پایان نامه بررسی و شناخت مقدماتی بافت قدیم شهر سبزوار

تعداد صفحات: 295 فرمت فایل: word کد فایل: 10003793
سال: مشخص نشده مقطع: مشخص نشده دسته بندی: پایان نامه جغرافیا و برنامه ریزی شهری
قیمت قدیم:۳۶,۱۰۰ تومان
قیمت: ۳۴,۰۰۰ تومان
دانلود فایل
  • خلاصه
  • فهرست و منابع
  • خلاصه پایان نامه بررسی و شناخت مقدماتی بافت قدیم شهر سبزوار

    پیشگفتار

     

    ایران با تاریخ بلند شهر نشینی دارای کهن شهرها و سکونت‌گاه های باستانی متعدد و متنوع در زیست بوم‌های گوناگون سرزمینی است. چشم اندازی گذرا بر سیمای شهرنشینی ایران بافت‌های قدیمی پرارزشی را به نمایش می‌گذارد که میراث‌های فرهنگی این جامعه کهن در آنها نهفته است اما در چند دهه اخیر بافت‌های مزبور تحرک و نشاط گذشته خود را از دست داده و در آستانه ویرانی و تخریب قرار گرفته و محیطی نامناسب و بسیار کم رونق را برای زندگی ساکنین خود به وجود آورده است ولی با وجود همه این مسائل در ارزش وجودی آنها جای هیچ گونه شک و تردیدی نیست و تصور ما بر این است که پژوهش و مطالعات بنیادی و شناخت جغرافیایی از این بافتهای شهری نخستین گامی است که برای هر گونه حرکت عمرانی با هدف بهسازی و باز زنده‌سازی آنها ضرورت کامل دارد.

    بطور کلی بافت‌های قدیم به عنوان بخشهای مهمی از شهرها که نشان دهنده گذشته و هویت آنها بوده در بیشتر کشورهای دنیا مورد توجه ویژه قرار دارند. در کشور ما نیز که سابقه شهرنشینی کهن و دیرینه‌ای دارد و به عنوان هسته اولیه شهر و قسمتی که نحوه اندیشیدن و نگرش نیاکان ما را در جنبه‌های مختلف زندگی نشان می‌دهد مورد توجه معماران و برنامه‌ریزان شهری قرار داشته و عموماً از زاویه و دید فرهنگ، هنر و زیبایی شناسی آن را بررسی می‌کنند و با هدف اصلاح کالبدی و سامان دهی آنها برنامه‌ها و راهکارهایی را ارائه می‌کنند. بافت قدیم سبزوار نیز به مانند بافت قدیمی سایر شهرها با توجه به دارا بودن ارزشهای تاریخی و فرهنگی و داشتن مشکلاتی نظیر افول کیفیت کالبدی، وضعیت وخیم زیست محیطی، دشواری دسترسی و مشکلات ترافیکی، کمبود عناصر خدماتی و انحطاط کیفیت فرهنگی و بصری نیازمند ارائه برنامه‌ها و راهکارهایی جهت ساماندهی و احیاء می‌باشد. بدین ترتیب تحقیق حاضر در هشت فصل به شرح زیر تدوین یافته است.

    فصل اول شامل طرح تحقیق می‌باشد. در این فصل با طرح مسأله، ضرورت و اهمیت آن و با توجه به اهداف آن فرضیات تحقیق مشخص گردیده است و با توجه به محدوده مورد مطالعه جامعه آماری و حجم نمونه، روش تحقیق و چگونگی تجزیه و تحلیل اطلاعات مشخص شده است.

    در فصل دوم چهارچوب نظریه تحقیق اعم از نظریه‌ها و راهبردهای ارائه شده در رابطه با بهسازی بافت قدیم تبیین گردیده است بررسی دیدگاههای نظری در این رابطه و آشنایی با چگونگی برخورد با بافتهای قدیمی در کشورهای مختلف جهت استفاده در تجزیه و تحلیل و ارائه راهکارهای پیشنهادی می‌باشد.

    در فصل سوم به بررسی سیاست‌ها و قوانین مداخله در بافت قدیم و بهسازی و نوسازی آن در شهرهای ایران در مقاطع زمانی مختلف پرداخته شده است.

    در فصل چهارم به بررسی ویژگیهای طبیعی، جمعیتی و اقتصادی سبزوار با تأکید بر بافت قدیم پرداخته شده است.

    در فصل پنجم به بررسی جغرافیایی شهری و شهرشناسی سبزوار و روند توسعه فیزیکی شهر از آغاز تا اوایل قرن حاضر پرداخته شده است زیرا بهسازی بافت قدیم باید با توجه به پیشینه تاریخی و سیر و روند شکل گیری و تحول بافت شهر در ادوار مختلف تاریخی صورت بگیرد.

    در فصل ششم به شناخت دقیق بافت قدیم سبزوار، ویژگیها، مشخصات شبکه معابر، نحوه توزیع کاربری‌ها در بافت قدیم، خصوصیات کالبدی مساکن ، محدودیت‌ها و امکانات فیزیکی کالبدی بافت قدیم و اهداف برنامه‌های بهسازی بافت پرداخته شده است

    و سرانجام در فصل هفتم با استفاده از نتایج پرسشنامه‌ها به بررسی آزمون فرضیات و نتایج پرداخته شده است.

    و سرانجام در فصل هشتم به ارائه راهکارها و پیشنهادات پرداخته شده است.

