کارشناسی زبان و ادبیات فارسی
چکیده
پژوهش حاضر جهت مشخص کردن تأثیر ارتباط اولیا با مدرسه درپیشرفت تحصیلی دانش آموزان مدرسه راهنمائی شهید مهدی زاده شهرستان اردبیل- ناحیه (2) درسالتحصیلی 92-1391 انجام گرفته است.- جامعه آماری این پژوهش را کلیه دانش آموزان مدرسه ی راهنمایی شهید مهدی زاده به تعداد 232 نفر بود، تشکیل می دادند. در این تحقیق، حجم نمونه، 30نفر انتخاب شده است. داده های موردنیاز با استفاده اسناد ومدارک (کارنامه دانش آموزان) برای بررسی میزان پیشرفت تحصیلی دانش آموزان مورد استفاده قرار گرفت. فرضیه تحقیق رابطه بین ارتباط اولیا با مدرسه در پیشرفت تحصیلی تحصیلی را بررسی می کند.در این تحقیق تعداد ارتباط اولیا با مدرسه نقش متغیر مستقل و پیشرفت تحصیلی نقش متغیر وابسته را داشت. نتایج پژوهش حاضر مشخص کرد که بین ارتباط اولیا با مدرسه وپیشرفت تحصیلی دانش آموزان رابطه ی معناداری وجود دارد و هر چه تعداد ارتباط اولیا و خانواده ها با مدرسه بیشتر ومستمر تر باشد پیشرفت تحصیلی نیز بیشتر می شود. در این تحقیق مشخص شد که آن دسته از دانش اموزانی که اولیا نسبت به آنها اهمیت می دهند ودائما"در پیگیر ی وضعیت تحصیلی وتربیتی آنها کوشا هستند وفرزندانشان در پیشرفت تحصیلی نسبت به دانش آموزانی که اولیا آنها درمراجعه به مدرسه سست وبی تفاوت هستند قوی ،درسخوان وکوشا هستند .لذا باید اقداماتی جهت ارتباط بیشتر اولیا با مدرسه در این مدرسه صورت گیرد.
فصل اول
مقدمه
آمار عنوان دانش‌آموزان با توجه به استعداد ها، علایق، توان و تفاوتهای فردی در راستای پیشرفت تحصیلی از اهداف اصلی نظام تعلیم و تربیت هر کشوری میباشد در صورتی که این مهم اتفاق بیافتد قطعاً مردان و زنان آینده این جامعه با علاقه و جدیت در عملکرد خود موفق‌تر بوده و جامعه‌ای ایده‌آل را می‌سازند. لذا تمامی دست‌اندرکاران تعلیم و تربیت و محقق جامعه باید سعی داشته باشند به شناسایی عوامل عدم موفقیت و موفقیت دانش‌آموزان را در جهت پیشرفت تحصیلی سوق دهند تا اهداف مورد نظر نظام تعلیم و تربیت محقق شود. به عبارت دیگر با اینکه چرخ تکامل علم بشریت چنان با سرعت پیش می‌رود که تشخیص مقصد نهایی این حرکت شتابدار، کاری بس دشوار است ولی بازهم جوامع بشری حین پیشرفت به سوی تکامل علمی مواجه به مشکلات لاینحل و صعب‌العبوری است که وظیفه مسئولان نظام تعلیم و تربیت و محققان را سنگین‌تر می‌کند. از همه مهمتر آفتهای نظام آموزشی کشور ما افت تحصیلی است که همه ساله به صورت گوناگون مقدار بسیار زیادی از استعدادهای بالقوه انسان و منابع اقتصادی جامعه را هدر داده و نابسامانی‌های فردی، اجتماعی را به جای می‌گذارد همه ساله این پدیده در ایران به صورت جنبه‌های مختلف شکست تحصیلی چون غیبت مطلق از مدرسه، ترک تحصیل قبل از موعد مقرر، تکرار پایه تحصیلی، غیبت میان سؤالات تحصیلی دانش‌آموزان کیفیت عزل تحصیلات دانش‌آموزان در مقایسه با آن چه باید باشد. کسب محفوظات به جای معلومات جلوه می‌نماید که آثار اجتماعی روانی، اخلاقی، عاطفی و اقتصادی زیاد مترتب است. بنابراین باید شرایطی پیش‌بینی کرد که پیشرفت تحصیلی مطلوب حاصل و افت تحصیلی به حداقل ممکن بر سر یکی از راههای که می‌توان در جهت افزایش پیشرفت تحصیلی کمک گرفت شناخت. مسائل و مشکلاتی است که مانع رسیدن دانش‌آموزان بر پیشرفت تحصیلی و برطرف عنوان این موانع است. بر همین اساس این‌جانب تحقیق خود را به بررسی پیشرفت تحصیلی و موفقیت کنونی آن درروند تعلیم و تربیت و نقش سواد والدین اختصاص داده و حاصل کاوش‌های خود را در این مقاله گرد آورده‌ام.
