتنبرگ به خط تبدیل شد ساختار دانش تغییر کرد. آیا در عصر انقلاب ارتباطات و دیجیتالی شدن چنین واقعی دوباره تکرار می شود؟
2- اطلاعات اکنون یک کالای گرانقیمت و فروختنی است. به طوریکه فقط ثروتمندان قادر به خرید آن هستند .آیا این عامل قدرت خرید باعث تغییر محتوای اطلاعات نخواهد شد؟ آیا فردا فقط اطلاعاتی که ویژه ثروتمندان است تولید می شود؟ بر سر اطلاعات عمومی چه خواهد آمد؟
3- فیلمهای پورنوگرافی اکنون در اینترنت موجود است. آیا آنچه در این « روسپی خانه های الکترونیک » می گذرد اطلاعات است؟ آیا جوخه های فسادی که اکنون در اینترنت به دنبال این نوع مطالب هستند، طالب دانش به شمار می آیند؟ و با توجه به تعاملی بودن این بزرگراهها ، تکلیف بچه های که وارد اینترنت می شوند چیست؟ آیا کانون خانواده به این ترتیب در امان می ماند؟
4- این بزرگراهها ضربه پذیر هستند و علت اینکه دولتها اطلاعات خود را در آنها جاری نمی کنند مساله ضربه پذیری است. چه کسی باید قوانین آنرا وضع کند؟
5- مشخص شده است آمریکا با ریزپردازنده ای بنام Clipper Chip که در کامپیوترها و تلفن ها کار گذاشته شده ، تماس های مردم آمریکا را کنترل می کند. تکلیف آمریکایی ها و کسانی که با آنها از طریق بزرگراهها تماس می گیرند چیست؟ و چه کسانی تبعات این استراق سمع را میپذیرد؟
6- مخالفان دولتها ( چریکهای چیاپاس، انقلابیون چچن و ... ) از طریق اینترنت جنگ الکترونیک پارتیزانی به را انداخته اند. آیا دولتهایی که داعیه جریان آزاد اطلاعات را دارند، این وضع را تحمل می کنند؟.
7- بزهکاری در اینترنت ریشه دوانده است. پلیس آمریکا معترف است که بزهکاران در این بزرگراهها از پلیس جلو افتاده اند. کدام تمهیدات و کدام قوانین ، گره ماجرا را خواهد گشود؟
8- فاشیستها ، نئونازیها ، ضد سیاهان و ... خلاصه نژاد پرستان هم در کنار بزرگراههای اطلاعاتی اردو زدهاند. چه کسی جرئت عبور دارد؟
به نظر می رسد اینترنت این آخرین برگ انقلاب ارتباطات چه در 1969 که فرزند جنگ آنارشیست بود و چه حالا که چند دهه از عمرش می گذرد ، هنوز ناشناخته مانده است. اینترنت به مثابهتبلور روح انقلاب ارتباطات اگر چه از مرگ فاصله ها خبر می دهد اما هنوز با چهره ای مرموز اجازه نزدیک شدن به خود را نمی دهد . دشوار است که در عصر مرگ فاصله ها ، مجبور به فاصله گرفتن باشید.
تاریخچه اینترنت ، فرزند آنارشیست جنگ سرد
اینترنت این بزرگراه مرعوب کننده در پنتاگون ( وزارت دفاع آمریکا ) متولد شد. نام دوران کودکی اینترنت آرپانت (ARPANET) بود که در بدو تولد یعنی در سال 1969 بر آن نهاده شد. آرپانت به عنوان شالوده اصلی اینترنت بر آن بود تا خود را به شبکه های رادیویی و ماهواره ای وقت و همچنین به کامپوتر های دیگر متصل کند و کار پژوهشهای مربوط به وزارت دفاع آمریکا را با سرعت و کیفیت بهتر به انجام برساند . این پژوهشها و پروژها که در آرپانت دنبال می شد غالبا در خدمت میلیتاریسم کاخ سفید بود و به این ترتیب آن چه امروز به اینترنت انجامیده،تونل محرمانه ای بوده است که محققان ، کارشناسان و آکادمیسین های آمریکا از آن عبور می کردند . در حقیقت آرپانت یا همان اینترنت جوان ، خط تماس الکترونیک و محرمانه دست اندرکاران وزارت دفاع آمریکا و پژوهشگران بوده است. آرپانت به این نیت متولد شد که به کارشناسان نظامی و کامپیوترها کمک کند تا طرحهای نظامی را به پیش ببرند و در سراسر آمریکا از تجارب و منابع یکدیگر بهره مند شوند. آن چه امروز به نام پست الکترونیک ( E-mail ) مطرح شده و یکی از خدمات رایج اینترنت محسوب می گردد، محصول همان دوران تماس کارشناسان نظامی و کامپیوتر ها در آرپانت است.باید به این گفته افزود که پیشرفتهای تکنولوژیک اینترنت عملا مدیون همان نیازهای میلیتاریستی کاخ سفید بوده است. به ویژه آنکه پیامهایی که رد و بدل می شده از جنبه امنیتی باید کاملا تجزیه و به مجاری و مقاصد مختلف ارسال می شده تا در صورتی که هر یک از مجاری ارسال پیامها ، به هر علتی مسدود می شد ویا ضربه می دید ، راههای دیگر باز مانده باشد.
