پایان نامه بررسی اختلالات گفتاری دانش آموزان ابتدایی

چکیده

تحقیق حاضر با هدف مطالعه میزان اختلالات گفتاری در  دانش آموزان پایه اول ابتدایی شهر نیشابور انجام شده است که جامعه آماری این پژوهش را کلیه دانش آموزان پایه اول ابتدایی شهر نیشابور تشکیل می دهند که به روش نمونه گیری تصادفی از 10 مدرسه مختلف نمونه ای به حجم 30 نفر انتخاب شدند و پرسشنامه مربوط به اختلالات گفتاری را که باید توسط والدین کودکان پاسخ داده می شد تکمیل کردند . این تحقیق از نوع توصیفی پیمایشی است که با هدف بررسی یک فرضیه و سه سئوال انجام شده است . پس از استخراج نتایج پرسشنامه زمینه و سئوالات به این ترتیب مشخص شده اند که در نمونه مورد مطالعه لکنت زبان شایعترین اختلال گفتاری در دانش آموزان بوده است و دو زبانگی در ایجاد اختلالات زبانی کودکان تاثیری نداشته است همچنین لکنت زبان در نمونه مورد مطالعه ریشه ارثی ندارد و ترس و اضطراب نیز در ایجاد اختلال زبان کمترین نقش را دارد .

فصل اول

طرح تحقیق

1 1 مقدمه :

دوره ابتدایی یکی از مهمترین دوره های تحصیلی است که در تکوین شخصیت افراد نقش بسزایی دارد و به خاطر همین اهمیت و نقش مهم آن است که آموزش آن برای کودکان رایگان و اجباری می باشد .

در این دوره دانش آموزان برای ورود به دوره های بالاتر تحصیلی و افرادی مسئول و متعهد نسبت به جامعه تربیت می شوند . باید دانش آموزان در این دوره دانش و مهارتهای لازم را برای زندگی آینده را فرا گیرند و به افرادی مفید برای اجتماع تبدیل گردند . کمال انسان در گرو تعلیم و تربیت صحیح است و دوره ابتدایی مقدمات رسیدن انسانها را به این مرتبه فراهم می سازد و به همین دلیل باید معلمان دلسوز با تجربه متعهد همراه با دانش و مهارت های شغلی لازم این وظیفه خطیر را برعهده گیرند و با عشق و علاقه به این کار دل دهند و هدف آنها تعلیم و تربیت دانش آموزان می باشد .

همچنین معلم پایه اول نقش مهم تری دارد ، زیرا دانش آموزانی وارد دبستان می شوند که ابتدا توانائیها و استعدادها و مشکلات آنها قبلاً شناخته شده است و این وظیفه معلم است که در ابتدا مشکلات دانش آموزان را شناسایی و در جهت رفع آن اقدام نماید .

خصوصاً بسیاری از مشکلات دانش آموزان از ظاهر آنها شناخته نمی شود و به مرور شناسایی می گردند . مشکلات گفتاری دانش آموزان از این جمله است . زیرا
دانش آموزان با وجود داشتن ظاهری سالم و هوش طبیعی قادر به ارائه تحصیل نیستند یا ارائه تحصیل برایشان مشکل است به همین دلیل معلمان باید در ابتدای سال این مشکلات را شناسایی کرده و نسبت به درمان اقدام نمائید .

2 1 بیان مساله :

از آنجایی که عنوان تحقیق مربوط به مشکلات گفتاری دانش آموزی پایه اول است اکثر معلمین پایه اول در ابتدای سال با این مشکل مواجه هستند معلمینی که از تجربه و دانش کافی برخوردارند .

در برخورد با این مشکلات فوق هستند و به راحتی می توانند به دانش آموزان کمک کنند اما چه بسا معلمین که به علت نداشتن اطلاعات کافی قادر به تشخیص این مشکلات نبوده و با برخورد ناصحیح خود باعث سرخوردگی و فرار از آنها می گردند به همین دلیل این تحقیق بر آن است تا با انتخاب این موضوع کمکی به این دانش آموزان کرده باشد .

