پایان نامه بررسی فقهی و حقوقی حضور مستشاران زن در لایحه جدید قانون حمایت از خانواده و قانون سابق

تعداد صفحات: 103 فرمت فایل: word کد فایل: 1000450
سال: 1392 مقطع: کارشناسی دسته بندی: پایان نامه حقوق
قیمت قدیم:۱۶,۹۰۰ تومان
قیمت: ۱۴,۸۰۰ تومان
دانلود فایل
  • خلاصه
  • فهرست و منابع
  • خلاصه پایان نامه بررسی فقهی و حقوقی حضور مستشاران زن در لایحه جدید قانون حمایت از خانواده و قانون سابق

    پایان ‌نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد در رشته حقوق خصوصی (M.A)

    چکیده

    قضاوت زنان مسئله ای است که مدتهاست در محافل حقوقی و فقهی با بحثهای فراوانی روبرو بوده است.

    تحولات اجتماعی در زندگی امروزه بین زوجین بالاخص در سال های اخیر با ورود زنان به عرصه های اجتماعی و بالا رفتن سطح فرهنگ و مقبولیت زنان در مناسبات اجتماعی موجب شده تا زنان پس از تشکیل خانواده علاوه بر انجام وظایف زندگی مشترک حضور خود را در سایر عرصه های اجتماعی را به عرصه ظهور برسانند. از جمله منابعی که با چالش حضور یا عدم حضور زنان در آن مواجه بوده است. تخصیص حضور زنان حضور مشتساری زنان در دعاوی خانوادگی در محاکم حقوقی می باشد. در این راستا اختصاص شعبه هایی از محاکم عمومی حقوقی دادگستری، برای دادگاه خانواده بسیار مفید واقع شده است. در قانون حمایت از خانواده مصوب سال 86 کم و کاستی هایی به لحاظ حقوق زنان مشاهده می شد که با اصلاحاتی در لایحه جدید قانون حمایت از خانواده مصوب اسفند1391 با تخصیص حضور مستشار زن در محاکم حقوقی رسیدگی به دعاوی خانوادگی تا حدودی رفع شده است. در این پژوهش سعی بر آن شده تا در ابتدای امر نیاز به حضور مستشار زن در کنار مستشار مرد، تصمیم گیرنده برای دعاوی خانوادگی حقوق زنان و کودکان به لحاظ عاطفی و احساسی مورد حمایت بیشتری واقع شود. در پژوهش حاضر ابتدا  به دیدگهای موجود راجع به زن، سپس قضاوت زنان و بعد بررسی حضور مستشاران زن در قانون پرداخته شده است و نتایج حاصل در فصل آخر نگاشته شده است.

    مقدمه

    با وصف تکامل جوامع و پیشرفت های حیرت آور بشری هنوز هم حضور زن بصورت حقیقی و درست احساس و تعریف نگردیده ، و اگر معرفی هم شده است متاسفانه بیشتر توسط شخص دوم (مرد) و با افکار مرد سالاری بیان گردیده که این تعارف نامکمل، اشتباه وفریب دهنده نه تنها یک خدمت علمی نبوده بلکه در مواردی جامعه را بسوی ناهنجاری های اجتماعی ، فرهنگی ، سیاسی وغیره سوق داده است.[1]

    جامعه ی گسترده ی زنان بیش از نیمی از جمعیت بشر را تشکیل می دهند و شناخت ویژگی های روانی، اخلاقی، نیازها، توانایی ها و ظرافت های دنیای شگفت انگیز بانوان و جایگاه فلسفه ی اجتماعی، طبیعی، اقتصادی و فرهنگی آنان شناخت نیمی از جامعه ی بشری است.

    بدون این آگاهی ها و آشنایی ها، استفاده از عواطف و ادراکات و توانمندی های جسمی و روحی زنان در جهت مثبت یا منفی مقدور نیست.در مورد جایگاه زن از دیدگاههای گوناگون می توان به پژوهش و تحقیق پرداخت- جامعه شناسی،روانشناسی، علوم زیستی ، تاریخ، اخلاق، فلسفه و ...- همه از ابعاد گوناگون به مسئله زن می پردازد و هریک گوشه ای از دنیای وی راروشن می سازد.

