پروپوزال بررسی نقش معنویت سازمانی و رابطه آن با سوگیری یا جهت گیری مذهبی و شایستگی کارکنان

- بیان مسأله اساسی تحقیق به طور کلی (شامل تشریح مسأله و معرفی آن، بیان جنبه‏های مجهول و مبهم، بیان متغیرهای مربوطه و منظور از تحقیق) :

روانشناسان شایستگی را محرک،ویژگی یا مهارت برجسته تعریف کرده اندکه منجر به عملکرد شغلی بهتر می شود.مرابیل و ریچارد(1997) می گویند که در انتخاشارین ها باید به توانایی ها،شاخص های رفتاری ،باورها،ویژگی های شخصیتی ، نگرشها و مهارت های افراد توجه شود(عریضی،1384). طبق تعریف ارائه شده توسط جامعه بینالمللی عملکرد(ISPI) مجموعه دانش ،مهارت و نگرش هایی که کارکنان را قادر می سازد به صورتی اثر بخش فعالیت های مربوط به شغل یلکرد شغلی را طبق استاندارد های مورد انتظار انجام دهند شایستگی نامیده می شود.طبق نظر اسپنسرو اسپنسر(1993) شایستگی،ویژگی زیر بنای فرد است که به طور کلی عملکرد اثر بخش ملاک مدار و یا عملکردبرتر در یک شغل یا وضعیت ،رابطه دارد.از نظر بواتزیس(2008) شایستگی به طور کلی بر روی صفات و ویژگی های اساسی یک شخص تاکید دارد. این صفات می تواند انگیزش، رفتار،مهارت و تصور فرد از نقش اجتماعی و یا مجموعه ای از دانش باشد، که فرد در انجام کار ها و فعالیت ها، از آنها استفاده می کند. این رویکرد با رویکرد براتسون،کالینان و بارترام(2003) در تقابل است که شایستگی مجموعه ای از رفتا رهایی است که به عنوان وسیله برای رسیدن به نتایج و یا پیامد های مطلوب به کار میرود.رویکرد نخست که در تعریف اسپنسر و اسپنسر(1993) و دیگران نیز دیده میشود رویکرد صفت مدار و رویکرد دوم رویکرد رفتار مدار نامیده می شود به عبارت دیگر در رویکرد نخست شایستگی معادل ویژگی های اساسی و در دومی ،مجموعه ای از رفتار هاست. وار و کونور(1992) این تقابل دو دیدگاه را تقابل دو دیدگاه سنتی الگوی ارزیابی ویژگی های شخص(بویاتزیس،2005) و دیدگاه جدیدتر الگوی موقعیت شغلی (رابرتسون،کالینان و بارترام،2002) می دانند .یکی از ابعاد شایستگی نگرش و تصویر ذهنی انسان از دنیا و پیرامون آن است تصویر ذهنی انسان چهار چوبی است که میدان اندیشه و عمل وی را تعیین کرده، شکل می دهد این تصویر میتواند توسط مذهب و چهت گیری مذهبی فرد نیز متاثر باشد(فتحی و شعبانی،1386).آلپورت (1968) برحسب جهت گیری دینی افراد، آنها را به دو جهت گیری بیرونی و درونی تقسیم بندی کرده است. افراد دارای جهت گیری درونی با درونی کردن ارزش های دینی، مذهب را به مثابه هدف در نظر می گیرند. در مقابل افراد دارای جهت گیری بیرونی به لحاظ نظری دارای باورهای دینی هستند که فقط اهدافی ابزاری دارند و دین را فقط وسیله ای برای نیل به اهداف دیگر در نظر می گیرندآلپورت(1968) برخی پژوهش ها رابطه جهت گیری مذهبی با عملکرد شغلی را بررسی کرده اند. ابوشی(1990) دریافت که کارکنان عرب با گرایش های مذهبی بالا، فعالیت کاری و دلبستگی شغلی بیشتر و در نتیجه عملکرد شغلی بهتری دارند . فودور(1990) و راندال و کوت(1991) دریافتند اخلاق کاری سبب می شود تا کارکنان به میزان بالایی به شغل خویش دلبسته گردند. همچنین علی(2008) و علی و الشخیص(2009) نشان دادند که مدیران عرب دارای تعهد ، اخلاق  کاری و دلبستگی شغلی بالایی بودند ارشدی(1387) .کانگلتون(2009) نشان داد که اخلاق کاری ، از طریقایفای نقش در جهت گیری های عملکردی افراد ، توسعه اقتصادی را تسهیل می کند. علی(2009) بین اخلاق کار ی اسلامی که جهت گیری مذهبی درونی در آن مورد تأکید است و عملکردی فردی رابطه مثبت معناداری به دست آورد.یکی از متغیر هایی که از جهت گیری مذهبی کارکنان تاثیر میپذیزد معنویت سازمانی است(کریشنا،2002).

