پایان نامه موسیقی شعر در غزلیّات سنایی

تعداد صفحات: 307 فرمت فایل: word کد فایل: 1000543
سال: 1387 مقطع: مشخص نشده دسته بندی: پایان نامه ادبیات فارسی
قیمت قدیم:۳۷,۳۰۰ تومان
قیمت: ۳۵,۲۰۰ تومان
دانلود فایل
  • خلاصه
  • فهرست و منابع
  • خلاصه پایان نامه موسیقی شعر در غزلیّات سنایی

    برای دریافت درجه ی کارشناسی ارشد

    در رشته ی زبان و ادبیّات فارسی

     

    چکیده

    موضوع این پایان نامه با عنوان « موسیقی شعر در غزلیّات سنایی » ، و هدف از این پژوهش ؛ آشنایی با  موسیقی شعر در غزلیّات سنایی  است . و روش کار ، نظری و بر اساس پژوهش    کتابخانه ای می باشد . ابزار آن کتاب ها و منابع مرتبط با موضوع است . مطلع هر بیت به جهت تعیین انواع موسیقی در آن ، انتخاب شده است . سپس به تقطیع ،  استخراج اوزان و نام بحرها ، پس از آن به یافتن قافیه ،‌ حدود واصناف و احیاناً عیوب آن و بررسی موسیقی درونی و معنوی در غزلیّات سنایی ، پرداخته شده   است . و در پایان تحلیلی از یافته ها به عمل آمده و جمع بندی ، بیان شده است . با توجّه به بررسی های به عمل آمده ، شاعر در غزلیّاتش از 9 بحر و 50 وزن استفاده کرده است . بالاترین بسامد بحر ها را رمل و کم ترین آن ها را متقارب دارد .  او از 15 زحاف استفاده نموده است ؛ که بیش ترین  آن ها حذف و کم ترین آن ها جدع ، نحر و حذذ است .     بیش تر اوزان غزلیّاتش مزاحف می باشند . بسامد اوزان دوری ،  30 غزل می باشد. از نظر نوع ردیف های به کار رفته در غزلیّات تنوّع زیادی به چشم می خورد ولی  فعل  در درجه ی اوّل قرار دارد . شماره ی  غزل های مردّف او بیش از غزل های بدون ردیف است . تعداد قافیه های مقیّد نیز بیش تر از  قافیه های مطلق می باشد . حدود  قافیه ها بر اساس کاربرد به ترتیب عبارت از : مترادف، متواتر  ، متدارک و متراکب است ؛  متکاوس وجود ندارد  . از نظر موسیقی معنوی بر اساس ابیات بررسی شده به ترتیبِ بسامد تشبیه ، تضاد ،  استعاره ، تناسب ، کنایه و مجاز به کار گرفته شده است که تشبیه بیش ترین و مجاز کم ترین بسامد را داراست . موسیقی درونی نیز به ترتیبِ کاربرد ،     واج آرایی ، جناس و تکرار می باشد .

     

    مقدّمه

    ادبیّات گونه ای از هنر است و اهمّیّت ادبیّات فارسی را ، که شاخه ای از آن شمرده می شود ؛ نمی توان نادیده انگاشت . ادبیّات فارسی گنجینه ای است که روز به روز بر اهمّیّت و وسعت آن افزوده می گردد ؛ دریایی است بی کران با ساحلی ناپیدا .

    در مورد اهمّیّت موضوع  باید گفت که بررسی موسیقی شعر تا حدّ زیادی می تواند میزان قدرت شاعری هر شاعر را نمایان سازد و به فهم و درک صحیح تر شعر کمک نماید.  

    سنایی شاعری « دوران ساز »1  است که در چند زمینه ی شعری از جمله ؛ قصیده و غزل ، حال و هوایی عرفانی و تازه و متمایز از دوران قبل ایجاد کرده است ( شفیعی کدکنی ،1385 : 9 ).

    در مجموعه غزل‌های حکیم سنایی با دو دسته غزل روبه رو هستیم که تعدادی از آن ها عنوان Aغزلیّات» را که عنوانی رایج بوده است ، برخود دارند و تعدادی دیگر عنوان Aقلندریّات» به خود گرفته‌اند.

