پایان نامه همکشیدگی در گونه راش و مدل سازی Fagus orientalis

پایان نامه کارشناسی

مهندسی علوم و صنایع چوب و کاغذ

مقدمه :

درخت راش از خانواده Fagus جنس Fagus می باشد 13 گونه از این جنس در دنیا آنهم در نمیکره شمالی انتشار دارد و در ایران یک گونه به نام فاگوس orientalis وجود دارد و گونه راش ایران Fagus orientalis از مهمترین و با ارزشترین درختان صنعتی ایران و حدود 32درصد موجودی سرپای شمال ایران (طبق آمار در سال 1371) از اینگونه است و با داشتن تنه ای صاف و استوانه ای که ارتفاع آن به حدود 40 متر و گاه بیشتر و قطر حداکثرm5/1تاm 8/1می رسد . و جنگلهای پر ارزشی را در ارتفاعات شمالی رشته کوه البرز تشکیل می دهد و از آستارا و طوالش و دیلمان تا کلاردشت، نور،کجور تا گرگان دیده می شود و در جنگلهای نور تا ارتفاع 2200 متر از سطح دریا بالا رفته و در بعضی دره ها مثل دره نکاء تا دامنه های پایین بندر دیده می شود.

راش درختی است با تنه ای استوانه ای و صاف که ارتفاع آن 40 متر و گاهی بیشتر و قطر آن به حداکثرm5/1تاm 8/1می رسد و پوست تنه صاف و خاکستری روشن است و جوانه ها کشیده و نوک تیز با فلسهای طلائی رنگ می باشد و قسمتی از فلسها در پشت خود کرکهای سفیدی دارند و برگهای در داخل جوانه تا شده Condaplicate هستند و با زاویه انحراف  و عموما برگهای بیضوی یا تخم مرغی با حاشیه صاف و کمی موجدار با کرکها ی ابریشمین درحاشیه برگها و درمحل رگبرگها این کرکها بیشترند و تعداد رگبرگها در شناسایی گونه های مختلف راش خیلی مهم است و بطورئیکه راشهای ایران 14-11 جفت و بیشتر 13 جفت رگبرگ دارند و گلها یک پایه و شاتون کروی و با دمبرگهای نسبتا کوتاه که به حالت آویزان در می آیند . گلهای ماده معمولا به تعداد 2 عدد (3-1 عدد) در داخل گریبانه ای قرار می گیرند و تعداد خامه 3 عدد دانه ها 3 بخشی و منشوری شکل هستند که وقتی گریبانه با 4 شکاف شکفته می شوند نمایان می گردند و رویش بذر آنهم برون در (Epige) می باشد.

درخت راش در توده های جنگلی معمولا قبل از سن 70-60 سالگی میوه نمی دهد اما به صورت تک درخت این زمان 40-30 سالگی است و بازدهی فراوان آن هر 90-30 سال است و معمولا نهالهای جوان سایه درختان مادری را به خوبی تحمل می کنند و رشد نهالها تا سن 10-8 سالگی خیلی بطئی و پس از آن سریع می باشد.

و اما چوب آن که از جمله چوبهای بازار پسند و مرغوب درختان جنگلی می باشد و همگن و پراکنده آوند بوده و می تواند یک بخش از نیمه روزنه ای را نشان دهد . با چوب درون کاذب که معمولا دل قرمزی و در درجه بندی چوب راش چنانچه قطر آن از cm 12 تجاوز کند عیب محسوب می گردد که در وسط گرده بینه راش یا مرکز مقطع دیده می شود حفرات آوندی به تعداد 2 تا 4 عدد به هم چسبیده اند و حاوی تیل می باشد و اشعه های چوبی همگن و پهنی آنها متفاوت است و تقریبا در هر میلی متر 6 عدد دیده می شود.

بافت فیبری فراوان و متراکم بوده و حد دوایر سالانه به علت وجود بخشی از فیبرهای فشرده تر واضح می باشد.

فصل اول

مشخصات ماکروسکوپی و میکروسکوپی گونه راش

تیره                                                     FAGACEAE

جنس                         Fagus             

                                              Fagus  orientalis                                   که به فرانسه (Hetre) و به انگلیسی (Beech) به آلمانی (Buche) و به عربی (عیش السیاح) نامیده می شود.

           نامهای محلی

نام محل                   نام محلی درخت

آستارا                    قزل گز

طالش                      آلاش

رشت،لاهیجان،شهسوار         راش

نور                   چلر

آمل                       موس

گرگان                         قزل آقاج

1-1    مشخصات گیاهی – (خواص ماکروسکوپی)

F.O  برگهای بیضی شکل و یا تخم مرغی کشیده مختصر مواج ، برگها بطور متوسط دارای 14 رگبرگ هستند. زائده های گریبانه پهن و نرم و بلند هستند و یکدیگر را می پوشانند و گاهی نیز از لبه فوقانی گریبانه هم تجاوز می کنند. دم گلها معمولا بلندتر از 20 میلیمتر و حتی نمونه های تا 50 میلی متر دیده می شود.

