پایان نامه رابطه جهت گیری هدف با سازگاری فردی و اجتماعی دانش آموزان

مقدمه

روان شناسان، سازگاری فرد را در برابر محیط مورد توجه قرار داده اند و ویژگی هایی از شخصیت را بهنجار تلقی کرده اند که به فرد کمک می کنند تا خود را با جهان پیرامون خویش سازگار سازد، یعنی با دیگران در صلح و صفا زندگی کند، و جایگاهی برای خود به دست آورد (اتکینسون و هیلگارد، 1370؛ ترجمه ی براهنی و همکاران). در این میان سازگاری اجتماعی انعکاسی از تعامل فرد با دیگران، رضایت از نقش های خود و نحوه ی عملکرد در نقش هاست که به احتمال زیاد تحت تأثیر شخصیت قبلی، فرهنگ، و انتظارات خانواده قرار دارد (ویزمن[1]، 1975).منظور از سازگاری، رابطه ای است که میان فرد و محیط او بویژه محیط اجتماعی وجود دارد و به او امکان می دهد تا نیاز ها و انگیزه های خود را پاسخ گوید. فرد زمانی از سازگاری بهره مند است که بتواند میان خود و محیط اجتماعی اش رابطه ای سالم برقرار و انگیزه های خود را ارضا کند، در غیر این صورت او را ناسازگار قلمداد می کنیم. در واقع سازگاری با محیط، مهارتهایی است که باید آموخته شود و کیفیت آن مانند سایر آموخته ها به میزان علاقه و کوشش فرد برای یادگیری بستگی دارد (اسلامی نسب، 1373؛ به نقل از انجمنی، 1391). چندین مطالعه بین المللی (راهنر[2]، 2009؛ به نقل از انجمنی، 1391) نشان داده اند که سازگاری روانشناختی افراد به طور معنی داری تحت تاثیر مقدار ادراک صمیمیت از سوی محیط می باشد، علاوه بر این به نظر می رسد نوجوانانی که خود را طرد شده تلقی می کنند، دچار مشکلات رفتاری و سلوک، افسردگی می شوند. رفتار جامعه پسند اصطلاحی است که روان شناسان به اعمال اخلاقی که از لحاظ فرهنگی تجویز می شود مانند مشارکت با دیگران، کمک به دیگران، همکاری با دیگران، ابراز همدردی اطلاق می کنند. چنین رفتاری غالباً باعث می شود که فرد بتواند خود را کنترل کند، زیرا مستلزم آن است که او به خاطر منافع دیگران از منافع شخصی چشم پوشی کند (ماسن و همکاران، ترجمه ی یاسایی، 1370).

از آن جایی که سازگاری اجتماعی مفهوم عام و گسترده ای می باشد، تعریفی که مورد اتفاق نظر اکثریت محققان باشد وجود ندارد. اما از عمده ترین تعاریف سازگاری اجتماعی می توان به تعاریف زیر اشاره کرد: شافر و شوبن[3] (1972، نقل از خدایاری فرد و همکاران، 1381) معتقدند که سازگاری تمایل ارگانیزم برای تغییر فعالیت خود در راستای انطباق با محیط است که در واقع پاسخی به تغییرات محیط پیرامون می باشد. این ویژگی تعامل و سازگاری فرد با دیگر افراد و ساختارهای ارزشی در واقع مهارت اجتماعی است که تعامل پیوندها و مناسبات او را با دیگران و جنبه های ارزشی جامعه ای که در آن زندگی می کند را تأمین می کند. با توجه به این تعاریف باید تمایزی بین سازگاری فیزیولوژیکی و سازگاری اجتماعی قایل شد. زیرا اگر ارضای نیازهای فیزیولوژیک زندگی برای موجود غیرممکن شود بقای موجود زنده به خطر می افتد. ولی سازگاری اجتماعی برعکس نیازهای فیزیولوژیک در صورت برآورده نشدن آسیبی به بقای موجود زنده از نظر زیستی نمی رساند اما رفتارهای او را غیرانطباق می کند.

یکی از مباحث دیگری که در‌این پژوهش مطرح است جهت‌گیری هدف است.

