پایان نامه بررسی رابطه ی بین بلوغ عاطفی با کیفیت زندگی دانشجویان متاهل دانشگاه پیام نور اردبیل 92-91

پایان نامه جهت دریافت کارشناسی علوم تربیتی مدیریت برنامه ریزی آموزشی  

مقدمه

کیفیت زندگی مفهومی است که در سالهای اخیر نظر محققان  و روان شناسان را به مساله ی «کیفیت زندگی» و اهمیت آن در سلامت و روان افراد جلب کرده است (اسکولاک، 2008).

کیفیت زندگی عبارت است از میزان آگاهی فرد از تجارب زندگی خود نقشی که در آن تجارب دارد، این تعاریف ریشه در 2 دیدگاه فلسفی دارد یکی در دیدگاه، (لذت جویی) ارسطو بر آن است که زندگی آرمانی، به معنای زندگی همراه با شادی و لذت و اجتناب از  ناراحتی می باشد. که هدف زندگی کسب لذت می باشد و دیدگاه دیگر، علمی است حاکی از‌ آن است که زندگی آرمانی به معنای شکوفاسازی توان مندی های انسانی است یعنی هر آنچه برای فرد با ارزش است مطابق با خودواقعی می باشد. (هانت، مارشال، 2002)

دوره بلوغ دورانی مبهم از نظر شاخت خصایص و دوران تمایلات متضاد است با ورود کودک به دنیای جوانی و بلوغ، ولادتی تازه و مرحله ویژه و مستقل از دوره های قبل و بعد پدید می آید آن را مرحله انتقال، مرحله نجات از کودکی و دوران تحولات همراه با دگرگونی های سریع و غافلگیر کننده طوفان حیات و مرحله طفولیگری نیز می نامند افراد در ین دوران احیاناً با ترس و بیم هایی مواجه می گردند که رفع و تعدیل آن نیازمند حمایت از سوی والدین و مربیان است. (قائمی، 1389)

بلوغ عاطفی قسمتی از مهمترین دوران زندگی هر فرد است که در صورت بروز مشکل در این دوران موجب روان تنشی بسیاری چون اضطراب، تنش ناکامی عاطفی، و آشفتگی عاطفی در زندگی روزمره می شود و تاثیر مستقیم بر روند کیفیت زندگی خواهد داشت. (کیومنگ و کایرن، 2005)

برخورداری از کیفیت زندگی ضعیف می تواند بر روی ارتباطات خانوادگی نیز اثر گذار باشد همچنین کیفیت زندگی ضعیف می تواند موجب به کارگیری مکانیسم های مقابله و سازگاری ناموثر در افراد شده و متعاقباً موجب افزایش تنش در‌آنان گردد و افزایش تنش در ارتباط عاطفی و جسمی شود و می تواند در ارتباطات اجماعی تاثیر منفی داشته باشد (فرانس، 2006)

ونگر و فربرگ (2002) کیفیت زندگی را آندسته از خصوصیاتی تعریف می کند که برای بیمار ارزشمند است و حاصل احساس راحتی یا ادراک خوب بودن است و در راستای توسعه و حفظ منطقی عملکرد جسمانی، هیجانی و عاطفی و عقلانی است به طوری که فرد بتواند توانایی هایش را در فعالیتهای با ارزش زندگی حفظ کند. (به نقل از بوبس، 2008)

برای دختران و پسران نوجوان پرشهای زیادی در مورد تغییرات بدنی، کالبد شناسی و کارکرد بخشهای گوناگون دستگاه تناسلی، عادت ماهانه و بارداری و مسائل جنسی و واکنش های عاطفی فراوانی پیش می آید که بی پاسخ می ماند. (شومارکر و لانررا، 2005) بنابراین در این پژوهش تاثیر بلوغ عاطفی بر کیفیت زندگی را مورد بررسی قرار داده ایم .

بیان مسئله

مفهوم بلوغ در آثار روان شناسی مورد توجه کافی قرار نگرفته است. توصیف رشد زیست مایه ای به تدوین مفاهیمی سطح تناسلی و رغبت به اهداف عینی انجامیده است. (جکسون، ساندرز، 2002).