    در دهه های اخیر،‌ در اثر گسترش نوگرایی و نوسازی در عرصه جهانی، تحولاتی در زمینه های فرهنگی و ساختاری روی داده که سبب دگرگونی نقش های اجتماعی و آگاهی های زنان شده است. افزایش تحصیلات و اشتغال در میان زنان از سویی سبب کاهش مطلوبیت الگوی زن سنتی می شود و از سوی دیگر سبب دشواری در هماهنگ کردن نقش های سنتی با نقش های جدید شده و به بحران هویت زنان منتهی می گردد. تنها راه حل این مساله تعریف هویت اجتماعی زنان توسط خود آن ها است. در پژوهش حاضر ما به بررسی فقهی مستشاران زن در لایحه ی جدید قانون حمایت از خانواده و قانون سابق می پردازیم.

    نهاد خانواده به عنوان اصلی ترین هسته حیاتی  و واحد فعالیت زیستی در ایران از آغاز  ظهور ایرانیان در تاریخ، صورتی منسجم و معتبر و مقدس داشته است. از ویژگی های ممیزه خانواده بعد از ورود آریایی ها به ایران اقتدار مسلم مرد و قطعیت حکم او در فیصله امور خانواده بوده است.[2] بنا بر این خانواده از این دوران به بعد خانواده ای پدر سالار بوده است که قدرت اداره خانواده با پدر بوده است. در ایران باستان زن به حکم نظام پدرسالاری که خواه ناخواه شوهرسالاری را به دنبال داشت، دارای اختیارات بسیار محدودی از نظر مادی و معنوی بود.[3] نوع روابط زن و مرد به عنوان عناصر اصلی تشکیل دهنده نهاد خانواده طی دوره های مختلف تاریخ ایران کمتر دچار  فراز و نشیب شده است. خانواده به عنوان اولین و کوچکترین  اجتماع تشکیل دهنده انسانها و مهمترین عامل تاثیر گذار  در نهادهای بزرگتر جامعه، مبتنی بر روابط عادلانه و متعادل میان زن و مرد نبوده است و همین مساله زمینه ساز  رفتار مستبدانه و اقتدارگرایانه در ابعاد دیگر حقوقی- اجتماعی شده است. معمولا زمینه اصلی پدرسالاری و یا مردسالاری در خانواده مبتنی بر برداشتی است که زن را حقیر ، کوته بین، احساساتی، بی وفا، نادان و . . . می داند. و در برابر مرد را در مقام و موضعی شامخ و والا قرار می دهد.[4]

     

    1-2- بیان مسئله

    - «حتی المقدور» از مستشار زن استفاده شود: قید «حتی المقدور» در ماده 2 لایحه تقدیمی قوه قضائیه نبوده است و الزامی بودن حضور بانوان به عنوان قاضی ای که حق رای دارد آمده بود ولی در لایحه دولت این قید به این ماده افزوده شده است.

    - صلاحیت شورای حل اختلاف: به موجب تبصره 2 ماده 21 لایحه حمایت از خانواده، کلیه اختلافات و منازعات خانوادگی قابل طرح در شوراهای حل اختلاف می باشد.با توجه به تخصصی بودن دعاوی خانوادگی و الزام قانون اساسی به تشکیل دادگاه خانواده و پذیرش سیستم تعدد قضات به علت اهمیت مساله و این که مسائل مطرح شده در این گونه دعاوی با حیثیت افراد در ارتباط است، چگونه می توان این دعاوی را به این نهاد ارجاع داد.نکته حائز اهمیت دیگر این است که این ماده نیز در لایحه قوه قضائیه که خود از کم وکیف امور در شوراهای حل اختلاف آگاهی کامل دارد نیامده است ولی دولت این ماده را به لایحه افزوده است.

    - عدم الزام به ثبت نکاح موقت: بر اساس تبصره 2 ماده 22 لایحه حمایت خانواده؛ ثبت نکاح موقت تابع آیین نامه ای که به تصویب وزیر دادگستری می رسد.سوالی که مطرح می شود این است که چرا ثبت عقد نکاح دا‌ئم، فسخ و انفساخ آن، طلاق، رجوع و... الزامی است ولی ثبت نکاح موقت تابع آیین نامه شده است‌؟ مگر نکاح موقت چه ویژگی خاصی دارد که وضعیت ثبت آن باید تابع آیین نامه بوده و سرنوشت آن در ابهام باشد؟

     

    [1]- نادری،1389

    [2] - رضا شعبانی با مبانی تاریخ اجتماعی ایران- توسن 1369.

    [3] - رضا علومی، فلسفه تاریخ شاهنشاهی ایران- کمیته شورای جشن، ص 16.

