پروپوزال نقش عدم تحمل ابهام و کمال گرایی در پیش بینی سوء مصرف مواد در معتادان

چکیده

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش عدم تحمل ابهام و کمال گرایی در پیش بینی سوء مصرف مواد درمعتادان شهر اردبیل به اجرا درآمد. روش: ازجامعه آماری پژوهش کل معتادان شهر اردبیل در سال91به تعداد4000 نفر، با استفاده ازشیوه نمونه گیری دردسترس،100 نفربرای شرکت در پژوهش انتخاب شد. برای جمع آوری داده ها ازپرسشنامه های ولع هرویین تیفانی وهمکاران، عدم تحمل ابهام ایومک لین و دیویدال ، کمال گرایی هیل،ترجمه جمشیدی، استفاده شد. یافته ها: تحلیل داده ها بااستفاده از ضریب همبستگی پیرسون وتحلیل رگرسیون چند متغیره انجام گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که بین عدم تحمل ابهام وسوء مصرف مواد رابطه معنی دار وجود دارد (44/0 r=). ونتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که از متغیرهای مورد مطالعه، عدم تحمل ابهام 47 درصد تغییرات سوء مصرف مواد را پیش بینی می کند. نتیجه گیری: عدم تحمل ابهام به عنوان عامل روانشناختی مهم در پیش بینی تمایل افراد به سوء مصرف مواد عمل می کند وتوجه به آنها می تواند نقش مهمی درپیشگیری ازسوء مصرف مواد داشته باشد.

کلید واژه‌ها: سوءمصرف مواد، عدم تحمل ابهام و کمال گرایی

مقدمه

اعتیاد به مواد مخدر، به عنوان نابسامانی اجتماعی، پدیده ای است که بدان " بلای هستی سوز" نام نهاده اند؛ بدین علت است که امروزه توجه به پدیده شوم اعتیاد ضرورتی حیاتی است چرا که ویران گرایهای حاصل ازآن زمینه سازسقوط بسیاری ازارزشها وهنجارهای فرهنگی واخلاقی شده و بدین ترتیب سلامت جامعه را بطور جدی به مخاطره می اندازد (ستوده، 1382). علی رغم تلاش های گسترده ای که درسطح جهان برای کنترل مواد مخدرصورت گرفته، شیوع ومصرف مواد مخدر همچنان روبه افزایش وسن مصرف مواد مخدر روبه کاهش است. علل شیوع اعتیاد پیچیده ومتعدد است، در تبیین علل گرایش افراد به سوء مصرف مواد رویکردهای نظری متعددی نظیر رویکرد زیست شناختی، جامعه شناختی و روانشناختی وجود دارد، درتبیین روانشناختی، اعتیاد اختلال روانی است که درتقسیم بندی های روانپزشکی سوء مصرف مواد تعریف شده است و دومین اختلال شایع روانی است (کاپلان و سادوک[1] ، 2010). سوء مصرف استفاده ی معمولاً سرخود، از هر دارو یا ماده به صورتی که مغایر با الگوی مورد تایید جامعه یا علم طب باشد. یا به عبارتی دیگر سوء مصرف به معنای مصرف مزمن یک ماده است که منجر به اختلال یا ناراحتی شود و در نهایت موجب وابستگی به دارو همراه با علائم تحمل و ترک گردد (کاپلان و سادوک ، 2003). دلایل مختلفی برای گرایش  به سوء مصرف مواد مخدر وجود دارد، برخی افراد برای بزرگتر و کامل جلوه دادن خود و برخی برای تسکین خود به مواد پناه می برند (جسور1984، به نقل از ابوالقاسمی، محمودی وسلیمانی، 1388) آنچه در این مقاله مورد تاکید نگارنده است نگاه روانشناختی به پدیده سوء مصرف مواد است بنابراین به بررسی تاثیر تحمل ابهام و کمال گرایی به عنوان  دو عنصر مهم روانشناختی در گرایش به سوء مصرف مواد در معتادان پرداخته می شود.