اینترنت تاسال 1983 کمتر از پانصد کامپیوتر میزبان ( Host Computer) داشت و این کامپیوتر ها عمدتا در آزمایشگاههای نظامی و بخشهای کامپیوتری آمریکا قرار داشت، اما چهار سال بعد در سال 1978 اینترنت در صدها دانشگاه و آزمایشگاه پژوهشی ، صاحب 28 هزار کامپیوتر میزبان شد.که در حال حاضر این رقم به بیش از 100 میلیون رسیده است و روز به روز بر تعداد آن افزوده می شود و تخمین زده می شود که روزانه 7000 استفاده کننده دیگر نیز به این جمع افزوده شوند و تا سال 2010 تعداد مشترکین به یک میلیارد نفر می رسد.
اما اتفاق دیگری باعث شد که اینترنت پوسته نظامی و دانشگاهی خود را بشکافد بروز پدیده « مولتی مدیا » (Multi Media ) یا همان رسانه چند کاره بود. استفاده از نرم افزارهای خاص به استفاده کنندگان از اینترنت امکان داد تا به طور همزمان از تصویر ، صدا و نوشتار استفاده کنند.
کاری که قبلا متصور نبود . قبلا خط از رسانه نوشاری می آمد، صدا از رسانه های شنیداری و تصویر از رسانه های دیداری . اما حال همه اینها از طریق یک سیستم قابل دریافت بود.- در واقع کاربران این شبکه که از پروتکل (http )برای ارتباط استفاده می کنند در حال گسترش روز افزون می باشد.به بیان دیگر اکنون بزرگترین سرمایه گذاریها در گسترش وب جهانی و ورود کارگزاران و کاربران اطلاعات و رسانه ها به این شبکه
می باشد. این توسعه به حدی است که جنبه های دیگر اینترنت را تحت تاًثیر قرار داده واکنون وقتی صحبت از اینترنت می شود منظور همان وب جهانی (WWW ) می باشد.- در کنار این تولیدکنندگان کامپیوترهای شخصی (PC)به این فکر افتادند تا از اینترنت بهره برداری تجاری کنند. آنها وارد میدان سیمکشی و اتصال کامپیوترها شدند و پست الکترونیک را برای شرکت و دفترهای مختلف فراهم ساختند.این کار که در حقیقت به اتصال کامپیوترهای شخصی به یکدیگر انجامید « شبکه منطقه محلی » ( LAN)نام گرفت.این شبکه به کاربران امکان می دهد تا در یک محدوده جغرافیایی خاص به تماس با یکدیگر بپردازند.
پیدایش شبکه منطقه محلی پایان کار نبود و « شبکه منطقه وسیع » (WAN) هم پا به عرصه نهاد.این شبکه به کاربران امکان می دهد تا در یک محدوده وسیع جغرافیایی، مثل دولت با دولت و یا کشوری با کشور دیگر ارتباط برقرار کنند.و به این ترتیب اینترنت پس از فتح دنیای آکادمیک به پیشروی در جهان تجارت پرداخت.اکنون دیگر رشد انفجارآمیز اینترنت نه یک تب و گرایش بی انگیزه بلکه عملا محصول یک بازار آزاد دیجیتال است.