     

    فصل اول :

     

    طرح تحقیق

     

     

     1-1- بیان مسئله و تشریح ابعاد آن

     

    بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری بخش قابل توجهی از سطح شهرهای کشور را تشکیل می‌دهد این بافتها از یک سو از طیف گسترده مشکلات کالبدی، عملکردی، ترافیکی و زیست محیطی رنج می‌برند و از سوی دیگر مهمترین پتانسیل شهرها برای استفاده از زمین جهت اسکان جمعیت، تامین فضاهای باز خدماتی و نیز بهبود زیست محیطی محسوب می‌شوند. ضمناً مشکلات کالبدی که بافت‌های قدیمی با آن روبرو هستند فرسودگی شدید بناها، مشکلات مربوط به شبکه معابر نامنظم و ناکافی در بافت، تراکم و پیوستگی اجزاء بافت، مسائل و مشکلات مربوط به تیپ و نوع بناهای مسکونی، مسائل ناشی از مصالح به کار رفته و نحوه مرمت بناها و کمبود خدمات و تأسیسات و تسهیلات شهری و زیربنایی و ... هستند که بافت قدیمی شهرها را در پاسخگویی به نیازهای امروزی زندگی دچار نارسایی‌های کرده است (شماعی و پوراحمد، 1384، ص 123).

    در اینکه شهر پدیده‌ای تاریخی است تردیدی وجود ندارد. چنین پدیده‌ای نمی تواند از پیشینه خود بگسلد از این رو در رشد و توسعه فضایی، کالبدی توجه به ویژگیهای بومی ضروری است. بخش چشمگیری از تاریخ و فرهنگ شهر در کالبد آن تجلی می‌یابد که نشان دهنده

    ارزشها، باورها، اعتقادات، هنرها، توان فنی و ساختار اجتماعی – اقتصادی و سیاسی و ... نسل‌های گذشته است (همان منبع : ص 37).

    بافتهای تاریخی علاوه بر اینکه واجد ارزشهای زیبایی شناختی و هویت بخشی شهرهای ما هستند هنوز در بسیاری از شهرها محل سکونت و معیشت میلیونها نفر از شهروندان به شمار

     می‌روند (کلانتری و حاتمی نژاد، 1385 : ص 139).

    از این رو، چنانچه در جهت بهبود مشکلات در بافت قدیمی شهرها برنامه ریزی اصولی و صحیحی صورت نگیرد روند فرسودگی و تخریب بافت‌های قدیمی تسریع گشته تا جائی که حتی حیات شهری به خطر خواهد افتاد.

    شهر سبزوار یکی از شهر‌های کهن در استان خراسان رضوی می‌باشد که به لحاظ تاریخی دارای قدمت طولانی می‌باشد و بافت قدیمی آن دارای ارزش و اعتبار تاریخی می‌باشد. اقداماتی که جهت بهبود مشکلات و بافت قدیم شهر سبزوار صورت می‌گیرد نباید تنها در قالب اقدامات کالبدی، اصطلاحاً بازسازی از نوع تخریب و دوباره ساختن باشد زیرا در بسیاری از هسته‌های قدیمی، آنچه دارای ارزش است نه تنها کالبد موجود و بناها و ساخت شهرهای آن، بلکه گذرها، مراکز محله ای، روابط اجتماعی بین ساکنین، یادمان‌ها و نشان‌های بافت است که دارای ارزش اجتماعی و فرهنگی است لذا در بسیاری از عرصه‌ها بهسازی بافت و اقدام خرد و مشارکتی با مردم ساکن در آن شیوه بسیار مطلوب و پایداری را ارائه می‌دهد که می‌تواند در طول دوره کوتاه مدت صورت پذیرد و رفاه شهروندی را در بافت فراهم سازد.

    از آنجا که بافت قدیم شهر سبزوار به مانند بافت قدیمی بسیاری از شهرها دارای ارزشهای تاریخی، فرهنگی و اجتماعی می‌باشد و از سوی دیگر، این بافت نیز به مانند بافت قدیمی سایر شهرها از مشکلات کالبدی، عملکردی، زیست محیطی و اجتماعی رنج می‌برد لذا جهت جلوگیری از روند فرسودگی و تخریب بافت، برنامه ریزی جهت بهسازی بافت قدیم لازم و ضروری است.

     

    1-2- محدوده و مقطع زمانی تحقیق

     

    بافت مورد مطالعه در این تحقیق شامل قدیمی ترین محلات و بخشهای مسکونی شهر سبزوار می‌باشد که هسته اولیه شهر را تشکیل داده است و دارای شکلی ارگانیک بوده که این بافت در محدوده خیابانهای طبرسی در جنوب، خیابان اسدآبادی در شمال، خیابان کاشفی در شرق و خیابان عطاملک در غرب قرار دارد و با مساحتی در حدود 2/182 هکتار و جمعیتی بالغ بر 15962 نفر در مرکز شهر قرار دارد و دارای هفده محله می‌باشد. دلیل انتخاب شهر سبزوار جهت مطالعه، بعلت آشنایی اینجانب با این محدوده که زادگاه من نیز می‌باشد، بوده و همیشه سعی داشته‌ام که گامی کوچک برای بهبود مسائل و مشکلات آن بردارم.

    از سوی دیگر سبزوار یک شهر تاریخی و کهن با قدمت طولانی در ایران می‌باشد که تاکنون مطالعات بسیار کمی راجع به آن صورت گرفته است و این تحقیق می‌تواند به معرفی و شناخت آن کمک شایانی نماید.

    در زمینه مطالعات جمعیتی، اقتصادی و اجتماعی نیز از آمار دوره‌های سرشماری 75-35 و در بعضی موارد از آمار سال 1385 استفاده شده است. مقطع زمانی این پژوهش نیز در سال 85 و اواخر سال 86 بوده است.

