روش تحقیق بسته بندی و توزیع آب معدنی

فصل اول

معرفی محصول

) معرفی محصول

آب معدنی ، محصول بسته بندی شده آب گوارا قابل شربی است با ویژگیهای فیزیکی شیمیایی میکروبیولوژی تعریف شده که مستقیما از چشمه و یا نقاط حفر شده از طبقات زیرزمینی بدست می آید دارای خواص بهداشتی و درمانی باشد و در معرض هیچگونه پالایش خارج از استانداردهای مربوطه قرار نگیرد و در محل چشمه و یا منابع آبی مربوطه در شرایط خاص بهداشتی ، بسته بندی گردد.      

آب معدنی گازدار – آبی است که پس تصفیه های لازم و بسته بندی مقدار گاز آن برابر با مقدار گازی باشد که آب در مظهر چشمه دارد .                                                                        

آب معدنی بدون گاز – آب معدنی است که پس از تصفیه و بسته بندی فاقد گاز کربنیک مازاد بر مقدار لازم جهت نگاهداری املاح بی کربنات موجود و یا گازهای دیگر باشد .                             

آب معدنی گازدار شده – آب معدنی است که پس از تصفیه های لازم از منبع دیگری گازکربنیک به آن اضافه شود.

شرایط واردات محصول

شرایط ورود این کالا تحت تعرفه قید شده ممنوع نگریده است و شرایط خاصی نیز جهت ورود آن اعلام نشده است.

وضعیت استاندارد ملی یا بین المللی

جهت تولید کالا یا کیفیت مورد قبول و جلب اعتماد مصرف کنندگان محصولات تولیدی و همچنین یکنواخت کردن و کاهش تنوع یک محصول از استاندارد کردن آن استفاده می گردد به طور کلی در مورد هر محصول استانداردهای مختلف کارخانه ای ، توسط واحدهای تولیدی تعریف میگردد و صرفا حیطه اجرایی این نوع استانداردها در تحت شرایط تعریف شده آنها می باشد و صرفا از طرف همان واحدها قابل قبول می باشد استانداردهای منطقه کالا رعایت ضوابط و مقررات و اعمال کیفیت تعریف شده ای را در یک نگاه محدوده منطقه ای می باشد و استاندارد ملی تدوین ضوابط و ویژگیهای تعریف شده کالای تولیدی در سطح یک کشور می باشد و استانداردهای بین المللی ایجاد و تدوین ، ضوابط و ویژگیهای تولید یک کالا و یا یک محصول در سطح جهانی است. محصولات تولیدی می توانند از نظر الزام داشتن رعایت تشویقی و یا اجباری باشد. طی یک دهه گذشته یک استاندارد تشویقی بین المللی از ابعاد مختلف جهت واحدهای صنعتی به نام استانداردهای سری ایزو تعریف شده است که یک استاندارد اعتباری جهت توزیع کالا در سطح بین المللی می باشد . موسسه استاندارد اعتباری جهت توزیع کالا در سطح بین المللی می باشد.                                           

 موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران از اعضاء سازمان بین المللی استاندارد می باشد که از آخرین پیشرفت های علمی و فنی و صنعتی جهان استفاده می نماید و شرایط کلی و نیازمندیهای خاص کشور را مورد توجه قرار می دهد و استانداردهای تدوین شده مطابق استانداردهای جهانی بوده و کاملا قابل قبول و لازم الاجرا می باشد .

در جدول (2-2) نوع ، شماره و موضوع استانداردهای جهانی بوده و کاملا قابل قبول و لازم الاجرا می باشد .

(جداول در فایل اصلی قابل مشاهده است)

در جدول (2-2) نوع ، شماره و موضوع استانداردهای تدوین شده برای محصول ارائه گردیده

ویژگیهای آبهای معدنی طبیعی قابل شرب :

ویژگیهای فیزیکی

بو ، مزه ، رنگ

بو ، مزه ، رنگ  بعضی از آبهای معدنی به علت وجود گاز و املاح مختلف آن نسبت به آب آشامیدنی استاندارد ممکن است اختلاف داشته باشد .

آب معدنی باید زلال و عاری از ذرات معلق یا رسوب باشد .

ویژگیهای شیمیایی

چنانچه گازکربنیک به آب معدنی افزوده می شود این گاز باید مطابق استاندارد شماره 2179 ایران باشد .

ویژگیهای شیمیایی و میکروبیولوژی آب معدنی و آب شرب در جدول شماره (3-2) ، نشان داده شده است .

ترکیبات زیر در آب معدنی مجاز نمی باشد :

1) ترکیبات فنلی

2) باقیمانده سموم

3) ترکیبات حلقوی چند هسته ای

4) مواد موثر در کشش سطحی ( مواد پاک کننده )

 ویژگیهای بهداشتی

مظهر چشمه باید کاملا بهسازی شده  و اطراف آن غیر قابل نفوذ گردیده و به سهولت قابل تمیز کردن باشد .

استانداردهای بسته بندی و نشانه گذاری آب معدنی

آب معدنی باید در محل نزدیک به چشمه و در ظروف غیرقابل نفوذ پذیر و بسته بندی گردد حجم مجاز ظروف حداکثر 4 لیتر می باشد که به نوع ترکیبات شیمیایی آب و ظرف بستگی دارد .

آب معدنی باید دارای برچسبی با مشخصات زیر می باشد :

1) آب معدنی طبیعی

2) وزن خالص با حجم محتوی در سیستم کشوری که فرآورده در آن به فروش می رسد.

3) نام و نشان کارخانه تولید کننده ( علامت کارخانه تولید کننده ) نام و محل چشمه

4) مواد متشکل ( نتایج آزمایش فیزیکی و شیمیایی )

5) ذکر آب معدنی گازدار و یا گازدار شده

6) برچسب ترکیبات خاص آب معدنی یک یا چند مورد از عبارات زیر باید در محلی نزدیک به نام آب معدنی نوشته شود.

الف) قلیائی : چنانچه آب معدنی حاوی مقدار بیشتر از 600 میلی گرم در لیتر بی کربنات باشد.

ب) اسیدی : چنانچه آب معدنی حاوی مقادیر 250 میلی گرم در لیتر گاز کربنیک آزاد باشد .

ج) نمکین : چنانچه آب معدنی محتوی بیشتر از 1000 میلی گرم در لیتر نمک طعام باشد.

د) محتوی فلوئور : چنانچه مقدار فلوئور آب معدنی بیشتر از 1 میلی گرم در لیتر باشد.

ه) محتوی آهن : چنانچه مقدار آهن آب بیشتر از 5  میلی گرم در لیتر نمک باشد.

قیمت داخلی و جهانی محصول :

قیمت داخلی و جهانی آب معدنی ارتباط مستقیمی با کیفیت و ویژگیهای آن دارد با توجه به اینکه مصرف آب معدنی در داخل کشور هنوز فراگیر نشده است و میزان عرضه و تقاضا جهت این محصول در داخل کشور محدود می باشد .

به نظر نمی رسد که قیمت واقعی محصول با توجه به الگوی مصرف فعلی یک رقم واقعی و مناسبی باشد با تغییر الگوی مصرف آب که یک امور غیر قابل اجتناب در آینده نزدیک خواهد بود قیمت آن از یک روند واقعی عرضه و تقاضا تبعیت می نماید .

در حال حاضر قیمت 8 توزیع داخلی این محصول در بطریهای 5/1 لیتری  معادل 1500 ریال می باشد و جهت بطریهای 2 لیتری آن 1800 ریال قیمت گذاری گردیده است .

قیمت جهانی آب معدنی   و آب شرب   با توجه به کیفیت آب بسیار متنوع می باشد و جهت آب معدنی از ( 2/1 – 7/0).دلار کشورهای مختلف و آب های معدنی مختلف تغییر قیمت می نماید و بطور میانگین قیمت عرضه آن حدود 85% دلار می باشد .

میانگین قیمت عرضه آب شرب  در کشورهای اروپایی و کشورهای خلیج فارس حدود 6/0 – 45/0 دلار می باشد .

6-1 موارد مصرف و کاربرد

آب معدنی و آب شرب به عنوان یکی از نیازهای اساسی روزمره انسان و استمرار حیات می باشد میزان نیاز روزمره هر فرد 2-1 لیتر می باشد که بستگی به شرایط آب و هوایی سن و سال دارد و استفاده از آب آشامیدنی سالم و گوارا یکی از مهمترین فاکتورهای مصرف آب می باشد که از سالیان بسیار دور به آن توجه شده است .