با مطالعه پژوهش های گذشته به نظر می رسد که متغیرهایی چندی از جمله تحمل ابهام و کمال گرایی رابطه نزدیکی با سوء مصرف مواد می تواند داشته باشد. اولین متغیری که در این پژوهش ، رابطه آن با سوء مصرف بررسی می شود عدم تحمل ابهام است، شامل یک متغیر شخصیتی است که فرد را با مجموعه ای از روش های ناآشنا، پیچیده و نامفهوم روبرو می کند، که به رفتار و تجلیات خود شخص مربوط می شود (باونر[2]، 1940؛ به نقل از عظیمی، 1389). پژوهش گران نشان می‌دهند که افرادی که دارای تحمل ابهام پایین‌تری هستند، موقعیت مبهم را تهدید کننده می‌دانند و از آن رنج می‌برند و دچار اضطراب می‌شوند، بنابراین به دنبال جواب‌های بهتری برای حل مسأله خود می‌گردند. در پژوهشی گرنر و بارت ولادوکر [3](2005) بیان کردند، واکنش‌های افراد به موقعیت‌های مبهم به صورت شناختی (تمایل فرد به ادراک یک موقعیت مبهم به صورت سیاه و سفید)، واکنش‌های هیجانی (رنج، تنفر، ناراحتی، اضطراب در یک موقعیت مبهم) و پاسخ‌های رفتاری (اجتناب از موقعیت مبهم) می‌باشد افراد دارای تحمل ابهام پایین در مواجهه با موقعیت اضطراب‌زا به دلیل تحمل ابهام پایین به روش‌هایی از جمله سوء مصرف مواد و یا جرم روی بیاورند.  براون و واین[4] (2002)، نیز طی پژوهشی آشکار کرد که میزان عدم تحمل ابهام افراد معتاد نسبت به سیگاری و عادی پایین‌تر است ولی بین میزان عدم تحمل ابهام در افراد سیگاری و عادی تفاوت معنی‌داری دیده نشد. نجفی و احمدی سلطانی (1390) به مقایسه باورهای فراشناختی و تحمل ابهام در افراد معتاد، سیگاری و عادی پرداخته اند و به این نتیجه رسیده اند که بین نمره کلی باورهای فراشناختی افراد معتاد با دو گروه دیگر تفاوت معناداری وجود دارد. همچنین میزان تحمل ابهام افراد معتاد نسبت به دو گروه دیگر پایین تر است. در پژوهش دیگری سریواستاوا[5] (2007) نشان داد که تحمل ابهام در نقش یک متغیر تهدیدکننده بین ابهام در نقش و میزان استرس کاری مدیران می‌باشد. این مسأله درست همان مشکلی است که افراد معتاد با آن روبرو هستند و ممکن است بسیاری از آن‌ها در هنگام مواجهه با مشکلات تنها راه حلی که به ذهنشان می‌رسد مصرف مواد باشد و در نتیجه توان فکر کردن یا در نظر گرفتن سایر راه حل‌ها را نداشته باشند.  پژوهش اسپادا، نایک اویک، مونتا وویلز[6]  (2007) در رابطه با عدم تفاوت تحمل افراد سیگاری و عادی حاکی از این است که فراشناخت رابطه بین هیجان و مصرف سیگار را تعدیل می‌کند ولی با این وجود سهم کمی از واریانس مصرف سیگار (حدود 4 درصد) را تبیین می‌کند که سهم ناچیزی است در مجموع می‌توان نتیجه گرفت که ممکن است فراشناخت و تحمل ابهام نقش ویژه‌ای در جنبه شناختی سوء استفاده و وابستگی مواد و نیکوتین داشته باشند.

   متغیر دومی که در این تحقیق به عنوان یکی از عوامل روانشناختی مرتبط با سوء مصرف مواد در نظر گرفته شده بود، کمالگرایی است. که شامل مجموعه ای از معیارهای بسیار بالا برای عملکرد است که با خود ارزیابی های منفی، انتقادات و سرزنش خود همراه می باشد. ابوالقاسمی (1390) در برخی از موارد کمال‌گرایی و داشتن معیارهای مطلق‌گرایانه برای خود، فرد را به سمت اعتیاد سوق می‌دهد. کمال گرایی به عنوان سبک نوروتیک و منفی در رفتار مورد توجه قرار گرفته است (ابوالقاسمی، کیامرثی واحمدی ، 1386). نتایج پژوهش ابوالقاسمی و همکاران (1386) نشان داد که کمال‌گرایی منفی با پیامدهای روان‌شناختی افراد معتاد همبستگی منفی معنی‌داری (p<%1) کمال‌گرایی منفی با شکل‌دهی به انتظارات و معیارهای غیر واقع بینانه و ارزشیابی انتقادی و سرزنش از خود، فرد را در زمینه روابط بین فردی با مشکل مواجه می‌سازد. ابوالقاسمی(1390) در پژوهشی دیگر نشان داد که کمال‌گرایی مثبت با پیامدهای روان‌شناختی همبستگی منفی معنی‌داری دارد. کمال‌گرایی از طریق آمادگی و توانمندی‌های فرد برای واقع بینی، تجهیز فرد بر مثبت نگری و توجه به موفقیت‌ها و تدارک زمینه های مناسب سلامت روانی فرد را از ناکامی‌ها، نگرانی‌ها و اضطراب‌ها و پناه بردن به روش‌های مقابله‌ای اجتنابی (مانند استفاده از مواد مخدر و غیره) دور می‌سازد.  ابوالقاسمی و همکاران (1386) طی یک بررسی ارتباط فراشناخت و کمال‌گرایی با پیامدهای روان‌شناختی در افراد معتاد به مواد مخدر پرداختند و نتیجه گرفتند افزایش سطح فراشناخت و کمال‌گرایی منفی باعث افزایش سطح پیامدهای روان‌شناختی می‌شود و افزایش سطح کمال‌گرایی مثبت، کاهش پیامدهای روان‌شناختی را به دنبال خواهد داشت.

با مطالعه پژوهش های پیشین به نظر می رسد که کمال گرایی و عدم تحمل ابهام در گرایش افراد به سوء مصرف مواد تاثیر گذار باشند. بنابراین سوال پژوهش حاضر این است که آیا بین عدم تحمل ابهام و کمال گرایی در معتادان شهر اردبیل رابطه وجود دارد؟ و اینکه آیا گرایش به سوء مصرف مواد بر اساس کمال گرایی و عدم تحمل ابهام قابل پیش بینی است؟

روش

جامعه، نمونه و روش نمونه گیری

روش این پژوهش از نوع همبستگی است. در این پژوهش عدم تحمل ابهام وکمال گرایی به عنوان متغیرهای پیش بین وسوء مصرف به عنوان متغیر ملاک در نظر گرفته شده است. جامعه ی آماری این پژوهش را کلیه معتادان شهرستان اردبیل در سال 1391 تشکیل دادند. که به گزارش نیروی انتظامی استان اردبیل، تقریباً برابر با4000 نفر گزارش شدند، تعداد نمونه 100 آزمودنی  در نظر گرفته شد و از آنجا که دسترسی به تمام مصرف کنندگان مواد امکان پذیر  نبوده، نمونه گیری به شیوه  در دسترس انجام گرفت.

ابزار

1- پرسشنامه سنجش ولع هرویین (سوء مصرف مواد): پرسشنامه سنجش ولع هریین توسط تیفانی[7] و همکاران (1995) طراحی شده است. این پرسشنامه شامل پنج زیرمقیاس است که عبارتند از تمایل به مصرف، قصد و برنامه ریزی برای مصرف، انتظار نتایج مثبت از مصرف مواد، انتظار رهایی از علایم ترک و عدم کنترل بر مصرف می باشد (هینز[8] و همکاران، 2006 ) مطالعات انجام گرفته روی این ابزار پایایی این زیر مقیاس ها را به ترتیب برابر 93/0، 83/0، 80/0، 81 /0، 69/0، گزارش کرده اند. در فرم فارسی ضرایب همبستگی بین نمره های 100 نفر از معتادین در دو نوبت با فاصله زمانی سه هفته برای سنجش پایانی باز آزمایی محاسبه شد. این ضرایب برای مقیاس های انتظار نتایج مثبت از مصرف مواد و عدم کنترل بر مصرف به ترتیب 84/0=r، 82/0=r، 77/0=r، 86/0= r، 82/0=r، می باشد و همگی در سطح 1 0/0> معنی دار بودند ( راد وهمکاران،  1388).

2- پرسشنامه تحمل ابهام : این پرسشنامه توسط لین[9] و همکاران ( 1993 ) ساخته شده و دارای 22 آیتم بوده و یک مقیاس 5 درجه ای برای پاسخ دارد و دامنه نمرات از 20 تا 110 می باشد، که میزان نمرات بالا بیانگر قدرت تحمل ابهام پایین فرد است. ضریب آلفای کرونباخ آن را بالای 90/0 گزارش نمودند. این مقیاس چگونگی توسعه ترکیبی و عملیاتی انواع انگیزه چندگانه فردی در تحمل ابهام را شرح می دهد. همچنین در پژوهشی که در سال 1380 در ایران انجام داده، مقیاس را دارای روایی 78/0 داشته و پایانی آن را 83/0 گزارش کرده است (به نقل ازآریا پوران، 1384).

3- مقیاس کمالگرایی: مقیاس کمالگرایی را هیل وهمکاران در سال2002ساخته ،وتوسط جمشیدی (1388)  درایران ترجمه واعتباریابی شده است. این مقیاس 59 سوال دارد. ضریب آلفای کرنباخ این مقیاس را از 47/0 تا91/0 و پایایی ابزار به روش باز آزمایی پس از3تا6 هفته برای ابعاد مختلف 71/0 تا91/0 به دست آمد. همچنین ضریب پایایی به روش آلفای کرونباخ بین 83/0تا91/0به دست آمده پایایی کل مقیاس کمالگرایی دربررسی مقدماتی (68 نفرآزمودنی) بااستفاده از روش آلفای (همسانی درونی درونی)80/0به دست آمد. در بررسی اصلی (با313 آزمودنی) نیز پس ازانجام تحلیل عاملی این ضریب برای کل مقیاس 90/0 به دست آمد (جمشیدی، 1388). روایی مقیاس، برای بررسی روایی همگرایی مقیاس درمرحه مقدماتی همبستگی بین ابعاد مختلف کمال گرایی بانمره ی کلی سلامت عمومی محاسبه گردید. ابعاد مثبت کمالگرایی با نقصان درسلامت عمومی همبستگی منفی (هر چند غیر معنی دار) دارند (جمشیدی ، 1388).

The role of intolerance of ambiguity and   perfectionism   in  prediction  of  drug   abuse  in  addicted  people  in  Ardebil

 Introduction:The present study investigated the role of intolerance of ambiguity and perfectionism in the prediction of drug use among drug users was conducted in Ardabil. Method: Statistical community of 4,000 on the number of addicts in the city of Ardabil in 91 years, with samples available in nursing, 100 person were selected for this study. To measure the variables of the study, craving for heroin questionnaires Tiffany et al 1995, intolerance of ambiguity Lin David ol, perfectionism Hill and for the analysis of results, correlation and regression variables were used. Results: Data analysis using multivariate regression analysis was performed using Pearson's correlation coefficient. The results showed a significant relationship between intolerance of ambiguity, there is substance abuse (r=0/44). Results of regression analysis showed that the variables studied, 47 percent of intolerance of ambiguity can predict changes in substance abuse. Conclusions: Intolerance of ambiguity as an important psychological factors in drug abuse predict people's willingness to act and Attention to the important role they can have self- regulation’ substance.   

Keywords: substance abuse, intolerance of ambiguity and Perfectionism

پایان نامه مربوط به این پروپوزال در سایت وجود ندارد