پایان نامه رابطه پیوند با مدرسه و بزهکاری در بین نوجوانان شهرستان اردبیل

پایان نامه جهت دریافت مدرک کارشناسی روانشناسی عمومی

مقدمه

مدارس نقش مهمی در شکل گیری ارزش ها، هنجارها و فرصت های اجتماعی افراد دارند. کودکان اولین تعاملات خود را در سیستم آموزشی در حدود پنج یا شش سالگی برقرار میکنند و معمولا تا هجده سالگی ارتباط شان را با مدرسه حفظ میکنند ، در نتیجه جوانان تقریبا 13 سال از زندگی خود را در سیستم آموزشی صرف میکنند به عبارتی این مقدار از زمان را در ساختار تحصیلی و به دور از خانواده شان سپری میکنند و موسسات آموزشی ابزار اولیه اجتماعی شدن جوانان میشود. مدارس هم مسئول آموزش اطلاعات و روشها و هم مسئول ایجاد هنجارها و و ارزش های جامعه محسوب میشود.در جامعه امروزی مدارس با موضوعات پیچیده که تاثیر انکار ناپذیری بر کارکرد آنها دارد روبرو هستند.از مدارس انتظار میرود که جوانان را با محیط یادگیری سالمی مواجه کنند که بتوانند در آن به سطح مطلوبی از دانش دست یابند و افراد مولد در جامعه باشند. با آگاهی از وقایع و نارسایی هایی که در مدارس دیده میشود نگرانی های عموم از جو مدارس افزایش میابد.( نقل از رضایی شریف و همکاران ، 1390).

پیوند با مدرسه علاقه و دلبستگی دانش آموزان به معلمان ، کارکنان و مدیران و غرور نسبت به مدرسه خود است (ایس[1] ، 2005به نقل از رضایی شریف و همکاران ، 1390). اهمیت جو مدرسه و پیوند دانش آموز – مدرسه زمینه جامعه شناختی ، روانشناسی مدرسه و ادبیات آموزشی دارد. توافقی عمومی وجود دارد که مدارس محیط اجتماعی بزرگی هستند که در آن دانش آموزان از اعتقادات ، ارزش ها ، معیارها و نگرانی های مشترک برخوردارند. همچنین عملکرد های شناختی و عاطفی دانش آموزان به وسیله ویژگی های مدرسه شکل میگیرد و یادگیری در مدرسه در یک محیط اجتماعی ، هم درون و هم در بیرون کلاس درس صورت میگیرد (هافمن و دیگران 2001 به نقل از اسکرمن[2]، 2002؛ نقل از رضایی شریف و همکاران، 1390).

تعریف موضوع

بزهکاری پدیده اجتماعی جهانی است که معمولاً برای جرایم نوجوانان زیر 18 سال به کار برده می شود. گرچه، جوامع گوناگون برحسب وضعیت اقتصادی و اجتماعی خود با انواع متفاوتی از آن روبه رو هستند. در همه جوامع انسانی اصطلاح بزهکار در مورد افرادی به کار برده می شود که اعمال خلاف قانون یا موازین مذهبی آن جامعه انجام می دهند. با توجه به این که احکام در جامعه های گوناگون متفاوت است، فرد متخلف در یک جامعه، ممکن است در جامعه دیگر از تخلف مبری باشد. در کشور ما بزهکاری به مجموعه کل جرایمی گفته می شود که در صورت ارتکاب، مجازات هایی از قبیل قصاص، دیات، حدود و تعزیزات را در پی دارد. هر روز در کنار ما جرایم متعددی به وقوع می پیوندد و با تورق روزنامه ها، در صفحه حوادث با انواع بزهکاری آشنا می شویم: چاقوکشی، ضرب و جرح، دزدی، تجاوز و وقتی از خیابان عبور می کنیم سازمان هایی نظیر کانون اصلاح و تربیت، نیروی انتظامی، و دادگاه هایی را می بینیم که برای مجازات این گونه افراد به وجود آمده اند. ولی تا حالا فکر کرده ایم چه عواملی در به وجود آوردن فرد بزهکار مؤثر است؟ پیچیدگی عوامل مؤثر در پدیده بزهکاری سبب شده است که هر گروه از محققان آن را از دیدگاهی خاص بررسی کنند. روان شناسان و روان پزشکان از دیدگاه روان شناختی، حقوق دانان از دیدگاه جرم شناسی و مسایل کیفری، پزشکان و زیست شناسان از نظر عوامل مؤثر زیستی و بالاخره جامعه شناسان از دید آسیب شناسی اجتماعی (کریمی ، 1377).