     

    1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق

     

    اهمیت و ضرورت حفظ آثار کهن نه به عنوان پدیده‌هایی نمادین، بلکه به دلیل شناخت سیر تحول و تکامل تاریخ شهرسازی و تمدن شهرنشینی، حفظ هویت و اصالت شهری و تبیین حیات شهری بر اساس شواهد و مدارک علمی همواره مورد توجه بوده است. به طور کلی عناصر و فضاهای بافت شهری عمری محدود دارند و با گذشت زمان دچار تغییر و فرسودگی می‌شوند به عبارتی دیگر هیچ فضایی و بنایی بدون بهسازی و مرمت و نوسازی نمی تواند دوام و بقای طولانی داشته باشد.

    بافت قدیمی شهرها در ایران که حامل ارزش‌های فرهنگی تاریخی هستند در حال حاضر با مسائل و مشکلات فیزیکی – کالبدی نظیر عرض کم معابر، شبکه ارتباطی ضعیف و ضعف و نارسایی در شبکه دسترسی ها، وجود سکونت گاههای قدیمی، کم دوام و به هم فشرده، عدم کیفیت مصالح ساختمانی به کار رفته در بناها، و کمبود تأسیسات و تجهیزات خدماتی مورد نیاز شهروندان روبرو هستند که بافت قدیمی سبزوار نیز از این قاعده مستثنی نیست و از این مشکلات رنج می‌برد. وجود این مسائل و مشکلات فیزیکی –کالبدی روند فرسودگی و تخریب بافت قدیمی شهرها را تسریع می‌بخشد و باعث رکود و بی رونقی آن و در پی آن باعث مهاجرت ساکنان بومی و قدیمی از این گونه بافت‌ها و جایگزینی مهاجران روستایی و اقشار کم درآمد جامعه در آن

     می‌شود.

    از سویی دیگر رکود و فرسودگی بیش از حد بافت‌های قدیمی باعث پیدایش محله‌های مخروبه‌ و خانه‌های در حال تخریب در این بافت‌ها می‌شود که مناسب‌ترین مکان را برای ناهنجاری‌های اجتماعی و بزهکاری فراهم می‌آورد که همه این عوامل باعث می‌شود که ارزش‌های غنی فرهنگی – تاریخی موجود در این بافت‌ها رفته رفته به فراموشی سپرده شده و احساس تعلق به خانه، محله و شهر کمرنگ می‌شود.

    لذا وجود این مسائل و مشکلات ضرورت و اهمیت حفظ و احیاء و بهسازی بافت قدیمی شهرها را مطرح می‌کند که در برنامه ریزی جهت بهسازی بافت قدیمی شهرها توجه و حفظ اصالت و ارزش‌های فرهنگی و تاریخی حاکم بر بافت لازم و ضروری است به طوریکه امروزه در سطح جهان و بویژه در کشورهای توسعه یافته، ارزش‌ها و مفاهیم فرهنگی در فضاهای ساخته شده شهری یکی از دلایل اصلی بهسازی و نوسازی بافت قدیمی شهرهاست.

     

    1-4- اهداف تحقیق

     

    در این مطالعه اهداف چندی مورد نظر است و براساس سوالات و فرضیه‌هایی که مطرح شده است سعی کرده ایم که این اهداف را تقریباً مشخص و در جهت رسیدن به چنین اهدافی این موضوع را مورد مطالعه قرار دهیم. مهمترین اهداف عبارتند از :

    بررسی و شناخت مقدماتی بافت قدیم شهر سبزوار و محدودیت‌هایی که از جنبه فیزیکی و کالبدی در حال حاضر در آن دیده می‌شود.

  • فهرست و منابع پایان نامه بررسی و شناخت مقدماتی بافت قدیم شهر سبزوار

    فهرست:

    پیشگفتار

    فصل اول : طرح تحقیق.. 1

    1-1- بیان مسئله و تشریح ابعاد آن.. 2

    1-2- محدوده و مقطع زمانی تحقیق.. 3

    1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق.. 4

    1-4- اهداف تحقیق.. 5

    1-5- سابقه و پیشینه تحقیق.. 6

    1-6- سؤالات و فرضیه‌های تحقیق.. 13

    1-7- روش تحقیق.. 13

    1-8- واژه‌ها و مفاهیم کلیدی تحقیق.. 15

    1-9- مشکلات و محدودیت‌های تحقیق.. 20

     

