روش تحقیق بررسی اعتماد به نفس در پیشرفت تحصیلی دانشجویان دانشگاه آزاد ایذه

چکیده

موضوعی که در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفته عبارست است رابطه بین اعتماد به نفس و عملکرد دانشجویان دانشگاه آزاد ایذه  می باشد ..

در این رابطه فرضیه های مورد نظر عبارتند از اینکه چه رابطه ای بین اعتماد به نفس و عملکرد دانشجویان. و فرضیه دوم عبارت است از اینکه بین دانشجویان پسر و دخترچه عملکردی در طول یک ترم گذشته داشته اند .

فرضیه سوم : این عملکرد تا چقدر در تحصیل و یا عدم تحصیل دانشجویان موثر است .

فرضیه چهارم : این رابطه اعتماد به نفس و عملکرد تا چقدر در روحیه دانشجویان پسر و چقدر در روحیه دانشجویان دختر دانشگاه آزاد اید تاثیر گذاشته .

برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش آماری تجزیه و تحلیل واریانس دو راهه و استفاده از آزمونهای پسین با مقایسه های چند گانه استفاده شده است .

نتیجه بدست آمده از این تحقیق این است که بین اشتغال والدین در آموزش و پرورش و عملکرد تحصیلی فرزندان رابطه معنا دار وجود دارد .

لازم به ذکر است فرضیه ششم که عبارت است از بین دانش آموزان پسر دارای پدران شاغل فرهنگی و غیر فرهنگی از لحاظ عملکرد تحصیلی تفاوت وجود دارد . این فرضیه تأیید نشده است

چون تحقیق انجام شده در مقطع متوسطه بوده لذا برای رسیدن به نتایج مشابه یا غیر آن پیشنهاد می شود که علاقمندان به این موضوع تحقیق را در مقاطع پایین تر مورد بررسی قرار دهند .

مقدمه

نشاط یک مفهوم جدید روان شناسی است که تاکنون کمتر مورد توجه قرار گرفته است . تعریف مفهوم نشاط علی رغم آن که ساده به نظر می رسد، دشوار است . با وجود این بسیاری از روان شناسان براین عقیده اند که نشاط یک هیجان کنترل رفتارها و افکار اعتماد به نفس  انتظار دانشجو از شکست یا پیروزی اعتماد به نفس نام دارد . اعتماد عقیده ای است مبنی بر اینکه فرد می تواند به طور موفقیت آمیزی یک رفتار دلخواه را در یک موقعیت خاص انجام دهد . همخوان ترین عامل مشخص که موفقیت سطح بالا را ازموفقیت سطح پایین در بازی تنیس متمایز می سازد ،‌ اعتماد بازیکن می باشد . بازیکنان عالی رتبه به توانائی هایشان عقیده قوی دارند .

برای نمونه هنگامی که یک بازیکن افکار تدافعی یا منفی دارد معمولا موجب می شود که حرکاتش به سمت اندام قسمت پشتی (بیشتر وزن بر روی پای عقب قرار می گیرد) سوق پیدا کند و در راست ایستادن (عدم تعادل در ایستادن و به پشت خمیده شدن) دچار عدم توازن گردد. هنگام وقوع چنین اتفاقی ، بازیکن معمولا هیچ قدرتی برای ضربه زدن به توپ ندارد و بیشتر سعی می کند . از طریق زور بازوی خود هر کاری را انجام دهد .

اعتماد باعث رشد هیجانات و تفکر مثبت ، تسهیل تمرکز ، انتخاب اهداف چالش انگیز بیشتر ، پافشاری و تلاش ، تاثیر بر انتخاب زدن ضربه و نهایتا منجر به اعمال سریع روانشناختی می شود ، همچنین موجب می گردد که بازیکن واقع گراتر و خوش بین تر شود . بدیهی است که بین شایستگی فنی و اعتماد یک رابطه قوی وجود دارد . مثبت است که حاوی سه عنصر اساسی لذت ، خرسندی و رضایت از زندگی است (1). به تعبیر دقیق تر آدم با نشاط و شاد کسی است که اولاً تقریباً از تمام فعالیت های خود لذت می برد، ثانیاً در اکثر اوقات راضی و خرسند به نظر می رسد و ثالثاً از فرآیند زندگی خویش راضی است.

علاوه برآن، اخیراً نیز عنصر چهارمی به هیجان نشاط افزوده اند و آن عنصر فقدان اضطراب و افسردگی است.

