مقدمه:
در جامعه امروزی دلایل و عوامل متعددی ضرورت وجود سیستمی یاریگر در اختیار آموزش و پرورش کشور نمایان می سازد. تنوع استعدادها، علایق به جهت تفاوت در فردی و رشد جمعیت از یک طرف و تعداد مشاغل و حرفه از طرف دیگر در دنیای پیچیده و پیشرفته امروزی ایجاب می کند که این سیستم یاریگر در نظام آموزشی به وجود آید تا استعداد و علایق در مسیر هدایت شوند و نیروی انسانی جامعه به درستی تعیین گردد. این سیستم همان راهنمایی و مشاوره می باشد که خوشبختانه با تغییر نظام آموزشی متوسطه دوباره شروع شده است.
هر چند وجود راهنمایی در مقاطع ابتدایی و راهنمایی ضروری است اما وجود آن در حال حاضر در مقطع متوسطه مغتنم است چرا که سه رویداد مهم دوران زندگی در این سن روی می دهد از قبیل انتخاب رشته ی تحصیلی، انتخاب شغل و مسایل مربوط به دوره نوجوانی و بلوغ، بدین جهت لازم است فعالیت راهنمایی و مشاوره در سه بخش راهنمایی و مشاوره تحصیلی و شغلی و سازشی بیش از ابعاد دیگر انجام گیرد این وظیفه بر دوش مشاوران مدارس می باشد.
ابتدا خلاصه پژوهش ذکر می شود و سپس نتیجه فرضیه ها بیان می شود و پیشنهادهای لازم در رابطه با تحقیق ارایه می گردد و در خاتمه مشکلات و محدودیت های تحقیق اشاره خواهد شد.
خلاصه پژوهش:
با توجه به اهمیت و ضرورت مشاوره در مقطع متوسطه نظام آموزش و پرورش در این تحقیق میزان اثربخشی مشاوران در حل مسایل دانش آموزان از دیدگاه دو گروه دانش آموزان دختر و پسر در پایه دوم متوسطه مورد بررسی قرار گرفته است.
دوره متوسطه یکی از مهمترین دوره های فراگیران از لحاظ اجتماعی تربیتی و روانی است. زیرا در این دوره است که فراگیر از دوران نوجوانی به دوران بلوغ و تحولات متعدد جسمانی- روانی وارد می شود و از طرفی استعدادهای عمومی و اختصاصی مجال بروز می یابد. در این دوران است که آینده تحصیلی و شغلی برای فرد اهمیت می یابد. از همین رو استفاده از خدمات راهنمایی و مشاوره در این دوران مورد تأکید بیشتر صاحب نظران تعلیم و تربیت قرار گرفته است.
سوالات اساسی در مورد وظایف مشاوران در این پژوهش عبارتند از :
1-بین دیدگاه دختران و پسران دانش آموز نسبت به عملکرد مشاوران در هدایت تحصیلی آنان تفاوت معناداری وجود دارد.
2-بین دیدگاه دختران و پسران دانش آموز نسبت به عملکرد مشاوران در اطلاع رسانی تحصیلی به دانش آموزان تفاوت معناداری وجود دارد
3-بین دیدگاه دختران و پسران دانش آموز نسبت به عملکرد مشاوران در ایجاد و تنظیم ارتباط با خانواده اولیاء مدرسه و دانش آموزان تفاوت معناداری وجود دارد
جامعه آماری تحقیق را دانش آموزان دختر و پسر دوره دوم متوسطه منطقه انگوت و نمونه آماری مورد بررسی را 200 نفر از دانش آموزان دختر و 200 نفر از دانش آموزان پسر مقطع دوم متوسطه تشکیل می دهند که به صورت تصادفی ساده انتخاب شده اند.
ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه ای متشکل از 15 سوال می باشد
بنابر توصیه های راهنما اطلاعات داده های حاصل از اجرای پرسشنامه با استفاده از میانگین، انحراف معیار و روش های آماری استنباطی (کای دو) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که عملکرد مشاور از دیدگاه دانش آموزان کمتر از سطح متوسط قرار دارد و در مقایسه دختران و پسران در خصوص عملکرد مشاوران تقریباً هر دو گروه نمونه آماری تحقیق در فرضیه های دوگانه پژوهش مورد فوق را یکسان ارزیابی کرده اند تفاوت معنادار و قابل مشاهده ای در دیدگاه گروه نسبت به عملکرد مشاوران مدارس مشاهده نمی شود و دو گروه از عملکرد مشاوران در این زمینه ها کمی راحت تر هستند در این راستا و با توجه به نتایج به دست آمده از پژوهش پیشنهادهایی ارائه گردیده است در خاتمه نیز تعدادی از محدودیت ها و مشکلات تحقیق اشاره می شود.
بحث و نتیجه گیری:
نتیجه فرضیه اول:
«بین دیدگاه دختران و پسران دانش آموز نسبت به عملکرد مشاوران در هدایت تحصیلی آنان تفاوت معناداری وجود ندارد»
نتایج تحقیق بر اساس مطالعات به دست آمده و تجزیه و تحلیل آماری آنها در فصل چهارم پژوهش با توجه به دیدگاه هر یک از گروه ها (دختران و پسران) به ترتیب سوال های پرسشنامه ارائه می شود و از مؤلفه های 8 گانه مربوط به این فرضیه به ترتیب نتیجه گیری می شود.
از نظر دختران: مشاوران در زمینه آشنا نمودن آنان با مشاغل مرتبط با رشته های تحصیلی کمتر از سطح متوسط موفق بودند و با در نظر گرفتن میانگین نظر افراد در مورد عملکرد مشاوران در زمینه حضور متوالی در کلای اندکی بهتر و تقریباً در سطح نزدیک به سطح متوسط عمل کردند نتایج حاصل در مورد آگاهی با نقاط قوت و ضعف درسی و آگاهی با روش های حل مشکلات تحصیلی آنها و بهره گیری از آزمون هوش برای آشنا ساختن دانش آموزان با استعدادهایشان برای تنظیم برنامه ریزی درسی نشان می دهد که فعالیت های مشاوران در این زمینه کافی نبوده است.
از نظر پسران:مشاوران در زمینه آشنا نمودن آنان با نظام جدید کمتر از متوسط موفق بودند.
نتایج حاصل در مورد دیدگاه پسران در خصوص عملکرد مشاوران در زمینه حل مشکلات تحصیلی نشان می دهد که مشاوران در این زمینه توضیحی نداشته و ضعیف عمل کردند اقدامات آنان کافی نبوده است.
نکته دیگر عملکرد مشاوران در زمینه بهره مندی از آزمون هوش برای آشنا کردن پسران با استعدادهای آنان و کمک به تنظیم و برنامه ریزی درسی مناسب و هم چنین آشنا ساختن می باشد.
بر اساس نتایج به دست آمده از نظر پسران که در طرح نظرسنجی شرکت کرده اند در زمینه فوق الذکر مشاوران مدرسه کمتر از سطح متوسط بوده و ناکافی می باشد
در زمینه آشنا نمودن آنان با نقاط قوت و ضعف درسی و همچنین تأثیر حضور متوالی مشاور در کلاس درس برای پیشرفت تحصیلی بیان می دارد که کمتر از متوسط بوده است نتایج حاصل در این زمینه موفق ارزیابی نمی شود.