    غزل های قلندانه یا مغانه ی سنایی سرچشمه ی غزلیّات پر شکوه فارسی است . از حیث فرم ، قلندریّات دارای اوزان پر تحرّک و  رقص آور و موسیقی متناسب با آن است . استفاده ی فراوان از واژه های شراب ، مستی و خرابات که در آثار عرفانی جایگاهی مقدّس است ؛ از دیگر ویژگی های قلندریّات می باشد . درونمایه ی این نوع شعر با ارزش های موجود در شریعت تناقض دارد . امّا سنایی در هیچ موردی نظرش مبارزه با شرع و مقدّسات نبوده است . می توان دو علّت را برای این کار ذکر کرد :

     

    ______________________

      1 )  epoch  marker    

     

    خوی ملامتی سنایی و میل به مبارزه با ریا کاری ( زرقانی ، 1378 : 179 ) .

    بحر هایی را که سنایی برای سرودن غزلیّات از آن بهره جسته است ، متنوّع اند ؛ ولی بیش     از همه از بحر « رمل » استفاده کرده است . در مقابل کمترین بحر به کار رفته را می توان « متقارب » نام برد .

    از نظر نوع ردیف های به کار رفته در غزلیّات تنوّع زیادی به چشم می خورد ولی « فعل » در درجه ی اوّل قرار دارد . او هم چنین از ردیف های طولانی نیز استفاده نموده است. و گاه حتّی دو جمله را در جای ردیف  می نهد و از آن بهره   می جوید مانند بیت :

    « ترا دل دادم ای دلبر شبت خوش باد من رفتم

                                                  تو دانی با دل غمخور شبت خوش باد من رفتم»

     تعداد بیت هایی که مردّف است بیش از بیت های بدون ردیف است . 

    از دیگر مشخّصات غزلیّات سنایی « تکرار  » است . این تکرار به شکل های ؛ تکرار جمله ،‌ کلمه و واج ، دیده می شود به طوری که کمتر بیتی را در میان غزلیّات می توان یافت که در آن تکرار وجود نداشته باشد . در این پژوهش بررسی موسیقی معنوی نیز بر اساس مطلع می باشد . در ضمنِ متن ، به نتایجی که به دست آمده است  ، به طور مفصّل پرداخته می شود .

    در پایان لازم می دانم از استادان بزرگوارم ، دکتر علی عسکری ،‌ دکتر مهدی خادمی کولایی و بقیّه ی عزیزان که مرا در این راه یاری نمودند ، صمیمانه تشکّر و قدردانی نمایم وامیدوارم که ادب دوستان و صاحبان ذوق از کاستی ها در گذرند .

                                                                                        اسفند ماه  1387

     

     

     

     

     

    برخی مشکلات تقطیع

    در هنگام انجام کار به برخی از مشکلات برخوردیم . اوّلین موردی که می توان به آن اشاره کرد این است که برخی از غزلیّاتی را که استاد مدرّس رضوی در شمار غزلیّات سنایی برشمرده اند از نظر شکل ظاهری ، یعنی از نظر طرز قرار گرفتن قافیه ها ،‌ با غزل فرق دارند ولی استاد رضوی برحسب موضوع و محتوا ، آن ها را در شمار غزلیّات ذکر نموده است . و ما نیز آن ها را بر اساس همان نظر ، بررسی کرده ایم . امّا در تعیین قافیه های آن به اشکالاتی برخوردیم زیرا این غزلیّات دارای قافیه ی کناری نیستند ولی شاعر با آوردن قافیه های میانی در آن ها و هماهنگ ساختن       قافیه های میانی بیت اوّل با ردیف ها سعی در ایجاد موسیقی در آن ها دارد . این موارد عبارتند از : غزل های 75 ، 176 ، 275 ، 276  . غزل های 182 و 325 نیز مصراع اوّل بیت اوّل آن ها بدون قافیه است . و غزل 310  نیز مطلع ندارد .

    غزل شماره ی22 و 169 بیت مطلع آن از نظر قافیه ی میانی با غزل های دیگر که دارای    قافیه ی میانی می باشند متفاوت می باشد.