بنابراین از این تعریف می توان نتیجه گرفت که آدم با نشاط معمولاً لبخند به لب دارد، دنیای درون آدم آرام است وکمتر یا به ندرت درگرداب هیجانات منفی)غم و غصه، دلهره، ناامیدی و بحران(گرفتار         می شود.

آرجل و کروس لند ( 1987 ) بیان کرده اند که نشاط دارای سه شاخص عاطفه مثبت یا خوشی، احساس رضایت از زندگی و فقدان احساس منفی از نظر اضطراب و افسردگی است. به باور آرجل، فرد با نشاط نگرش مطلوب و رضایت از خود دارد، روابط اجتماعی متعادلی دارد، ازکینه و نفرت دوری می جوید و فرآیند زندگی خود را مثبت ارزیابی می کند  [1] از طرفی به اعتقاد جمعی از روان شناسان، مهم ترین ابزار انسان برای رسیدن به پیروزی و خوشبختی اعتماد به نفس است. عدم اعتماد به نفس یا احساس حقارت در تماس با دیگران خود را به صورت خجالت، شرمندگی، خودبینی اغراق آمیز و نیاز به خودنمایی وتمایل شدیدبه تمجید و تأکیددیگران بروز می دهد[2]. با توجه به اهمیت شادی و نشاط درزندگی ما به طوری که بسیاری از روان شناسان اعتقاد دارند که با نشاط بودن یا به عبارتی سرزنده بودن بار روزانه ما را سبک         می کند و از آن جا که بررسی هایی که پیرامون شادی و نشاط صورت گرفته است به مراتب کمتر از تحقیقاتی است که در زمینه اضطراب و افسردگی انجام شده است، در این پژوهش به بررسی میزان اعتماد به نفس و عملکرد آن در سال تحصیلی  در بین دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد  ایذه و ارتباط آن با اعتماد به نفس پرداخته ایم.

علاقمندان به این موضوع تحقیق را در مقاطع پایین تر مورد بررسی قرار دهند .

بیان مسئله

در این تحقیق ، محقق در صدد است رابطه اعتماد به نفس و عملکرد تحصیلی دانشجویان  شهرستان ایذه از طریق پرسش شوندگان مورد تجزیه و تحلیل و ارزیابی قرار دهد و از روش اسناد ومدارک موجود مشخص نماید که بین دانشجویان  دختر از لحاظ عملکرد تحصیلی تفاوت وجود دارد .

از آنجایی که  عوامل دخیل و موثر در پیشرفت تحصیلی دانشجویان  بسیار زیادند و به عوامل گوناگون در داخل نظام آموزشی  و عوامل خارج از نظام آموزشی ( عوامل خانوادگی ) تقسیم می شوند که در مقدمه به بسیاری از پر اهمیت ترین آنها اشاره شده است از بین آن عوامل فراوان که بیش از همه دارای اهمیت بیشتری هستند انتخاب و مورد سوال قرار می گیرند.

1- آیا رابطه ای بین میزان اعتماد به نفس  والدین و پیشرفت تحصیلی فرزندان دانشجوی وجود دارد؟

2- آیا رابطه ای بین میزان عملکرد عامیانه و روزانه  والدین و پیشرفت تحصیلی فرزندان دانشجو وجود دارد؟

اهمیت مسئله

این تحقیق صرفاً در رابطه با مسائل دانشجویان دانشگاه آزاد اسامی واحد ایذه  می باشد  و با توجه به بررسیها وتحقیقاتی که در این زمینه می شود می توان   مشخص نمود که چه عواملی  می توانند در نظام آموزشی دانشگاه ها دخیل باشند و از این عوامل چه عواملی  مضر و چه عوملی  می توانند مفید باشند .

بررسی نمودن این عوامل  و تحقیق و کار کردن  بر روی آنها  می توان علل پیشرفت تحصیلی  دانشجویان  مشخص نمود .

و از آنجائیکه تعلیم و تربیت  امریست پیوسته  ،مستمر و همه  جانبه  ، تاثیر فاکتورهای چون  شراط خانواده و میزان تحصیلات و آگاهی اولیاء  شرایط فرهنگی و اقتصادی   و مجموعه شرایط  محیط آموزش  بر یکدیگرو نتیجتاًدر تعلیم و تربیت امری است اجتناب ناپذیر ، لذا مطالعه هر یک  بدون در نظر گرفتن  تاثیر و تاثر  شرایط دیگر امریست دشوار  با این پیش فرض  ما برای تاثیر میزان  تحصیلات  و آگاهی  دانشجویان در عملکرد  تحصیلی  را مورد بررسی قرار داده ایم .