    [4]- جمیله کدیور،1378

  • فهرست و منابع پایان نامه بررسی فقهی و حقوقی حضور مستشاران زن در لایحه جدید قانون حمایت از خانواده و قانون سابق

    فهرست:

    چکیده 1

    فصل اول

    کلیات

    1-1- مقدمه. 3

    1-2- بیان مسئله. 17

    1-5-سؤالات تحقیق.. 19

    1-7- تعاریف مفهومی.. 20

    1-8- مفهوم قضا در اصطلاح شرع. 21

    1-9- مفاهیمی از قضا در قرآن. 21

    فصل دوم

    جایگاه اجتماعی حقوق زن

    2-1- جایگاه زن در تاریخ ایران. 24

    2-2- حقوق زنان بواسطه شواهد باستان شناختی در جامعه ساسانی.. 27

    2-3- جایگاه زنان در امور مالی و اقتصادی.. 28

    2-4- زنان در متون حقوقی.. 29

    2-5- زنان در جامعه امروزی.. 30

    2-6- رویکرد اسلامی فمینیستی به جایگاه زنان. 33

    2-7-جایگاه (زن) در فرهنگ عرب جاهلى.. 33

    2-8- ازدواج در جاهلیت... 34

    2-9- حقوق مالى زن. 34

    2-10- زن در قبایل غیرعربى.. 36

    2-11- زن و جوامع متمدن. 37

    2-12- دیدگاه فمینیستى درباره حقوق زن. 37

    فصل سوم

    زنان و قضاوت

    3-1- مشروعیت قضاوت... 42

    3-2- قضاوت در عصر غیبت... 43

    3-3- قضاوت فقیهان. 44

    3-4- نفوذ قضاوت زن. 48

    3-5- اجماع در مساله قضاوت زنان. 49

    3-6- آیات قرآن و قضاوت زنان. 50

    3-7- روایت ابوخدیجه. 51

    3-8- وصیت پیامبر(ص) به على(ع) و قضاوت زنان. 53

    3-9- چند نکته مهم. 54

    3-10- قضاوت از دیدگاه علم فقه. 56

    3-14- مشروعیت نظام قضایی در اندیشه دینی.. 57

    3-15- تفاوت بین قاضی، مجتهد، فقیه و مفتی.. 57

    3-16- شروط و صفات قاضی در اسلام. 58

    3-17- شرط اجتهاد قاضی از منظر فقها 59

    3-18- عدول از شرط اجتهاد قاضی در قوانین موضوعه ایران. 60

    3-19- شرط ذکورت قاضی از دیدگاه فقهای اسلام. 62

    3-20- فقهایی که قضاوت زنان را مطلقاً جایز نمی‌دانند. 65

     

     

    فصل چهارم

    قانون حمایت از خانواده و مستشاران زن

    4-1- جایگاه زن در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران. 70

    4-2- زن. 70

    4-3- زن و شوهر، طلاق.. 73

    4-4- حقوق و ویژگیهای قضایی زنان. 74

    4-5- قصاوت زنان در قانون اساسی.. 75

    4-6- وجود مشاور و مستشار زن در دادگاه 80

    فصل پنجم

    یافته های تحقیق

    5-1- نتیجه گیری.. 84

    5-2- قضاوت زن جایز است یا نه؟. 85

    5-3- نظریات نگارنده 88

    منابع و مآخذ. 92

    چکیده انگلیسی.. 96

     

    .

    منبع:

    - آموزگار، ح. (1344). «مقام زن در آفرینش»، ج 1، ص 28، تهران، نشر اقبال.

    - شعبانی، رضا. (1369). «مبانی تاریخ اجتماعی ایران»، انتشارات قومس، انتشارات دانشگاه تهران.

    - دژخویی، مریم. (1380). «درآمدی بر نظام جنسیت و نابرابری اجتماعی در ایران ساسانی»، هیئت علمی گروه باستان شناسی دانشگاه بیرجند.

    - یار شاطر، احسان. (1380). «تاریخ ایران از سلوکیان تا فروپاشی ساسانیان»، تهران، امیرکبیر، نشر سمت.

    -  بهرامپور، شعبانعلی. (1383). «انسجام اجتماعی در جامعه اطلاعاتی نیم نگاهی به وضعیت ایران»، سمینار ایران و جامعه اطلاعاتی.

    - کاشانى, فتح الله. (1375). «تفسیر منهج الصادقین»، ص 208.