  • فهرست و منابع پایان نامه موسیقی شعر در غزلیّات سنایی

    فهرست:

    فصل اوّ ل : کلّیّات تحقیق. . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . .1

    مقدّمه . . . . . . . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2

    برخی مشکلات تقطیع. . . . . . . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4

    علائم اختصاری. . . . . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

    نکات طرح پیشنهادی . . . . . . . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. ..6

    فصل دوم : معرّفی سنایی و آثار او.  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  10

    نام و نسب حکیم. . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

    زمان و محلّ ولادت. .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

     آغاز شاعری حکیم .  . . . . . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . .  . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

    دوره های زندگی سنایی. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . . . . . 11

            افسانه ای درباره ی علّت تحوّل سنایی     . . . . . . . .  . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

            مسافرت های سنایی. . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . . . . . 12

            مذهب سنایی . . . .. . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . . . . .  12

            ارادت حکیم به شیخ یوسف همدانی    . . . . . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . . . . .  12

            وفات سنایی  . . . .. . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . . . . .  13

            آثار سنایی   . . . . .. . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . . . . .  13

            مضامین در  اشعار سنایی   . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . . . . .   15

            خلّاقیّت در اشعار سنایی    . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . . . . . . 16

             مقام سنایی. . . . .. . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . . . . .  17

             زبان سنایی . . . .. . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . . . . .   17                   

            غزل با جلوه های عرفانی .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   18  

            سنایی در غزل زهدیّه و قلندریّه  . . . . . . . . . . . . . . . . .  . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   18  

            پژوهش های انجام شده در مورد سنایی و آثارش. .  . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   19  

    فصل سوم : معرّفی غزل  . . . . .. . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . . . . 22

    غزل در لغت . . . . .. . . .. . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . . . . 22

            غزل در اصطلاح . . . . .. . . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . . . . 22

           غزل نام قالب یا مفهوم آن  . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . . . . 23

           حوزه ی غزل  . . . . .. . . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . .. . . .  . . . 23

            مضامین غزل . . . . .. . . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  ..  . . .. . . . . . . 23

            زبان غزل . . .. . . . .. . . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  ..  . . .. . . . . . . 24

             منشأ غزل. . .. . . . .. . . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  ..  . . .. . . . . . . 24

            غزل در تاریخ ادبیّات   . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  ..  . . .. . . . . . . 25

            اقسام اصلی غزلیّات فارسی . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  ..  .. . .. . . . . . . 25

             دوره های مختلف غزل . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  ..  . . .. . . . . . . 25

            سیر غزل  . . .. . . . .. . . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  ..  . . .. . . . . . . 26

    فصل چهارم : موسیقی شعر. ... . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  ..  . . .. . . . . . . 31

             شعر ، رستاخیز کلمات . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  ..  . . .. . . . . . . 31

             موسیقی  . . .. . . . .. . . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  ..  . . .. . . . . . . 32

             پیوند شعر و موسیقی  . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  ..  . . .. . . . . . . 33

             انواع موسیقی شعر  .  . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  ..  . . .. . . . . . . 33

             عروض .  . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . .  ..  . . .. . . . . . . 33

             بیت  . . . . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . .  ..  . . .. . . . . . . 34

            مصراع  . . . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . .  ..  . . .. . . . . . . 34

             واج  .. . . . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . .  ..  . . .. . . . . . . 34

             هجا  .. . . . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . .  ..  . . .. . . . . . . 35

    ارکان.. . . . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . .  ..  . . .. . . . . . . 35

    سالم و مزاحف   . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . .  ..  . . .. . . . . . . 36

           مثمّن و مسدّس و مربّع. . . . .   . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . .  ..  . . .. . . . . . . 36

           عروض و ضرب ( عجز ) ، صدر و ابتدا. . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. ... . . . . 37

            تقطیع     . . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . .  ..  . . .. . . . . . . 37

         مراحل تعیین وزن یک شعر فارسی   . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . .  ..  . . .. . . . . . . 38

    بحر  . . . . . . . . . . . ..  . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . . . 39

            شش دایره ی مشهور بحر های عروضی . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . . . 40  

            ذوبحرین. . . .. . . . . ..  . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . . . 41

         وزن     . . .. . . . . ..  . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . .  . 41

            تأثیرات وزن  . . . ..  . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . .  . 43

        عوامل مؤثّر بر چگونگی حالت وزن   . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . 44

        عوامل تغییر دهنده کیفیت موسیقی در اوزان . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . .  . 45

            اوزان و مفاهیم   ..  . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . .  . 46

            اوزان نا مطبوع. . ..  . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . .  . 48

            اوزن شفّاف و اوزان کدر   . .  . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . .  . 49

            اوزان خیزابی و اوزان جویباری  . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . .  . 49