اهداف پژوهش:

هدف کلی تحقیق: بررسی رابطه بین اعتماد به نفس و عملکرد تحصیلی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی شهرستان ایذه بوده است.

فرضیه های پژوهش :

میزان وابستگی دانشجویان به هم و رابطه بین اعتماد به نفس و عملکرد دانشجویان چه عملکردی وجود دارد .

1- آیا بین میزان سواد و میزان عزت نفس دانشجویان رابطه معنی دار وجود دارد؟

2- آیا بین سن دانشجویان و میزان عزت نفس رابطه معنی دار وجود دارد؟

3- آیا بین نوع خانواده دانشجو و میزان عزت نفس دانشجو رابطه معنی دار وجود دارد؟

4- آیا بین تعداد دوستان و میزان اعتماد به نفس نفس دانشجو رابطه معنی دار وجود دارد؟

5- آیا بین ترتیب تولد دانشجو در خانواده و میزان عزت نفس دانشجویان رابطه معنی دار وجود دارد؟

6- آیا بین سطح درآمدخانواده و میزان عزت نفس دانشجویان رابطه معنی دار وجود دارد؟

7- آیا بین جنسیت دانشجویان و میزان عزت نفس دانشجویان رابطه معنی دار وجود دارد؟

8- آیا بین میزان عزت نفس و پیشرفت تحصیلی دانشجویان  رابطه وجود دارد؟

مواد و روش ها:

در این مطالعه توصیفی  مقطعی تعداد 50 نفر از دانشجویان روزانه دانشگاه آزاد ایذه  با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی سیستماتیک انتخاب شدند. برای انجام این مطالعه از دو ابزار سنجش میزان اعتماد به نفس و عملکرد استفاده شد

پرسشنامه

مربوط به نشاط فرم کوتاه مقیاس نشاط است که در سال 1989 توسط روان شناسان دانشگاه آکسفورد ساخته شد. برای سنجش اعتماد به نفس

تجزیه SPSS نیز از یک پرسشنامه58  سئوالی که دارای دو حالت بلی، خیر است، استفاده شد. اطلاعات استخراج شده و با استفاده از نرم افزار تجزیه و تحلیل شدند.

19% از دانشجویان میزان نشاط پایینی داشتند.

یافته ها: تحلیل اطلاعات به دست آمده نشان داد که 329 % اعتماد به نفس خیلی پایینی داشتند، / 18 % میزان نشاط خیلی خوبی داشتند. از نظر میزان اعتمادبه نفس دانشجویان نیز 33 / قابل قبولی بود و 712 %اعتماد به نفس خیلی خوبی داشتند. بین میزان نشاط بر حسب رشته تحصیلی تفاوت معنی داری وجود / %58 در سطح حد متوسط و فقط 67بین میزان اعتماد به نفس بر حسب جنسیت .(p<0/ نداشت، اما بین اعتماد به نفس بر حسب رشته تحصیلی تفاوت معنی دار وجود داشت ( 01بین میزان نشاط و اعتماد به نفس .(p<0/ تفاوت معنی دار وجود نداشت، اما بین میزان نشاط و جنسیت رابطه معنی دار وجود داشت ( 03

معنی دار وجود داشت. (r=0/ همبستگی ( 58

نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده اجرای برنامه های پیشگیرانه و درمانی به منظور بالا بردن سطح نشاط در بین دانشجویان

می تواند به بهبود سطح بهداشت روانی و در نهایت بالا بردن عملکرد تحصیلی دانشجویان کمک نماید.* واژه های کلیدی: Cross-Sectional نشاط، اعتماد به نفس، دانشجویان، ایذه

ضرورت و اهمیت تحقیق:

        بدیهی است که کشور ما به مطالعات و تحقیقات مربوط به روانشناسی  اجتمایی دانشجویان  دانشگاه ایذه  و در این میان لازم است به مسائل و مشکلات مهمی که به نحوی به پیشرفت تحصیلی دانشجویان  لطمه می زند توجه لازم مبذول گردد.

       لذا تحقیقاتی ارزنده و معضل گشا در این زمینه برای رسیدن به وضع نسبتا مطلوب و ضروری به نظر می رسد که از طریق یافتن راههای پیشرفت تحصیلی از جنبه های عوامل موثر خانوادگی , آموزشی و پرورشی در این مسیر قدم های موثر و راهگشایی در جهت حل این مشکل بزرگ برداشته شود که مهمترین و پر اهمیت ترین بررسی ها و دست آوردها از مسائل و عوامل خانوادگی در جنبه های پیشرفت تحصیلی از هدفهای عمده و اساسی ما در این تحقیق می باشد.