    - آزیز، سید محسن. (1379). پایان نامه کارشناسی ارشد، رشته فقه مقارن و حقوق جزای اسلامی، دانشگاه مذاهب اسلامی، تهران.

    - مجله حکومت اسلامی، سال اول، شماره اول، پاییز 1375،از صفحه 81-86.

    -  مطهری، مرتضی. (1369). «نظام حقوق زن در اسلام»، چ 14، قم، انتشارات صدرا، ص 194 - 195 .

    - کاتوزیان، ناصر. (1382). «حقوق مدنی خانواده»،ج1، چ6، تهران، شرکت سهامی انتشار.

    - جعفری لنگرودی، محمد جعفر.(۱۳۷۶). «حقوق خانواده». ج۲، تهران، نشر گنج دانش.

    - کاتوزیان، ناصر .(۱۳۸۲). «حقوق مدنی خانواده»، ج۱، چ۶، تهران، نشر سمت.

    - محقق داماد، سید مصطفی. (۱۳۸۱). «بررسی فقهی حقوق خانواده»، چ۹، تهران، مرکز نشر علوم اسلامی.

    - مظفری، مصطفی .(۱۳۸۶). «وضع مالیات بر مهریه و آثار آن بر نهاد خانواده»، همایش بین رسته ای نقد و بررسی لایحه حمایت از خانواده، پژوهشکده خانواده دانشگاه شهید بهشتی.

    - موسوی بجنوردی، سید محمد.(۱۳۸۲). «مجموعه مقالات فقهی حقوقی اجتماعی».ج۳، چ۲، تهران، انشارات پژوهشکده ی امام خمینی«ره»وانقلاب اسلامی.

    - مهرپور، حسین.(۱۳۷۹). «مباحثی از حقوق زن»، چ۱، تهران، نشر اطلاعات.

    - طباطبایی، سید محمد حسین، تفسیرالمیزان، ج۴، ص ۵۰۷.

    - طبرسی، ابوعلی فضل بن حسن، جوامع‌الجامع، ج اوّل ، ص۲۵۳.

    - قرائتی، محسن. (1384). «تفسیر نور»، جزء ۵ قرآن کریم، ص۲۸۲.

    -  مکارم شیرازی، ناصر، «تفسیر نمونه»، ج۳ ، ص ۳۶۹.

    - حر عاملی، وسائل الشیعه، ج 27، ص 13، باب 1 از ابواب صفات القاضی، ح 5.

    - نجفی، محمد حسن، الجواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، تهران، المکتبه الاسلامیه، 1367

    - ابن منظور، ابوالفضل جمال‌الدین محمد بن مکرم. (1408). «لسان العرب»، بیروت، دارالفکر.

    - الحسینی الزبیدی، محمد مرتضی. (1409). «تاج العروس»، بیروت، مکتبه الحیاه .

    - فیروز آبادی، مجد الدین. (1403). «قاموس المحیط، بیروت»، دارالمعرفه.

    - الانصاری، مرتضی. (1415). «قضا و شهادات»، قم، مجمع الفکر الاسلامی.

    - شهلا لاهیجی، مهرانگیز. (1371). «کار، شناخت، هویت زن ایرانی»، انتشارات روشنفکران، ص 19.

    - کدیور، جمیله. (1384). «موانع قضاوت زنان در ایران»، اطلاعات سیاسی - اقتصادی مهر و آبان، شماره 217 و 218.

    - مشکور، محمدجواد(1367). «تاریخ سیاسی ساسانیان»، دنیای کتاب، تهران.

    - ویسهوفر، یوزف. (۱۳۸۰). «ایران باستان»، ترجمه مرتضی ثاقب فر، تهران، نشر ققنوس.

    - کوئن، بروس. (1384). «درآمدی بر جامعه شناسی»، ترجمه محسن ثلاثی، تهران، نشر توتیا.

    - دورانت، ویل،‌ «تاریخ‌ تمدن» ج‌ 1، ص‌ 321.

    - دورانت، ویل،‌ «عصر ایمان‌ تاریخ‌ تمدن» ج‌ 2، ص‌ 1112 .

    - رجبى، فاطمه. (1384). «زنان و فمینیسم»، کتاب نقد، شماره 17، صفحه 212، به نقل از کتاب جنگ علیه زنان، ص 49.

    - حسینى، سیدابراهیم. (1387). «تازه هاى اندیشه»، کتاب نقد، شماره 2، صفحه 17.

    - تمیمی، عبدالواحد، «غرر الحکم»، ص 342.