عقیده هیرشی، بزهکاری به عنوان مسئله ای اجتماعی باید به همان گونه که در اجتماع رخ می دهد یعنی در عرصه خانواده، محله، مدرسه، همالان و سایر ارگان ها یا مؤسسات اجتماعی که نوجوان به نوعی در آنها عضویت دارد، بررسی شود. از دید جامعه شناختی این بررسی باید به مجموعه ای از اصول و تعاریف متکی باشد. برخلاف دیگر نظریه های بزهکاری که تأکید فراوان براین موضوع دارند که فرد بزهکار می خواهد خود را تطبیق دهد ولی براساس فشارهای اجتماعی و اضطرارهای ساختاری برای رسیدن به موقعیت های اجتماعی ناچار می شود به کارهای خلاف و نامشروع دست بزند، هیرشی معتقد است که بزهکاری وقتی اتفاق می افتد که قیود فرد نسبت به اجتماع ضعیف شود یا به کلی از بین برود. هیرشی در کتاب قیود اجتماعی نظریه کنترل اجتماعی یا قیود اجتماعی را مطرح کرده و آن را آزموده است ولی ابتدا تعریف واژه بزهکاری را آورده است او فرد بزهکار را شخصی می داند که از قیود اجتماعی آزاد است و در واقع به عقیده وی بزه وقتی اتفاق می افتد که فرد نسبت به قید و بندهای اجتماعی کم اعتنا یا اصلاً بی اعتنا باشد (کریمی ، 1377).

بیان مساله

مفهوم بزه در تمام جوامع انسانی، یعنی دست زدن به برخی اعمال علیه قانون،که این اعمال می توانند توأم با ماهیت های گوناگون باشند مانند آسیب به اموال، صدمه به افراد، لطمه به افراد،لطمه به نظم عمومی یا ارزشهای حاکم وغیره، به بیان (ژرژ پیکا ).بزه شامل عملی بر خلاف قانون است که قانونگذار،مرتکب شونده آن را مستحق مجازات می داند.ونیز دکتر قائمی در کتاب (آسیب ها و عوارض اجتماعی ). اظهار میدارد که انحراف، رفتار کسی است که با رفتار حد وسط افراد جامعه مباینت داشته باشد خواه آن رفتار بهتر باشد خواه بدتر. بنا بر این آدم منحرف، فردی است نامتعادل، نامیزان، ناسازگار و نارسا. اما بدیهی است که تقریباً از تمام کودکان،گه گاه رفتاری نادرست و نامناسب سر می زند لذا تعریف مشکلات رفتاری به ابعادی چون شدت، مدت و موقعیتی که رفتارهای عادی وغیر عادی در آن بروز میکند،بستگی دارد. به سخن دیگر، تعریف وتحلیل رفتارهای انحرافی بدون در نظر گرفتن زمینه بروز آن غیر قابل پذیرش است. در این پژوهش هدف بررسی رابطه بین پیوند با مدرسه و بزهکاری در نوجوانان است (ساروخانی ، 1370).