    فصل دوم : مبانی نظری تحقیق.. 21

    2-1- مکاتب و دیدگاه‌های موجود در ارتباط با بافت قدیم شهری.. 22

    2-1- 1- مکاتب بهسازی و نوسازی بافت قدیم.. 22

    2-1-2- دیدگاههای نظری پیرامون بهسازی و نوسازی بافت قدیم.. 27

    جمع بندی.. 35

    2-2- منشورها و قطعنامه‌های جهانی.. 37

    2-2-1- کنگره آتن (1931) 37

    2-2-2- معاهده لاهه (1954) 38

    2-2-3- کنگره رم (1972) 38

    2-2-4- کنفرانس ونیز (1964 ) 39

    2-2-5- بیانیه مکزیکوسیتی (2000 میلادی) 40

    2-2-6- بیانیه استکهلم (1998) 41

    2-2-7- کنگره آمستردام (1975) 42

    2-3- تجارب بهسازی و بازسازی بافت‌های قدیم شهری در کشورهای مختلف جهان.. 43

    2-3-1- تجارب مرمت و بازسازی بافت‌های قدیم در فرانسه. 43

    2-3-2- تجارب مرمت و بازسازی بافت‌های قدیم در انگلستان.. 46

    2-3-4- تجارب مرمت و بازسازی بافت‌های قدیم در ایتالیا 50

    2-3-5- تجارب مرمت و بازسازی بافت‌های قدیم در استکهلم.. 54

    2-3-6- تجارب مرمت و بازسازی بافت‌های قدیم در چکسلواکی سابق.. 55

    2-4- تجارب کشورهای جهان سوم (آسیا – آفریقا) 57

    2-4-1- تجارب کشور مصر؛ شهر قاهره. 57

    2-4-2- تجارب کشور سوریه ؛ شهر دمشق.. 57

    2-4-3- تجارب کشور لبنان ؛ شهر بیروت.. 58

    2-4-4- تجارب کشور ژاپن.. 61

    2-5- تجربیات بهسازی و نوسازی بافت‌های قدیم شهری در ایران.. 62

    2-5-1- کرمان.. 62

    2-5-2- شهر شوشتر. 63

    2-5-3- قزوین.. 64

    2-5-4- شهرکرد. 66

    جمع بندی و نتیجه گیری.. 69

    فصل سوم : روند تحولات سیاستها و برنامه‌های بهسازی  و نوسازی شهری در ایران.. 71

    3-1- سیاست‌ها و برنامه‌های بهسازی و نوسازی بافت‌های شهری در ایران.. 72

    3-1-1- سیاستها و برنامه‌های اجرایی بهسازی و نوسازی بافت‌های شهری در قبل از انقلاب اسلامی (قبل از سال 1300 خورشیدی) 72

    3-1-1-1- سیاست‌ها و برنامه‌های دوره پهلوی اول (1320-1300) 73

    3-1-1-2- سیاست‌ها و برنامه‌های دوره پهلوی دوم (1357 – 1320) 74

    3-1-1-2-1- برنامه اول عمرانی (1334 -1327) 74

    3-1-1-2-2- برنامه دوم عمرانی (1341-1334) 75

    3-1-1-2-3- برنامه سوم عمرانی (1346-1341) 75

    3-1-1-2-4- برنامه چهارم عمرانی (1351-1347) 76

    3-1-1-2-5- برنامه پنجم عمرانی (1356 -1352) 76

    3-1-2- سیاست‌ها و برنامه‌های بهسازی و نوسازی بافت‌ های شهری در دوره پس از انقلاب اسلامی (1357) 77

     

    3-1-2-1- برنامه اول توسعه اقتصادی – اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران
    (1366-1362) 78

     

    3-1-2-2- برنامه دوم توسعه اقتصادی – اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران
    (77-73) 79

     

    3-1-2-3- برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران
    (1383-1379) 83

    3-2- طرح‌های بهسازی بافت قدیم.. 84

     

     

    فصل چهارم : مطالعات طبیعی، اجتماعی فرهنگی و اقتصادی شهر سبزوار با تاکید بر
    بافت قدیم آن.. 88

    مقدمه. 89

    4-1- موقع جغرافیایی، حدود و وسعت شهرستان سبزوار 90

    4-2- موقع سیاسی شهرسبزوار درتقسیمات سیاسی شهرستان سبزوار 90

    4-3- خلاصه‌ای بر شرایط طبیعی شهر سبزوار 95

    4-3- 1- تقسیم بندی منطقه به بخش‌های طبیعی.. 95

    4-3-2- زمین شناسی و خصوصیات تکتونیکی منطقه. 96

    4-3-3- منابع آب.. 98

    4-3-4- خاک شناسی.. 100

    4-3-5- آب و هوا و مشخصات آن.. 101

    4-3-5-1- شاخص‌های اقلیمی منطقه. 103

    4-3-5-1-1- درجه حرارت.. 103

    4-3-5-1-2- میزان بارندگی.. 104

    4-3-5-1-3- رطوبت نسبی.. 104

    4-3-5-1-4- وزش باد. 105

    4-3-5-1-5- موقعیت خورشید. 105

    4-3-5-2- نمودارهای اقلیمی.. 106

    4-4- وضعیت اقلیمی سبزوار و آسایش انسان (روش اولگی) 108

    4-5- تأثیر اقلیم در ساخت و بافت شهر. 109

    جمع بندی و نتیجه گیری.. 110

    مقدمه. 112

    4-6- میزان جمعیت و پراکندگی آن در شهرستان سبزوار 113

    4-6-1- پیش بینی جمعیت شهر سبزوار برای سال‌های 1390 و 1395 با استفاده از مدل رشد نهایی   114

    4-6-2- جمعیت، تراکم و  نحوه توزیع آن در شهر سبزوار. 115

    4-6-3- ساختار سنی و  جنسی جمعیت سبزوار. 119

    4-6-4- ویژگی مهاجرت در شهر سبزوار. 123

    4-6-5- وضعیت سواد و آموزش در شهر سبزوار. 125

    4-7- مشخصات جمعیتی بافت قدیم.. 127

    4-7-1- سهم جمعیتی بافت قدیم از جمعیت کل شهر. 127

    4-7-2- چگونگی پراکنش جمعیت در بافت قدیم سبزوار. 127

    4-7-3- ساختار سنی و جنسی جمعیت بافت قدیم سبزوار. 128

    4-7-4- وضعیت مهاجرت در بافت قدیم.. 131

    4-7-5- تحولات جمعیتی بافت قدیم.. 132

    4-7-6- توزیع و تراکم جمعیت در بافت قدیم.. 133

    4-7-7- تراکم خالص و ناخالص شهری در بافت قدیم.. 135

    4-7-8- وضعیت سواد و آموزش در بافت قدیم.. 138

    4-7-8-1- بررسی درصد باسوادی در محلات بافت قدیم.. 139

    4-8- سابقه سکونت... 140

    جمع بندی.. 140

    4-9- ساختار اقتصادی و کارکردهای شهر سبزوار. 142

    4-9-1- تعیین پایه اقتصادی شهر سبزوار. 142

    4-10- ویژگی‌های اقتصادی جمعیت بافت قدیم.. 145

     