            اوزان دوری    . ..  . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . .  . 49

            قافیه. . . . . ..  . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . .  . 50

            نقش های قافیه . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . . . .. . . . .  . 51

            حروف قافیه .. . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . . . .. . . . .  . 51

            حرکات قافیه.. . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . . . .. . . . .  . 52

        عیوب قافیه  .. . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . . . .. . . . .  . 52

    اصناف و انواع قافیه .. . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . . . 53

       حدود قافیه. . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . .. . . . . . . . . 53

            انواع قافیه ها از نظر جایگاه . . . . . . .. . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . .. . . . . . . . . 54

            انواع قافیه های هنری  . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . .. . . . . . . . . 54

            قافیه های مردّف . . . . . . . . . . . . . ... . . . . .. . . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . .. . . . . . . . . 55

            ردیف . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . .. .. . . . . . . . . . . 55

           علّت توجّه ایرانیان به ردیف . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . .. .. . . . . . . .. . . . . 56

           عوامل مهم در پیدایش ردیف در شعر فارسی . . . . . . . . . . . ...  . . . . . . . .. . . .. .. . . . . . . .. . . . . 56

           سود های ردیف  . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . .. .. . . . . . . . . . . 57

           زیان های ردیف . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . ..  . . .. .. . . . . . . . . . . 57

            ردیف بدون قافیه . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . ..  . . .. .. . . . . . . . . . . 57

            حاجب . . . . . . . .  .. . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . ..  . . .. .. . . . . . . . . . . 58

    فصل پنجم : موسیقی شعر در غزلیّات سنایی  . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . ..  . . .. .. . . . . . . . . . . 60

    1-  رمل. . . .. . . . . . . .  .. . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . ..  . . .. .. . . . . . . 60

         1-1- رمل مثمّن محذوف  . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . ..  . . . . . . . . . 60  

                1- 2-  رمل مثمّن مقصور  . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . ..  . . .   . .. . 90  

                        1-3- رمل مثمّن مقصور عروض محذوف ضرب  . . . . . . . . . .. . . . . . . . ..  . . .. .. . .  . 111  

        1-4- رمل مثمّن مخبون محذوف .. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . ..  . . . .. .. . 111  

        1- 5 - رمل مثمّن مخبون محذوف سالم صدر و ابتدا  . . . . . . .. . . . . . . . ..  .  . . ..  . 112  

                        1- 6 - رمل مثمّن مخبون مقصور . .. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . ..  . .  . .. . 115  

                 1- 7 - رمل مثمّن مخبون مقصورعروض اصلم مسبّغ ضرب ..  . . . . .. .. . .. . . . .. . 116    

                 1- 8 - رمل مثمّن مخبون اصلم .  . .. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . .. . . . .. . 117  

         1-9 - رمل مسدّس محذوف . .. . .. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . ..  .. . . . .. . 118  

         1- 10 - رمل مسدّس مقصور  .. .. . .. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. . 127  

           1- 11 - رمل مسدّس مخبون محذوف . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . .. . 133  

           1- 12 - رمل مسدّس مخبون اصلم مسبّغ عروض مقصور ضرب.  . . . . . . . . . .. . 134  

    2- هزج .. .. . .. .. . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . ..  . .  . .. . . . .. .135

                        2-1 -هزج مثمّن سالم.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . .  . .. .. . .. . . . .. .135

    2- 2- هزج مثمّن مسبّغ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .. . . ..  . . . ..  . . .146

                        2- 3- هزج مثمّن اخرب. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . ..  .. . . . . .147

        2- 4- هزج مثمّن مکفوف مقصور. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . .  .. . .. . .. . . 152

        2- 5 - هزج مثمّن اخرب محذوف. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . .  .. . .. .. . . . 153 

        2- 6- هزج مثمّن اخرب مقصور  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . ..  . . . .. . .. 154 

        2- 7- هزج مثمّن اخرب مکفوف محذوف   . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . ..  . . . . .. 154   

        2- 8 - هزج مثمّن اخرب مکفوف مقصور  . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . ..  . . . . . .. 166  

        2- 9 - هزج مسدّس محذوف  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . ..  ... . . .. 173 

        2- 10- هزج مسدّس مقصور  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . ..  . .. . . .. 178 

        2- 11- هزج مسدّس اخرب مقبوض صحیح عروض و ضرب . . . . . . ..  . . . .. . . .. 180   

        2- 12 - هزج مسدّس اخرب مقبوض محذوف . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. .. .. . . .. 182   