کیفیت زندگی چیزی بیش از سلامت جسمانی است. کیفیت زندگی شامل احساس سالم بودن، سطح اساسی، رضایتمندی و وجود حس خود ارزشمندی است. مفهومی انتزاعی، پیچیده شامل زمینه های گوناگون که تمام آنها در رضایت شخص و عزت نفس آنها سهم دارند (بولینگ، 2002، به نقل از کیت تودر 2005، ترجمه خواجوی و دیگران، 1387)

ممکن است ارزیابی فردی که به بلوغ عاطفی نرسیده است از رفاه و آسایش و رضایت و نارضایتی که در جبنه های مهم زندگی خوب نباشد و یا اینکه الگوی کارکرد انطباقی اش در زندگی صحیح نباشد، که باعث ایجاد مشکلات رفتار در زندگی می شود و این عامل از طریق ایجاد استرس و به دنبال آن پایین آمدن سطح کیفیت زندگی می شود. کیفیت زندگی اشخاصی که بلوغ عاطفی پایینتر از جمعی عمومی است و حتی کیفیت زندگی افراد مذکور از بیماران مبتلا به بسیاری از بیماریهای مزمن دیگر کمتر است. (مایوریچارد و همکاران، 2003، ترجمه علی پور و ارجمند، 1386)

بلوغ عاطفی در حقیقت رشد یا جهشی است که انتظار می رود افراد بتوانند به کنترل احساسات، دریافت و شناخت آن دست یابند و بر اساس آن عمل کنند فردی که به رشد عاطفی کامل رسیده است در زندگی اجتماعی توانایی برقراری ارتباط صحیح با دیگران را دارد و توانایی پذیرش مسئولیت در مقابل خود و دیگران را نیز پیدا می کند و در تعامل با دیگران موفق است.

تحقیقات مختلفی در رابطه ی کیفیت زندگی و بلوغ عاطفی به صورت جداگانه انجام شده است ولی درهیچ کدام دو متغیر کیفیت زندگی و بلوغ عاطفی با هم دیگر بررسی نشده است بهمین دلیل این پژوهش قصد دارد که بررسی نماید آیا بین بلوغ عاطفی و کیفیت زندگی رابطه ای وجود دارد؟ آیا بین بلوغ عاطفی و رفاه مادی – محیطی رابطه ای وجود دارد؟ آیا بین بلوغ عاطفی و سلامت جسمانی رابطه ای وجود دارد؟ آیا بین بلوغ عاطفی و تحول فردی رابطه وجود دارد؟ آیا عدم ثبات عاطفی بر کیفیت زندگی اثر دارد؟ آیا بازگشت عاطفی بر کیفیت زندگی اثر دارد؟ آیا ناسازگاری اجتماعی بر کیفیت زندگی اثر دارد؟ آیا فقدان استقلال بر کیفیت زندگی اثر دارد؟ آیا فروپاشی شخصیت بر کیفیت زندگی اثر دارد؟

اهمیت و ضرورت پژوهش

ضرورت این پژوهش در راستای بررسی میزان تحمل استرس استرس بین دانشجویان رشته روانشناسی صورت گرفته و می تواند اطلاعات مفیدی را در حیطه تصمیم گیری های متعدد در دانشگاه فراهم سازد که این عمل از طریق انجام تحقیقات منظم و شناسایی میزان استرس دانشجویان امکان پذیر است در واقع می خواهیم بدانیم که در سطوح مختلف بررسی کنیم و راهکارهای مفیدی که باعث کاهش دادن این استرس ها می شود ارائه دهیم .

عواملی که اهمیت این پژوهش را نشان می دهد این است که محیط دانشگاه محیطی استرس زا است و بسیاری از دانشجویان دچار استرس می شوند مثلاً زمانی که مشغول دادن امتحان پر استرس هستند پرسش را بد می فهمند یا موضوعی را شب قبل از امتحان به خوبی مطالعه کردند را به یاد نمی اورند ، بسیار سخت است که فکر کنیم پاسخ پرسشی را می دانیم و احتمالاً پس از پایان امتحان آن را به یاد می اوریم . لذا استرس باعث کاهش در عملکرد دانشجویان شده و موجب می شود سلامت روان آنها به خطر بیافتد . برای همین بدنبال این هستیم تا این عوامل استرس زا شناسایی و راهکارهای مقابله با آنها را بررسی کنیم.

