مقدمه :
یکی از برنامه های راهنمایی و مشاوره در مدرسه، هدایت تحصیلی است. هدایت تحصیلی یک جریان منظم است، که هدف خاصی را دنبال می کند و ابتدا و انتهای مشخصی ندارد. از طریق هدایت تحصیلی به فرد کمک می شود تا خود را بشناسد، با خصوصیات رشته های مختلف و نیازهای جامعه آشنا گردد، رشته مناسبی را انتخاب کند و بطور موفقیت آمیزی در آن رشته تحصیل کند. هدایت تحصیلی از دوره ابتدایی می تواند پی ریزی گردد، در دوره راهنمایی و دبیرستان استعدادهای دانش آموز کشف و رشته های مختلف تحصیلی شناخته شود تا در نهایت دانش آموز، رشته متناسب با علاقه و استعداد خود را انتخاب کند. راهنمایی شغلی هم هر چند از دوره ابتدایی پی ریزی می گردد، اما رسماً در پی هدایت تحصیلی ادامه پیدا می کند.
بیان مسئله :
پژوهش حاضر قصد بررسی برنامه هدایت تحصیلی را دارد. ارزشیابی و بررسی هر برنامه ای یکی از ارکان لازم برای رشد آن برنامه است. مسئله کلی این است که آیا برنامه هدایت تحصیلی موفق بوده است یا نه؟ و آیا به هدف نهایی خود که همان کمک به دانش آموز برای انتخاب بهینه رشته تحصیلی است، رسیده است یا نه؟
اهداف :
هدف اصلی تحقیق حاضرمشخص کردن رابطه پیشرفت تحصیلی با هدایت تحصیلی است. از جمله اهداف فرعی تحقیق ، بررسی هدایت تحصیلی و تبیین اثر بخشی فعالیتهای مشاوره ، تجزیه هدایت تحصیلی به بخشهای مختلف و تعیین متغیرهای مختلف می باشد
فرضیه های تحقیق:
هدایت تحصیلی با پیشرفت تحصیلی رابطه دارد بین نمرات راهنمایی مرتبط با رشته انتخابی و پیشرفت تحصیلی رابطه وجود دارد بین نمرات دبیرستان مرتبط با رشته انتخابی و پیشرفت تحصیلی رابطه وجود دارد بین امتیاز نمرات در رشته انتخابی و پیشرفت تحصیلی رابطه وجود دارد بین امتیاز مشاوره ای در رشته انتخابی و پیشرفت تحصیلی رابطه وجود دارد.
جامعه و نمونه :
جامعه مورد مطالعه در این پژوهش عبارتست از دانش آموزان دختر و پسر سال دوم دبیرستان در سطح اداره کل آموزش و پرورش شهرستانهای استان تهران . از این تعداد 500 نفر آزمودنی با استفاده از روش نمونه گیری چند مرحله ای انتخاب شده اند.
ابزار گرد آوری داده ها :
فرم شماره یک هدایت تحصیلی به اضافه کارنامه تحصیلی ترم سوم دانش آموزان، ابزار اصلی تحقیق حاضر بوده اند.
روش تجزیه و تحلیل اطلاعات :
جهت تجزیه و تحلیل داده ها از روشهای توصیفی، فراوانی، درصد، میانگین و واریانس نمرات مختلف و در بخش استنباطی از روش رگرسیون و تحلیل واریانس بهره گرفته شده است.
نتیجه گیری و تفسیر یافته ها :
با تحلیل همبستگی داده ها، تمام فرضیه ها مورد تأیید قرار می گرفت، یعنی پیشرفت تحصیلی به عنوان متغیر وابسته با نمرات دوره راهنمایی، نمرات سال اول دبیرستان، امتیاز نمرات، امتیاز مشاوره ای، تعداد اولویت، ردیف اولویت انتخابی، معدل رشته رابطه مثبت و معنی دار دارد. اما در تحلیل رگرسیون چند متغیره رابطه چند متغیر با پیشرفت تحصیلی معنی دارد نشد. این متغیرها عبارتند از: امتیاز نمرات، معدل نمرات راهنمایی، و رشته تحصیلی. قوی ترین متغیر مستقل در پیش بینی و تبیین پیشرفت تحصیلی، معدل رشته است و ضعیف ترین متغیر، جنسیت می باشد. تحلیل واریانس هم نشان داد که بین دانش آموزان رشته های مختلف از لحاظ پیشرفت تحصیلی تفاوت وجود دارد. در این بین دانش آموزان ریاضی و فیزیک از دانش آموزان سه رشته کار و دانش، فنی و حرفه ای و علوم انسانی برتر هستند. اما بین رشته های علوم انسانی، علوم تجربی، و فنی و حرفه ای اختلاف معنی داری وجود ندارد. لذا دانش آموزان کار و دانش از همه رشته ها ضعیف تر هستند. همچنین تحلیل واریانس نشان داد که ردیف اولویت پنجم انتخاب کرده اند، از لحاظ پیشرفت تحصیلی برتر از دانش آموزانی هستند که رشته خود را از اولویت اول و دوم انتخاب کرده اند.