پایان نامه جهت اخذ مدرک کارشناسی روانشناسی بالینی
فصل اول
مقدمه:
شناخت ویژگی های شخصیتی افراد در بسیاری موقعیت های زاندگی ضرورت دارد چرا که همه دست اندر کاران و برنامه ریزان برای اینکه بتوانند روش و برنامه مناسب و هماهنگ با نیاز ها و ویژگی های شخصیتی برنامه ریزی نمایند باید شناخت کاملی از آنان داشته باشند.کارایی و موقعیت افراد در آموختن و همچنین داشتن سازگاری و تعادل روانی در تمامی موقعیت های زندگی رابطه نزدیکی با خصایص شخصیتی دارند یکی از این ویژگی های شخصیتی که افراد را در برخورد با موقعیت های زندگی دچار مشکل می کند کمال گرایی و دیگری وسواس فکری و عملی است.اختلال وسواس فکری عملی که طی آن فرد گرفتار افکار کنترل ناپذیر و نفرت انگیز می شود و بر تشریفات ظاهراً بی معنی می پردازد.بیمار مبتلا به وسواس فکری – عملی ممکن است فکر کند اجاق گاز را روشن گذاشته است و بیست بار در طول شب از تخت بلند شود و آنرا وارس کند.وسواس از اختلالات عصبی انسانهاست که نمونه های ان در بین مردان و زنان، کودک و نوجوان، جوان و بزرگسالان و حتی سالمندان و پیران به صورت های و انواع مختلف دیده می شود ولی برخی از نمونه های آن در بین گروه های مختلف لنی و جنسی بیشتر اغست بطور کلی وسواس یکی از شایعترین انواع تیکلهایی است که باعث بروز مشکلات شدید در خانواده میشود.در برخی از آیات قرآن وسواس به معنی افکار بیهوده و مضر آمده که در ذهن خطور می کند.
کمال گرایی: ویژگی شخصیتی دیگر که افراد را در برخورد با واقعیت های زندگی دچار مشکل می کند کمال گرایی است.کمال گرایی به افکار و رفتار های خود تخریب گرانه ای اشاره می کند که هدف آنها نیل به اهداف به شدت افراطی و غیر واقع گرایانه و غیر منطقی است افراد کمال گرا به دلیل داشتن معیار های بالا عملکرد و ارزیابی های سفت و سخت از خود و دیگران در معرض انواع بیماری های و عملکرد های نا درست قرار می گیرند آنها باید در هر کاری به حد کمال برسند.نرسیدن به کمالات آنان را دچار اضطراب و افسردگی و احساس گناه شدید می کند و یا گاهی از افراد احساس می کنند کارها را باید صد در صد درست انجام دهند و در غیر اینصورت بازنده هستند و یا احساس می کنند کاری که به انجام رسانده اند به اندازه کافی خوب نیستند و یا اینکه نوشتن مقالات و طرحهای خود را به بهانه اینکه بایستی آنها را دقیق و بی عیب انجام دهند به تعویق می اندازند و در چنین صورت شخص به جای حرکت در مسیر موفقیت سعی در کامل بودن دارد.هر یک از ما یک خود آرمانی داریم که بیانگر انسان کامل است و در جهت رسیدن به آن تلاش می کنیم.آدلی معتقد است کمال آرمانی است که در ذهن انسانها ایجاد می شود و آنها در صورتی می توانند زندگی کنند که به آرمانهایشان برسند.
هورنال معتقد است دارنده این نیاز (کمال گرایی) پیوسته بیمناک است که مبادا مرتکب اشتباه شود و مورد انتقاد قرار گیرد.اومی کوشد هیچ نقطه ضعغی از خود نشان ندهد و بی اندازه به انتقاد و ایراد حساس است و کمال مطلوب را جستجو می کند.داشتن این معیار های افراطی در مورد خود باعث شکست می شود و. منجر به افسردگی می گردد.
موضوع تحقیق:
بررسی میزان وجود وسواس فکری و عملی و ارتباط آن با کمال گرایی در دانشجویان مامایی و مقایسه آن با دانشجویان پرستاری.
بیان مسئله:
عمده ترین مسئله ای که در این پژوهش مطرح است در حالت کلی آن دسته داز ویژگی هایی هستند که با موفقیت و پبشرفت تحصیلی و میزان سلامت روان دانشجویان دانشگاه اسلامی مرتبط است.بدیهی است ویژگیهای شخصیتی و رفتاری بر موقعیت تحصیلی و بهداشت روان دانشجویان تاثیر گذار می باشد.در این پژوهش تنها به برخی از ویژگی های شخصیتی موثر از جمله وسواس فکری عملی و کمال گرایی مورد مطالعه قرار دارد.عوامل متعددی وجود دارد که در افراد وسواس ایجاد می کند.وسواس فکری تجسمهای و تکانه هایی هستند که برای شخص بی معنی بنظر می رسد.