    4-10-1- وضعیت اشتغال در سطح محله‌های بافت... 145

    4-10-2- جمعیت فعال و غیر فعال بافت قدیم.. 147

    فصل پنجم : خلاصه‌ای بر جغرافیای شهری و شهرشناسی سبزوار 149

    مقدمه. 150

    5-1- تاریخ مختصر سبزوار 151

    5-2- وجه تسمیه. 153

    5-3- موقع سبزوار در سلسله مراتب شهری خراسان و کشور 154

    5-4- روند رشد فیزیکی شهر سبزوار 155

    5-4-1- توسعه فیزیکی و تغییرات ساخت کالبدی در دوره اول (1345 – 1300) 156

    5-4-2- توسعه فیزیکی و تغییرات ساخت کالبدی شهر در دوره دوم (1365 – 1345) 158

    5-4-3- توسعه فیزیکی و تغییرات ساخت کالبدی شهر در دوره سوم  (1375 – 1365) 159

    5-5- اثرات توسعه فیزیکی بر بافت قدیم شهر سبزوار 162

    5-6- نقش عمومی شهر سبزوار 164

    جمع بندی و نتیجه گیری.. 166

     

    فصل ششم : مشخصات، ویژگی‌ها، محدودیت‌ها و امکانات فیزیکی کالبدی بافت قدیم سبزوار 168

    مقدمه. 169

    6-1- مشخصات جغرافیایی بافت قدیم سبزوار 170

    6-2- بررسی بافت قدیم، ویژگیها و مشخصات آن.. 175

    6-2-1- تراکم و دانه بندی بافت قدیم.. 181

    6-2-2- جمع بندی ویژگی‌های بافت قدیمی شهر سبزوار. 182

    6-3- آثار و بناهای باارزش تاریخی در بافت قدیم سبزوار 186

     

     

    6-4- کاربری‌های موجود در بافت قدیم سبزوار 193

    6-5- شبکه‌های ارتباطی.. 201

    6-5-1- راه‌های درون منطقه‌ای.. 201

    6-5-2- راه‌های درون شهری.. 201

    6-5-3- بررسی وضعیت خیابانهای محصور کننده بافت قدیم به لحاظ ساختار ارتباطی و شریانی آن   204

    6-5-4- طبقه بندی معابر بافت قدیم از نظر سلسله مراتبی بر حسب نقش و عملکرد. 205

    6-5-5- گذرهای قدیمی بافت قدیم سبزوار. 206

    6-6- مسائل و مشکلات فیزیکی کالبدی بافت قدیم سبزوار 210

    6-6-1-مشکلات مربوط به شبکه معابر بافت... 210

    6-6-2-کمبود عناصر خدماتی، تأسیساتی و تسهیلات شهری و زیر بنایی.. 212

    6-6-3- فرسودگی و فشرده بودن بناهای موجود در بافت قدیمی.. 215

    6-6-3-1- خصوصیات کالبدی مساکن بافت قدیم سبزوار. 217

    6-6-3-1-1- کیفیت ابنیه. 217

    6-6-3-1-2- عمر ساختمان.. 218

    6-6-3-1-3- نوع مصالح ساختمانی.. 218

    6-6-3-1-4- تعداد طبقات.. 218

    6-6-3-1-5- نحوه تصرف مسکن.. 219

    6-6-3-1-6- مساحت زیر بنا و تعداد اتاقهای واحدهای مسکونی موجود در بافت قدیم.. 220

    6-6-4- تعارض بخشهای بافت قدیم با ساختار کلی شهر. 220

    6-6-5- تراکم و تمرکز فعالیت‌ها 220

    6-6-6- کاهش ارزشهای محله‌ای و سکونتی.. 221

     

     

    6-6-7- انحطاط کیفیت فرهنگی و بصری.. 221

    6-7- امکانات فیزیکی کالبدی بافت قدیم سبزوار 222

    6-7-1- فرسودگی و وجود سطوح مخروبه در بافت... 222

    6-7-2- امکانات شبکه حمل و نقل.. 222

    6-7-3- امکانات، تاسیسات و تجهیزات زیرساختی.. 223

    6-8- اهداف بهسازی بافت قدیم ناشی از مسائل، مشکلات و پتانسیل‌های موجود. 223

     

    فصل هفتم : آزمون فرضیات و نتایج.. 229

    7-1- بررسی فرضیه‌ها 230

    7-1-1- فرضیه اول.. 230

    7-1-2- فرضیه دوم. 235

    7-1-3- فرضیه سوم. 241

    7-1-4- فرضیه چهارم. 248

    1-3-5-بافت قدیم، عامل تبادل فرهنگ... 252

    2-3-5-طراحی شهری : تجلی و تبلور فرهنگی.. 253

     

    فصل هشتم : ارائه راهکارها و پیشنهادات... 258

    ارائه راهکارها و پیشنهادات... 259

    منابع و مأخذ. 264

    منابع انگلیسی : 272

    منابع الکترونیکی : 273

     

     

    منبع:

     

    آریان پور، علیرضا، بافت قدیمی و شهرسازی شهرستان سبزوار، شهرهای ایران، جلد دوم، تهران، انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1366.

    ابن فندق (بیهقی)، ابوالحسن علی بن زید، تاریخ بیهق، به تصحیح احمد بهمنیار، تهران، انتشارات فروغی، چاپ سوم، 1361.

    احمدزاده، جواد، «حمل و نقل و بازرگانی در سبزوار» مجموعه مقالات سمینار سبزوار و توانمندی‌های توسعه، سبزوار، انتشارات دانشگاه تربیت معلم سبزوار، 1375.

    احمدی، محمدابراهیم، سیمای سبزوار، انتشارات نبوغ، 1375.