به طور کلی، افراد دارای جهت‌گیری مبتنی بر تکلیف یا جهت‌گیری مبتنی بر خود هستند. تصور می‌شود که شرایط باعث‌این جهت گیری‌ها می‌شود نظریه هدفی یا جهت‌گیری هدفی یکی از نظریه‌های شناختی-اجتماعی انگیزش است. در‌این نظریه اهداف عبارتند از بازنمایی‌شناختی فرد از هدف‌های مختلفی که برای یادگیری در شرایط پیشرفت انتخاب می‌کند (پنترچ،1993). به‌عبارت دیگر نظریه هدف بر اهمیت‌اینکه چگونه افراد درباره خود ،تکالیف و عملکردشان فکر می‌کنند، تاکید دارد (الیوت، 1997).‌ایمز(1992) جهت‌گیری هدفی را الگوی یکپارچه‌ای از باور‌ها، اسناد‌ها و عواطف می‌داند که به رفتار فرد جهت می‌دهد و روش‌های مختلف نزدیک شدن، درگیر شدن، و پاسخدهی به تکالیف را در موقعیت‌های پیشرفت شامل می‌شود.لذا پژوهشگر در پی بررسی رابطه بین جهت گیری هدف با سازگاری فردی و اجتماعی دانش آموزان است.

روش شناسی پژوهش

روش پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی است .جامعه آماری این پژوهش کلیه دانش آموزان مقطع دبیرستان اردبیل می باشد که در سال 1394-95 مشغول تحصیل هستند. نمونه آماری این پژوهش نیز تعداد 120 آزمودنی انتخاب شده است.برای بررسی این پژوهش از پرسشنامه استفاده شده است. پرسشنامه سازگاری کالیفرنیا (CTP): این پرسشنامه توسط کلارک و همکاران در سال 1953 تدوین وتنظیم شده است و تعداد سئوال های آن 180 سوال است. این پرسش نامه سازگاری فردی و اجتماعی فردی و اجتماعی دانش آموزان را در 12 بعد می سنجد. نیمی از آن ها برای سنجش سازگاری فردی و بقیه جهت اندازه گیری سازگاری اجتماعی است و نمره کلی از ترکیب دو نمره سازگاری فردی و اجتماعی حاصل می شود. حقیقی و همکاران معنی داری اعتبار پرسش نامه سازگاری فردی- اجتماعی را با استفاده از پرسشنامه سازگاری فردی- اجتماعی را با استفاده از پرسش های ملاک روابط فرد با خود و دیگران در سطح 1 00/0 گزارش کرده اند. علاوه بر این، پایایی پرسشنامه را با روش تصنیف برای سازگاری فردی- اجتماعی به ترتیب 95/0 و 93/0 گزارش کرده اند که به طور کلی بیانگر ضرایب مطلوب پرسش نامه یاد شده می باشد (فرامرزی وهمکاران، 1386؛ به نقل از رحیمیان بوگر وهمکاران، 1387). و پرسشنامه مقیاس اهمال‌کاری تحصیلی سولومن و راتبلوم(pass) : مقیاس اهمالکاری تحصیلی برای اولین بار توسط سولومون و راتبلوم (1984) ساخته شد. این مقیاس دارای 27 گویه است که سه مولفه را مورد بررسی قرار می دهد. این مولفه ها عبارت اند از: 1- آمادگی برای امتحان دادن ، 2- آمادگی برای نوشتن مقاله 3- آمادگی برای انجام تکالیف ،نحوه پاسخ دهی به این صورت است که پاسخ دهندگان میزان موفقیت خود را با هر گویه ب انتخاب یکی از گزینه های به ندرت، بعضی اوقات ، اغلب اوقات، همیشه از 1 تا 4 نمره گذاری می‌شوند.سولومون با استفاده از روایی همسانی درونی،ضریب 84/0 را گزارش نموده است.راهبرد های مقابله ای:راهبرد های مقابله ای به عنوان تلاش های شناختی و رفتاری مورد استفاده فرد جهت کنترل درونی و بیرونی مرتبط با فرد تعریف شده است (لازاروس،1984).برای تجزیه و تحلیل داده ها نیز از نرم افزار  spss ‌و آزمون همبستگی پیرسون استفاده شده است.

نتایج

با توجه به نتایج پژوهش از آزمون همبستگی برای بررسی این پژوهش استفاده شده است.

با توجه به اینکه سطح معناداری آزمون یا خطای آزمون کمتر از حد استاندارد می باشد آزمون معنادار است یعنی بین سازگاری اجتماعی وفردی و جهت گیری هدف رابطه همبستگی مثبت معنادار وجود دارد.