اساس هر جامعه خانواده های آن جامعه است، به عبارت دیگر خانواده است که تا حد زیاد چگونگی گذشته، حال و آینده هر فرد و جامعه را پی ریزی کند. چگونگی ارتباط والدین و اعضای خانواده بی تأثیر از سطوح معلومات و اطلاعات والدین نیست. والدین به منظور آگاهی بیشتر از مسائل تربیتی به یادگیری و آموزش هایی نیاز دارند، نقش پدر و مادر در تربیت و پیشرفت تحصیلی فرزندان برکسی پوشیده نیست و نقش آنان مهم و تعیین کننده است، زیرا والدین شکل دهندگان و معماران شخصیت فرزند خود هستند. در جامعه امروزی ممکن است هر پدر و مادری در یک یا چند رشته اطلاعات تخصصی داشته باشند و در زمینه چگونگی برقراری روابط خانوادگی آگاهی ها و تجربیات در خانه پدری خود کسب کرده باشند. اما آنچه مسلم است شیوه زندگی امروز مانند شیوه زندگی قبل نیست، زیرا نیازهای جامعه امروزی با نیازهای جامعه نسل گذشته همانندی ندارد. تحصیلات والدین و داشتن اطلاعات به روز آنان موجب می گردد که والدین و داشتن اطلاعات به روز آنان موجب می گردد که والدین محیط مناسبتری برای رشد و شکوفایی استعدادهای بالقوه فرزندان خود فراهم آورند و فرزندان کمتر دچار مشکلات عاطفی و اجتماعی می گردند، ولی در خانواده هایی که اولیاء فاقد حقی سواد خواندن و نوشتن هستند، قادر به برقراری ارتباط صحیح با فرزندان خود نبوده و حتی در امر آموزش و تحصیلات، اکثراً فرزندانشان دارای مشکل هستند، ولی این امر در خانواده های کم سواد تا حدودی فرق می کند، زیرا آنان گرچه اطلاعات به روز ندارند ولی قادر به خواندن و نوشتن و حساب کردن در حد ابتدایی می باشند و می توانند تا حدودی در امر تحصیل فرزندانشان را کنترل نمایند.
بیان مساله
قدم اول در موفقیت این است که پیروز شدن را بخواهیم، تنها به این صورت است که اصول موفقیت را به آسانی خواهیم آموخت. موفقیت در تحصیل به عوامل گوناگونی بستگی دارد واین عوامل در مجموعه ای فردی، آموزشگاهی، خانوادگی واجتماعی طبقه بندی می شود. بی تردید پیشرفت تحصیلی دانش آموزان به عوامل مختلفی نظیر درآمد، سطح تحصیلات والدین، رفتاروالدین، محیط خانواده، نوع مدرسه، امکانات آموزشی، رفتار معلم و... بستگی دارد.
دراین تحقیق من عامل دوم یعنی سطح تحصیلات والدین را مورد بررسی قرار می دهم.
سطح تحصیلات والدین همانند سایر عوامل موثربر پیشرفت تحصیلی به اشکال مختلف در پیشرفت تحصیلی ویا افت تحصیلی تأثیر می گذارد.
والدین، علم و دانش آموز سه عنصر و سه سیستم در درون نظام آموزشی هستند که به یکدیگر وابسته و رشد یکی موجب رشد دیگری می شود. از اینرو محققان همواره درصددند تا درک کنند که چه فرایندها و رفتارهایی موجب می شود تا اثربخشی معلم یا والدین بیشتر گردد. نقش والدین به مراتب باارزشتر ازنقش معلم است، چرا که او ساعات بیشتری را در کنار فرزند خود حضور داشته و بیش از معلم نمایش دهنده الگوهای رفتاری ( عملی ) می باشند که روی کودک اثرات منفی یا مثبت را به جا می گذارد. طرز مراودت کودک و والدین و نوع اثری که از این تعامل بجا می ماند همواره مد نظر محققان بوده، چرا که آنان ضرورت شناسایی رفتارهای مثبت و منفی والدین و چگونگی اثر آن بر موقعیت تحصیلی را متذکر می شوند. در دنیای امروز که کودکان و نوجوانان بیش از گذشته درگیر مسائل تحصیلی و حرفه ای هستند نقش والدین بویژه در زمینه مسائل تحصیلی فرزندان، با اهمیت تلقی می گردد.