اهداف پژوهش

هدف کلی

بررسی رابطه ی بین بلوغ عاطفی با کیفیت زندگی دانشجویان متاهل دانشگاه پیام نور اردبیل 92-91

اهداف جزئی

1 -تاثیر بلوغ عاطفی بر روی دانشجویان

2 - تاثیربلوغ عاطفی بر رفاه مادی و محیطی دانشجویان

3 - تاثیر بلوغ عاطفی بر سلامت جسمانی دانشجویان

4 - تاثیر بلوغ عاطفی بر تحول فردی دانشجویان

5 - تاثیر بلوغ عاطفی بر روابط زناشویی دانشجویان

6 - تاثیر بلوغ عاطفی بر روابط والدین با فرزندان دانشجویان

7 - تاثیر بلوغ عاطفی بر روابط دوستان دانشجویان

8 - تاثیر بلوغ عاطفی بر رفتار نوعدوستانه دانشجویان

9 - تاثیر بلوغ عاطفی بر رفتارهای سیاسی دانشجویان

10 - تاثیر بلوغ عاطفی بر ویژگی های شغلی دانشجویان

11 - تاثیر بلوغ عاطفی بر روابط شغلی دانشجویان

12 - تاثیر بلوغ عاطفی بر رضایت شغلی دانشجویان

13 -تاثیر بلوغ عاطفی بر رفتار ابتکاری- هنری دانشجویان

14 - تاثیر بلوغ عاطفی برفعالیت ورزش دانشجویان

15 - تاثیر بلوغ عاطفی بر اوقات فراغت دانشجویان

16 - تاثیر بلوغ عاطفی بر خودنمایی دانشجویان

17 - تاثیر عدم ثبات عاطفی بر کیفیت زندگی دانشجویان

18 - تاثیر بازگشت عاطفی بر کیفیت زندگی دانشجویان

19 - تاثیر ناسازگاری اجتماعی بر کیفیت زندگی دانشجویان

20 - تاثیر فروپاشی شخصیت بر کیفیت زندگی دانشجویان

21 - تاثیر فقدان استقلال بر کیفیت زندگی دانشجویان

سوالات پژوهش

1-آیا بین بلوغ عاطفی با کیفیت زندگی دانشجویان رابطه وجود دارد؟

2 - آیا عدم ثبات عاطفی بر کیفیت زندگی دانشجویان تاثیر دارد؟

3 - آیا بازگت عاطفی بر کیفیت زندگی دانشجویان تاثیر دارد؟

4 - آیا ناسازگاری عاطفی بر کیفیت زندگی دانشجویان تاثیر دارد؟

5 - آیا فروپاشی شخصیت بر کیفیت زندگی دانشجویان تاثیر دارد؟

6 - آیا فقدان استقلال بر کیفیت زندگی دانشجویان تاثیر دارد؟

7 - آیا بلوغ عاطفی بر رفاه مادی و جسمانی دانشجویان تاثیر دارد؟

8 - آیا بلوغ عاطفی بر سلامت جسمانی دانشجویان تاثیر دارد؟

9 - آیا بلوغ عاطفی برتحول فردی دانشجویان تاثیر دارد؟

10 - آیا بلوغ عاطفی بر روابط زناشویی دانشجویان تاثیر دارد؟

11 - آیا بلوغ عاطفی بر روابط والدین و فرزندان دانشجویان تاثیر دارد؟

12 - آیا بلوغ عاطفی بر روابط دوستان دانشجویان تاثیر دارد؟

13 - آیا بلوغ عاطفی بر رفتار نوعدوستانه دانشجویان تاثیر دارد؟

14 - آیا بلوغ عاطفی بر رفتار های سیاسی دانشجویان تاثیر دارد؟

15 - آیا بلوغ عاطفی بر ویژگی های شغلی دانشجویان تاثیر دارد؟

16 - آیا بلوغ عاطفی بر روابط شغلی دانشجوان تاثیر دارد؟

17 - آیا بلوغ عاطفی بر رضایت شغلی دانشجویان تاثیر دارد؟

18 - آیا بلوغ عاطفی بر رفتار ابتکاری و هنری دانشجویان تاثیر دارد؟

18 - آیا بلوغ عاطفی بر فعالیت ورزشی دانشجویان تاثیر دارد؟

19 - آیا بلوغ عاطفی بر فعالیت ورزشی دانشجویان تاثیر دارد؟

20 - آیا بلوغ عاطفی بر اوقات فراغت دانشجویان تاثیر دارد؟

21 - آیا بلوغ عاطفی بر خود نمایی دانشجویان تاثیر دارد؟

22 - آیا می توان از طریق ابعاد کیفیت زندگی بلوغ عاطفی را پیش بینی کرد؟

تعاریف نظری پژوهش (مفهومی)

کیفیت عبارت است از نشانه ای از یک ادراک و احساس ابتدایی که اساساً نا متشابه با دیگر احساسات است. در لغت به معنای حالت و وضعیت کند آمدن، حالات بیرونی، درک خویشتن و ظرفیت است این لغت تنها هیجانات انسانی را نشان میدهد.