                2- 13 - هزج مسدّس اخرب مقبوض مقصور  . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . ..   .. . .  .  193   

    3- خفیف ... . .. .. . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . ..  . . . .. . . . ..05 2

        3- 1- خفیف مسدّس مخبون. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . ..  . . .. . ..05 2

        3- 2- خفیف مسدّس مخبون محذوف. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . ..  . . . .. . .05 2 

        3-3- خفیف مسدّس مخبون مقصور   . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . ..  . . . . . . .09 2 

        3- 4 - خفیف مسدّس مخبون اصلم . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . ..  . . . . .11 2 

        3- 5- خفیف مسدّس مخبون اصلم مسبّغ. . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . ..  .. . . . 216 

    4- مضارع... . .. .. . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . ..  . . . .. .. . . ..  223

    4- 1- مضارع مثمّن اخرب  .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . ..  . .. .. .. 223  

        4-2- مضارع مثمّن اخرب مکفوف محذوف.  . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . .. . .. ..227  

        4- 3- مضارع مثمّن اخرب مکفوف مقصور  .  . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . .. . .. . .. ..230  

    5- منسرح... . .. .. . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . ..  .  . . .. . . . ..  235

    5- 1- منسرح مثمّن مطوی مکشوف. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . .. .. . .. . . . ..   235 

        5- 2- منسرح مثمّن مطوی مجدوع  .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . ..  . . . . . ..  238

        5- 3- منسرح مثمّن مطوی موقوف .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . ..  . . . .. .. ..  238  

                         5- 4- منسرح مثمّن مطوی منحور .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . ..  . . . .. .. ..  241  

    6- رجز. . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . ..  . . . .. .. . ..  .. . 242    

    6- 1- رجز مثمّن سالم . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . ..  . . . .. .. ...  242  

    6- 2- رجز مثمّن مذال . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . ..  . . . ...   ..  244      

    6- 3- رجز مثمّن سالم عروض مذال ضرب . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . ..  . . . ...   ..  248      

    6- 4- رجز مثمّن مطوی احذّ مقصور  . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . .. . . . . . ..  . . . .. .. ..  248      

    7- مجتث . . . . . .. . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . ..  . . . .. .. . ..  . .  250  

    7-1 - مجتث مثمّن مخبون ..  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . ..  . . . .. .. ..  250   

    7-2 - مجتث مثمّن مخبون اصلم . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . ..  . . . .. .. ...  250      

    7-3- مجتث مثمّن مخبون محذوف. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . ..  . . . .. .. . ..  251   

    7- 4- مجتث مثمّن مخبون مقصور. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . ..  . . . .. .. .  252       

    7- 5- مجتث مثمّن مخبون اصلم مسبّغ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . ..  ...  253    

    8- سریع . . . . . .. . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . .. . . . . . . . ..  . . . .. .. . ..  . .   255     

    8- 1 - سریع مسدّس مطوی مکشوف  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . ..  . . . .. ...   255    

    8- 2- سریع مسدّس مطوی موقوف  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . ..  . . . .. .. ...  256    

    9- متقارب   . . . .. . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . .. . . . . . . . ..  . . . .. .. . ..  . . 259  

    9-1 متقارب مثمّن سالم   . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . .. . . . . . . . ..  . . . .. .. . ..  . 259  

    9- 2 - متقارب مثمّن محذوف . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . .. . . . . . . . ..  . . . .. ....  260     

    فصل ششم : نتیجه گیری . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . .. . . . . . . . ..  . . . .. .. . ..  . . .   ..  262     

                جدول بحر ها و اوزان کاربردی در غزلیّات . . . . . . .  . .. . . . . . . . ..  . . . .. .. . ..  . . .   ..  264     

                 نمودارستونی بحرها  . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . .. . . . . . . . ..  . . . .. .. . ..  . . .   ..  269     

                 نمودار دایره ای درصد بحرها. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . .. . . . . . . . ..  . . . ..  .. . ..  . . .   ..  270       

                نمودار ستونی انواع ردیف ها . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . .. . . . . . . . ..  . . . ..  .. . .. .  271       

                نمودار دایره ای درصد غزل های مردّف و بدون ردیف  . . . . . ..  . . . ..  .. . ..  . . .   ..  273       