تعریف متغیرهای پژوهش :

وضعیت و عملکرد و اعتماد به نفس دانشجویان در طول این تحقیق  به عنوان متغیر مستقل  این پژوهش در نظر گرفته شد.

انتظار بازیکن از شکست یا پیروزی اعتماد به نفس نام دارد . اعتماد عقیده ای است مبنی بر اینکه فرد می تواند به طور موفقیت آمیزی یک رفتار دلخواه را در یک موقعیت خاص انجام دهد . همخوان ترین عامل مشخص که موفقیت سطح بالا را ازموفقیت سطح پایین در بازی تنیس متمایز می سازد ،‌ اعتماد بازیکن می باشد . بازیکنان عالی رتبه به توانائی هایشان عقیده قوی دارند .

برای نمونه هنگامی که یک بازیکن افکار تدافعی یا منفی دارد معمولا موجب می شود که حرکاتش به سمت اندام قسمت پشتی (بیشتر وزن بر روی پای عقب قرار می گیرد) سوق پیدا کند و در راست ایستادن (عدم تعادل در ایستادن و به پشت خمیده شدن) دچار عدم توازن گردد. هنگام وقوع چنین اتفاقی ، بازیکن معمولا هیچ قدرتی برای ضربه زدن به توپ ندارد و بیشتر سعی می کند . از طریق زور بازوی خود هر کاری را انجام دهد .

اعتماد باعث رشد هیجانات و تفکر مثبت ، تسهیل تمرکز ، انتخاب اهداف چالش انگیز بیشتر ، پافشاری و تلاش ، تاثیر بر انتخاب زدن ضربه و نهایتا منجر به اعمال سریع روانشناختی می شود ، همچنین موجب می گردد که بازیکن واقع گراتر و خوش بین تر شود . بدیهی است که بین شایستگی فنی و اعتماد یک رابطه قوی وجود دارد و در تعریف عملکرد در این پژوهش به این بر می خوریم که عملکرد به معنی میزان نمرات و بارم های تحصیلی یک دانشجو موفق و با اعتماد به نفس و یا بدون اعتماد به نفس در طول مدت زمان یک ترم درسی کسب              می کند عملکرد تحصیلی یک دانشجو گفته می شود.

پیشینه پژوهش :

نتایج چندین مطالعه، همبستگی شایان توجهی (6/0-4/0) بین پیشرفت تحصیلی و خودپنداره توانایی را نشان داده است (بروک اور2، 1981: مارش3،1984؛ اسکالویک4، 1986). بین پیشرفت تحصیلی و عزت نفس کلی نیز همبستگی 3/0 تا 4/0 یافته شده است (روبین5 1978؛ اسکالویک، 1984، 1986) . از طرف دیگر هانسفورد6 (1982) طی تحقیق خود رابطه معناداری (همبستگی در حدود 6/0) بین خود پنداره توانایی و عزت نفس کلی به دست آورد (بیابانگرد، 1380).

   بر اساس یک الگوی منطقی هر فردی می تواند چهار الگوی احتمالی علّی را مطرح کند که هر یک از آن ها را می توان به صورت نظری مورد بحث قرار داد (اینارام7 و همکاران، 1990 به نقل از میرعلی یاری، 1379).

الف علت ب : بر اساس اصل ارزیابی انجام شده (روزنبرگ، 1979) فردی ممکن است پیش بینی نماید که پیشرفت تحصیلی اش بر خودپنداره اش، از طریق ارزیابی های دیگر افراد مهم تأثیر می گذارد. شبیه همین پیش بینی ممکن است بر اساس تئوری مقایسه اجتماعی انجام شود ( فستینگر1، 1954) . طبق این تئوری، پیش بینی فرد به عملکردش درگروه اجتماعی مورد مقایسه ( به ویژه در میان همکلاسان که اهمیت زیادی دارند)، بستگی دارد. (راجرز، اسمیت و کلمین، 1987). مطابق نظر(دیویس، 1978) دانش آموزان ممکن است در صورتی که خودشان را با اکثریت همکلاسی هایشان مقایسه نمایند، اشتیاق نسبتاً پایینی داشته باشند. پارکر و مارش (1984) نیز نظری مشابه همین نظر، از طریق فرضیه «چهارچوب داوری»2 مطرح می نماید. مطابق این مدل، تغییر خودپنداره احتمالاً پیامد افزایش موفقیت و پیشرفت است تا این که متغیری ضروری برای پیشرفت (میرعلی یاری، 1379) .

