پروژه برای دریافت درجه کارشناسی
رشته مددکاری اجتماعی
فصل اول
کلیات تحقیق
مقدمه
وقتی سخن از مددکاری می‌شود بسیاری از افراد به یاد زندان‌ها یا پرورشگاه‌ها می‌افتند که در آنجا افرادی به نام مددکار در دفتر یا واحد مددکاری فعالیت می‌کنند. اما حرفه مددکاری به فعالیت در دو مکان فوق محدود نمی‌شود. بلکه مددکاری اجتماعی، یکی از رشته‌های کاربردی است که فارغ‌التحصیل آن باید بتواند در مراکز مختلف با استفاده از روشها و تکنیک‌هایی که آموزش دیده است، وارد زندگی انسانهایی شود که به هر دلیل اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و خانوادگی دچار مشکل بوده و نمی‌توانند مشکل خود را به تنهایی حل کنند یا منشأ مشکل خویش را تشخیص بدهند.
در واقع این افراد می‌توانند به یاری مددکارمشکل خویش را شناخته وحل نمایند. بنابراین اگر بخواهیم این رشته را به طور خلاصه معرفی کنیم، باید بگوییم که هدف رشته مددکاری این است که به افراد نیازمند به خدمات اجتماعی کمک کند تا خود را بیابند، مشکل خویش را بشناسند و سپس راه حل آن را پیدا کنند.
رشته مددکاری از جمله رشته‌هایی است که داوطلبان هر سه گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی، علوم تجربی و علوم انسانی می‌توانند آن را انتخاب کنند همچنین دانشجویان این رشته باید در دوران تحصیل 24 واحد کارورزی و پس از فارغ‌التحصیلی 2 سال طرح بگذرانند. این دو ویژگی رشته فوق را متمایز ساخته است، چرا که فارغ‌التحصیلان این رشته به دلیل تجربه ناشی از 24 واحد کارورزی در 6 واحد مستقل و 2 سال طرح در سازمانها و مؤسسه‌های دولتی، از موقعیت شغلی مناسبی برخوردار هستند. در واقع هر جایی که اداره رفاه یا امور اجتماعی هست، مددکار اجتماعی میتواند در آنجا حضور داشته و مسؤولیتی را بر عهده بگیرد. در نتیجه فارغ‌التحصیلان این رشته مشکل اشتغال ندارند. اما با وجود مزیتهای این رشته، باید پذیرفت که رشته مددکاری با مشکلاتی نیز گریبانگیر است که در این میان گمنام بودن رشته مددکاری در جامعه و حتی در بین جوانان و داوطلبان کنکور مشکل بسیار بزرگی است.
بیان مسئله
رشته مددکاری از جمله رشته‌هایی است که داوطلبان هر سه گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی، علوم تجربی و علوم انسانی می‌توانند آن را انتخاب کنند همچنین دانشجویان این رشته باید در دوران تحصیل 24 واحد کارورزی و پس از فارغ‌التحصیلی 2 سال طرح بگذرانند.
این دو ویژگی رشته مددکاری را از رشته های دیگر متمایز کرده، چرا که فارغ‌التحصیلان این رشته به دلیل تجربه ناشی از 24 واحد کارورزی در 6 واحد مستقل و 2 سال طرح در سازمانها و مؤسسه‌های دولتی، از موقعیت شغلی مناسبی برخوردار هستند.در واقع هر جایی که اداره رفاه یا امور اجتماعی هست،
مددکار اجتماعی میتواند در آنجا حضور داشته و مسؤولیتی را بر عهده بگیرد. در نتیجه فارغ‌التحصیلان این رشته مشکل اشتغال ندارند.
انجام مشاوره های تخصصی در زمینه مسائل خانوادگی، اجتماعی،فرهنگی و تحصیلی، انجام مداخله های موثر در بحران های خانوادگی، فردی، اجتماعی، انجام پژوهش های اجتماعی در زمینه های مداخلات اجتماعی در بخش های آسیب اجتماعی فقط بخشی وظایف کلینیک های اجتماعی است.