    استروفسکی، واستلاف، شهرسازی معاصر، ترجمه لادن اعتضادی، تهران، نشر دانشگاهی، 1371.

    اکرمی، زکیه، بهسازی بافت قدیم ابرکوه، رساله کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه یزد، 1384.

    امیربانی، مسعود، تاریخ معماری غرب از عهد باستان تا مکتب شیکاگو، تهران، نشر خاک، پاییز 1385.

    بحرینی، حسین، تجدد، فراتجدد و پس از آن در شهرسازی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، 1378.

    بحرینی، سیدحسین، فرایند طراحی شهری، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول، 1377.

    برآبادی، علی، سیر تحولات عملکردی بافت قدیم سبزوار، رساله کارشناسی ارشد رشته جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تهران، 1380.

    بنه ولو، لئوناردو، تاریخ معماری مدرن، ترجمه سیروس بارو، تهران، دانشگاه تهران، 1365.

    بوچانی، محمدحسین، «نوسازی و احیای نواحی فرسوده شهری تجربه شهرکرد» مجله شهرداریها، شماره 64، شهریور 1383.

    بورژل، گی، شهر امروز، ترجمه سیدمحمد سید میرزایی، تهران، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، چاپ اول، 1377.

    بوزیه، لوکور، منشور آتن، ترجمه محمد منصور فلامکی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، 1355.

    بیکن، ادموند، طراحی شهرها، ترجمه فرزانه طاهری، تهران، مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی ومعماری ایران، 1376.

    بیهقی، محمود، سبزوار دیرینه‌های پایدار، مشهد، انتشارات کتابستان، 1370.

    پوراحمد ، احمد ، جغرافیا و ساخت شهر کرمان ، تهران ، دفتر مرکزی جهاد سازندگی ، 1370 .

    پاپلی یزدی، حسین و حسین رجبی سناجردی، نظریه‌های شهر و پیرامون، تهران، انتشارات سمت، 1382.

    تانگه، کنزو، هنر و معماری، ترجمه واحد هنر و معماری، تهران، انتشارات هنر و معماری، 1371.

    تمدن، رویا، «طرح بازسازی بیروت» فصلنامه تحلیلی – پژوهشی علوم اجتماعی (جستارهای شهرسازی)، سال چهارم، شماره 12، بهار 1384.

    توسلی، محمود و دیگران، طراحی شهری در بافت قدیم شهر یزد، مرکز تحقیقات شهرسازی و معماری ایران، تهران، وزارت مسکن وشهرسازی، 1368.

    توفیقی، مسعود، «تاثیر توسعه فیزیکی شهرها و اثر آن بر نوسازی بافت قدیم (مقایسه نیشابور و سبزوار)، همایش توانمندی‌های جغرافیا و برنامه ریزی توسعه، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد، 1380.

    توفیقی، مسعود، «توسعه شهری و منطق گریز از بافت قدیم مورد سبزوار» مجموعه مقالات همایش تخصصی بافت‌های فرسوده شهری، انتشارات وزارت مسکن و شهرسازی مشهد، چاپ اول، 1376.

    جعفری، عباس، شناسنامه جغرافیای طبیعی ایران، تهران، انتشارات سازمان گیتاشناسی، 1378.

    جوادی، اردشیر، «مداخله در بافت‌های قدیمی و فرسوده شهری (سابقه و زمینه ها)» مجله شهرداری ها، شماره 61، خرداد 1383.

    جوان، جعفر، جغرافیای جمعیت ایران، مشهد، انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد، 1380.

    حاتمی نژاد، حسین، «ارزیابی ملاک‌های کمی در شبکه شهری استان خراسان» فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 33، سال 1373.

    حبیبی، محسن، بازسازی بافت‌های تاریخی (جزوه درسی)، دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران.

    حبیبی، محسن، شرح جریان‌های فکری معماری و شهرسازی در ایران معاصر، تهران، دفتر پژوهشهای فرهنگی، 1385.

    حبیبی، محسن و ملیحه، مقصودی، «اصطلاحات و واژه شناسی مرمت» فصلنامه عمران و بهسازی شهری (هفت شهر)، شماره 12 و 13، 1382.

    حبیبی، محسن و ملیحه مقصودی، تعاریف، نظریه‌ها و تجارب و منشورها و قطعنامه‌های جهانی و روشها و اقدامات شهری، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، زمستان 1381.

    حجتی اشرفی، غلامرضا، مجموعه کامل قوانین و مقررات شهرداری و شوراهای اسلامی، تهران، انتشارات شهرداری تهران، 1370.

    حمیدیان، علیرضا، «نظری بر جغرافیای طبیعی شهرستان سبزوار، مجله پژوهشی دانشگاه تربیت معلم سبزوار، شماره 3، بهار و تابستان 1377.

    خانی، علی، «روش‌های حفظ و احیای بافت‌های تاریخی شهر» مجله شهرداری ها، شماره 61، خرداد 1383.

    خورسندی، احمد، «منابع آب و مسائل آن در شهرستان سبزوار» مجموعه مقالات سبزوار و توانمندی‌های توسعه، سبزوار، انتشارات دانشگاه تربیت معلم سبزوار، 1377.

    حناچی، پیروز، مرمت شهری در بافت‌های تاریخی ایران، رساله دکترای معماری، دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران، 1378.

    رسولی، محمد، طرح ساماندهی ساخت فضایی – کالبدی بافت قدیم سنندج، رساله کارشناسی ارشد، تهران، دانشگاه تهران، سال 1372.

    رضایی راد، رضا، بینش فرهنگی و نقش آن در تحولات معماری و شهرسازی، مجله معماری و شهرسازی، 1380، شماره 12.