                نمودار ستونی حدود قافیه ها . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . .. . . . . . . . ..  . . . ..  .. . ..  . . .   ..  274       

                نمودار دایره ای درصد حدود قافیه ها . . . . . . . . . . . .  . .. . . . . . . . ..  . . . ..  .. . ..  . . .   ..  275       

                نمودار ستونی زحافات . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . .. . . . . . . . ..  . . . ..  .. . ..  . . .   ..  276       

                نمودار دایره ای درصد زحافات . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . .. . . . . . . . ..  . . . ..  .. . ..  . . .   ..  277       

                نمودار دایره ای درصد قافیه های مقیّد و مطلق . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . .. . . . . . . ... ...  278                   

    نمودار دایره ای درصد اوزان سالم و ناسالم . .... . . . . . . . . . . . . . . . . .  . .. . . . . . . ... ...  279                   

    نمودار ستونی موسیقی درونی. . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . .. . . . . . . . ..  . . . ..  .. . ..  . . ..  280        

                نمودار ستونی موسیقی معنوی. . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . .. . . . . . . . ..  . . . ..  .. . ..  . . ..  281        

    منابع و مآخذ . . .. . . . . . . . . . . .  . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . .. . . . . . . . ..  . . . ..  .. . ..  . . .   ..  282       

            چکیده ی انگلیسی . . . . . . . . . .  . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . .. . . . . . . . ..  . . . ..  .. . ..  . . . ..  287    

    .

    منبع:

    احمد نژاد ، کامل و کمالی اصل ، شیوا . ( 1385 ) . عروض و قافیه . تهران : آییژ .

    احمدی ، فرامرز .( 1378 ).  A بررسی اوزان ، صور خیال و مضامین دیوان سیف فرغانی@. پایان نامه کارشناسی ارشد زبان و ادبیّات فارسی  . دانشگاه آزاد اسلامی تهران واحد مرکزی.

     ارسطو . ( 1343 ) . فن شعر . ترجمه ی عبدالحسین زرّین کوب  . چاپ دوم . تهران : بنگاه ترجمه و نشر کتاب .

    اسماعیل پناهی ، عبدالحمید .) 1379 ). A نقد بدیع سیروس شمیسا @ . کتاب ماه ادبیات .       سال 4 ،  شماره ی 40  .

     باطبی ، مریم .( 1385 ). A موسیقی و وزن در غزلیّات خاقانی ، بررسی اوزان عروضی و تعیین حدود و اصناف و عیوب قافیه @ . پایان نامه کارشناسی ارشد زبان و ادبیّات فارسی . دانشگاه آزاد اسلامی تهران واحد مرکزی. 

     بهزادی اندوهجردی ، حسین .( 1375 ). آشنایی با علم عروض و قافیه . تهران : دانشگاه آزاد اسلامی  واحد تهران مرکزی  . معاونت پژوهشی .

     پرهیزی ،‌ عبدالخالق .(‌ 1381 ).  عروض نوین فارسی . تهران : ققنوس .

     تجلیل ، جلیل .( 1384 ). عروض و قافیه .چاپ دوم . تهران : آوای نور .

    ثامنی ، جعفر .( 1379 ).  عروض ساده و قافیه ی فارسی . تهران : مؤسسه ی فرهنگی انتشاراتی برتر .

     حافظ نیا ، محمّد رضا .( 1386 ). مقدّ مه ای بر روش تحقیق در علوم انسانی . چاپ سیزدهم . تهران : سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها ( سمت ) .

     درج 3 . کتابخانه ی الکترونیکی شعر فارسی . ( 1384 ) تهران : شرکت مهر ارقام رایانه .     [ CD ROM ] .

     دهخدا ، علی اکبر .( 1365 ).  لغت نامه . تهران : دانشگاه تهران ، مؤسّسه ی دهخدا .

     ذوالفقاری ، حسن .( 1381 ).  قاف غزل . تهران : نشر چشمه .

     ذوالفقاری ، محسن .( 1382 ). A نقد موسیقی بیرونی برشعر فارسی ، تحلیل انتقادی بر موسیقی خاقانی شروانی @ .  مجله ی علمی و پژوهشی دانشکده ی ادبیّات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد . سال 36 ، شماره اوّل ، شماره پیاپی 140 . 