کیفیت زندگی: به ارزیابی مثبت و منفی فرد از خصوصیات زندگی و میزان رضایت کلی فرد از زندگی خود گفته می شود. (لیسنتا، 2001).

ارزیابی چند بعدی ملاک های درونی فردی و هنجارهای اجتماعی از سیستم محیطی شخصی افراد در گذشته، حال و آینده است. کیفیت زندگی به عنوان تصور هر شخص در مورد اینکه آیا زندگی او با وجود ارتباطی که با خانواده و دوستان و اجتماع دارد برایش رضایت بخش است و تعریف شده است این متغیر وضعیت زندگی فرد را از جنبه های مختلف نظیر جسمانی، اجتماعی مورد سنجش قرار می دهد. (لاوتن، 2007).

بلوغ: دوره بلوغ یکی از دوران مبهم از نظر شناخت خصایص و دوران تمایلات متضاد است با ورود کودک به دنیای جوانی و بلوغ، ولادتی تازه و مرحله ویژه و مستقل از دوره نهانی قبل و بعد پدید می آید که آن مرحله انتقال، مرحله نجات از کودکی و دوران تحولات همراه با دگرگونی های سریع و غافلگیر کننده، مرحله طوفان حیات و مرحله طمعگیری نیز می نامند افراد در این دوران احیاناً با ترس و بیم هایی مواجه می گردند که رفع و تعدیل آن نیازمند به حمایت از سوی والدین و مربیان است. (قائمی، 1389).

بلوغ عاطفی: برجسته ترین علامت بلوغ عاطفی توانایی تحمل تنش است یک علامت دیگر بی تعادلی برخی از انواع محرکات است که بر کودکان یا نوجوانان اثر می کند و او را بی حوصله یا دستخوش احساسات می نماید شخص بالغ از نظر عاطفی پیوسته دارای گنجایش شادی و تفریح است و از کار و تفریح لذت می برد و توازن بین آنها را حفظ می نماید. (ملک افضلی، 1387)

تعریف عملیاتی

بلوغ عاطفی:دراین پژوهش از پرسشنامه مقیاس بلوغ عاطفی (ESM) از دکتریاشورینگ و دکتر ماهیش بهارگاوا استفاده شده است. این پرسشنامه شامل 48 سوال است که 10 سوال اول آن معیار عدم ثبات عاطفی و 10 سوال دوم آن معیار بازگشت عاطفی و 10 سوال سوم معیار ناسازگاری اجتماعی و 10 چهارم فروپاشی شخصیت و 8 سوال آخر فقدان استقلال را می سنجد این پرسشنامه یک مقیاس گزارش شخصی 5 گزینه ای است که با گزینه های خیلی زیاد، زیاد، نامشخص، احتمالاً و هرگز پاسخ داده می شود و اگر جواب مثبت یعنی خیلی زیاد باشد نمره 5 تعلق می گیرد و برای زیاد نمره 4 و برای نامشخص نمره 3 و برای احتمالاً نمره 2 و برای هرگز یا همان جواب منفی نمره 1 تعلق می گیرد بنابراین هر چه نمره بالاتر باشد درجه بالاتری از عدم بلوغ عاطفی وجود دارد و بالعکس.

پایایی این مقیاس توسط روش آزمون- آزمون مجدد و روش همسانی درونی تعیین شده است کیفیت زندگی: برای آزمون کیفیت زندگی از پرسشنامه کیفیت زندگی (ala) ایوانرکوپ (1989) که دارای 192 سوال می باشد و 16 مقیاس را اندازه گیری می کند استفاده شده است این سوالات دو گزینه ای بوده و پاسخ دهنده از طریق بلی یا خیر جواب میدهد.