قطعات اصلی آسانسور الکتریکی عبارتند از:
الف: وسایل تطبیق کابین و زنه تعادل که میتواند سیم بگسل فولادی و یا زنجیر باشد.
ب: وسیله رانش که محرک آسانسور است و شامل:
موتور الکتریکی
گیربکس
ترمز
فلکه کششی و یا دنده زنجیره
شاسی ماسین – کوپلینگها، محور ها، یاتاقانها
پ: کابین که مسافرین یا یار را حمل میکند، شامل یوک که چهارچوبی فلزی ست و کابین از طریق آن به سیستم تعلیق متصل می شود کف کابین که بار را نگهداری می کند و بدنه کابین به کف متصل است:
قطعات دیگر عبارتند از:
- سیستم تعلیق
راهنما ها که باعث هدایت کابین در مسیرحرکت خود می شود.
سیستم ایمنی
درب کابین و محرک دبرب
ث:\ وزنه تعادل که برای جبران وزن کابین و قسمتی از ظرفیت بکار می زو.
ث: چاه آسانسور(Hoist way )
ای فضا قسمتی یا تماماً پوشیده استو از کف چاله تا سق( کف موتور خانه) ادامه دارد این فضا کابین و وزنه تعادل حرکت میکند وشامل ریلهای راهنما برای کابین و وزنه تعادل و درهای طبقات و ضربه گیر در کف چاه می باشد. ج: سیستم ایمنی
یک وسیله مکانیکی است که در صورت بروز هرگونه خرابی، شل شدن سیم بکسل، ( زنجیر تعلیق) وسیله توثف و نگاهداشتن کابین و یا وزنه تعادل روی ریل راهنما می اشد و اگر سرعت کابین در جهت پائین رفتن از مقدار مشخص شده ای تجاوز کند این مکانیزم عمل می نماید، عملکرد این مکانیزم توسط گاورنز که معمولاً درموتور خانه است شروع می شود.
چ: ضربه گیر ها
کابین یا وزنه از حدود تعیین شده در چاهک گذاشته شده و امکان برخورد با کف چاهک پیش می آید این وسیله از برخورد جلوگیری مینماید ضربه گیر ممکن است از جنس پلیا ورتان، فنر یا نوع روغنی انتخاب شود که بستگی به سرعت اسمی داشته و طوری طراحی می شود تا انرژی جنبشی کابین یا وزنه تعادل را جذب کرد( نوع فنری) و یا مستهلک نماید.
ح) تجهیزات الکتریکی
که شامل امکانات ایمنی و روشنایی نیز می گردد.
خ: سیستم کنترلی
یک نمونه از تجهیزات یک اسانسور است برقی( رانشی، کششی)
موتور محرکه القایی خطیLMI (Linear Induction Motor )
این نوع طرایحی انقلابی در فن آوری اسانسور میباشد دو نوع طراحی اساس زیر برای سیستم محرکه LIM میتواند در نظر گرفته شود:
الف) موتور القایی خطی جزئی از وزنه تعادل را تشکل میدهد و اتصال مکانیکی بین کابین و وزنه تعاادل به وسیله سیم بکسلهایی است که روی یک فلکه هرزگرد در بالای چاه آسانسور حرکت می کند. این سیستم اخیراً بوسیله شرکت یونایت تکنولوژی(United Technology ) امریکا و شرکت نیپون اوتیس
( Nippon Otis ) ژاپن معرفی گردیده که براساس گردیده استک اولین مدل مهندسی آن در مرکز تحقیقات شرکت یونایتد تکنولوژی در فارمینگون ساخته و آزمایش شده است.