لازم به تذکر است که اکثریت این دانش آموزان بیماری خاصی ندارند و به خاطر برخورد تربیتی نادرست دچار چنین مشکلاتی شده اند که آن هم با عنایت به اصل تاثیر پذیری انسان قابل جبران می باشد که در این رابطه نقش معلمان از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است . کار معلم تنها نباید درس دادن و درس خواندن باشد بلکه مانند طبیب در صدد شناسایی دردهای روحی ، جسمی دانش آموزان و درمان آنها باشد . تا مسئله تعلیم و تربیت مثمرثمر و مورد استفاده و پذیرش عموم دانش آموزان قرار بگیرد و یکی از انگیزه هایی که سبب گردیده که این احساس نیاز در برنامه ریزان آموزش و پرورش ایجاد گردد و به فکر ایجاد فرصتهایی برای کسب مهارتها و آگاهیهای تخصصی برای معلمان از طریق دوره های ضمن خدمت باشد و کمک به حل مسائل و مشکلات روحی و روانی دانش آموزان است که امید می رود با ایجاد مراکز روان درمانی و کلینیک های تخصصی گفتار درمانی در راستای فعالیتهای آموزشی این مشکل اساسی در بین همه دانش آموزان مرتفع گردد .

3 1 اهمیت و ضرورت تحقیق

با توجه به اهمیت دوره ابتدایی و به ویژه سال اول که پایه و اساس یادگیری انسان شکل
 می گیرد .

لازم است معلمین این پایه به مهارتهای زبانی آنها برای ایجاد ارتباط سالم با همسالان توجه کمتر چون هر مهارت پیش نیاز مهارت بعدی است . شنیدن ، گفتن و خواندن و نوشتن ارکان آموزی هستند کسی که مشکلات گویایی دارد در خواندن و نوشتن هم پیشرفت نداشته و باعث تاخیر در یادگیری او می گردد لذا باید معلمین با مشکلات آشنا بوده و راه درمان آن را بدانند تا در صورت برخوردن به چنین مشکلاتی قادر به حل آن باشند تا مبادا باعث سرخوردگی و یا فرار دانش آموزان گردند .

تحقیق حاضر می تواند کمکی باشد در راستای شناسایی کودکانی که به طور مثال به کلینیک های گفتار درمانی مراجعه می کنند یا در مراکز روان درمانی مورد استفاده قرار بگیرد یا کمکی باشد به مشاوران مدارس ابتدایی برای تشخیص سریع کودکان دارای مشکل و ارجاع آنها به مراکز مربوطه برای اقدام و درمان فوری این دانش آموزان و حل سریع آن باشد .

4 1 اهداف پژوهش

1 شناخت انواع مشکلات گفتاری دانش آموزان

2   تعیین مهمترین مشکلات گفتاری دانش آموزان و راه درمان آنها

3 چگونگی کمک به این دانش آموزان برای غلبه بر این مشکلات

5 1 فرضیه و سئوالات تحقیق

فرضیه : لکنت زبان شایعترین اختلال زبانی است .

سئوالات تحقیق :

1 آیا دو زبانگی در ایجاد اختلالات زبانی در کودکان تاثیر دارد ؟

2 آیا لکنت زبان ریشه ارثی دارد ؟

3 آیا ترس و اضطراب در ایجاد اختلال زبان تاثیری دارد ؟

6 1 تعاریف مفهومی و عملیاتی

لکنت : اختلالی را گویند که در آن ساختار گفتار فاقد روانی طبیعی است که از طریق تکرار صداها ، هجا و اغلب کل لغات و عبارات و انسداد صداها و کشش صداها و قطع عبارت مشخص می گردد .

تاخیر در گفتار : کسی که به دلیل مشکلات گفتاری منظور خود را کمی مکث و تاخیر بیان می کند .

لالی : شخصی که به دلیل نداشتن تجربه شنوایی قادر به گفتن نیست .

بریده گویی : شخصی که یک کلمه را نمی تواند یکبار ادا کند و بخش بخش ادا می کند .

مکث در گفتار : بررسی گفتار از طریق مکث ( یعنی چیزهای غیر گفتاری ) شاید در صورت ظاهر درست جلوه نکند اما انجام این کار آن طور هم که ظاهر قضیه نشان می دهد بی اساس نیست حدود 40 الی 50 درصد از گفتار عادی خلق الساعه را سکوت تشکیل
می دهد و هر چند این نسبت به نظر شنونده به این زیادی نیست چون وی به قدری سرگرم شنیدن موضوعات مورد گفتگوست که به سکوتهای بین گفتار کمتر توجه دارد .