    رهنما، محمدرحیم، «معرفی و ارزیابی تئوری اصالت بخشی در فرایند احیای بافت‌های قدیم شهری محله سرشور مشهد» فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره پیاپی 42، 1378.

    رهنمایی، محمدتقی و پروانه شاه حسینی، فرایند برنامه ریزی شهری در ایران، تهران، انتشارات سمت، 1383.

    زنجانی، حبیب الله، تحلیل جمعیت شناختی، تهران، انتشارات سمت، 1376.

    زنجانی، حبیب الله، مجموعه مباحث و روشهای شهرسازی (جمعیت)، مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران، چاپ سوم، 1376.

    زنگنه چکنی، یعقوب، تحلیل عوامل تأثیرگذار بر توسعه فیزیکی و ساخت اجتماعی فضایی شهر سبزوار، رساله دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تربیت مدرس، مهرماه 1381.

    زنگنه، یعقوب، علی اکبر عنابستانی، جواد جمال آبادی، سبزوار و حوزه نفوذ تجاری آن با تأکید بر داد و ستد محصولات کشاورزی، طرح پژوهشی جغرافیایی و اجتماعی، انتشارات دانشگاه تربیت معلم سبزوار، تابستان 84.

    زیاری، کرامت الله، اصول و روشهای برنامه ریزی منطقه ای، یزد، انتشارات دانشگاه یزد، 1383.

    زیاری، کرامت الله، برنامه‌ریزی شهرهای جدید، تهران، انتشارات سمت، 1378.

    زیاری، کرامت الله، برنامه ریزی کاربری اراضی شهری، یزد، انتشارات دانشگاه یزد، 1381.

    سازمان ملل متحد، رهنمودهای برنامه ریزی مساکن در کشورهای در حال توسعه، ترجمه کمال اطهاری و محمد کاظم تاجبخش، وزارت مسکن و شهرسازی، 1368.

    شایان، حمید، «اهمیت فاکتور دفع جمعیت از نقاط روستایی در مقام برنامه ریزی روستایی شهرستان سبزوار»، مجموعه مقالات سمینار سبزوار و توانمندی‌های توسعه، سبزوار، انتشارات دانشگاه تربیت معلم سبزوار، 1377.

    شرکت ملی نفت ایران، نقشه زمین شناسی شمال شرق ایران، مقیاس 1:250000، سال1350.

    شکویی، حسین، فلسفه‌های محیطی و مکتب‌های جغرافیایی، تهران، انتشارات گیتا شناسی، 1382.

    شماعی، علی، اثرات توسعه فیزیکی شهر یزد بر بافت قدیم و راهکارهای ساماندهی و احیای آن، رساله دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تهران، 1380.

    شماعی علی و پوراحمد، احمد، بهسازی و نوسازی شهری از دیدگاه علم جغرافیا، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، 1384.

    شنیدلر، سه سفرنامه، به اهتمام قدرت الله روشنی زعفرانلو، تهران، 1347.

    شوای، فرانسواز، شهرسازی، تخیلات و واقعیات، ترجمه محسن حبیبی، تهران، دانشگاه تهران، 1375.

    شورای عالی شهرسازی و معماری ایران، تعاریف مصوبات شورا، دبیرخانه شورا، 1383.

    شیعه، اسماعیل، مقدمه‌ای بر مبانی برنامه ریزی شهری، تهران، انتشارات دانشگاه علم و صنعت ایران، 1382.

    صرافی، مظفر، «توسعه پایدار و مسئولیت برنامه ریزان شهری» مجله معماری و شهرسازی، شماره 35، 1375.

    طاهری، ابوالقاسم، جغرافیای تاریخی خراسان از نظر جهانگردان، انتشارات شورای مرکزی مشهد، 1348.

    طرح جامع یزد، مرحله اول 1354 – 1352، دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران.

    عسگری، عبدالرحیم، «بررسی منطقه‌ای از خراسان به خصوص سبزوار به لحاظ زلزله خیزی»، مجموعه مقالات همایش سبزوار و توانمندی‌های توسعه، سبزوار، انتشارات دانشگاه تربیت معلم سبزوار، 1377.

    علوی تبار، علیرضا، «الگوی مشارکت در جامعه مردم سالار» ماهنامه شهرداری ها، شماره 8، 1383.

    علی آبادی، حسن، بررسی تحولات شهر و شهرنشینی سبزوار با تأکید بر توسعه کالبدی و شکل‌یابی بافت‌های جدید شهری، رساله کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تربیت معلم، 1378.

    فتحی، حسن، مقاله قاهره فردا، محله پیام یونسکو، خرداد 1366.

    فرزام، فرشته، «تداوم حیات یا زوال تدریجی بافت قدیم شهر»، مجموعه مقالات همایش تخصصی بافت‌های فرسوده شهری، مشهد، وزارت مسکن و شهرسازی، 1376.

    فرهودی، رحمت الله، اصول و مبانی برنامه ریزی منطقه ای، جزوه درسی دوره کارشناسی ارشد، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، 1380.

    فرید، یدالله، جغرافیا و شهرسازی، انتشارات دانشگاه تبریز، چاپ اول، 1368.

    فلامکی، محمدمنصور، «فردایی برای یک ربع قرن تجربه مرمت شهری در ایران» فصلنامه عمران و بهسازی شهری، (هفت شهر)، سال دوم، شماره 3، 1380.

    فلامکی، محمدمنصور، باززنده سازی بناها و شهرهای تاریخی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، 1383.

    فلامکی، محمدمنصور، سیری در تجارب مرمت شهری از ونیز تا شیراز، تهران، نشر فضا، 1384.