پدران و مادران باید بدانند که چگونه برای تحقق هدف خود بکوشند، یعنی ما باید هدف مشخصی از تربیت فرزندان داشته باشیم و مهم ترین هدف باید رشد و تکامل شخصیتی آنان باشد. برای بهبود کیفیت آموزشی و نیز دستیابی مطلوب تر به اهداف آموزشی عمومی، لازم است بجز مدرسه به همکاری و همفکری بنیادهای اجتماعی دیگری که به نحوی در پرورش افرا موثرند، از جمله خانواده توجه نمود. تحقیقات فراوان نشان داده اند که اگر اولیاء علاقه مند به مسائل آموزشی فرزندان باشند، کودکان و فرزندان آنان نیز با ذوق و شوق بیشتری تحصیل خواهند نمود. تحقیقات نشان داده است که بخش بزرگی از تغییرات پیشرفت تحصیلی ناشی از تفاوتهای محیط خانوادگی است.
اهداف تحقیق
هدفهای کلی
بررسی ارتباط اولیا با مدرسه در میزان پیشرفت تحصیلی دانش آموزان و عوامل مرتبط در مدرسه راهنمایی شهید مهدیزاده شهر اردبیل در سال تحصیلی 91-92 است.
هدف فرعی
بررسی تاثیر سطح تحصیلات والدین در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان
بررسی تاثیر وضعیت اقتصادی در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان
فرضیه تحقیق
دانش آموزانی که ارتباط اولیا والدین در مدارس آنها بالاتر است پیشرفت تحصیلی بهتری دارند
والدین دارای تحصیلات بالا کودکان دارای پیشرفت تحصیلی بالاتری دارند.
اهمیت و ضرورت تحقیق
با توجه به اینکه در جامعه کنونی ما معیار و ارزش‌های حقیقی و دانش علم و آگاهی و کسب مدارک تحصیلی به اندازه بعضی از مشاغل موجود در جامعه برای خانواده‌ها و فرزندان از ارزش اقتصادی و مادی قابل توجهی برخوردار نمی‌باشد و همین امر باعث شده است که فرزندان و دانش‌آموزان ما ارزش‌های کاذب در نظرشان خوب و زیبا جلوه نموده‌اند لذا به دنبال همین امر باعث شده که ما در آینده پدران و مادران داشته باشیم که سطوح علمی و تربیتی، فرهنگی، اجتماعی، قابل توجهی برای هدایت فرزندان در جهت علمی و تربیتی برخوردار نباشند. بنابراین حقیر خواسته با اعلام و برجسته نمودن این ضرورت را به عنوان یک درد اجتماعی که آثارش در آینده این مرزوبوم قطعاً هویدا می‌گردد نشان داده و خوانندگان این تحقیق را به این ضرورت را به عنوان یک درد اجتماعی اهمیت بالای موضوع تحقیق معطوف نمایم باشد که ملت فرهنگ دوست ما همیشه اهمیت یادگیری و علم را مد نظر قرار داده و در فراهم نمودن خانواده‌های دارای وضعیت تحصیلی فرهنگی و تربیتی مطلوب تلاش نمایند.
تا آثار سازنده این مجموعه از ارزش‌های انسان‌های فهیم و باارزشی را به جامعه اعاده نماید و باعث شکوفایی استعداد های انسانی شده و راه رسیدن به کمال آنها را فراهم آورد.
متغیرهای تحقیق
متغیرهای مستقل
ارتباط اولیا با مدارس
متغیر وابسته
پیشرفت تحصیلی
فصل دوم
پیشینه های نظری
عوامل مؤثر بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان
بدون شک در دنیای پیشرفته ی امروزی یکی از علائم موفقیت فرد، موفقیت تحصیلی می باشد که بدون آن توسعه و ترقی هیچ کشوری امکان پذیر نخواهد بود. ترقی هر کشوری رابطه ی مستقیم با پیشرفت علم و دانش و تکنولوژی آن کشور دارد. پیشرفت علمی نیز حاصل نمی شود مگر این که افراد متفکر و خلاق تربیت شده باشند. پیشرفت تحصیلی ضمن این که در توسعه و آبادانی کشور مؤثر است در سطوح عالی منجر به یافتن شغل و موقعیت مناسب و در نتیجه در آمد کافی می شود. دانش آموزان و دانشجویانی که از موفقیت های تحصیلی برخوردارند خانواده و جامعه با دیده ی احترام به آنان می نگرد و در جامعه با روحیه و نشاط بیشتری حضور خواهند یافت و در کنار این ها از هزینه های گزافی که از افت تحصیلی تحمیل آموزش و پرورش می شود کاسته خواهد شد.