قطعات اولیه LIM ، بصورت مشابه استاتور های متداول، عبارتند از یک حلفه شامل میله های آهنی می باشد که در یک دایره قرار گرفته و دایره وار بوسیله حلقه های آهنی به یکدیگر محکم شده اند. این جزء به همراه ترمز ها، کفشکهای غلطکی و سنسور سرعت قسمتی از وزنه تعادل را تشکیل میدهد دومین قطعه موتور عبارت از ستون فولادی در داخل پوشش آلومینیومی است که از وزنه تعدادل عبور کرده و در طول چاهک کشیده شده است، این قطعه توسط ساز چاه آسانسور نگهداری می شود. هنگامی که جریان قطعه اول اعمال می شود، فلوی مغناطیسی تولید مینماید، این فلو نیروی رانشی را بوجود می آورد که قطعه اولیه را در طول ستون حرکت میدهد. شکل حلقوی موتور دارای مزیت می باشد که می تواند نیروی جاذبه حول قطعه دوم که از مرکز آن عبور می نماید را بدون نیاز به مکانیزم های پیچیده تنظیم نموده و فاصفله هوایی را حفظ کند گاورنر نیز در چاهک نیروی ترمز مستقیماً روی ریل های وزنه تعدل اعمال میگردد. سیستم ترمز در شکل نشان داده شده استو هنگام فطه انرژ ی سیم پیچ(6) عمل مینماید. کفشک های ترمز(2)_ با ریل وزنه درگیر شده و آسانسور ترممز مینماید. نیروی ترمز توسط فنر ها(3) بوجود می اید و برروی بازوهای ترمز(1) که روی آنها مکانیزم آزادسازی(4)متصل به هسته سیم پیچ(5) قرار دارد عمل می نماید. از آنجائیکه واحد محرکه روی قاب وزنه قرار دارد پیه موتور خانه نیازی نمی باشد.
نمایی از چاه آسانسور یا سیستم محرکه LIM روی وزنه تعادل، ترمزها، و غلطکهای راهنما در شکل 1-2 نشان داده شده است.
اگرچه تعلیق ستون از بالای چاه بار ساز ساختمان را افزایش میدهد اما حذف وزن سیستم محرکو متعلقات آن موجب کاهش وزن دو طرف فلکه هرزگرد بالای چاه شده و افزایش وزن یادشده را جبران مینماید. این امر سببکاهش بار وارده به سازه ساختمان و کاهش گشتاور راه اندازی بر ای غلبه بر نیرو های اینرسی و کاهش جریان مورد نیاز آسانسور میگردد. دورنمای آینده این فن آوری استفاده از مواد مرکب برای ساخت کابین های سبک می باشد.
تمامی این ویژگیهای ایمنی آسانسور متداول در نوع خطی حفظ می شود: ترمز ایمنی( پاراشوت) کابین، گاورنر، سوئیچهای حدی، عملکرد آتش نشان و غیره از آن جمله هستند.
یک سیستم پشتیبان الکتریکی باتری برای آزادسازی ترمز و رساندن کابین به نزدیکترین راست طبقه در موقع قطع برق پیش بینی شده است.
موتور گیربکس بالابر
کلیات
موتور وکاهنده های بدون چرخ دنده معمولاً برای سرعتهای بیش از استفاده می شوند در حالیکه برای سرعت های کمتر، از گیربکس های دارای چرخ دنده استفاده می شود تولید، چرخ دنده های حلزونی یک استاندارد قابل قبول مورد استفاده در گیربکس آسانسور ها شد اخیراً سازندگان با سابقه آسانسور مانند آسانسوز اوتیس و میتسوپیشی الکتریک موتور گیربکسهائی برای سرعت تا با ا ستفاده از چرخ دنهده های مارپیچ یا راندمان بالا و با دو مرحله کاهش ساخته اند. مورتور گیربکس شامل موتور سه فاز A.C و تغییر سرعت از طریق تغییر فرکانس صورت می گیرد. در هر حال چرخ دنده های مارپیچ برای سرعت های بیشتر از مصرف می شوند و برای سرعتهای پاین از همان چرخ دنده های حلزونی استفاده می شود.
