روش تحقیق طلاق وعواقب آن درخانواده

روش تحقیق با تأکید به علوم تربیتی

چکیده

امروزه متاسفانه شاهد افزایش آمار طلاق در جامعه هستیم و می بینیم که احساس امنیت و آرامش و روابط صمیمانه بین مرد و زن به سستی گراییده است و خانواده به گونه فزاینده ای با نیروهای مخرب مواجه شده و تهدید مهمی برای سلامت جامعه به شمار می رود و طلاق مهمترین عامل از هم سیختگی ساختار بنیادی ترین بخش جامعه، یعنی خانواده است. لذا در این تحقیق سعی داریم به بررسی ماهیت طلاق وعوامل مهم آن درخانواده بپردازیم.  

مقدمه

مفهوم طلاق

طلاق در لغت به معنی جدا شدن زن و مرد ، رها شدن از قید نکاح و رهائی از زناشوئی است و به بیان برخی رها شدن از قید نکاح است درعرف وعام معنای جدائی از آن در ذهن متبادر می شود . بعضی طلاق را در معنی بیزاری به کار برده اند . باید بین طلاق و مفاهیم نزدیک مثل فسخ تمایز قائل شد . در فسخ قطع قرارداد زوجیت است بدون آنکه با تشریفات خاص طلاق همراه باشد . به بیان دیگر آنچه « مجرایابی» طلاق خوانده می شود در فسخ زن از مهر محروم است و روابط زوجیت به طور کامل قطع می شود ، حال آنکه در بعضی از اقسام طلاق امکان بازگشت به زندگی زناشویی قبلی در پایان عده بدون ازدواج وجود دارد .

فرهنگ عمید

منتخب اللغات

وبلاگ/ MOHAMMAD OTHER/ طلاق وعواقب آن

دیدگاه کلی در زمینه طلاق

طلاق شعله ی محبت را خاموش می کند، عشق ها را به کینه و دشمنی بدل می سازد، ضعف های یکدیگر را در برابر چشم هم بزرگ می نماید. حتی سبب می شود که آنان فقط نقاط منفی یکدیگر را ببیننند، هر کدام سعی دارد دیگری را متهم سازد و زمینه را برای سقوط او فراهم نماید، زنی مهربان یک باره لجباز می شود و مردی با چنان عظمت و وقار یک باره عیب جو می شود و این همه برای پاره کردن رشته ی الفت هاست. یکی از بزرگترین خطراتی که در زندگی همه ی انسان ها وجود دارد، طلاق است، جدایی و طلاق بیشتر متوجه کودکان خانواده است که دل به عنایت و مهر والدین گرم داشته و خانه را مرکز امید و پناهگاه خویش می شناسند، اگر پدران و مادران بدانند طلاق و جدایی چه محرومیتی را برای فرزندان پدید می آورد و دل نازک طفل را چگونه شکند و او را از چه لذاتی محروم می سازد، شاید هرگز تن به این کار در ندهند، جدایی پدر و مادر از یکدیگر کودک را به اختلال عاطفی دچار می سازد، حالت افسردگی برای او پدید می آورد و در مواردی قدرت اراده و اندیشه را از او باز می ستاند و در کل او را چنان پریشان می سازد که اثرات شوم آن مادام العمر عارض کودک است. جدایی از والدین به خاطر طلاق در وضع تحصیلی کودک هم اثر می گذارد، توان فعالیت و حتی ورزش را از او می گیرد. ستیزهای خانواده که سرانجام به جدایی و طلاق می انجامد،

رفتاری است نا بهنجار و غیر طبیعی، گاهی کسانی که به چنین کاری دست می زنند تصورش هم برای آدمی چندش آور است . برای یک زوج تحصیل کرده و بالغ با داشتن فرزندانی در کنار، فرزندانی که همین والدین کم احساس و کم عاطفه آنها را به این جهان هستی آورده و اکنون با یک تصمیم نابخردانه آنها را تنها و بی کس رها می کنند و دنبال هوس های جدیدی با فرزندان جدیدی می روند. به هم ریختن کانون گرم خانواده، گناهی نابخشودنی و غیر قابل توجیه ناسازگاری خطایی است فردی، تعرضی است از جانب انسانی به انسانی دیگر که با قدری گذشت و تساهل در موارد بسیاری قابل جبران است، چه بسا خطا کننده، خود بر سر عقل آید و از کرده پشیمان شود، ولی ستیزه و طلاق خطا و گناهی است اجتماعی؛ گسستن سنگ بنای اجتماع است، در هم ریختن شالوده ی زندگی است، ازدواج امری است مربوط به دو فرد، ستیزه و نهایت طلاق امری است اجتماعی که صدمه و زیان آن به جامعه می رسد، عشق جوان ها را به تشکیل خانواده سست می کند و اعتماد اجتماعی را سلب و مخدوش می سازد. پس طلاق امری است ناموجه می توان خانواده را در دو جهت عام و خاص در نظر گرفت، خانواده به معنی عام آن در قدیم بیشتر مورد توجه بوده است و پدر و مادر، فرزندان و تمام افرادی را شامل می شود که در قانون مدنی به ترتیب اولویت می توانند از ما ترک دیگیری سهم الارثی داشته باشند، اما خانواده به معنی خاص عبارت است از شوهر، زن و فرزندان آنها با وجود اینکه قوانین ما خانواده را دقیقا تعریف نکرده و برای اعضای خانواده، شخصیت حقوق متساوی قایل نیست. خانواده قدیمی ترین و کهن ترین هسته ی طبیعی است که از بدو پیدایش بشر وجود داشته است. در واقع خانواده حکم سلول را در ساختمان اندام موجودات دارد. خانواده کانون حفاظت خانوادگی و اجتماعی است که بسیاری از نویسندگان و حقوقدانان درباره ی آن سخن گفته اند، حاصل جمع پدیده آمده از خلاق خانواده هایی است که آن جامعه از آنها تشکیل یافته است. نیمی از جمعیت ایران به واسطه ی تنگ نظری های مردانه از فعالیت های اجتماعی دور مانده اند، به طوری که از قدرت فکری و توان بانوان کمتر در جهت بهسازی و سازندگی کشور استفاده می شود که امید است مسئولین و ست اندرکاران متوجه این نقیصه ی بزرگ در روند بکارگیری نیرو و توان های اجتماعی، در ساختار بهتر جامعه استفاده نمایند و از تنگ نظری و بد اندیش ها دست بردارند و راه را برای ورود هر چه بیشتر بانوان در کوشش های اجتماعی باز کنند. اگر به این جنبه های انسانی حقوق زن توجه بیشتری شود، منشا ستیزه های خانواده کمتر شده و از جدایی زن و مرد و انحراف فرزندان رها شده جلوگیری می شود و در نهایت به جامعه ای از سلامت جسم و روان خواهیم رسید که کمتر دچار ستیزه و جدایی می گردد. براساس تحقیقات و مطالعات انجام شده، دو عامل وراثت و محیط سهم بسزایی در میزان زهکاری دارند، اما سوابق نشان می دهد که نه وراثت و نه محیط هیچ کدام به تنهایی نمی توانند عامل ایجاد جرم باشند، بلکه زمینه ی ارثی فرد، همراه با خصوصیات خلقی و محیطی و تاثیری که افراد دیگر در زندگی انسان دارند، می تواند سبب بروز جرم باشد. خانواده مهمترین نهاد اجتماعی موجود در جوامع انسانی است و از نظر تکوین شخصیت و پرورش آن در فرزندان و نحوه ی کیفیت آن از حیث تطابق بعدی فرد در جامعه دارای آثار وسیعی می باشد، میزان سازگاری و کیفیت روابط عاطفی زن و شوهر و دیگر کسانی که هسته ی اصلی خانواده را تشکیل می دهند و نیز نقش آموزشی خانواده و اهمیت آن در رشد شخصیت ، روابط عاطفی فرزند و خانواده مسایل روانی – جسمی ناشی از حیات خانوادگی- هر یک از این جنبه ها در ساختن قالب کلی شخصیت کودک مؤثر هستند و امروزه طرح هر کدام از این مباحث اختصاص به یکی از رشته های جامعه شناسی و روان شناسی پیدا کرده است.

کتاب محمد حسن فرجادی ،استاد دانشگاه تهران- perisian Article

خانواده در اسلام و ایران : طلاق

 طلاق یکی از مواردی است که در روابط خانوادگی اسلام ، بحث برانگیز است. از جهت مفهومی و تاریخی ، پیوند طلاق و احکام طلاق را با سایر احکام اسلام بررسی می کنیم .

طلاق بمعنای از بند رهانیدن است . و در اصطلاح عبارت است از ازاله قید نکاح دائم . به عبارت دیگر طلاق به معنای گشودن پیوند زناشویی با واژه مخصوص یا اشاره و نوشته ایی است که جایگزین آن باشد .

طلاق جزء احکام تأسیسی اسلام نیست ، بلکه در جامعه ای که اسلام ظهور کرد طلاق موجود بود اما اسلام با ایجاد اصلاحاتی نسبت به آن و مناسب با سایر احکام و مقررات خود ، حکم طلاق را امضاء کرد .

طلاق در تمدن های مختلف یا تاریخچه طلاق  

 در تمدن سومری ها : طلاق مطلقاً بدست مرد بود و اگر زن خواهان رهایی از پیمان زناشویی می شد او را به مجازات های سنگینی از جمله غرق شدن در آب محکوم می کردند .

در تمدن یونانی : مرد حق داشت هر وقت که بخواهد زن را طلاق بدهد .

در تمدن هندی ها : طلاق سه مرحله را گذرانده است .

مرحله اول : پیمان زناشویی بصورت جمعی برگزار می شده و در این صورت اصلاً طلاق مطرح نبوده چون مربوط به فرد خاصی نبوده که دیگری را رها کند .

مرحله دوم : درعصر مادر سالاری در بین هندوها حق طلاق در دست مادر بود.

مرحله سوم : در دوران پدر سالاری فقط زمانی زن طلاق داده می شود که خیانت همسر ثابت می شد .

در شریعت یهود بحث به گونه دیگری است . به محض اینکه مرد از زنش ناراضی بشود نیت طلاق کند زن طلاق داده شده محسوب می شود . و اصلاً نیازی به اثبات نیست . گر چه در این شریعت سفارش شده که کمتر زنانشان را طلاق بدهند .

در دین مسحیت ، اصلاً طلاق وجود ندارد . در دین اسلام از آنجا که اسلام پیوند زناشویی را امری مقدس و ضروری برای آرامش روح و جسم بشر می داند . بی تردید طلاق را امری ناپسند و مبغوض می داند .

بررسی و مقایسه اثرات مثبت و سوء تفویض اختیار طلاق به مرد یا زن یا هردو

آمار ها نشان می دهد که پس از ازدواج ، هنگام شروع ناسازگاریها ، فکر زنان به سمت طلاق سوق داده می شود اگر طلاق بدست مرد باشد به این دلیل که نسبت به زن کمتر احساسی است آمار طلاق پایین می آید و این یک اثر مثبت است . در اسلام ، طلاق بدست مرد داده شده شاید به جهت اینکه مردان در جامعه بیشتر هستند ،سرپرستی خانواده هم بدست مرد است ، تکالیف و مسئولیت های مالی و سایر مسئولیت ها بر عهده مرد است و اداره خانه با اوست اما با توجه به آثاری که این جهت داشته شاید بهترین راهکار این است که طلاق بدست مرد باشد اما در کنارش موانعی نیز بر سر راه طلاق گذاشته شود تا احیاناً هوس طلاق بر راحتی در سر مرد نگذرد .

 طلاق بمعنای آنست که مرد می گوید تمام تکالیفم را انجام می دهم و یکطرفه از حقوق خود بدون هیچ چشم داشتی می گذرم . پس در این صورت در نظام حقوقی اسلام امکان ندارد که زن بگوید تمام تعهدات و تکالیف خود را انجام می دهم اما تعهدات مرد را نمی خواهم . پس از زندگی می گذرم . بنابراین اگر در نظام خانوادگی اسلام ، طلاق را بدست زن بدهیم باید کل نظام خانوادگی را زیر و رو کنیم که این عملاً امکان پذیر نیست .

طلاق در آیات و روایات

در قرآن سوره ای بنام طلاق وجود دارد . البته این به معنای ترویج و تشویق طلاق نیست بلکه بمعنای ضابطه ضد کردن و ایجاد حد و حصر برای آن است .

 آیه اول از سوره طلاق

یا ایها النبی إذا طلقتم النساء فطلقوهن لعقدتهن و احصواالعده و اتقوا الله ربکم لا   تخرجوهن و لا یخرجن إلا أن یاتین بفحشه  مبینه و تلک حدودالله  و من یتصد حدود الله فقد ظلم نفسه لا تدری اصل الله یحدث بصد ذلک امرا (( وقتی زنان را طلاق می دهید آنها را در عده شان طلاق بدهید و آنها را از خانه هایشان بیرون نکنید .))

 از این آیه سه مطلب استنباط می شود :

1)    طلاق باید در طهر غیر مواقعه باشد .

2)    حساب زمان عده را داشته باشند .

3)    زن در ایام طلاق از حق سکنی برخوردار است .

 آیه دوم از سوره طلاق :

خداوند خطاب به حضرت رسول (ص) می فرماید : یا زنانتان را طبق عرف و به نحو نیکو و پسندیده نگه دارید یا به نحو نیکو رهایشان کنید .

 در آیه 229 از سوره بقره آمده :

الطلق مرتان فإمساک بمعرف او تسریح با حسن

(( تعبیر معروف بکار رفته است که طلاق باید مطلوب عرف باشد .))

در اولین روایت طلاق به شدت مورد تنفر شارع قرار گرفته است. معروف است که در بین حلال های خداوند هیچ چیز در نزد خدا منفور تر از طلاق نیست . و خداوند افرادی را که سریع طلاق می دهند و باز ازدواج می کنند دشمن می دارد .

از امام صادق (ع) نقل شده است : خداوند خانه ای که در آن عروسی وجود دارد خیلی دوست دارد و خانه ای که در آن طلاق وجود دارد بسیار دشمن می دارد .

خداوند مردان تنوع طلب را مورد نکوهش قرار می دهد .نتیجه اینکه :

1-  طلاق امر جایز و حلال است .

2-  جهت آن پیش خداوند مورد تنفر است زیرا پیوند مقدسی را از هم باز می کند .