1-2  خواهش راش

درختی است سایه پسند که از گرمای زیاد گریزان و سرمای سخت را تحمل می کند معذالک باید دانست که یخبندانهای دیررس بهاره به نهالهای آن آسیب می رساند؛ از لحاظ جنس زمین این درخت کم نیاز محسوب می شود؛ با این حال زمینهای نرم و سبک و آهکی قابل نفوذ برای این گونه بسیار مناسب است و درخاکهای متراکم و مرطوب یا باتلاقی رشد کافی نمی کند.

منطقه پراکنش

راش در جنگلهای ییلاقی شمال البرز وجود دارد و در جنگلهای شمال شرقی البرز کمیاب است این درخت در ارتفاعات بین 2000-1000 دیده می شود باستثنای منطقه آستارا که در 650 متری وجود دارد ندرتا گونه های در m300 دیده شده اند.

درخت شناسی جنگلی

وضع مهمترین انواع اجتماع جنگلهای ایران در یک نیمرخ البرز

A – جنگلهای ارس

B – جنگلهای کرانه دریای مازندران

الف – جنگلهای قشلاقی

ب – جنگلهای میان سبز

ج – جنگلهای ییلاقی

1-4 قطر و بلندی

 درخت راش تا به 30 متر بلندی نیز می رسد (پوسکن1948) و گاهی درختانی به بلندی m 35 و برابر سینه m 5/1 دیده شده است (ساعی 1327)

1-5 شکل درخت

شکل جنگلی این درخت دارای تنه بلند و صاف وتاج کوچک است در صورتیکه شکل ویژه آن دارای تاج تخم مرغی شکل و بزرگ می باشد.

1-6 رویش و دیر زیستن

رویش درخت تا بیست سالگی کند می باشد و از آن به بعد رویش آن به تندی صورت می گیرد و تا 100-120 سال ادامه می یابد . دیر زیستن این درخت 150 تا 200 سال گاهی 200-250 سال می باشد .

1-7 ریشه

 ریشه تا 15 سال اول عمودی هستند و پس از آن ریشه های افقی بوجود می آیند ضمنا باید اضافه کرد که ریشه های جانبی این درخت بسیار منشعب می شوند.

1-8 زاد آوری ،کشت و بارخیزی                                    

بارخیزی این درخت از80-60 سالگی آغاز می گردد ولی درختانیکه درفضای باز قرار دارند بارخیزی آنها ممکن است از40 سالگی به بعد آغاز شود، پس از سن بارخیزی ، این درخت هرسال میوه مختصری می دهد. ولی بارخیزی فراوان این درخت 50-10 سال می باشد میوه درخت راش سنگین ونگهداری دانه آن مشکل می باشد. این درخت در کشور ما تقریبا در فروردین یا اردیبهشت ماه گل می دهد و میوه آن شهریور ماه می رسد و اگر خطر حیوانات برای از بین بردن بذر نباشد می توان آنها را در همین فصل کاشت، دراین صورت در اواخر فروردین ماه سبز می کند و در غیر اینصورت می توان آنها را به طریق استرا تیفیکاسیون تا بهار سال بعد نگاهداری کرد و در زمین سایه داری آنرا کاشت نهالهای راش به خوبی جابجا می شود برای جنگلکاری می توان از نهال یکساله تا دوساله (یکسال کاشت و یکسال بازکاشت ) آن استفاده نمود.

درخت راش ریشه جوش نمی دهد و قابلیت یا جوش دادن آنها کم است (مخصوصا در نقاط سرد) چنانکه گفتیم درخت راش سایه پسنداست و از اینرو بهترین روش برای بهره برداری از آن روش دانه زاد خالص است و درجنگلهای آمیختن با برخی از درختان از قبیل مازو و ممرز برای آن شایسته است .

در جنگلهای آمیخته راش و ممرز باید فاصله درختان طوری باشد که انبوهی جنگل به رویش نهالهای مازو که روشنایی پسند هستند آسیب نرساند .

روش شاخه زاد برای اینگونه به هیچ وجه مناسب نیست زیرا درخت راش به خوبی جست نمی دهد و قابلیت جست دادن اینگونه از 25 سالگی به بعد رو به کاهش می گذارد و از طرف دیگر برش یکسره  (clear cuttine) برای اینگونه بسیار خطرناک است زیرا نهالهای آن بی پناه می مانند و از بین خواهند رفت .