     رازی ، شمس قیس .( 1360 ). المعجم فی معاییر اشعارالعجم  ( تصحیح محمّد بن عبدالوهّاب قزوینی  با مقابله با شش نسخه ی خطّی قدیمی و تصحیح مدرّس رضوی ) . تهران : انتشارات زوّار .

     راستگو ، سید محمّد .( 1376 ). هنر سخن آرایی ، فن بدیع . کاشان : انتشارات مرسل  .

     رزمجو ، حسین .( 1374 ). انواع ادبی و آثار آن در زبان فارسی . چاپ سوم . مشهد : مؤسّسه ی چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی .

     رستگار فسایی ، منصور .( 1373 ). انواع شعر فارسی ، مباحثی در صورت ها و معانی شعر کهن و نو پارسی . شیراز : انتشارات نوید .

     زرقانی ، مهدی .( 1378 ).  افق های شعر و اندیشه ی سنایی غزنوی ، به همراه     گزیده ای از حدیقه . تهران : نشر روزگار .

     زرّین‌کوب، عبدالحسین .( 1353 ). نه شرقی ، نه غربی  -  انسانی ، مجموعه ی مقالات ، تحقیقات ، نقدها و نمایشواره ها . تهران : انتشارات امیر کبیر .

     زرّین‌کوب، عبدالحسین .( 1363 ). شعر بی‌دروغ ، شعر بی نقاب . تهران : جاویدان .

     زرّین‌کوب، عبدالحسین .( 1371 ). یادداشت ها و اندیشه ها - از مقالات ، نقدها و اشارات-  . چاپ چهارم  . تهران : انتشارات اساطیر .

     زمرّدی ، حمیرا .( 1384 ) . A جایگاه سنایی @ . منزلگاه الکترونیکی شورای گسترش زبان فارسی . [ دسترسی 18 دی 1387].

    http://www.persian-language.org/Group/Article.asp?ID=779&P=1

     سپنتا ، ساسان .( 1378 ). A تحوّل وزن شعر فارسی و موسیقی @ . نشریه ی رودکی . سال اوّل ، شماره ی سوم .

    سنایی غزنوی ، ابوالمجد مجدودبن آدم .( 1377 ).گزیده ی حدیقه الحقیقه  . گزینش و توضیح علی اصغر حلبی . چاپ دوم . تهران : انتشارات اساطیر .

     سنایی غزنوی ، ابوالمجد مجدودبن آدم .( 1385 ). دیوان . سعی و اهتمام محمّد تقی مدرّس رضوی . چاپ ششم . تهران : انتشارات سنایی .

    شفیعی کدکنی ، محمّدرضا .( 1378 ). صور خیال در شعر فارسی . تهران : آگاه .

     شفیعی کدکنی ، محمّد رضا .( 1385 ). تازیانه های سلوک ، نقد و تحلیل چند قصیده از حکیم سنایی  . چاپ ششم . تهران : انتشارات آگاه .

     شفیعی کدکنی ، محمّد رضا .( 1386 ). موسیقی شعر . چاپ دهم . تهران : آگاه .

    شمیسا ، سیروس. ( 1379 ). سبک شناسی شعر . چاپ پنجم.تهران : انتشارات فردوس .

    شمیسا ، سیروس . (1380 ). سیر غزل در شعر فارسی، از آغاز تا امروز .چاپ ششم . تهران : انتشارات فردوس .

    شمیسا ، سیروس . ( 1381 ). آشنایی با عروض و قافیّه . چاپ هجدهم . تهران : انتشارات فردوس .

    شمیسا ، سیروس .( 1386  الف ). بیان . چاپ دوم . تهران : نشر میترا .

    شمیسا ، سیروس . (1386  ب ). فرهنگ عروضی . چاپ چهارم . تهران : نشر علم .

    شورای گسترش زبان فارسی ، وب سایت تخصّصی . C دسترسی 18 اسفند 1387 B.

    http://www.persian-language.org/Group/Talk.asp?ID=781

     صفا ، ذبیح الله .( 1341 ). گنج سخن ، شاعران بزرگ پارسی گوی و منتخب آثار آنان . تهران : انتشارات ابن سینا .

     صفا ، ذبیح الله .( 1372 ).  تاریخ ادبیّات ایران . چاپ دهم . ج1 . تهران : انتشارات ققنوس .