    فلامکی، محمدمنصور، نوسازی و بهسازی شهری، تهران، انتشارات سمت، 1384.

    قلمی، علیرضا، از مدینه فاضله تا شهر سالم، انتشارات معاونت امور اجتماعی.

    کلانتری خلیل آباد، حسین، برنامه ریزی مرمت بافت تاریخی شهرها، مطالعه موردی شهر یزد، پایان نامه کارشناسی ارشد شهرسازی، دانشکده معماری دانشگاه شهید بهشتی، 1378.

    کلانتری، حسین و پوراحمد، احمد، فنون و تجارب برنامه ریزی مرمت تاریخی شهرها، تهران، انتشارات جهاد دانشگاهی تهران، 1384.

    کرزن، لرد، ایران و قضیه ایران، ترجمه وحید مازندرانی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، 1349.

    گیدئون، زیگفرید، فضا، زمان، معماری، ترجمه منوچهر مزینی، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1350.

    لینچ، کوین، سیمای شهری، ترجمه منوچهر، مزینی، تهران، دانشگاه تهران، 1357.

    محمدی، صادق، برنامه ریزی فضایی – کالبدی بافت‌های کهن شهری (نمونه موردی اهواز قدیم)، رساله کارشناسی ارشد، تهران، دانشگاه تهران، سال 1375.

    محمدی، محمود، فرهنگ اماکن و جغرافیایی تاریخی بیهق (سبزوار)، نشر آژند، 1381.

    مقدسی، ابوعبدالله محمدبن احمد، احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم، ترجمه دکتر علی‌نقی منزوی، تهران، چاپ اول، 1361.

    مقصودی، ملیحه، استخوان بندی شهر تهران، تهران، انتشارات معاونت فنی و عمران شهرداری تهران، زمستان 1376.

    موریس، جیمز، تاریخ شکل شهر تا انقلاب صنعتی، ترجمه راضیه رضا زاده، تهران، انتشارات جهاد دانشگاهی علم و صنعت، 1368.

    موسوی، فاطمه، بهسازی هسته تاریخی و مرکزی قائمشهر، رساله کارشناسی ارشد معماری دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران، 1382.

    مهدوی، مسعود، اصول و مبانی جغرافیای جمعیت، تهران، نشر قومس، چاپ چهارم، 1379.

    مهدوی، مسعود، تحلیل‌های جمعیتی در برنامه ریزی شهری، جزوه درسی کارشناسی ارشد، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، 1380.

    مهندسین مشاور بافت شهر، طرح آماده سازی اراضی سبزوار، گزارش مرحله اول خصوصیات اجتماعی اقتصادی، جلد 1، انتشارات مسکن و شهرسازی مشهد.

    مهندسین مشاور پژوهش و عمران، طرح مکانیابی توسعه سبزوار، وزارت مسکن و شهرسازی، 1366.

    مهندسین مشاور زیست کاوش، طرح تفصیلی ویژه بهسازی و بازسازی بافت قدیم و مرکزی سبزوار، مسکن و شهرسازی استان خراسان رضوی، 1383.

    مهندسین مشاور زیستا، طرح جامع احیاء بافت کهن شوشتر، وزارت مسکن و شهرسازی، سال 1367.

    مهندسین مشاور طاش، تجربیاتی در بهسازی و بازسازی بافت‌های شهری تاریخی و قدیمی، تهران، 1374 .

    مهندسین مشاور طاش، خلاصه گزارش طرح نوسازی و بازسازی بافت پیرامون حرم مطهر، 1374.

    مهندسین مشاور طرح معابر ایران، مطالعات مرحله دوم ساماندهی حمل و نقل و ترافیک شهر سبزوار (گزارش نهایی شماره 3)، شهرداری سبزوار، جلد اول، خرداد 1385.

    مهندسین مشاور فرافزا، تجزیه و تحلیل و استنتاج از بررسی‌های طرح جامع شهرستان سبزوار، انتشارات مسکن و شهرسازی خراسان، جلد 3، 1373.

    مهندسین مشاور فرافزا، طرح جامع سبزوار، انتشارات مسکن و شهرسازی خراسان، 1358.

    میرمیران، سیدهادی، «گهر ساختن در صدف خویش، گفتاری درباره طرحهای احیاء و روان بخشی مناطق تاریخی ایران» مجله معماری و شهرسازی، شماره 5 و4، 1375.

    نریمانی، مسعود، بهسازی بافت تاریخی «مدل سازی راهبردها و بنیان‌های ساختاری» انتشارات مؤلف، پاییز 1379.

    نسرین، محمدرضا، «مرمت توسعه در پراگ» مجله معماری و شهرسازی، دوره ششم، شماره‌های 3 و 4، 1375.

    نظری، علی اصغر، جغرافیای جمعیت ایران، تهران، انتشارات گیتاشناسی، 1368.

    نقیبی، جواد، بررسی ویژگیهای جمعیتی استان خراسان رضوی به تفکیک شهرستان از سال 85-75، سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان خراسان رضوی.

    هویی زن، اندریس اوست، «مشارکت شهروندان در طرح ریزی و توسعه نواحی شهری» مجله معماری و شهرسازی، شماره 49 و 48، 1382.

     

    منابع انگلیسی :

    100-Friedman , J ; Regional planning As a field of study ; In friedman , J and Alonso, W , Regional Development and plannig , MIT press , Cambridge , Mass , 1964 , p :61.

    101-Mozayeni , M . 1975 : "Growth and planning in urban Iran" , in Environment studies University of Tehran , By : Center for coordination of Environmental studies , No : 4 , pp : 79-88.

     

    منابع الکترونیکی :

    102-http://www.Weather.ir

    103-http://www.Sci.Org.ir 

ثبت سفارش
عنوان محصول
قیمت