چرخ دنده های حلزونی گاهی اوقات همراه باتسمه و یا با یک جفت چرخ دنده ساده اضافه استفاده می شود( آسانسور های کاربرد سنگین) موتور گیربکس با محرک غیرمستقیم که از تسمه 7 و یا تسمه دندانه دار استفاده می شود باید حداقل 3 تسمه موازی بصورت یک مجموعه داشته باشد حداقل ضریب اطمینان برای مقاومت در مقابل پاره شدن تسمه 10 می باشد چون بجز چرخ دنده حلزونی انواع دیگرچرخ دنده به ندرت استفاده می شود نوع حلزونی را در این فصل بررسی می کنیم.
استفاده از کاهنده های حلزونی دارای مزایای زیر است:
الف) با نسبت کاهش سرعت و قدرت منتقل شده نسبت به انواع دیگر جعبه دنده ها ا دارای ابعاد کوچکتر و فشرده تر می باشد.
ب) قطعات محرک کمتری نسبت به جعبه دندهای دیگر دارد که درنتیجه باعث تعمیر و ننگهداری آسانتر می شود.
پ) عملکرد لغزش در چرخ دنده های حلزونی باعث عملکرد بدون صدای آنها است.
ت) دارای مقاومت بالا در مقابل ضربه می باشد.
جنس حلزون معمولاً از فولاد آلیاژی فورج شده می باشد که دارای داخلی با استحکام بالا می باشد و سطح آنرا میتوان سختی سطحی نمود که درنتیجه سطح دارای پوسته ای سخت می شود. جننس، فولاد نیکلی یا کروم دار است. البته بعضی شرکت ها از فولاد، 4/0 تا 55/0 درصد کربن برای چرخ دنده های با کاربرد سنبک استفاده می کنند. چرخ دنده های سخت شده سنگ زدهمی شود و پرداخت می گردد تا پروفیل دندانه کامل و زبری سطح کم باشد تا اصطکاک و سایش حداقل باشد.
حلقه دور چرخدندههای حلزونیا ز برنز که به طریق گریز از مرکز ریخته گری می شود ساخته می گردد وطوری ماشینکاری می گردد که جفت حلزون باشد. آلیاژ برنز انتخاب شده، فسفر، برنز،و قلع یا مس و نیکل با ضریب اصطکاک کم است ریخته گری گریز از مرکز باعث یکنواختی و ذرات ریز و کامل ساختمان مواد یا مقاومت در مقالل شکست و خواص لغزشی خوب می شود.
محور حلزونی معمولاً با دو یاتاقان شعاعی و یک یاتاقان محوری برای تحمیل نیروهایی محوری بکار می شود.حلزون را میتون در قسمت بالای جعبه دنده( حلزون در بالا) و یا در قسمت پائین(حلزون رانده شده در پائین) در زیر چرخ حلزون بکار رود. نوع حلزون در بالا معمولاً برای گیربکس های با کاربرد سبک یا متوسط بکار می رود. مزایای این نوع، آب بندی، آسان جعبه دنده کننرل راحت جعبه دنده و محور چرخ حلزون در زیر و بالای شاسی، موتور گیربکس قرار دارد. از طرف دیگر روغنکاری حلزون نسبت به حالت حلزون در زیر بدتر انجام می شود بخصوص در شروع بکار که تماس فلز با فلز تحت بار سنگین اتفاق می افتد. بعلاوه در هنگام ترمز چرخ حلزون کافی برای تأمین مقدار مناسب روغن برای سطح تماس داندانه ها نمی باشد.
سطح دندانه حلزون اینولوت هلی کلوئید با زاویه فشاری عمودی 15 تا 20در جه می باشد. باید ذکر شد که با افزایش فشار بیشتر از 20 درجه، دندانه تحت نیروی فشاری بیشتری قرار می گیرد و لازم است که از روغن مناسب برای فشار بیشتر استفاده شود. تعداد نخ های حلزونی n با نسبت کاهش متناسب است: