پایان نامه جهت اخذ مدرک کارشناسی
علوم تربیتی (مدیریت آموزشی)
فصل اول:
طرح کلی تحقیق
مقدمه:
«ن و القلم و ما یسطرون»
همه باغستان های با سخاوت، شهادت می دهند که انسان از آن زمان که بر آن شد تا حدیث رمز آمیز دل را به جاودانگی بر جریده عالم بنویسد و با پیچ و تاب ناز، آن را باز تلاوت کند، خط را برگزید.
ظهور خط بزرگ ترین اتفاقی است که در سپیده دم تاریخ به دست انسان صورت گرفت، چه اگر خط پدید نمی آمد و نگارش انجام نمی گرفت، میراث علمی پیشینیان حفظ نمی شد، فروغ اندیشه های گذشتگان به آیندگان نمی رسید و قافله تمدن بشری به جانب قله های کمال راه نمی سپرد. حکمت و دانش بشری بسان صیدی است گریزپا که به فرموده رسول اکرم (ص) «اگر با نوشتن به آن بندی استوار زده نشود از خاطر می گریزد».
در آیین اسلام به حسن خط توجه زیادی شده است، چنانچه این معنی از تأویل حدیث شریف نبوی بر می آید که فرمود: «هر کس بسم الله الرحمن الرحیم را به خطی نیکو بنگارد بدون حساب به بهشت می رود». پیامبر اکرم (ص) خود در آموختن خط و کتابت به مسلمانان اهتمام و علاقه بسیاری داشت، چنان چه گفته اند در جنگ بدر آزاد ساختن اسیران دشمن مشروط به آن دانست که آن ها خط و کتابت را به مسلمانان بیاموزند.
روایات و احادیث فراوانی در مورد خط خوب وجود دارد. آنچه از تاریخ بر می آید، در ادوار اسلامی به خط توجه زیادی می نموده اند و برای نیل به مقصود عرفانی و رسیدن به مراتب عالی کوشش های بسیاری صورت می دادند.
بیان مسئله:
خوشنویسی و زیبانویسی دارای نوعی آمیختگی با حیات فردی و اجتماعی هر انسان است این امر در جامعه ما که دارای سنت دیرپای فرهنگی در زمینه هنر خط می باشد، دارای ارزش و اعتبار مضاعف است.
رشد و شکوفایی هر جامعه ای بستگی به وجود ارتباط مناسب و قابل درک بین افراد می باشد. ارتباط بین افراد نیز از چهار طریق: گفتن، شنیدن، نوشتن و خواندن صورت می گیرد. دانش آموزان بیشترین مشکلی را در این چهار زمینه دارند در مورد نوشتن است. این مشکل هم در انشاء کلمات وجود دارد و هم در املاء کلمات.
بنابراین با توجه به این مسئله مهم در این تحقیق سعی شده است به بررسی علل بد خطی دانش آموزان دختر مقطع ابتدایی شهر اردکان از منظر معلمان پرداخته شود تا با استفاده از اطلاعاتی که در اختیار ما گذاشته می شود راهکارهایی برای این مسئله یافت شود.
ضرورت و اهداف تحقیق:
اهمیت درست نویسی و خوانا نویسی امری مهم و قابل ذکر است، می ارزد که درباره آن سرمایه گذاری مناسبی صورت گیرد وسیله ای است ارتباطی و به عنوان عامل مهمی در تفهیم و تفاهم است ارزش آن به هنگامی روشن می شود که در دو نقطه بسیار دور از هم زندگی کنند و در عین حال به ارتباط با هم نیازمند باشند.
چه بسیارند رمز و راز ها که از این طریق فیمابین افراد رد و بدل می شوند و چه بسیارند صرفه جویی در آمد و شد و هزینه ها که در سایه نوشتن و ارسال نامه ها صورت می گیرد. برای شما ممکن نیست که به ژاپن سفر کنید و با عالمی ارتباط برقرار سازید ولی از طریق نوشتن این کار امکان پذیر است.
انسان ها بویژه در دنیای امروز در شرایطی هستند که ناگزیرند از راه نوشتن و املا با هم ارتباط داشته و مسائل خود را مطرح نمایند و این امر طبعاً باید با ضوابط و مقررات همگانی و قابل قبول برای افراد باشد. اینکه شکل نوشتاری را از پیچیده ترین شکل ارتباطی می دانند بدان خاطر است که تهیه و رعایت ضوابط مورد نظر است.
اهداف کلی تحقیق:
شناخت علل و عوامل بدخطی دانش آموزان
بررسی علل بدخطی دانش آموزان از منظر معلمان ابتدایی.
اهداف جزئی تحقیق:
پی بردن به این که آیا استفاده از معلمان آموزش دیده جهت تدریس هنر در مقطع ابتدایی لازم است.
پی بردن به این که آمادگی دانش آموزان به چه میزان بر بدخطی دانش آموزان اثر دارد.
شناخت این که بد خطی تا چه میزان بر نمره و معدل دروس اثر می گذارد.
رفع مشکل از طریق بررسی علت بدخطی دانش آموزان.
فرضیه های تحقیق:
عدم آمادگی دانش آموزان در زمینه های جسمی، روحی و آموزشی موجب بد خطی آنان می شود.
نامناسب بودن روش و وسایل نوشتاری موجب بدخطی دانش آموزان می شود.
بد خطی دانش آموزان مربوط به تکالیف بیش از حد توسط معلم و یا بی توجهی خانواده ها نسبت به تکالیف آنان می باشد.
بدخطی دانش آموزان تأثیر منفی در کیفیت دروس مخصوصاً درس دیکته دارد.
تعریف عملیاتی واژه های تحقیق:
1- بدخطی: (fnox)
بد نوشتن با دست ناخوانا نویسی مقابل خط خوش (عمید 1374)
عدم استفاده از اصول و قواعد نگارش و اصول شکلی خط در هنگام نوشتن مانند عدم رعایت خط زمینه، کم یا زیاد گذاردن نقطه و دندانه همچنین نامشخص نوشتن کلمات به طوری که به راحتی نتوان از آن مفهوم اصلیش را درک کرد.
2- دانش آموزان: (amooz)
کسی که بسیار کتاب می خواند و دانش می اندوزد. (معین 1374)
کودکان شش سال تمام که قدم به مدرسه گذارده اند این افراد تا سن حدود 18 سالگی و قبل از ورود به دانشگاه دانش آموز محسوب می شوند.
3- ابتدایی: (elementary)
سرآغاز اول شروع کاری (عمید 1374)
اولین مرحله از تحصیل رسمی است که شامل 5 سال است، از 6 سالگی آغاز می شود و تا 12 سالگی ادامه دارد.
فصل دوم:
ادبیات تحقیق
ادبیات نظری تحقیق:
تاریخچه خط:
بشر در آغاز نوشتن را نمی دانست و مقصود خود را تنها با گفتار، آن هم در حد رفع نیاز های آن روز را رفع می کرد. تاریخ پیدایش خط به درستی معلوم نیست. این اندازه روشن است که نخستین نوشتارهای انسان بسیار ساده و در حد ابتدایی بوده است. به این معنی که با طرزی به دور از ظرافت تصویر چیز ها را می کشیدند و به این ترتیب مقصود خود را به دیگران می فهماندند به این نوع خط «خط تصویری» می گویند که هنوز هم در میان برخی از اقوام نشانه هایی از آن بر جای مانده است.
خط تصویری به تدریج تکاملی پیدا کرد و پس از گذشتن از مرحله علامت نویس «معنی نگاری» به مرحله الفبایی قدم گذاشت. الفبا برای اولین بار در میان فنقیها یعنی اقوامی که در حدود سه هزار سال قبل از میلاد در سرزمینی فنیقی (لبنان کنونی و حوالی آن) سکونت داشتند رواج پیدا کرد و از آن جا به سایر جاها پراکنده شد.
تاریخچه خط در ایران:
ایرانیان چند صد سال پیش از میلاد یعنی در دوره پادشاهی مادها علامت هایی میخی بابلی را اقتباس کردند و از آن به بعد فنقیها الفبایی مستقل ترتیب دادند. الفبایی را که ایرانیان در عهد باستان به کار بردند خط میخی نام نهاده اند. این نامگذاری از آن جهت بوده است که براش نوشتن از میله آهنی کوچک یا چوبی شبیه به میخ استفاده می کردند. بعد از خط میخی، خط اوستایی رواج یافت. تاریخ اختراع خط اوستایی را که آن هم در اصل از خطوط سامی گرفته شده بود اواخر دوره ساسانی دانسته اند که از آن برای نوشتن متون دینی مربوط به آیین زردتشتی به ویژه کتاب اوستا استفاده می شد.
یکی دیگر از خطوطی که در ایران رواج یافت خط پهلوی می باشد. خطی را که ایرانیان در عصر اشکانی و ساسانی به کار می بردند و تا چند قرن بعد از اسلام هم در گوشه و کنار ولایت شرقی ایران برای نگارش آثار فکری و فلسفی مربوط به آیین های پیش از اسلام به کار می رفته است، خط پهلوی است این خط 22 حرف داشته و از راست به چپ نوشته می شده است.
خط فارسی بعد از ورود اسلام به ایران دچار تغییر و تحولاتی شد که از آن جمله ورود چند حرف از حروف عربی به خط و زبان فارسی را می توان نام برد. (یاحقی، 1378)
اهمیت نگارش:
شکل نوشتاری زبان عالیترین و پیچیده ترین شکل ارتباط است. در سلسله مراتب مهارت های زبان، نوشتن، آخرین مرحله ای است که آموخته می شود. آموخته های بنیادی و تجارب مفید مهارت های زبانی در گوش دادن، سخت گفتن و خواندن در واقع پیش نیازی برای نوشتن محسوب می شود.
نوشتن عبارت است از «نمایش دادن کلام به وسیله حروف و ترکیبات گوناگون آن» که با استفاده از نشانه ها و آیین نگارش روح و روانی خاص پیدا می کند.
در دنیای امروز نوشتن از مهمترین وسایل تفهیم و ارتباط به شمار می رود و در نشر عقاید و افکار و نزدیک کردن جوامع بشری و اشاعه فرهنگ و تمدن نقشی حیاتی دارد. نوشته موقعی اهمیت پیدا می کند که نویسنده آن با هدف و مسئول باشد و شور و عشق و فکری تازه و یا در دو پیامی برای نوشتن داشته باشد و برای آگاهی و آزادی انسان و جستن حقیقت تلاش و مبارزه کند. در اینجا است که سهم محتوا و فکر در ایجاد اثری که ارزش انسانی داشته باشد از قالب بیشتر می شود. هر چند محتوا و قالب در هنر نوشتن، چون روان و کالبد در بشر است که از هم جدایی ناپذیرند. همانطور که کالبدی بی روح، انسان نتواند بود، قالب بی محتوا را هم در جهان هنر جایی نیست.
مراحل نگارش:
پیشرفت نوشتن امری است تدریجی ولی در آخر همه کودکان آنرا با درجات مختلف و در زمان های متفاوتی می آموزند. در تمام مراحل نوشتن به همان اندازه که به موضوع اهمیت داده می شود باید پاکیزه نویسی، خوانا نویسی، زیبا نویسی، نقطه گذاری، جمله بندی، ساختمان و عبارت نیز توجه شود. در آغاز مسئولیت نوشتن به عهده آموزگار است و «نوشتن جمعی» و تقلیدی معمول می باشد و به تدریج کودکان به «نوشتن فردی» تسلط پیدا می کنند و مهارت می یابند که عقاید و نظریات خود را به طور مستقل بنویسند و معلم نقش راهنمایی آنها را به عهده می گیرد.
در ذیل به مراحل آموزش نوشتن در دبستان اشاره می شود:
دوره آمادگی: که شامل اولین ماه سال تحصیلی کلاس اول می باشد. در این دوره کوشش می شود تا نوآموز طرز به دست گرفتن مداد، درست نوشتن، نگهداری کاغذ، حفظ فاصله چشم و کاغذ با کمک گرفتن از دست دیگر ضمن نوشتن، رعایت حاشیه، منظم و مرتب از راست به چپ نوشتن و... بیاموزد.
آغاز نوشتن: فعالیت های نوشتاری که در این مرحله همراه با تعلیم الفبا آغاز می شود، عبارتند از: رونویسی از روی کتاب و سرمشق معلم، درست و دقیق نوشتن دندانه ها، نقطه ها و علائم نقطه گذاری و... در کلاس اول و ماه اول از کلاس دوم شاگردان با خط نسخ و با توجه به خط زمینه می نویسند. از آبان ماه به بعد در کلاس دوم با خط نستعلیق آشنا می شوند. از این زمان معلم هر مطلبی را روی تخته با خط نستعلیق می نویسد، به تدریج طرز نوشتن دندانه ها، اتصال حروف، خمیدگی ها و... را تعلیم می دهد. تمرین خوشنویسی در تمام مراحل بهتر است در کلاس و زیر نظر معلم انجام شود تا معلم اشکالات فرد فرد شاگردان را مرتفع کند و از پیدایش عادات نامطلوب جلوگیری نماید.
پیشرفت در نوشتن: به موازات کسب توانایی در نوشتن حروف و کلمات و استفاده از خط نستعلیق، آموزش کاربرد لغات و نگارش مقاصد و مفاهیم نیز آغاز می شود و شاگردان به تدریج از رونویسی به نوشتن انشا یا نوشته ابداعی دست می یابند.
عوامل مؤثر در نگارش:
در نگارش یک عبارت با یک خط عوامل متعددی دخالت دارند که عدم توجه و رعایت آنها در بد خطی مؤثر است و یا اگر بنا شود خوش خط بنویسیم ناگزیریم آن جنبه ها را مراعات کنیم آن عوامل متعدد و بخشی از آن ها بدین قرارند:
خوب شنیدن و داشتن پایه ای محکم در شنود که این امر در همگان یکسان نیست.
توانایی نگهداری یک فرد در ذهن که به قدرت حفظ آدمی مربوط می شود.
تبدیل فکر به کلمات که باز هم به حافظه و یادآوری فرد مربوط می شود.
تبدیل کلمات به الگوها و مدل های مناسب که مبتنی بر آموخته ها و مکتسبات است.