از دیگر وظایف این کلینیک ها که مشاوره ها و مددکاری تخصصی را ارائه می کنند می توان به انجام فعالیت های مربوط به روان سنجی یا روان در مانی، فعالیت های مبنی بر باز توانی یا باز پروری افرادی که به نحوی دچار آسیب های اجتماعی شده اند.
(اعتیاد،فرار دختران از خانه، بزهکاری نوجوانان و جوانان و طلاق و... )، انجام فعالیت های توانبخشی اجتماعی برای استفاده مراجعه کنندگان با معلولیت های مختلف، تحویل پرونده های قابل باز توان از سازمان بهزیستی پس از لحاظ کردن مراحل قانونی، آموزش مهارت های زندگی به گروه های سنی مختلف و پیگیری های مددکاری در خصوص ایجاد اشتغال، مسکن،ترخیص موفق فرزندان شبانه روزی و یا خانواده های نیازمند اشاره کرد .
با توجه به اینکه این رشته فقط در سال 87 دانشجو پذیرفته و بعد از آن هیچ ورودی در این رشته نبوده این رشته مشکلات زیادی دارد که اهم آن ها مربوط به آموزش دانشگاه می باشد.
عدم استفاده از اساتید تخصصی رشته در درس های این رشته، نبود آموزشی مستقل برای رشته مددکاری اجتماعی، عدم همکاری با سازمان ها و موسسات جهت دروس تخصصی و مخصوصا گذرانده دوره های کارورزی، عدم آشنایی اساتید با رشته های مددکاری با توجه به نوپا بودن و تبلیغ کمتر روی این رشته، عدم قبول مسئولیت در قبال رشته مددکاری اجتماعی از سوی کارکنان و کارمندان دانشگاه، کافی نبودن زمان برای یادگیری دروس تخصصی و کارورزی با توجه به اینکه در مدت 96-90 ساعت نمی توان دوره ی کارورزی را در حد نیاز آموزش دید، کمبود امکانات آموزشی و همچنین تهیه کتاب ها و منابع بدلیل در دسترس نبودن بسیار دشوار است. با توجه به مشکلات فوق محقق در پی بررسی مشکلات آموزشی رشته مددکاری اجتماعی در دانشگاه پیام نور اردبیل است.
ضرورت و اهمیت تحقیق
یچیدگی و دشواریهای امروز بشر و شرایط خاص جامعه و فشارهای روانی اجتماعی ناشی از زندگی پر هیاهوی قرن حاضر، ارائه خدمات و اقدامات اجتماعی در جهت استحکام خانواده و جامعه ای سالم، حرفه مددکاری را به صورت یک نیاز اجتماعی مطرح کرده است.
از آنجا که مددکاری اجتماعی با توجه به شرایط و نیازهای انسان از آغاز پیدایش بشر به صورت سنتی بوده و دوران معاصر بصورت علمی گسترش یافته است. نیازهای جوامع بشری ایجاب می کند که این رشته در سطح گسترده در خدمت افراد و جامعه باشد. اما برخی از مشکلات مانع از پیشرفت این رشته شده است. در این تحقیق سعی شده است که با کمک گرفتن از تجربه های دوران تحصیلی در رشته مددکاری در جهت شناسایی مشکلات مربوط به رشته و ارائه راهکارهایی برای دانشگاه و اساتید در رفع این مشکلات برآییم.
بررسی علل ناهنجاریها و کج رفتاریهای اجتماعی ، عواملی که در کارکردهای اجتماعی افراد، گروهها اثر می گذارد، رفاه اجتماعی اقشار و گروههای آسیب دیده و آسیب پذیر همچنین اداره امور موسسات و مراکز مددکاری و مشاوره ای ایجاب می کند تا جامعه نسبت به آموزش و پرورش مددکارانی مجهز به علم و دانش تخصص و تعهد اهتمام ورزد.
تعمیق مهارتهای حرفه ای و آگاهی از مسائل اجتماعی و تحقیق و پژوهش حرفه ای اولویتی است که یک مددکار اجتماعی باید به آن بپردازد. تأکید این دوره بر تربیت افراد متعهد و مسئول است که بتواند منطبق با اصول و فنون علمی و حرفه ای پاسخگوی نیازهای افراد جامعه به خدمات مددکاری باشند.