وسواس عملی رفتار های تکراری عمده و یا اعمال ذهن هستند که در پاسخ به وسواس فکری به وقوع می پیوندد دانشجویان رشته های مامایی و پرستاری به دلیل شغل و رشته خود دچار وسواس با درجه مختلف می شود.دلایل مختلفی می تواند موجب بروز وسواس فکری و عملی در این افراد می شود و نگرش کمال گرایانه یک روره معیوب را بوجود می آورد افراد کمال گرا نخست مجموعه ای از اعداف غیر قابل دسترس را ردیف می کنند و در گام بعدی در رسیدن به این اهداف شکست می خورند زیرا دسترس به آن اهداف غیر ممکن می باشد.در گام بعدی زیر فشار میل به کمال گرایی وناکامی مزمن غیر قابل اجتناب ناشی از آن.خلاقیت و کارآمدی آنها کاهش می یابد و بالاخره این روند افراد کمال گرا را انتقاد از خود و سرزنش خود هدایت می کند.فرویددر توصیف این افراد اذعان می کند که محرک اصلی در زندگی این افراد رسیدن به خوشبختی نیست بلکه تکامل و برتری یافتن است.زندگی آنان در یک سلسله (حتما – باید – نباید) خلاصه می شود.آنها بلاید در هر کاری به حد کمال برسند و به بهترین نحو آنرا انجام دهند اگر نه راضی نخواد شد ونرسیدن به کمالات آنان را دچار اضطراب و افسردگی و احساس گناه شدید می کند.این توقعات بی جا و عهده دار شدن مسئولیت سنگین و غیر منطقی عرصع زندگی را بر آنانم تنگ می کند که نتیجه این روند نیز عزت نفس پایین می باشد.
ضرورت و اهمیت تحقیق:
اختلال وسواس – جبری نمونه ای از اثرات مثبتی است که پژوهش های امروزی می تواند در زمان کوتاه روی یک اختلال داشته باشد.تا همین اواخر یعنی دهه 1980 اختلال وسواس – جبری اختلال نه چندان شایع با پاسخ ضعیف نسبت به درمان تلقی می شود.امروزه مع8لوم شده است که اختلال وسواس جبری شایع و خیلی حساس به درمان است.وسواس رابطه تنگا تنگ با شغل داشته و به همین دلیل در مشاغل های مختلف شیوع آن متفاوت است.به نظر می رسد در ایرزان حدود 300000 بیمار وسواس نازمند درمان جدی وجود داشته است و دو تا سه برابر این تعداد نیز افرادی هستند که از وسواس رنج می برند.بنابراین اگر از طریق این تحقیق همبستگی و رابطه ای مثبت بین نوع شغل و میزان بالای وسواس به دست آید می توانیم برای حل مشکلات این مشاغل ویژه راه حلهیی را پیشنهاد کنیم.تا از وسواس های افراد این مشاغل بکاهیم.
ویژگی های شخصیتی سالم نقش مهمی در سلامت و بهداشت روانی انسان دارد صفات شخصیتی مناسب زمینه های نوآوری تفکرات نو و خدمت به جامعه انسانی را فراهم می آورد هر چند الگوی رفتاری کمال گرایی به عنوان مثبت در سازگارس با پیشرفت توصیف شده است اما این مساله به طور معمول به عنوان یک سبک نوروتیک مورد توجه بوده است.شناساندن ویژگی های شخصیتی افراد کمال گرا و چگونگی به وجود آمدن سبک کمال گرایی در افراد توسط خانواده وجود پژوهش های اندک، در ایم زمینه در جامعه همچنان جوان بودن جمعیت و تسلط فرهنگ موفقیت مداری در جامعه از دلایل دیگر انجام این پژوهش می باشد.
اهداف تحقیق:
اهداف وسواس فکری – عملی به دو قسمت تقسیم می شود.اهداف کلی و اهداف جزئی.
اهداف کلی بعنوان موضوع تحقیق بررسی وجود وسواس فکری – عملی و کمال گرایی بین دانشجویان مامایی و پرستاری است.
اهداف جزئی آن چیزهایی که در پرسشنامه است مثلاً می توان به دستیابی به بررسی میزان وسواسی فکری و عملی و ارتباط آن کمال گرایی در میان ئانشجویان پرستاری و مقایسه آن با دانشجویان مامایی و نیز دستیابی به اینکه رابطه ی بین وسواس فکری – عملی در بین دانشجویان مامایی وجود دارد یا خیر.