     صهبا ، فروغ .( 1383 ). A موسیقی بیرونی در شعر م . سرشک  "محمّد رضا شفیعی کدکنی" » . فصلنامه ی علمی  -  پژوهشی  انجمن زبان وادبیات فارسی . سال دوم ،  شماره ی ششم .

     عمران پور ، محمّد رضا .( 1383 ). A موسیقی قافیه در شعر م . سرشک " محمّد رضا شفیعی کدکنی" » . فصلنامه ی علمی  -  پژوهشی  انجمن زبان وادبیات فارسی . سال دوم ، شماره ی ششم .

     فتوحی ، محمود .( 1385 ). آیین نگارش مقاله ی علمی -  پژوهشی . تهران : انتشارات سخن .

     فیّاض منش ، پرند . ( 1384 ). A نگاهی دیگر به موسیقی شعر و پیوند آن با موضوع، تخیل و احساسات شاعرانه @ . دو فصلنامه ی پژوهش زبان و ادبیّات فارسی . دوره ی جدید ، شماره ی چهارم .

     کاظمی، محمّد کاظم .( 1385 ). A غزل و اسرار ماندگاری آن  @ . ماهنامه ی شعر .  شماره ی 46  ویژه نامه ی غزل .

     ماهیار ، عبّاس .( 1387 ). عروض فارسی ، شیوه ی نو برای آموزش عروض و قافیه . چاپ دهم . تهران : نشر قطره .

     معین ، محمّد . ( 1371 ).  فرهنگ فارسی . چاپ هشتم . تهران : انتشارات امیر کبیر .

     منتظری ، احمد .( 1383 ). A اوزان عروضی ، حدود  ، اصناف قافیه و صور خیال در دیوان محتشم کاشانی @ . پایان نامه کارشناسی ارشد زبان و ادبیّات فارسی  . دانشگاه آزاد اسلامی تهران واحد مرکزی .

     ناتل خانلری ، پرویز .( 1234 ).‌ A در وزن شعر فارسی چه کار تازه ای می توان کرد؟ @. مجله ی سخن .دوره ی ششم ، شماره ی دهم .  تهران : مطبوعاتی باختر .    

     ناتل خانلری ، پرویز .( 1333  الف ). A قالب شعر @ . مجله ی سخن . دوره ی پنجم ،     شماره ی نهم .  تهران : مطبوعاتی باختر .

     ناتل خانلری ، پرویز .( 1333  ب ) . A موسیقی الفاظ ، انواع وزن در شعر فارسی @ .   مجلّه ی سخن . دوره ی پنجم ، شماره ی پیاپی 51 .  تهران : مطبوعاتی باختر .

     ناتل خانلری ، پرویز .( 1333 ج ). A ‌ نغمه ی حروف @ . مجلّه ی سخن . دوره ی پنجم ، شماره ی 8 .  تهران : مطبوعاتی باختر . 

     ناتل خانلری ، پرویز .( 1345 ) . شعر و هنر . تهران : بی نا  .

     ناتل خانلری ،‌ پرویز .( 1386 ). وزن شعر فارسی . چاپ هفتم . تهران : انتشارات توس .

     نظامی عروضی سمرقندی، احمد .(  1374 ). چهار مقاله . تصحیح علّامه محمّد قزوینی . چاپ دوم . تهران : جامی .

     نیکو بخت ، ناصر .( 1383 ).  A صوت آواها و نظریه ی منشأ زبان @ . فصلنامه ی علمی  - پژوهشی  انجمن زبان وادبیات فارسی . سال اوّل ، شماره ی سوم .

     همایی ، جلال الدّین .( 1377 ).  فنون بلاغت و صناعات ادبی . چاپ چهاردهم . تهران : نشر هما .

     وحیدیان کامیار ، تقی  .( 1370 ).  بررسی منشأ وزن شعر فارسی . مشهد : مؤسسه ی چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی .

    وحیدیان کامیار ، تقی .( 1372 ). A عروض و قافیه ی علمی @ . کیهان فرهنگی . سال دهم ، شماره ی نهم ، شماره ی پیاپی 104 .

     وحیدیان کامیار ، تقی  .( 1374 ).  وزن و قافیه ی شعر فارسی . چاپ چهارم . تهران : مرکز نشر دانشگاهی .

    وحیدیان کامیار ، تقی .( 1375 ) . فرهنگ نام آوایی فارسی . مشهد : انتشارات دانشگاه فردوسی .

    .

ثبت سفارش
عنوان محصول
قیمت