1  ب علت الف : بر اساس تئوری همسان سازی خویشتن (جونز، 1973؛ کلی 1954) فردی ممکن است پیش بینی کند که دانش آموزان دارای خودپنداره تحصیلی پایین، ممکن است از موقعیتهایی که در آن ها می توانند خود پنداره شان را تغییر دهند، اجتناب ورزند. از این رو سعی و تلاش کمتری را در مدرسه از خودشان نشان می دهند. همچنین بر اساس نظریه خود ارزشی و زنجیره پیشرفت توانایی، دانش آموزان  مبتلا به انتظار پیشرفت پایین، ممکن است تدابیر اجتناب از شکست، از جمله طفره رفتن را بیشتر آموخته باشند. البته باید در نظر داشت که آسودگی موقتی که به توسط این تدابیر اجتناب از شکست حاصل شده گمراه کننده است، زیرا سرانجام به شخص آسیب خواهد رساند. بنابراین در صورتی که فرد انتظار پایینی از خودپنداره توانایی اش داشته باشد، پیشرفت تحصیلی کمتری را نیز تجربه خواهد کرد. (بیابانگرد، 1380).

الف و ب به یک روش تعاملی (تقابلی) بر یکدیگر تأثیر می گذارند: دو فرایندی که در بالا شرح داده شد، لزوماً باهمدیگر در تناقض نیستند.مارش (1984) یک مدل تعادل سازی پویا را مطرح می کند که مطابق آن پیشرفت تحصیلی، خودپنداره و اسناد به خویشتن در یک شبکه از روابط متقابل درهم تنیده شده اند. هم چنین تغییر در یکی از آنها منجر به تغییر در دیگری، به منظور برقراری مجدد تعادل می شود. بنابراین، پیشرفت تحصیلی و خودپنداره به یک روش تقابلی در یکدیگر تأثیر می گذارند (بیابانگرد، 1380).

2  الف و ب معلول ج هستند: ماروگاما1 و همکاران (1981) بیان می  کنند که علت سومی (برای مثال توانایی یا حمایت اجتماعی) بر پیشرفت تحصیلی و خودپنداره مؤثر است. ممکن است خودپنداره توانایی و عزت نفس (هر دو) از طریق تجارب غیر تحصیلی مرتبط با توانایی، و یا متغیر سوم دیگری، تحت تأثیر قرار گرفته باشند. بنابراین به صورت نظری الگوهای مختلف علّی را می توان مطرح کرد که واقعاً هم وجود دارند. با این حال، چندین مطالعه آزمایشی انجام شده است که روابط علّی میان پیشرفت تحصیلی و خودپنداره را مورد آزمون قرار داده است . در یک مطالعه طولی که مشتمل بر چهار گروه بود، ماروگاما و همکاران (1988) پیشرفت تحصیلی

دانش آموزان را در سنین 9، 12، 15 سالگی و عزت نفس کلی آن ها را در سن 12 سالگی مورد اندازه گیری قرار دادند. متغیرهای کنترل کننده، طبقه اجتماعی و توانایی در سن 7سالگی مورد اندازه گیری قرار گرفت .آنها هیچ گونه مدارکی دال بر اینکه پیشرفت تحصیلی وعزت نفس رابطه علّی با یکدیگر دارند، نیافتند و متغیر سومی را ( برای مثال طبقه اجتماعی و توانایی)، به عنوان علت پیشرفت تحصیلی و عزت نفس بیان می کنند. پتیبوم2 و همکاران (1986) با تجزیه و تحلیل داده های یک نمونه بزرگ از دانش آموزان دبیرستان و اندازه گیری پیشرفت تحصیلی و عزت نفس کلی در فاصله 2 سال دریافتند که هیچ گونه شواهدی مبنی بر اینکه عملکرد یک متغیر، نسبت به متغیرهای دیگر برجسته تر است، وجود ندارد. آن ها دو توضیح احتمالی در این مورد مطرح می کنند، عزت نفس و پیشرفت تحصیلی ممکن است معلول یک متغیر سوم باشند یا اینکه هر  دو متغیر به یک سبک چرخه ای تأثیر یکسانی بر یکدیگر دارند.