مقدمه
در زمینه آشنایی با سرزمین ایران توسط گسلهای اصلی و فرعی با روندهای مختلف پوشیده شده‌اند . تعدادی از گسلهای اصلی که در زمین شناسی و منطقه ساختاری ایران ، حوضه‌های رسوبی ، تشکیل کانسارهای رگه‌ای و مناطق زلزله خیز ایران نقش دارند عبارتند از :
گسلهای با روند تقریبی شرقی - غربی
گسل البرز (A )
از شرق گرگان تا لاهیجان بین واحد گرگان تا رشت و البرز قرار دارد . این گسل از سیلورین یا قبل از آن فعالیت داشته است
گسل آبیک - فیروزکوه (AF)
از آبیک قزوین تا فیروزکوه در بخش جنوبی البرز کشیده شده است و قسمتی از آن به نام راندگی مشا - فشم خوانده می‌شود. گسل آبیک - فیروزکوه حداقل از ژوراسیک فعالیت داشته.
گسل سمنان (S)
در شمال سمنان قرار دارد و جدا کننده کوههای البرز از ایران مرکزی است. این گسل در فاصله 15 تا 25 کیلومتری گسل عطاری قرار دارد که احتمالا هر دو در دشت آهوان - قوشه به یکدیگر می‌پیوندند. گسسمنان از شرق تا دامغان و از غرب تا دشتهای ده نمک - گرمسار امتداد دارد. این گسل چپ گرد است .
گسلهای البرز غربی و آذربایجان
گسل تبریز (T)
این گسل از شمال تبریز پس از گذشتن از خوی و ماکو به سمت کوههای آستارا در ترکیه ادامه می‌یابد . با توجه به اینکه در طول گسل تغییر روند مشاهده می‌شود، احتمالا این گسل می‌تواند از به هم پیوستن چند گسل حاصل شده باشد ، ولی به هر حال روند کلی آن شمال غربی - جنوب شرقی است و در امتداد گسل قم - زفره است . این گسل از جنوب شرقی به کوههای زنجان - سلطانیه می‌رسد و راستگرد است.
گسل آستارا (A)
این گسل با روند شمالی - جنوبی در شرق آذربایجان و بخش غربی دریاچه خزر از شمال ایران تا قفقاز کشیده شده است . گسل آستارا در فرورفتگی دریاچه خزر نسبت به آذربایجان شرقی نقش داشته است
گسل ارومیه:(R)
از ماکو به طرف جنوب ، از غرب دریاچه ارومیه می‌گذرد و در زرینه رود ختم می‌شود. این گسل ادامه گسل تبریز به شمار می‌آید و احتمالا فرورفتگی دریاچه ارومیه نتیجه عملکرد آن است.
گسلهای ایران مرکزی
گسل ترود (Tr)
این گسل از جمله گسلهای شمال کویر نمک ایران مرکزی بشمار می‌آید که با روند شمال شرقی - جنوب غربی در شمال گسل درونه (گسل بزرگ کویر) قرار دارد.
معادن MINES
استان خراسان از شمال به جنوب شامل زونهای کپه داغ ، بینالود ، سبزوار ، و بخشی از بلوکهای ایران مرکزی می باشد . هر یک از این زونها می تواند تقسیمات کوچکتر فرعی نیز داشته باشد که به اختصار زونهای اصلی شرح داده می شود .
زون بینالود
این زون در بر گیرنده ارتفاعات بینالود است که شامل یک رشته کوههای سینوسی با روند شرقی - غربی و تحدبی به سمت شمال می باشد . این رشته کوه به دنبال تصادم میان صفحه ایران و صفحه توران در تریاس پسین تشکیل گردیده است . واحدهای چینه ای که در این زون برونزد دارند شامل لایه های شورم ، سازندخهای دولومیت لطانیه ، ماسه سنگ ،لالون ، میلا ، نیور ، بهرام، فیلیتهای مشهد ، رسوبات تخریبی و متنوع ژورامیک ، اهکهای اور بیتولین دار کرتاسه همراه با کنگلومرای قاعده ای ، آهکهای نومولیت دار ، سنگهای ولکانیکی توف، آندریت و رسوبات تخریبی نئوژن است . این زون از نظر کانی زایی بخصوص برخی فلزات نظیر آهن و نیز مصالح ساختمانی غنی می باشد .
گسل میامی (My)
این گسل در شمال کویر بزرگ نمک از شاهرود گذشته و احتمالا از شرق به گسل درونه و از غرب به گسل عطاری می‌رسد و دو واحد ایران مرکزی و بینالود را از هم جدا می‌کند.
توپوگرافی ناهمواریهای شهرستان نیشابور
از کل مساحت جغرافیایی شهرستان نیشابور که معادل 3/8925 یا 892530 هکتار است، 5500 کیلومتر مربع ان را دشت و 3425 کیلومتر مربع بقیه را ارتفاعات تشکیل می دهد.
موقعیت جغرافیایی کوه های بینالود
سهم عظیمی از ناهمواری ها را رشته کوه های بینالود به خود اختصاص داده است. این رشته کوه ها با طول 125 کیلومتر در حدفاصل شهرستان های مشهد و نیشابور در جهت شمال غرب-جنوب شرق، در بخش شمالی شهرستان نیشابور قرار دارد که دهستان های سرولایت، مازول، اردوغش و زبرخان در دامنه های جنوبی و پیوه ژن، اردمه، شاندیز، گلمکان و چناران در دامنه های شمالی آن واقع است. این رشته کوه دارای قله های متعددی است که عبارتند از بینالود، چشم سبز بال کمالی، یال بلوچ، گرده سنگ، کمر زرد، میانه دوزی، ذاوهون، کوه پیلان.