تعریف پیشرفت تحصیلی
پیشرفت تحصیلی یعنی این که از سطح مورد انتظار آموزشی برآورده شود و سازمان آموزش و پرورش به اهداف از پیش تعیین شده نزدیک تر شود. پیشرفت تحصیلی یعنی ، افزایش میزان یادگیری ، افزایش سطح نمرات و قبولی دانش آموزان در دروس و پایه تحصیلی.
عوامل مؤثر بر پیشرفت تحصیلی
عوامل مؤثر را در سه سطح فردی ، خانوادگی ، آموزشی می توان بررسی کرد.
الف: عوامل فردی:1- هوشی و توانایی ذهنی : روان شناسان « هوش را توانایی اتخاذ رفتارهای سازگارانه یا خلاق تعریف می کنند.»هوش معمولاً زیر بنای توانایی یا ظرفیت یادگیری به حساب می آید. 2- انگیزه : انگیزه یعنی ، سبب علت و آن چه کسی را به کار وادار می کند. انگیزه یک عامل درونی است و به طور کلی موجود زنده را به حرکت در می آورد.
ب ) عوامل خانوادگی یکی از مهمترین نهادهای مؤثر در تربیت و رفتار آدمی را سازمان خانواده می دانند. زیرا خانواده اولین و با دوام ترین عامل در تکوین شخصیت کودکان و نوجوانان و زمینه ساز رشد جسمانی ، اخلاقی عاطفی و عقلانی آنان است. والدین در شکل گیری نگرش فرزندانشان نسبت به تحصیل نقش دارند. نگرش مثبت به مدرسه و معلمان و تحصیل از متغیرهای اثر گذار سطح تحصیلات و میزان در آمد خانواده می باشد. مهمترین نقش والدین در زمینه ی پیشرفت تحصیلی ایجاد محیط آرام و مساعد برای مطالعه و انجام تکالیف است.
عوامل آموزشی : 1- امکانات و فضای مناسب آموزشی 2- برنامه ریزی آموزشی ۳- شیوه های تدریس دبیران
1- امکانات و فضای مناسب آموزشی : استاندارد بودن اندازه ی کلاس ها و تراکم دانش آموزان ؛ بطور کلی مطالعات نشان می دهند که در کلاس های کم تراکم موفقیت دانش بیشتر نیست ، مگر آن که تراکم کلاس کمتر از 15 نفر باشد که در این صورت امکان آموزش انفرادی فراهم می شود. نور کافی ، سرما و گرمای لازم به موقع لزوم امکانات کارگاهی و آزمایشگاهی دسترسی به سایت های اینترنتی و غیره را می توان جزو امکانات و فضای مناسب آموزشی تلقی نمود که در یادگیری دانش آموزان تأثیر دارند.
2- برنامه ریزی های آموزشی : برنامه های آموزشی مدارس باید مناسب باشد. برنامه ی درسی هفتگی، برنامه ساعات معلمان و برنامه ی امتحانات باید بتواند مطلوب دانش آموزان و اولیاء و مربیان قرار بگیرد و از معلمان و دبیران در جای خود استفاده شود. در برخی مدارس به دلیل کمبود متخصص از غیر متخصص تدریس رشته های غیر مرتبط استفاده می شود. و یا برای رفع گیرِ برنامه و یا تکمیل ساعات یک دبیر از دروس غیر تخصصی استفاده می شود. این امر مسلماً مانع رشد و پویایی دانش آموزان می گردد. دو مقوله باید مورد توجه قرار گیرد. یکی تکنولوژی برنامه ریزی درسی و دیگری عوامل تعیین کننده برنامه درسی برنامه های درسی باید با دقت جرح و تعدیل شوند.
3 - شیوه های تدریس معلمان : در بسیاری از مدارس هنوز معلمان از روش های سنتی مبتنی بر سخنرانی استفاده می کنند و دانش آموزان این گونه مدارس محکوم به نشستن و شنیدن هستند. بدون این که در فرایند یادگیری نقش داشته باشند و معلم متکلم وحده و فعال ترین عنصر یادگیری است و طبیعی است در چنین موردی حجم یادگیری بسیار اندک خواهد بود. پژوهش های زیادی در ارتباط با روش های تدریس و آنچه معلمان باید برای به دست آوردن پیشرفت بیشتر در امر فرایند یادگیری و یاددهی انجام دهند صورت گرفته است.
تجربه معلمان : معلمان با سابقه گرایش بیشتری به سمت پرورش مهارت های آموزش و کلاس داری از خود نشان می دهند. آنها میزان وقتی را که برای امور اداری کلاس صرف می شود کاهش می دهند.