منشاء حدود 80 درصد از بیماریهای انسان عدم دسترسی به آب سالم است هفتاد و پنج درصد از مردم جهان سوم از امکانات آب برای مصارف بهداشتی محرومند بنابراین ، زمان این تصور نادرست که آب سالم به هر میزان که مورد نیاز باشد وفور در دسترس است دیگر سپری نشده است واقعیت آن است که آب سالم و گوارا کمیاب و گرانبها می باشد آلودگی ها با ایجاد تغییرات نامطلوب در خواص فیزیکی ، شیمیایی و بیولوژیکی کیفیت آب را تنزل می دهند و در مراحلی آب را از حیطه انتفاع ساقط می نماید. برخی از آلودگی ها زوال پذیرند و به آسانی تجزیه و تحلیل و یا تقلیل داده می شوند نظیر مواد زائد کشاورزی و حیوانی و فاضلاب های انسانی بعضی از آلاینده ها نیز انحطاط ناپذیرند مانند جیوه ، سرب و برخی از ( ترکیبات پلاستیک ها که از افزایش آنها در آب باید جدا جلوگیری شود . )

کشورهای مختلف با توجه به شرایط اجتماعی صنعتی و کشاورزی 2 و انواع آلاینده ها و پساب های ناشی از فعالیت های انسانی ، استانداردهای خاصی برای خود تهیه کرده اند .

بسیاری از عوامل تشکیل دهنده این استاندارد در سطح جهانی یکسان و یا مشابه و همخوان می باشد وجود عناصر در آب آشامیدنی به میزان بالاتر از حد مجاز تاثیر مخربی بر سلامت انسان می گذارد و آب را منشا بیماریهای گوناگونی مبدل می سازد مقادیر غیرمجاز ارسنیک باعث سرطان پوست می شود . کادمیوم عنصری بسیار سمی است و مانع تنفس سلولهای بدن و در نتیجه باعث اختلالات ژنتیکی می گردد، سرب در استخوان ها ذخیره می شود و می تواند یا کلسیم استخوان به تبادل یونی بپردازد که نتیجه آن ناراحتیهای استخوانی است ، آلومینیم نیز به نوبه خود در افرادی که دیالیز می شوند از طریق ممانعت از رسوب کلسیم بر روی استخوان ها اثر منفی می گذارد . جیوه ، سیانور و سلنیوم در صورتی که بیش از حد مجاز در آب شرب وجود داشته باشد اثرات نامطلوبی بر روی کلیه، مغز و سیستم عصبی می گذارد .

سولفات ، فسفات و ترکیبات ازت دار مانند آمونیاک ، نیترات ، نیتریت ها نیز پیامدهای خاص خود را دارند و در صورتی که افزون بر حد مجاز استفاده شوند موجب بیماریهایی هم چون اسهال (سولفات ها) و ناراحتی های عصبی (فسفات ها) می گردند .

براساس آمارهای سازمان های جهانی بخش کمی از جمعیت جهانی به آب شیرین و گوارا دسترسی دارند .

7-1- کالای جایگزینی

هیچگونه کالای جایگزین جهت تامین آب مورد نیاز روزانه تاکنون بدست نیامده است مصرف آب معدنی و یا آب شرب یکی از طبیعی ترین راه های تامین آب مورد نیاز انسان می باشد .

تامین آب مورد نیاز روزانه به صورت بسیار محدود می تواند از طریق آب موجود در بعضی از کالاهای تولیدی دیگر به طور موقت تامین گردد که این امر می تواند بسیار موقتی باشد نظیر تامین آب روزانه از طریق استفاده از سایر نوشیدنی ها نظیر نوشابه های گازدار، آب میوه جات که بیش از 90% این محصولات نیز آب می باشد این امر صرفا جهت چند روز و یا درصدی از تامین آب روزانه فرد می تواند باشد که هم به علت هزینه بالاتر آن و هم عدم جایگزین کامل بجای آب شرب روزانه از اهمیت نابسیار کمی برخوردار می باشد .

8-1- اهمیت استراتژیکی کالا در دنیا

آب این ماده حیاتی نقش بسیار مهمی در شکل گیری تمدنها و استمرار آنها داشته است مروری بر سوابق تمدنهائی که در طول تاریخ شکل گرفته و شکوفا شده اند. نشانگر این واقعیت است که وجود آب و امکان دسترسی به آن یکی از کلیدی ترین عوامل استحکام فراگیری و استمرار آنها بوده است .

جوامع متمدن و توسعه یافته برای تامین نیازهای خود تاسیسات مهندسی پیشرفته ای نیز ایجاد کرده اند که از آن جمله می توان به شاهکارهای مهندسی اشاره کرد افزایش جمعیت و نیاز به تولید بیشتر مواد غذایی از طریق آبیاری به شیوه های مختلف پراکندگی و توزیع مکانی اسکان جمعیت و توسعه مناطق شهری ، وقوع انقلاب صنعتی و توسعه سریع صنایع ، نیاز بشر به تولید انرژی بیشتر و از جمله نیروی برقی – آبی ، استفاده از منابع انرژی برای پرورش آبزیان و بالاخره تغییرات اساسی که در الگوی زندگی بشر به وجود آمده است نقش استراتژیک آب و کاملا پیچیده کرده است افزایش تقاضا برای آب و اوجگیری رقابت بین مصرف کنندگان مختلف موجب شده انسان برای ایجاد موازنه و تعادل بین توزیع نیازها و منابع آب موجود مستقیما در وضعیت طبیعی رودخانه ها دخالت کند و با ایجاد تاسیسات گوناگون دخیره و توزیع آب ، شرایط طبیعی را به منظور تامین نیازهای خود تغییر دهد از طرف دیگر نیاز به توسعه در کلیه شئون اقتصادی جامع باعث شده طرحهای مختلف توسعه منابع آب در یک ناحیه جغرافیایی و در سطح حوزه آبریز متمرکز شوند و از سوی دیگر موضوع انتقال بین حوزه های آب برای تامین یا حفظ شرایط توسعه اجتماعی – اقتصادی در حوزه های کم آب مطرح گردد.

چرخه آب کره زمین نشان می دهد که سالانه به طور متوسط حدود 57600 میلیارد مترمکعب حجم آب از سطح  کره زمین تبخیر می شود و به همان میزان نزولات جوی در سطح این کره فرو می ریزد – مقادیر تبخیر و بارندگی اقیانوسها و خشکیها با هم برابر نیستند.

میزان تبخیر متوسط از سطح اقیانوسها نزدیک به 504000 میلیارد مترمکعب در سال است در حالی که تنها حدود 458000 میلیاد لیتر مکعب بارندگی بر روی آنها  می بارد .

تفاضل این دو رقم یعنی حدود 46000 میلیارد متر مکعب به صورت توده های ابر به سوی خشکیها حرکت نموده همراه با 72000 میلیارد مترمکعب تبخیر و تعرق سالانه در اینها جمعا 118000 میلیارد متر مکعب بارندگی بر روی خشکی ها را به وجود می آورد در عوض سالانه نزدیک به همین میزان یعنی حدود 46000 میلیارد متر مکعب جریان سطحی و زیرزمینی از خشکیها به اقیانوسها و دریاها وارد می شود و چرخه آب در طبیعت کم و بیش به همین ترتیب طی سالهای مختلف تکرار می شود ،

متوسط بارندگی سالیانه ایران 251 میلیمتر است که اختلاف قابل توجهی با متوسط بارندگی هر یک از قاره ها دارد و تنها با بارندگی کشورهای نیمه خشک و صحرایی برخی از قاره ها قابل مقایسه می باشد این مقایسه نشان می دهد که متوسط بارندگی در سطح کشور ایران ( 831 میلیمتر و 33 درصد متوسط بارندگی در قاره آسیا (732 میلیمتر) می باشد .

متوسط سالانه ریزش های جوی در سطح کشور حدود 413 میلیارد مترمکعب برآورد می شود ودر حالی است که وسعت ایران 2/1 درصد مساحت خشکیها و 35/3 درصد مساحت قاره آسیا است بدین ترتیب، حجم ریزش های کشور تنها 37/0 درصد از کل ریزش جوی خشکیهای دنیا و 29/1 درصد حجم بارشهای قاره آسیا است یعنی کمتر از 13 آنچه نسبت به وسعت کشور، سهم متوسط ایران بارندگی خشکیهای کره زمین تلقی می شود .

چرخه آب کره زمین نشان می دهد که سالانه به طور متوسط حدود 576000 میلیارد مترمکعب حجم آب از سطح کره زمین تبخیر می شود و به همان میزان نزولات جوی در سطح این کره فرو می ریزد – مقادیر تبخیر و بارندگی اقیانوس ها و خشکیها با هم برابر نیستند.

میزان تبخیر متوسط از سطح اقیانوسها نزدیک به 504000 میلیارد مترمکعب در سال است در حالی که تنها حدود 458000 میلیارد لیتر مکعب بارندگی بر روی آنها می بارد .

تفاضل این دو رقم یعنی حدود 46000 میلیارد مترمکعب تبخیر و تعرق سالانه دریاها جمعا 118000 میلیارد مترمکعب بارندگی بر روی خشکی ها را به وجود می آورد در عوض سالانه نزدیک به همین میزان یعنی حدود 46000 میلیارد مترمکعب جریان سطحی و زیرزمینی از خشکیها به اقیانوسها و دریاها وارد می شود و چرخه آب در طبیعت کم و بیش به همین ترتیب سالهای مختلف تکرار می شود.

در جدول زیر تراز متوسط سالانه چرخه آب در قاره ها و اقیانوسها نشان داده شده است .

سهم ایران از موجودی آب کره زمین با کسر کردن حجم آب تبخیر شده از کل بارندگی مجموع جریانهای سطحی و زیرزمینی کشور برابر 117 تا حداکثر 120 میلیارد مترمکعب برآورد شده است مقایسه این مقدار آب با حجم امکانات بالقوه منابع آب قاره ها تفاوتهای بارزتری را نشان می دهد .

چنانچه مجموع جریانهای سطحی و زیرزمینی بر وسعت کن خشکیهای جهانی تقسیم شده متوسط سالانه برای هر هکتار از خشکی ها ی کره زمین حدود 2975 مترمکعب و برای قاره آسیا 3000 مترمکعب و برای ایران فقط 714 مترمکعب آب برای هر هکتار در سال است به عبارت دیگر سهم امکانات بالقوه منابع آب در ایران کمتر از یک چهارم سهم آبی می باشد که به طور متوسط به هر هکتار زمین در دنیا و یا قاره آسیا تعلق می گیرد .

بر اساس آمارهای سازمان فائو 975 درصد از ذخایر آب کره زمین را آبهای شور اقیانوسها و دریاها تشکیل میدهد و تنها 26 درصد از ذخایر آب کره زمین آبهای شیرین است که قسمت عمده آن به صورت یخهای دائمی قطبی است .

ذخایر آب کره زمینی کشور تا عمق 500 متری حدود 1500 میلیارد مترمکعب برآورد شده و با توجه به اینکه ضریب ذخیره در اعماق سریعا کاهش می یابد میزان ذخیره تا عمق 500 متر حداکثر دو برابر آن و معادل 3000 مترمکعب تخمین زده می شود .

میزان ذخایر موجود در دریاچه سدها ( آب سطحی ) و دریاچه های آب شیرین کشور در حدود 43 میلیارد است که حدود 34% ذخایر دنیا در آبهای سطحی و دریاچه های آب شیرین کشور ما وجود دارد

مقادیر جریان سطحی در مبادی ورودی به دشتها و میزان تخلیه آب زیرزمینی ( چاه ، چشمه ، قنات ، و تعداد منابع آب زیرزمینی ( چاه ، چشمه ، قنات ) در حوزه های آبریز اصلی کل کشور

طی پنج سال 7-66 نشان داده شده است .

اگر امکانات بالقوه منابع آب نسبت به جمعیت مورد توجه قرار گیرد سهم هر نفر از جمعیت 5 میلیارد و 300 میلیونی دنیا به طور متوسط 7600 مترمکعب در سال خواهد بود توزیع نامتعادل امکانات بالقوه منابع آب در سطح کشور به ویژه در مورد جریانهای سطحی ، مشکل کنترل و انتقال آب از نقطه ای به نقطه دیگر را نیز به موانع ذکر شده اضافه می نماید .

سهم اندک ایران از موجودی آب های شیرین کره زمین و مشکلات بهره برداری از آن این واقعیت را مطرح می سازد که علاوه بر ضرورت صرفه جوئی باید روشهای مناسب استفاده از آب شناسایی و به کار گرفته شود و از حداکثر پتانسیل آب موجود به صورت بهینه با الگوهای جدید استفاده نمود .

همانگونه که در جدول شماره (9-2) نشان داده شده است میزان برداشت آب از چشمه های موجود کشور در سال آبی 71 – 70 برابر با 78 میلیارد مترمکعب بوده است در صورتی که صرفا یک درصد از این منابع آبی دارای ویژگیهای آب معدنی قابل قبول باشد و قابلیت بسته بندی داشته باشد سالیانه 70 میلیون مترمکعب آب یا 35 میلیارد به بطری 5/1 لیتری قابلیت بسته بندی و عرضه در بازارهای داخلی و خارجی را خواهیم داشت در صورتی که در حال حاضر صرفا میزان تولید و بسته بندی و عرضه آب در سطح کشور سالیانه کمتر از 7 میلیون بطری می باشد.

فصل دوم

کلیات تحقیق

مقدمه :

کشورهای عمده تولید کننده و مصرف کننده محصول کشورهای عمده تولید کننده آب معدنی در اروپا کشور فرانسه ، انگلستان ، اسپانیا در سطح کشورهای آسیایی قزاقستان ، ژاپن و در سطح اروپای شرقی چکسلواکی ، لهستان می باشد .

میزان تقاضا جهت آب سالم و بهداشتی با توجه به اینکه بیش از 50% از جمعیت دنیا از مصرف آب سالم و بهداشتی برخوردار نمی باشند به نظر می رسد باید بیش از چند برابر میزان تولید و عرضه فعلی باشد در حال حاضر مصرف کنندگان عمده آب معدنی و آب بسته بندی شده اقشار مرفه دنیا می باشند در صورتی که قریب بیش از 99 درصد جمعیت دنیاز از آب غیر بسته بندی استفاده نمایند که از این رقم بیش از 50% آنها از آب سالم و گوارا برخوردار نمی باشند .

با توجه به اینکه میزان لیتر روزانه هر فرد به آب به طور متوسط حدود 5/1 لیتر می باشد میزان مصرف روزانه آب جهت جمعیت کنونی دنیا (3/56 میلیارد نفر) برابر 7/9 میلیارد لیتر و مصرف سالیانه آن 3285 میلیارد لیتر می باشدکه با مقایسه به میزان آب معدنی تولید و عرضه شده فعلی جهان 3/28 میلیارد لیتر بسیار رقم ناچیزی می باشد و در حدود 97/0 درصد می باشد.

(تصاویر در فایل اصلی قابل مشاهده است)

1- شرایط صادرات

دامنه پراکنی وسیع صادرات محصول طی پنج سال گذشته به بیش از 15 کشور دنیا ، نمایانگر زمینه بسیار خوب و مناسب صادرات محصول می باشد حجم صادرات آب معدنی طی سال های گذشته همواره تحت الشعاع مسائل مختلفی بوده است که بعضا موجبات عدم رشد کمی صادرات محصول گردیده است که مهمترین این عوامل شامل موارد زیر بوده است :

1) عدم خود اتکائی در ارتباط با رقابت با کمپانی های بزرگ تولید کننده و صادرکننده آب معدنی

2) عدم استفاده از تکنولوژی جدید و مناسب تولید

3) عدم رعایت کامل شرایط بهداشتی محصول که موجبات کاهش طول عمر و تغییرات ظاهری آن گردیده است .

4) عدم بسته بندی مناسب و عدم تنوع در بسته بندی آن

علی رغم وجود چشمه های فراوان آب معدنی منطبق با استاندارد جهانی این محصول در ایران طی پنج سال گذشته صادرات این محصول به بیش از 3 میلیون لیتر در سال بالغ نگردیده است .

شرایط صدور محصول به خارج از کشور صرفا موکول به موافقت وزارت بازرگانی گردیده است و هیچ شرط دیگری در ارتباط با صادرات آن تعریف نگردیده است .

(تصاویر در فایل اصلی قابل مشاهده است)

وضعیت عرضه و تقاضا

2-2- بررسی ظرفیت بهره برداری روند تولید از آغاز برنامه اول تاکنون میزان تولید آب معدنی ارتباط مستقیمی با میزان صادرات آن طی دو برنامه گذشته داشته است و میزان توزیع و مصرف داخلی آن نیز براساس مطالعات انجام شده معادل میزان صادرات آن بوده است.

با توجه به عدم دسترسی به آمار مستند و دقیق تولید این واحدها میزان و روند آن را می توان از میزان صادرات محصول طی دو برنامه گذشته مورد بررسی قرار داد لازم به ذکر است که طی دو برنامه گذشته صرفا دو واحد تولیدی به طور غیر منسجم به تولید آب معدنی اقدام نموده است و هیچگونه سیاست مشخصی و معینی از طرف این واحدها جهت تولید و صادرات محصول انجام نگرفته است و بعضا به علت مشکلات بهداشتی و فنی کیفیت صادرات محصول استاندارد مربوطه برخوردار نبوده است و باعث گردیده است که لطمه بزرگی به صادرات این محصول فراهم آید.

جدول زیر میزان صادرات و مصرف داخلی آب معدنی و جمع کل تولید را طی سالهای 76-70 نشان می دهد .

(تصاویر در فایل اصلی قابل مشاهده است)