مکثهای گفتاری بر دو نوعند :

1 مکثهای تنفسی

2 مکثهای تأملی

فصل دوم

پیشینه تحقیق

1 2 پیشینه نظری تحقیق

1 1 2 کلیاتی درباره زبان

سخن گفتن که مهمترین رفتار بشری است کارکردها و سودمندی های گوناگونی را برای انسان دارد . انسان از طریق زبان و بیان شفاهی می تواند مقاصد خود را به دیگران منتقل کند همچنین به وسیله زبان می تواند هیجانهای خود را تخلیه کند و زبان به برون ریزی هیجانها کمک می کند همچنین زبان به اندیشیدن کمکی کند زبانهای در قالب کلمات و اصطلاحات به انسان کمک می کند تا در مورد پدیده های گوناگون بیندیشد .

رشد زبان پس از یک دوره از صداهای دلخواه که کودکان متعلق به تمام فرهنگهای جهان در سنین 10 6 ماهگی از خود در می آورند و پس از یک دوره دیگری که همراه با آواهای تقلیدی مشخص تر است و در سن 12 11 ماهگی از کودک صادر می شود بالاخره در پایان مرحله حرکتی است که زبان محاوره ای به صورت جملات یک کلمه ای ظاهر می گردد .

این کلمات ساده ممکن است برای بیان خواسته ها و حالات و مشاهدات کودک به کار می رود .

کودک در پایان سال دوم زندگی جملاتی دو کلمه ای را به کار می برد و سپس جملات کوتاه کامل را که فاقد ویژگیهای صرفی دستوری است بیان می کند و بعداً به تدریج ساختمانها دستوری زبان را فرا می گیرد مطالعات جالبی در دانشگاهها صورت گرفته حاکی از آن است که سخن نحوی جملات در کودکان 4 2 سال مشاهده می شود . [1]

2 1 2 رشد زبان و گفتار کودک

نتایج پژوهشهای روانشناسی رشد حاکی از این است که ظرفیتها و استعدادهای گوناگون انسان همراه با رشد جسمش معمولاً تغییر می یابند . در طول سالهای متمادی از شیرخوارگی  تا پایان دوره دبیرستان این تغییرات دیده می شود . پیش از آنکه رشد زبان آغاز شود اولین ارتباطهای اجتماعی او شکل می گیرد کودک تازه متولد شده را نمی توان موجود اجتماعی دانست . اگر کودک گریه نمی کرد برای مادر مشکل بود که با کودک ارتباط برقرار کند . در هفته اول ملاحظه می شود کودک چشم خود را به جهتی می دوزد . هر گاه این جهت به سوی مادر باشد اولین رابطه چشم در چشم کودک و مادر ظاهر
 می شود لیکن وقتی مادر سرخود را به طرف دیگری بر می گرداند فرزند او باز به همان نقطه اول چشم دوخته و نمی تواند حرکت چشم خود را با مادر هماهنگ سازد .

تدریجاً در هفته سوم ممکن است حالت جالب و ظریف تری از خنده و خواب آلودگی در چهره او مشاهده شود در ابتدای هفته چهارم هرگاه مادر صدای محبت آمیزی از خود صادر کند کودک واکنش خنده از خود بروز می دهد . در هفته پنجم کودک به چهره مادر خیره می شود و در هفته 6 و 7 مستقیماً به چهره مادر نگاه می کند و می خندد و گاه صدای نرم و مبهمی از خود بروز می دهد ، بدین گونه اولین ارتباط اجتماعی و گفتاری او تشکیل می شود .

خنده کودک یک واقعه مهم در رشد کودک است والدین نسبت به آن توجه زیادی نشان می دهند . اما نگاه و صدای کودک و ارتباطی که بدین گونه ایجاد می شود از خنده کودک مهم تر است لحظه ایجاد ارتباط نگاهی است که والدین به فرزند خود به چشم یک شخص می نگرد . چه بسا که از لحاظ شروع این ارتباط است که عملاً عشق والدین نسبت به فرزندانشان ظاهر می شود و علاوه بر مراقبت از کودک با او بازی می کنند .

رفتار مادرانه اجتماعی کردن ، ایجاد امنیت و اعتماد به نفس و رشد شناختی و زبان آموزی کودک و اجر اهمیت بسیار است صحبت و هیجان و صداها و زبان مادر باعث تقویت کودک در ابراز و پیچیده تر شدن ارتباط اجتماعی اوست .

رشد ارتباطی موقعی حاصل می شود که به علاقه های ارتباطی کودک پاسخ داده شود . رشد ارتباطی کودک موجب تعلق وی به والدین است این احساس تعلق معمولاً در 9 6 ماهگی ظاهر می شود و در حدود یک سالگی کاملاً مشخص است .