    - موسوی‌ گلپایگانی، سید محمدرضا، «الدر المنضود»، ج‌ 1، ص‌ 48.

    - لنگرودی، جعفری. (1376). «مجموعه محشی قانون مدنی و طرح اصلاح قانون مدنی»، ج 1، نشر سمت.

    - الارناووط، محمود، «تفسیر ابن کثیر»، مترجم: علیمحمدی،علی ص 84.

    - موسوی، بجنوردی، سید محمد. (1382). «ملاک حقوق زنان و مردان»، انتشار ‎کتاب نقد،  شماره 17، ص 8-23.

    - طبرسى، رضى الدین، «مکارم الاخلاق»، الباب الاول، الفصل الخامس، ص 349.

    - الحلی، حسین بن یوسف بن مطهر. (1413). «تذکره الفقهاء»، بیروت، مؤسسه آل البیت لاحیاء التراث، چاپ اول، ص 238.

    - المقدس الاردبیلی، سید احمد. (1423ه‍).« مجمع الفائده و البرهان»، قم، مؤسسه النشر الاسلامی التابعه لجماعه المدرسین.

    - المقدس القمی، ابوالقاسم، (1311). «جامع الشتات»، چاپ سنگی.

    - الجبعی العاملی، زین الدین. (1414ه‍). «مسالک الافهام الی تنقیح الشرائع الاسلام»، قم، مؤسسه المعارف الاسلامیه، چاپ اول.

    - الدردیر، احمدبن محمد. (1379). «شرح صغیر(متن بلغه السالک لاقرب المسالک)»، بیروت، دارالمعرفه.

    - الشرتونی اللبنانی، الخوری. (1403). «اقرب الموارد»، قم، کتابخانه آیه الله مرعشی نجفی.

    - الشیرازی، ابوالاسحاق. (1418). «طبقات الفقهاء»، مکتبه الثقافه الدینیه، الطبعه الاولی.

    - الصدوق، ابو جعفر. (1415). «المقنع فی الفقه»، قم، مؤسسه الامام الهادی علیه السلام.

    - مفید، ابوعبداله، محمد بن محمد نعمان. (1410). «المقنعه فی الاصول و الفروع»، قم، مؤسسه النشر الاسلامی التابعه لجامعه المدرسین.

    - الطوسی، ابو جعفر. (1424). «الخلاف»، تحقیق سید علی خراسانی و سید جواد شهرستانی، قم، مؤسسه النشرالاسلامیه التابعه لجماعه المدرسین، نجف.

    - الانصاری، مرتضی. (1415). «قضا و شهادات»، قم، مجمع الفکر الاسلامی.

    - خوانساری، سید احمد. (1405). «جامع المدارک فی شرح المختصر النافع»، با تعلیقه: علی اکبر غفاری، قم، مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان، چاپ دوم.

    - الماوردی، ابو الحسن علی بن محمدبن حبیب البصری البغدادی. (1380). «الاحکام السلطانیه و الولایات الدینیه»، قاهره.

    - ابن ابی الدم الشافعی، شهاب الدین ابواسحاق ابراهیم بن عبدالله الهمدانی. (1404). «ادب القضا»، تحقیق: محبی‌هلال سرحان، بغداد، مطبعه الارشاد، چاپ اول.

    - ابن رشد، ابوالولید محمد بن احمد بن محمد بن احمدبن رشد قرطبی. (1408). «بدایه المجتهد و نهایه المقتصد»، بیروت، دارالقلم، چاپ اول.

    - ابن قدامه، موفق الدین ابو محمد عبدالله بن محمود بن قدامه، المغنی علی مختصر الامام ابن القاسم عمربن الحسین بن عبدالله بن احمد الخرقی، بیروت، دارالکتب العربی، بی‌تا.

    - الخرقی، ابوالقاسم عمربن الحسین بن عبدالله بن احمد، المختصر(متن المغنی ابن قدامه)، بیروت، دارالکتب العربی، بی‌تا.

    - الکاشانی، علاء الدین ابوبکر بن مسعود. (1406). «بدائع الصنایع فی ترتیب الشرایع»، بیروت، دارالکتب العلمیه، چاپ دوم.

    - الظاهری الاندلسی، ابو محمد علی بن احمد سعید بن حزم، المحلی بالآثار، تحقیق: عبد الغفار سلیمان بنداری، بیروت، دارالفکر، بی‌تا.

    .

ثبت سفارش
عنوان محصول
قیمت