سوالات تحقیق:
1- آیا وسواس فکری – عملی و کمال گرایی دانشجویان مامایی رابطه وجود دارد؟
2- آیا وسواس فکری و عملی و کمال گرایی دانشجویان پرستاری رابطه وجود دارد؟
3- آیا جنسیت در کمال گرایی تأثیر دارد؟
4- آیا جنسیت در وسواس فکری – عملی تأثیر دارد؟
فصل دوم
تاریخچه وسواس فکری و عملی
معنای اصطلاحی وسواس
اصطلاح وسواس در زبان فارسی
صورتهای وسواس و انواع وسواس
تشخیص اختلال وسواس فکری و عملی
شکل بالینی و ویژگی بالینی
همه گیر شناسی و سبب شناسی
تشخیص افتراقی – سیر و پیش آگهی
درمان
مطالعات انجام شده در ایران
مطالعات انجام شده در خارج
تعریف کمال گرایی
ابعاد کمال گرایی
علل کمال گرایی
نقش والدین در رشد شخصیت کمال گرا
نحوه غلبه بر تفکر کمال گرا
مبانی نظری کمال گرایی
پیشینه تحقیق در زمینه ی کمال گرایی در داخل و خارج کشور
تاریخچه وسواس فکری و عملی
طبق نظریه کهن که امروزه هم به چشم می خورد رفاتر غیر عادی نتیجه عملکرد نیروهای ماوراء الطبیعی و جادویی مثل ارواح شرور و شیطان است. در جوامعی که این نظریه را باور داشتند، معمولا درمان همان جن گیری، به معنی بیرون کشیدن شیطان درون شخصی از طریق نیایش و خنثی سازی جادو است. این نظریه پا به پای بسیاری از رویکردهای جدیدتر به حیات مفرد ادامه می دهد.
در تاریخ رفتار غیر عادی این عقیده نیز رواج داشته که رفتارهای عجیب و غریب بعضی از مردم، ناشی از اختلالات کار بدن آنهاست یافتن جمجمه های متعلق به دوران باستان با سوراخهایی که معلول جراحات جنگی نیست، بعضی از مولفان را به این حدس کشاند که گاهی رفتار غیر عادی با سوراخ کردن جمجمه درمان شده است. در این روش به کمک شی تیزی مثل سنگ سوراخی به قطر دو سانتی متر در جمجمه ایجاد می شد. غالبا عمل مذکور کشنده هم نبوده بلکه مهارت و تسلط قابل ملاحظه ای، خطر این روش را از این بوده است. شاید سوراخ کردن جمجمه به منظور ایجاد راه گریزی برای ارواح شیطانی بوده است.
سومین رویکرد کلی دیدگاه روانشناختی است از این فقط، آشفتگی های رفتاری معلول نارساییهای نحوه تفکر، احساس یا ادراک افراد جهان است. بر اساس دیدگاه ذوان شناختی افراد دست کم بطور بالقوه مستعد آزمون تفکر خویش هستند و رفتار خود را در پرتو چنین آزمایش های شکلی میدهند. هر سه دیدگاه جادویی، عضوی روانشناختی را یونانیان بنیاد نهاده اند و هر سه در طول تاریخ تمدن غرب کم و بیش مطرح بوده اند.از لحاظ تاریخی مفهوم کمال گرایی یکمتولد روانشناختی مورد علاقه بسیاری از روانشناسان می باشد. فروید در سال 1975 در توصیف افراد کمال گرا بیان می کند. محرک اصلی در زندگی این افراد رسیدن به خوشبختی نیست بلکه تکامل و برتری یافتن است آنها باید در هر کاری موفق باشند وگرنه مضطرب و افسرده می شوند. نظریه پردازان بعد از فروید کم کم این مفهوم را در ابعادی فراتر و با عنوان نیازها و رفتارهای کمال گرایانه نام نهادند.
معنای اصطلاحی وسواس :
یک توصیف کلی مفید از اختلال وسواس در ICD2 آمده است که در آن این اختلال حالت تعریف شده است که از علامت بارز آن عبارت است از احساس اجبار ذهنی که باید در مقابل آن مقاومت شود برای انجام یک عمل فرو نشاندن یک فکر فراخوانی یک تجربه، یا تکرار ذهن یک موضوع انتزاعی، افکار مزاهم و ناخواسته مصرانه بودن افکار و عقاید تکرار زهنی سلسله افکار، همگی برای خود بیمار نامناسب . بی معنی است. فکر و عمل وسواس برای شخصی بیگانه بوده اما از درون او بر می خیزد.
اعمال وسواس ممکن است به شکل رفتارهای نیمه تشریفاتی باشد که به منظور رفع اضطراب صورت می گیرد، مثل شستن دستها برای رفع آلودگی، اقدام برای دفع افکار، انگیزه های ناخواسته ممکن است به کشمکش شدید درونی و اضطراب شویه منجر شود. روانشناسان وسواس را نوعی بیماری از سری نورونهای شدید می دانند که تعادل و اختلال دارای صورت آشکار است روان و رفتاری را از بیماری سلب و او را در سازگاری با محیط دچار مشکل می سازد و این عدم تعادل و اختلال دارای صورت آشکار است. روانکاوان نیز وسواس را نوعی غریزه وانمود و ناخودآگاه معرفی می کنند و آنرا حالتی می دانند که در آن فکر، میل و عقیده ای خاص که اغلب و هوانگیز است آدمی را در بند خود می گیرد.