اهمیت و ضرورت موضوع

مدرسه و محیطهای آموزشی کانون توجه صاحبنظران سلامت روان هستند. از این رو که این محیط با گروههای سنی که به عنوان گروههای حساس شناخته می شوند سروکار دارند. علاوه بر اینکه سنین دبستان و دبیرستان و دبیرستان به عنوان سنینی شناخته می شوند که پایه ریزی شخصیت افراد در بزرگسالی در این سنین روی می دهد. مساله قابل توجه این است که این دسته از گروههای سنی بیشتر اوقات خود را در این مدارس و محیطها می گذرانند و روشن است که فضای این موقعیتها تاثیرات مهمی بر سلامت افراد در بزرگسالی دارد. بر این اساس صاحبنظران مسائل روانی در کنار توصیه به خانواده ها در جهت شناخت عوامل موثر در بهداشت روانی و تامین آن، مراکز آموزشی و مدارس توجه خود قرار می دهند و ایجاد آشنایی و رعایت این عوامل را در مدارس اکیدا توصیه میکنند رسیدن به اهداف آموزشی که مدارس به عنوان اهداف اساسی خود به آنها توجه دارند. دانش آموزانی که به نحوی از مشکلات روانی یا از فقدان بهداشت روانی مناسب رنج می برند اغلب با افت تحصیلی و میزان بزهکاری بالا مواجه هستند. بنابراین ضروری به نظر می رسد جهت تامین شرایط مناسب برای نیل به اهداف آموزشی،تربیتی و تضمین سلامت افراد در جامعه در سنین مختلف اعمال شیوه های مناسب جهت کاهش میزان بزهکاری دانش آموزان و نیز بالا بردن سطح پیوند با مدرسه مدنظر قرار گیرد.

سوالات تحقیق

 چه ارتباطی بین پیوند با مدرسه و بزهکاری در بین نوجوانان وجود دارد ؟

آیا بین  جنسیت با میزان بزهکاری و پیوند با مدرسه نوجوانان رابطه وجود دارد ؟

آیا بین معدل  با میزان بزهکاری و پیوند با مدرسه نوجوانان رابطه وجود دارد ؟

فرضیه های تحقیق

بین پیوند با مدرسه و بزهکاری در بین نوجوانان رابطه منفی وجود دارد

میزان بزهکاری در بین پسران بالاتر و میزان پیوند با مدرسه در دختران بالا است.

افراد دارای معدل با میزان بزهکاری کمتری دارند.

تعاریف عملیاتی

بزهکاری : کسانی که با قوانین و ضوابط حاکم بر جامعه ساز گاری ندارند نابهنجار تلقی می گردندو از میان این افراد، کسی که رفتار ناهنجارش زود گذر نباشد ومدتی طولانی دوام آورد.آنگاه او منحرف یا کج رفتار لقب می گردد.شامبیاتی در کتاب (بزهکاری اطفال و نوجوانان ).در تعریف خود بزهکار چنین می نویسد :(بزهکار کسی ایت که سد های انفرادی و محیطی نتوانسته است او را از ارتکاب خطا باز دارد ودر یک مو قعیت خاص، مرتکب عمل کیفری شده است. این نکته قابل توجه است که در همه افراد نوعی تمایل به ارتکاب بزه وجود دارد ولی با این حال همه مردم مرتکب اعمال خلاف نمی شوند.عواملی چون تعلیم و تربیت، ترس از بی آبروئی، ترس از مجازات، بیم زندان،تنبیه و...اکثر مردم را از امور ناشایست و نادرست بر حذر می داردلیکن شخص بزهکار،کسی است که این موانع تربیتی فردی و اجتماعی در او تأثیر نداشته و نتوانسته فرد را از عمل بزه باز دارند (بیابانگرد ، 1378).

پیوند: مفهوم پیوند نیز دقیقا با این ارتباط پویا آشکار می‌گردد. پیوند به ارتباطی گفته می‌شود که هر یک از طرفین ارتباط، به رشد و اثربخشی یکدیگر کمک کنند. پس هر نوع ارتباط پیوند نیست، بلکه ارتباط اثربخش پیوند نامیده می‌شود (صبوری ، 1388).

انجمن اولیا و مربیان در تحکیم و تقویت این پیوند، نقش موثری می‌تواند ایفا کند. آگاه‌سازی خانه و مدرسه نسبت به وظایف خطیرشان در تعلیم و تربیت، آموزش اصول و قواعد ارتباط خانه و مدرسه و رفع موانع ارتباط موثر از جمله اقداماتی است که از سوی انجمن اولیا و مربیان قابل انجام و پیگیری است. ناگفته نماند که پیوند خانه و مدرسه صرفا از طریق اقدامات فوقانی ضوابط اداری حاصل نمی‌شود. این مقوله بیش از آنچه بیرونی باشد درونی است یعنی نگرش‌ها، طرز تفکر و باورها باید با یکدیگر پیوند بخورد.