سوالات پژوهش
آیا اساتید دانشگاه در میزان رضایت شما از رشته مددکاری تاثیر دارند؟
آیا امکانات دانشگاه میتواند شمارا در تحصیل رشته مددکاری یاری کند؟
آیا واحد های عملی دانشگاه در آشنایی شما بارشته مددکاری موثر است ؟
به چه میزان مسئولین و اساتید با رشته مددکاری آشنایی دارند ؟
آیا تعداد کم دانشجویان میتواند مشکلاتی برای شما در تحصیل این رشته ایجاد کند؟
آیا دانشگاه درحیطه دروس عملی با ادارات و نهاد ها همکاری دارد؟
آیا دانشگاه در انجام دروس عملی همکاری لازم با شمارا دارد ؟
میزان علم اساتید در دروس تخصصی دانشگاه قابل قبول است ؟
آیا محل های کارورزی هماهنگ با دروس مربوطه هستند؟
آیا رشته مددکاری در دانشگاه جایگاه خود را پیدا کرده است؟
اهداف پژوهش
هدف کلی
بررسی مشکلات رشته مددکاری اجتماعی در دانشگاه پیام نور مرکز اردبیل
فصل دوم
ادبیات و پیشینه تحقیق
معرفی رشته مددکاری اجتماعی
اگر بخواهیم این رشته را بطور خلاصه معرفی بکنیم، باید بگوییم که هدف رشته مددکاری این است که به افراد نیازمند به خدمات اجتماعی کمک کند تا خود را بیابند، مشکلات خویش را بشناسند و سپس راه حل آن را پیدا کنند.
به عبارت دیگر مددکاری اجتماعی یکی از رشته های کاربردی است که فارغ التحصیل آن باید بتواند وارد زندگی انسانهایی شود که به هر دلیل اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و خانوادگی دچار مشکل بوده و نمی توانند مشکل خود را به تنهایی حل کنند و یا منشا مشکل خویش را تشخیص بدهند. در این میان مددکار با استفاده از روشها و تکنیک هایی که آموزش دیده است به این دسته از افراد کمک می کند تا مشکل خویش را شناخته و آن را حل نمایند.
توانایی های لازم:
یک مددکار باید دارای توانمندیهای روحی خاصی باشد، یعنی باید روحیه ای قوی داشته باشد تا بتواند مشکلات و معضلاتی را که در زندگی انسانها می بیند، تحمل کند پس باید پذیرفت که افراد زودرنج و بسیار حساس و عاطفی به درد این رشته نمی خورند. در ضمن یک مددکار نباید در گفتگو و ارتباط برقرار کردن با دیگران دچار مشکل شود و در نهایت یک مددکار باید خود را به خوبی بشناسد چون اگر خود را نشناسد، نمی تواند به دیگری شناخت بدهد و او را کمک بکند.
موقعیت شغلی در ایران
رشته مددکاری از معدود رشته هایی است که داوطلبان هر سه گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی، علوم تجربی و علوم انسانی می توانند آن را انتخاب کنند همچنین دانشجویان این رشته باید در دوران تحصیل 24 واحد کارورزی و پس از فارغ التحصیلی 2 سال طرح بگذرانند که این دو ویژگی رشته فوق را در میان رشته های علوم انسانی متمایز ساخته است. چرا که فارغ التحصیلان این رشته به دلیل تجربه ناشی از 24 واحد کارورزی در 6 واحد مستقل و 2 سال طرح در سازمانها و موسسه های دولتی، از موقعیت شغلی مناسبی برخوردار هستند.
در واقع هر جایی که اداره رفاهی یا امور اجتماعی هست، مددکار اجتماعی می تواند در آنجا حضور داشته و مسولیتی را بر عهده بگیرد. در نتیجه فارغ التحصیلان این رشته مشکل اشتغال ندارند. اما با وجود مزیتهای این رشته باید پذیرفت که رشته مددکاری با مشکلاتی نیز گریبانگیر است که در این میان گمنام بودن رشته مددکاری در جامعه و حتی بین جوانان و داوطلبان کنکور مشکل بسیار بزرگی است.