معنویت درکار ، نوعی اتصال دینی است در حالی که برای دیگران این معنی را نمی دهد10.رابینز می گوید معنویت در محل کار به معنای انجام سازماندهی شده شعائر مذهبی نبوده و به همین ترتیب در مورد خدا یا الهیات نیست(رابینس،2003) محقق دیگری می گوید معنویت زمانی جنب های از دین بود،اماهم اینک به دین به عنوان یکی از راههای معنوی ممکن نگریستهمی شود. زمانی معنویت راهی به سوی پیوند عمیق با خدا بود، اما اکنون برای بسیاری، خداوند دیگر تنها هدف جستجوی معنوی آنان نیست، بلکه یکی از راههای جستجوی معنوی و راهی برای پیوند با بسیاری از مفاهیم متعالی دیگر است. تحقیقات نشان میدهد که شرکتهای معنوی تر 400 تا 500 درصد از دیگر شرکتهای مشابه در افزایش درآمد خالص، بهبود نرخ بازگشت سرمایه و افزایش ارزش سهام سهام داران بهترند(تامپسون،2000)  مطالعه دیگری نشان میدهد معنویت در سازمان ارتباط مثبتی با خلاقیت ، رضایت شغلی ، عملکرد تیمی و تعهد سازمانی دارد(بهاری نژاد،1383). یک تحقیق دیگر در بانک ملت ایران حاکی از رابطه بشدت مثبت، بین معنویت کارکنان و رضایت شغلی آنهاست 7.بنابراین هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش معنویت سازمانی و رابطه آن با سوگیری یا جهت گیری مذهبی و شایستگی کارکنان می باشد.

د - اهمیت و ضرورت انجام تحقیق (شامل اختلاف نظرها و خلاءهای تحقیقاتی موجود، میزان نیاز به موضوع، فواید احتمالی نظری و عملی آن و همچنین مواد، روش و یا فرآیند تحقیقی احتمالاً جدیدی که در این تحقیق مورد استفاده قرار می‏گیرد:

معنویت در محیط کار موضوع بسیاری از مجلات مدیریتی،همچون فورچون و بیزینس ویک بوده (کونلین،1999) و همچنین کتابهای متعددی در این زمینه نگاشته شده است. مراکز علمی پژوهشی نیز تاثیرات معنویت برکسب و کار را دغدغه تحقیقات خود قرار داده اند اما با وجود این روند رو به رشد از ادبیات موضوع، کمبود تحقیقات و نظریات قوی در این زمینه احساس می شود(کرانکل،2003) تا حدی که یکی از محققان برجسته این عرصه اذعان می دارد: بیشتر مقاله ها و کتاب های ناظر به معنویت و مدیریت، عامیانه ، غیرتئوریک و به دور از آزمون اند(ام سی کامیکس،1994) حتی دانشمندان مدیریت نیز رویکرد کمی (آزمون پذیر) به موضوع معنویت نداشتند و مقالاتی که معنویت سازمانی را به صورت کمی سنجیده اند ، انگشت شمارند .با دقّت در همین مقالات معدود متوجه می شویم که نویسندگان آنها به هیچ وجه از مدل مفهومی یکسان یا حتی مشابهی استفاده نکرده اند و هر یک معنویت را متفاوت از دیگران دید هاند تا آنجا که نویسنده ای، سه کالج متفاوت در کالیفرنیای شمالی را مقایسه کرده و سه الگوی معنویت ورزی تفاوت برای هرکدام از آنها ارائه  نموده است(بردلی،2003).

از سوی دیگر در سالیان اخیر، شاهد آثار متنوعی از اساتید حوزه و دانشگاه برای انطباق آموزه های مدیریت نوین با اسلام هستیم . ولی مع الاسف در جهت تشر یحِ طرُق بهره گیری از معنویت اسلامی در سازمانها، حرکت شایسته ای صورت نگرفته است و راه درازی تا تبیین الگوی ملی و دینی معنویت ورزی در زندگی شخصی افراد و از آن مهمتر در سازمانها پیش رو است و این همه در حالی است که با توجه به فرهنگ و محتوای ارزشی کارکنان ایرانی ، به نظر م ی رسد آمادگی معنویت در آنها از حد میانگین بالاتر باشد(سید جوادالدین،1384).لذا بحث در مورد معنویت سازمانی و همچنین جهت گیری مذهبی کارکنان و باتبع شایستگی کارکنان امری ضروری و مبرهم به نظر میرسد.

ه- مرور ادبیات و سوابق مربوطه (بیان مختصر پیشینه تحقیقات انجام شده در داخل و خارج کشور پیرامون موضوع تحقیق و نتایج آنها و مرور ادبیات و چارچوب نظری تحقیق):

طبق شواهد، قلمرو سازمان و مدیریت هم از لحاظ نظری و هم از لحاظ عملی، تحت تاثیر عوامل قدرتمند عابدی(2007) نوشت فراساختاری و فراسازمانی قرار دارند. به همین دلیل، از مباحث عمده در مدیریت و سازمان در قرن 91 ، مباحث خدا در سازمان، اخلاق، معنویت کارکنان و... است و به همین خاطر، امروزه بعنوان عنصری اساسی و لازم در سازمان و محیط کار توسط محققین شناخته شده است.

اشموس(2009) نوشت معنویت در محیط کار، درک و شناسایی بعدی از زندگی کاری یک فرد که درونی و قابل پرورش است تعریف می شود و به واسطه انجام کارهای با معنا در زندگی اجتماعی پرورش می یابد. ورود مفاهیمی چون اخلاق، حقیقت، باور به خدا، درستکاری، وجدان، رادمردی، اعتماد، بخشش، مهربانی، ملاحظه، معناجویی در کار، همبستگی با همکاران، تشویق کارکنان، حس صلح و نوعدوستی و... به پژوهشهای جدید در حوزه مدیریت و سازمان، همه حکایت از ظهور پارادایم جدیدی بنام معنویت در کار دارند.

(پایان نامه این پروپوزال در سایت وجود ندارد)